ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑ ΠΑΝΤΕΛΙΔΗΣ ΝΙΚΟΣ, ΑΪΔΟΝΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ

Νους υγιής εν σώματι υγιή Ο αθλητισμός στην αρχαία Ελλάδα αποτελούσε σημαντικό μέρος της κοινωνικής ζωής και της αγωγής των νέων διότι οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι η υγεία του σώματος πρέπει να συμβαδίζει με την πνευματική υγεία. Πρώτοι οι Έλληνες χρησιμοποίησαν την σωματική άσκηση ως μέσο απόκτησης σωματικής ρώμης αλλά και αρετής. Στις ελληνικές πόλεις αποτελούσε το μισό της όλης εκπαιδευτικής διαδικασίας και θεωρείτο μέσο αγωγής με πρότυπο τον ιδανικό πολίτη: γυμνασμένο στο σώμα και ολοκληρωμένο στον νου και στην ψυχή.

Οι αρχαίοι Έλληνες γυμνάζονταν γυμνοί από την παιδική τους ηλικία έως και την μέση ηλικία σε δημόσιες παλαίστρες. Η παλαίστρα ήταν ένας ανοιχτός τετράγωνος χώρος που περιβάλλετο από τοίχους. Εκεί υπήρχαν παιδαγωγοί που επιτηρούσαν τους νέους. Ο δάσκαλος της σωματικής αγωγής ήταν ο παιδοτρίβης. Οι αθλούμενοι ασκούνταν υπό τις οδηγίες του παιδοτρίβη ο οποίος κρατώντας ένα μακρύ μπαστούνι τους έδειχνε τις ασκήσεις.

Πλάτωνας και αθλητισμός Ο Πλάτωνας υποστηρίζει στο έργο του Πολιτεία ότι οι νέοι πρέπει να ανατρέφονται όχι μόνο με καλλιέργεια πνευματική, αλλά και με άσκηση αθλητική. Εξηγεί ότι όποιος έχει επιδοθεί αποκλειστικά στον αθλητισμό, χωρίς καθόλου καλλιέργεια του πνεύματος, κινδυνεύει να γίνει άνθρωπος ακαλαίσθητος, σκληροτράχηλος και βίαιος, αλλά και όποιος έχει επιδοθεί αποκλειστικά στην καλλιέργεια του πνεύματος, χωρίς καθόλου αθλητική άσκηση, κινδυνεύει να γίνει άνθρωπος δειλός υπερευαίσθητος, άβουλος και άτολμος.

Προτείνει ως παιδευτικό ιδανικό την όχι άμετρη και όχι αναρμόνιστη επίδοση του ανθρώπου και στην αθλητική άσκηση και στην καλλιέργεια του πνεύματος, ώστε να αποκτήσει εναρμονισμένες τις δύο κύριες ηθικές αρετές: την ανδρεία και την σωφροσύνη. Προσθέτει ότι πρέπει να αρχίζει η αθλητική άσκηση του ανθρώπου στην παιδική ηλικία του και να συνεχίζεται σε όλη την ζωή του

Αριστοτέλης και αθλητισμός Αποδοκιμάζει την πρόωρη άσκηση των παιδιών με αθλήματα βαριά, ως επιζήμια για την ομαλή σωματική τους ανάπτυξη αλλά και για την αισθητική τους διάπλαση και προτείνει ως ορθή παιδεία την ακόλουθη: αφού έχει προηγηθεί στην παιδική ηλικία επίδοση μόνο σε αθλήματα ελαφρά με την είσοδο στην εφηβεία επί τρία χρόνια να επακολουθήσει επίδοσή τους σε άλλα μαθήματα, εκθρεπτικά δηλαδή της διάνοιας και της ευαισθησίας, και μόνο ύστερα από την παρεμβολή της τρίχρονης αυτής μαθητείας σε λογισμό, ποίηση και μουσική να επιτελείται η ανεμπόδιστη επίδοση και σε αθλήματα βαριά.

Θεωρεί μη συμβιβάσιμη την ταυτόχρονη καλλιέργεια του πνεύματος και άσκηση του σώματος

ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΔΕΛΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ, ΓΙΑΚΟΥΣΤΙΔΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ

Στην αρχαία Ελλάδα οι αγώνες διεξάγονταν πάντα στα πλαίσια μεγάλων θρησκευτικών εορτών. Τα στάδια ήταν άμεσα συνδεδεμένα με τα ιερά και οι αγώνες αποτελούσαν ένα είδος προσφοράς στους θεούς. Για τους περισσότερους αγώνες υπήρχαν ιδρυτικοί μύθοι που τους συνέδεαν με κάποιον τοπικό ήρωα ή τον οικιστή της πόλης, με τον καιρό όμως όλοι συνδέθηκαν με το όνομα κάποιου ολύμπιου θεού. Οι κυριότεροι από αυτούς τους αγώνες είναι οι παρακάτω:

Ολύμπια Φαίνεται ότι ήταν οι αρχαιότεροι αγώνες αφού η παράδοση τοποθετεί την έναρξή τους στο 776π.Χ. Ήταν ο σπουδαιότερος αθλητικός θεσμός του αρχαίου κόσμου. Η σημασία τους μαρτυρείται τόσο από το γεγονός ότι κατά την διάρκειά τους διακόπτονταν οι πολεμικές δραστηριότητες (ολυμπιακή εκεχειρία) όσο και από το ότι οι Ολυμπιάδες (τα διαστήματα μεταξύ δύο Ολυμπιακών αγώνων) χρησίμευαν και ως επίσημη μέθοδος μέτρησης του χρόνου.

Ιδρυτής τους θεωρείται ο Πέλοπας. Διεξάγονταν κάθε τέσσερα χρόνια στην αρχαία Ολυμπία προς τιμή του Δία. Ήταν μια θρησκευτική γιορτή και όχι απλώς μια σειρά αθλητικών εκδηλώσεων όπως συμβαίνει σήμερα. Άρχιζαν με ιεροτελεστία και με την ορκωμοσία των αθλητών μπροστά στο άγαλμα του Όρκιου Διός. Ακολουθούσε η διεξαγωγή των αγωνισμάτων, ενώ την τρίτη μέρα γίνονταν θυσία εκατό βοδιών ως πράξη λατρείας του Δία.

Ίσθμια Ιδρυτής τους θεωρείται ο Ποσειδώνας κατά άλλους ο Θησέας. Διοργανώθηκαν για πρώτη φορά το 582. Διοργανώνονταν κάθε δύο χρόνια στα μέσα του καλοκαιριού από την πόλη της Κορίνθου. Τόπος διοργάνωσης ήταν το ιερό δάσος με τα έλατα στον ισθμό της Κορίνθου. Εκεί βρίσκονταν ο ναός του Ποσειδώνα και ο αγωνιστικός ιππόδρομος, το στάδιο, το θέατρο και ένα γυμναστήριο.

Ηραία Αγώνες προς τιμή της θεάς Ήρας που διεξάγονταν στο ιερό της στην Πρόσυμνα βορειοανατολικά του Άργους. Τελούνταν ήδη από την Γεωμετρική-Αρχαϊκή εποχή αρχικά κάθε τρία χρόνια και στην συνέχεια κάθε πέντε στα τέλη Ιουνίου-αρχές Ιουλίου. Στους νικητές δίνονταν βραβείο ένα στεφάνι μυρτιάς και χάλκινα έπαθλα όπως ασπίδες, τρίποδες, λέβητες και υδρίες.

Νέμεα Ξεκίνησαν το 573π.Χ. και διεξάγονταν κάθε δύο χρόνια προς τιμή του Οφέλτη. Είχαν νεκρικό χαρακτήρα που τον φανέρωναν τα μαύρα ιμάτια που φορούσαν οι ελλανοδίκες και το άλσος κυπαρισσιών γύρω απ’ το ιερό του Δία. Το έπαθλο για τους νικητές ήταν ένα στεφάνι από αγριοσέλινο.

Παναθήναια Η ίδρυσή τους αποδίδεται στον Εριχθόνιο ή πιθανότατα στον Θησέα. Ήταν η μεγαλύτερη γιορτή της Αθήνας. Τελούνταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιμήν της πολιούχου Αθηνάς στο δεύτερο μισό του Αυγούστου, για οχτώ ημέρες. Οι νικητές λάμβαναν ακριβά έπαθλα (π.χ. ελαιόλαδο σε αμφορείς) κι όχι απλά στεφάνια.

Ασκληπιεία Αγώνες προς τιμή του Ασκληπιού. Διεξάγονταν στην Επίδαυρο. Τελούνταν από τις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. κάθε τέσσερα χρόνια.

Πύθια Τελούνταν στο ιερό του Απόλλωνα στους Δελφούς, προς τιμή της νίκης του θεού επί του δράκοντα Πύθωνα. Επαναλαμβάνονταν κάθε τέσσερα χρόνια. Το έπαθλο ήταν ένα στεφάνι δάφνης.