ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΛΗΘΙΝΗΣ ΦΙΛΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΑΦΟΡΜΗΣΗ ΑΠΌ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΗΣ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΗΦΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Η φιλία στην αρχαιότητα ήταν κάτι ιερό. Σήμερα η φιλία έχει περιοριστεί σε εκδηλώσεις παρεΐστικης συμπεριφοράς ανάμεσα στα συσχετιζόμενα πρόσωπα. Η φιλία στην αρχαία Ελλάδα ήταν ο σεβασμός προς όλους τους γονείς, η ανιδιοτελής φροντίδα προς τα τέκνα, ο σεβασμός και η αφοσίωση στον φίλο, η υπακοή στον δάσκαλο και η υπομονή προς τον μαθητή.

Η αξία της φιλίας Στην αρχαία Ελλάδα ήταν καθιερωμένη κοινωνικά στη ζωή τους. Το εκπαιδευτικό τους σύστημα ήταν τέτοιο, που κάθε νέος δημιουργούσε στενή φιλία με τον μεγαλύτερό του για να μάθει γράμματα σωστά. Είχαν μεγάλο πάθος στην ψυχική φιλία που την συνέχιζαν σε όλη τη ζωή τους. Η ξακουστή «Θηβαία μαχητική φάλαγγα» αποτελούνταν αποκλειστικά από ζευγάρια φίλων που παρέλαυναν μαχόμενοι δίπλα, δίπλα στους πολέμους για να αντλούν κουράγιο αναμεταξύ τους.

«Φίλος» στα αρχαία ελληνικά είναι ο αγαπημένος, αυτός δηλαδή που βρίσκεται πολύ κοντά στην ψυχή μας. φίλος= αγαπητός, αγαπημένος φιλότης=φιλία, αγάπη, στοργή

ΕΝΟΤΗΤΑ 10 Ο Σωκράτης για τη φιλία Ο Ξενοφώντας στο κείμενο αυτό παρουσιάζει το Σωκράτη να εκθέτει τις απόψεις του για τη φιλία: α) το πιο σημαντικό απόκτημα για τον άνθρωπο είναι ο ειλικρινής και ο καλός φίλος β) οι περισσότεροι άνθρωποι όμως ενδιαφέρονται περισσότερο για απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, παρά για την απόκτηση φίλων γ) ο φίλος είναι ανώτερος και πιο χρήσιμος σε όλα δ) ο φίλος ενισχύει το φίλο του σε ό,τι έχει ανάγκη ε) ο φίλος του συμπαραστέκεται, όταν κάποιος φόβος του προκαλεί στενοχώρια ή ανάγκη στ) όταν οι φίλοι του ευτυχούν αισθάνεται ικανοποιημένος και καταβάλλει ιδιαίτερες προσπάθειες για να τους στηρίζει ζ) κάποιοι δεν ενδιαφέρονται για το φίλο που προσφέρει κάθε είδους αγαθό, αλλά για την περιποίηση των καρποφόρων δένδρων

Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΣΩΚΡΑΤΗΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ 13 ΔΑΜΩΝ ΚΑΙ ΦΙΝΤΙΑΣ Ο Δάμων ήταν Πυθαγόρειος φιλόσοφος ο οποίος έζησε και έδρασε στις Συρακούσες της Σικελίας. Έζησε κατά τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ., όταν τύραννος των Συρακουσών υπήρξε ο Διονύσιος ο νεότερος. Ο τελευταίος θεώρησε τον Φιντία, τον καλύτερο φίλο του Δάμωνα, ύποπτο συνομωσίας εναντίον του και τον καταδίκασε σε θάνατο.

Ο Φιντίας παρακάλεσε πριν την εκτέλεση της ποινής να επισκεφτεί την οικογένειά του για να διεκπεραιώσει τις οικογενειακές του υποχρεώσεις. Ο τύραννος Διονύσιος δίσταζε να του επιτρέψει να φύγει. Τότε έδωσε τη λύση ο Δάμων ο οποίος μπήκε ως εγγυητής και προθυμοποιήθηκε να πάρει την θέση του φίλου του, έως ότου να επιστρέψει εκείνος…

Η λύση αυτή έγινε αποδεκτή και έτσι ο Φιντίας έμεινε να περιμένει εκεί μέχρι να γυρίσει ο Δάμων. Επειδή όμως ο Φιντίας άργησε να επιστρέψει κι ενώ όλα ήταν έτοιμα για να του κόψουν το κεφάλι, έφτασε ο Φιντίας και μόλις που πρόλαβε να γλυτώσει την άδικη εκτέλεση του φίλου του.

Εκείνη την στιγμή ο τύραννος Διονύσιος συγκινήθηκε από την πραγματική αγάπη και φιλία των δύο αντρών και αποφάσισε να χαρίσει την ζωή και στους δύο, αφού τους παρακάλεσε να προσληφθεί και ο ίδιος ως τρίτος στην φιλία τους. Ετσι σώθηκε και ο Δάμων και ο Φιντίας. Από τότε η φιλία τους έχει μείνει ένα αξεπέραστο πρότυπο αληθινών συναισθημάτων.

ΟΡΕΣΤΗΣ ΚΑΙ ΠΥΛΑΔΗΣ Ο Ορέστης ήταν γιος του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας, αδελφός της Ιφιγένειας, της Ηλέκτρας και της Χρυσόθεμης. Όταν η μητέρα του δολοφόνησε τον πατέρα του, η Ηλέκτρα φυγάδευσε τον Ορέστη στη Φωκίδα. Εκεί ζούσε ο θείος του Στρόφιος, που τον φιλοξένησε. Η φιλία του με τον εξάδελφό του Πυλάδη, γιο του Στρόφιου, υπήρξε παροιμιώδης. Στη Φωκίδα ο Ορέστης έμεινε οχτώ χρόνια. Επέστρεψε στις Μήκυνες  μαζί με τον Πυλάδη και εκδικήθηκε το θάνατο του Αγαμέμνονα, σκοτώνοντας την Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της Αίγισθο.

Μετά το φόνο άρχισαν να καταδιώκουν τον Ορέστη συνεχώς οι θεές της εκδίκησης οι Ερινύες. Δεν έβρισκε πουθενά ησυχία. Τέλος, το δικαστήριο του Αρείου Πάγου, με τη βοήθεια της Αθηνάς, τον απάλλαξε και τότε μόνο βρήκε ησυχία.

Επίσης ο Πυλάδης συνόδευσε τον Ορέστη στην Ταυρίδα, προκειμένου να φέρουν πίσω στην Ελλάδα, την εξαδέλφη και αδελφή τους αντίστοιχα, την Ιφιγένεια. Συνελήφθη από τον βασιλιά της Ταυρίδας Θόαντα, και προσφέρθηκε οικειοθελώς να θυσιαστεί αντί του Ορέστη στην Ταυροπόλο Αρτέμιδα. Όταν επέστρεψε με την Ιφιγένεια και τον Ορέστη στην Ελλάδα, τον βοήθησε στον πόλεμο εναντίον των γιων του Ναυπλίου, που ήθελαν να εκδικηθούν τον θάνατο του Αίγισθου. Ο μύθος της περίφημης φιλίας του Πυλάδη με τον Ορέστη, συναντάται καταρχήν στους «Νόστους», αναπτύχθηκε κυρίως από τους τραγικούς, ιδιαιτέρως δε τον Ευριπίδη.

Ο Ορέστης και ο Πυλάδης διαφωνούν μπροστά στο βωμό.

ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΟΚΛΟΣ Η φιλία του Δάμωνα με τον Φιντία δεν είναι η μόνη που έμεινε παροιμιώδης στην αρχαιότητα. Ονομαστή κατά τους αρχαιοτάτους χρόνους υπήρξε η φιλία του Αχιλλέα με τον Πάτροκλο. Και οι δύο έλαβαν μέρος στον Τρωϊκό πόλεμο. Όταν ο Αχιλλέας θυμωμένος με τον αρχιστράτηγο Αγαμέμνονα εγκατέλειψε την μάχη μαζί με τους περίφημους Μυρμηδόνες, οι Αχαιοί άρχισαν να χάνουν τον πόλεμο.

Ο ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΕΠΙΔΕΝΕΙ ΤΟ ΤΡΑΥΜΑ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΚΛΟΥ

Τότε ο Πάτροκλος ζήτησε από τον φίλο του να του επιτρέψει να λάβει εκείνος μέρος στον πόλεμο φορώντας την πανοπλία και παίρνοντας τα όπλα του Αχιλλέα. Ετσι, οι Τρώες θα τον περνούσαν για εκείνον, θα τον φοβόντουσαν και θα υποχωρούσαν. Ο Πάτροκλος λοιπόν με την συγκατάθεση του Αχιλλέα κατάφερε να αποκρούσει τους Τρώες, σκοτώθηκε όμως από τον αρχηγό τους, τον Έκτορα.

Ο Πάτροκλος φοράει τα άρματα του Αχιλλέα

Όταν το έμαθε ο Αχιλλέας όχι μόνο λυπήθηκε και θρήνησε τον φίλο του αλλά εξοργίσθηκε εναντίον του Έκτορα και προτίμησε να εκδικηθεί τον θάνατο του φίλου του σκοτώνοντάς τον, ακόμα και αν ήξερε ότι το τίμημα ήταν να χάσει και ο ίδιος την ζωή του. Επέλεξε λοιπόν όχι μία μακροχρόνια ζωή όπου θα πέθαινε σε βαθειά γεράματα, αλλά να πεθάνει νέος και ωραίος αρκεί να λάβει την τιμή ότι εκδικήθηκε τον φονιά του φίλου του, αποκτώντας έτσι υστεροφημία.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΗΦΑΙΣΤΙΩΝΑΣ Αυτή η βαθειά σχέση Αχιλλέα και Πατρόκλου έγινε πηγή έμπνευσης και παράδειγμα για τον Μέγα Αλέξανδρο προς τον Ηφαιστίωνα. Ο Αλέξανδρος όταν πληροφορήθηκε τον θάνατο του Ηφαιστίωνα, δεν θέλησε επί τρείς ημέρες να αγγίξει τροφή. Έκλαιγε ή πενθούσε σιωπηλός. Δέκα χρόνια πριν, είχαν και οι δύο επισκεφθεί τους τάφους του Αχιλλέα και του Πατρόκλου , στην πρωτεύουσα της Τροίας, το Ίλιο. Τί ειρωνεία! Το ίδιο ακριβώς θα συνέβαινε και με τον Ηφαιστίωνα και τον Μέγα Αλέξανδρο.

Η ΚΗΔΕΙΑ ΤΟΥ ΗΦΑΙΣΤΙΩΝΑ

ΘΗΣΕΑΣ ΚΑΙ ΠΕΙΡΙΘΟΥΣ Ο Πειρίθους ήταν βασιλιάς των Λαπιθών, μιας γενναίας φυλής στην Θεσσαλία, ο οποίος ήταν γνωστός στην περιοχή του για την γενναιότητα του αλλά και τα σπουδαία του κατορθώματα. Με τον καιρό όμως άρχισε να ζηλεύει τα κατορθώματα του Θησέα, του βασιλιά της Αθήνας, σε σημείο που ήθελε να τον προκαλέσει για να του αποδείξει ότι ήταν καλύτερος.

Για αυτό το λόγο πήγε στην Αθήνα κι έκλεψε ένα κοπάδι βόδια του Θησέα, προκαλώντας τον σε μονομαχία. Όταν ο Θησέας έμαθε για την πρόκληση του Πειρίθου πήγε να τον βρει με σκοπό να επανορθώσει για την προσβολή που του έγινε. Όταν οι δύο άνδρες αντίκρυσαν ο ένας τον άλλον ήταν γεμάτοι από οργή και θυμό, θέλοντας να σκοτώσει ο ένας τον άλλον. Όμως κάτι τους κρατούσε, κάτι τους εμπόδισε από το να μονομαχήσουν και σύντομα ο θυμός τους άρχισε να μετατρέπεται σε θαυμασμό. Στο τέλος, αντί να χτυπηθούν με τα σπαθιά τους αγκαλιάστηκαν κι ορκίστηκαν φιλία ο ένας στον άλλον.

ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ ΚΑΙ ΠΕΛΟΠΙΔΑΣ Ο Επαμεινώνδας ήταν μέλος της αριστοκρατίας της Θήβας. O Πελοπίδας ήταν ένα δοξασμένο αρχοντόπουλο της Θήβας που πολεμούσε στο πλευρό του αδελφικού του φίλου Eπαμεινώνδα.  Στη μάχη της Μαντινείας, συνέβη ένα σημαντικό γεγονός για τη ζωή του Επαμεινώνδα. Έσωσε τη ζωή του Πελοπίδα. Ο Πελοπίδας, μετά από 7 χτυπήματα, έπεσε κοντά σε ένα πλήθος από δικούς του και εχθρούς–αλλά ο Επαμεινώνδας, παρόλο που τον θεώρησε νεκρό, στάθηκε μπροστά για να υπερασπιστεί το σώμα και τα χέρια του, μόνος εναντίον πολλών, προτιμώντας να πεθάνει παρά να αφήσει τον Πελοπίδα να βρίσκεται πεσμένος εκεί. Και τώρα, ο Επαμεινώνδας βρισκόταν σε άθλια κατάσταση, καθώς είχε δεχθεί χτύπημα από δόρυ στο στήθος. Προς καλή του τύχη, ο Αγησίπολις, βασιλιάς των Σπαρτιατών, έσπευσε σε βοήθεια, και έσωσε και τον Πελοπίδα και τον Επαμεινώνδα.

Ο Πλούταρχος θεωρεί πως αυτό το περιστατικό έκανε τη φιλία τους πιο δυνατή, καθώς ο Πελοπίδας θα ήταν βοηθός του Επαμεινώνδα για τα επόμενα 20 χρόνια.

ΠΗΓΕΣ https://sites.google.com/site/hellasmythology/heroes/orestis http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=313936 http://platform.openwebquest.org/view/introduction.php?wq=593 http://ipaideia.gr/thiseas-kai-peirithous.16830d1c9b6de0800ffb237a3412fb32.htm Wikipedia http://www.karakaksa.com/2012/04/blog-post_13.html#axzz31PRPNhDh http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/oles%20oi%20metafraseis%20a.htm Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα – Λεξικό http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGL102/457/3003,12063/extras/texts/index_13_filoi/index_13_filoi.html Google - Εικόνες