ΘΕΜΑ ΤΑ ΥΛΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ(ΑΓΑΘΑ) ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ ΤΑ ΥΛΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ(ΑΓΑΘΑ) ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2013-2014 2ο ΓΕΛ ΚΑΜΑΤΕΡΟΥ ΤΑΞΗ Α’ ΤΜΗΜΑ Α3

Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Καραμιχαλάκος Νικόλαος. ΒΛΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΓΚΑΡΑΒΕΛΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΓΚΙΝΗ ΝΙΚΟΛΙΤΣΑ ΔΡΟΥΜΠΑΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΑΦΕΙΡΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΖΑΦΕΙΡΗΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΣ ΦΩΤΙΟΣ ΖΟΥΚΑΣ ΝΙΚΟΛΑΣ ΖΟΥΜΠΟΣ ΛΑΜΠΡΟΣ ΚΑΡΙΩΡΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΝΤΟΓΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΝΟΥΣΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΟΛΙΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΑΤΖΗΙΟΡΔΑΝΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ/ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ευχαριστουμε επισεισ: Την μαθήτρια Βασιλική Δατσέρη που βοήθησε με την συμμετοχή της για την ολοκλήρωση της εργασίας μας.

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η ομάδα μας ασχολήθηκε ξεχωριστά με κάθε ένα από τα υλικά αγαθά που η Εκκλησία χρησιμοποιεί στην Λατρεία της. Πιο συγκεκριμένα αναλάβαμε να παρουσιάσουμε τη θέση που είχε το νερό, το λάδι, το άγιο μύρο, ο άρτος, το κρασί, το σιτάρι στην ιστορία του Ισραηλιτικού λαού. Είδαμε ποια θέση είχαν τα παραπάνω υλικά αγαθά στη ζωή του Ιησού Χριστού μέσα από τα Ευαγγέλια Ερευνήσαμε τη σπουδαιότητα τους στο χώρο της Εκκλησίας και το βαθύτερο λόγο ύπαρξης τους στο χώρο της Χριστιανικής Λατρείας μέσα από την τέλεση των Μυστηρίων της. Γνωρίσαμε μέσα από υλικά αγαθά, όπως το σιτάρι και το κερί τη σημασία που έχουν αγιαστικές πράξεις της Εκκλησίας Μετά από την επιλογή του θέματος θέσαμε τα ερευνητικά ερωτήματα της ομάδας. Τις επόμενες μέρες συγκεντρώσαμε τις απαραίτητες πληροφορίες και τις επεξεργαστίκαμε. Η επεξεργασία έγινε μέσα από συζήτηση ανάμεσα στα μέλη της ομάδας. Ύστερα από τη συλλογή των σημαντικότερων πληροφοριών προχωρήσαμε στην συγγραφή της εργασίας

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ζήτημα με το οποίο ασχολήθηκε η ομάδα μας διαπραγματευεταί τη θέση που έχουν τα υλικά στοιχεία(αγαθά) στην Ορθόδοξη Χριστιανική Λατρεία. Αποφασίσαμε μέσα από την εργασία μας να δούμε ποια θέση έχουν το νερό, το λάδι, το μύρο, ο άρτος, το κρασί, το σιτάρι, το κερί στο χώρο της Εκκλησίας. Κάναμε μια ιστορική αναδρομή για το καθένα από τα παραπάνω υλικά αγαθά στα χρόνια της Παλαιάς Διαθήκης και στα χρόνια του Ιησού. Στη συνέχεια εξετάσαμε το βαθύτερο συμβολικό χαρακτήρα αυτών των αγαθών όπως φανερώνεται μέσα από τα Μυστήρια της Εκκλησίας. Πιστεύαμε ότι αυτή η ερευνητική εργασία είναι σημαντική, επειδή θα μας δώσει την ευκαιρία να συνεργαστούμε και να γνωριστούμε καλύτερα ο ένας με τον άλλο. Επιπλέον μέσα από την όλη έρευνα θα μάθουμε ποιος είναι ο βαθύτερος λόγος τέλεσης των Μυστηρίων και των αγιαστικών πράξεων της Εκκλησίας, ώστε να συμμετέχουμε ενεργά ως πιστοί κατά την τέλεση της Λατρείας. Με αυτό τον τρόπο θα πάψουμε να αισθανόμαστε σαν ξένοι στο χώρο της Εκκλησίας, όταν γίνεται η Θεία Λατρεία. Επιπλέον αθ διευρύνουμε την κριτική μας σκέψη και θα μάθουμε να σεβόμαστε το λειτουργικό έργο της Εκκλησίας. Ευχόμαστε και ελπίσουμε να σας κάνουμε κοινωνούς αυτής μας της προσπάθειας.

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΑ ΥΛΙΚΑ ΣΤΟΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ

ΤΑ ΥΛΙΚΑ ΣΤΟΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ Γενικά, στις αγιαστικές πράξεις της Εκκλησίας χρησιμοποιούνται διάφορα υλικά στοιχεία όπως κρασί, άρτος, νερό και λάδι … που αγιάζονται στο χώρο της Εκκλησίας. Αυτή η πράξη δηλώνει το σεβασμό προς τα υλικά στοιχεία που έχει δωρίσει ο Θεός και την ευθύνη για τη σωστή διαφύλαξη. Η Εκκλησία βοηθάει τον πιστό να δει την ύλη ως κάτι ζωντανό και να την σεβαστεί αφού είναι έργο του Θεού. Οι άνθρωποι με αυτόν τον τρόπο διδάσκονται πως μπορούν να ζουν στον κόσμο χωρίς να τον καταστρέφουν όμως Τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Χριστιανικής Λατρείας είναι το πνευματικό και λογικό της περιεχόμενο. Τα υλικά όμως στοιχεία που χρησιμοποιούνται δεν αποδυναμώνουν στη λατρεία το πνευματικό της ρόλο. Αντιθέτως ο ναός, οι εικόνες, τα σκεύη και γενικά τα υλικά αντικείμενα της εκκλησίας αντιπροσωπεύουν κάτι πνευματικά ιερό. Στην εκκλησία τα νερά αγιάζονται ενώ το σιτάρι, το κρασί και το λάδι ευλογούνται. Ακόμη τα σταφύλια, τα βάγια και τα άνθη αποκτούν ιερότητα, αφού ο θεός ευλογεί, αγιάζει και τρέφει τα σύμπαντα

Το νερο στην χριστιανικη λατρεια

ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ Το νερό στην Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται ως απαραίτητο στοιχείο για την συντήρηση και την διατήρηση της ζωής Η σπουδαιότητα του φανερώνεται στα παλαιά χρόνια αφού οι άνθρωποι σε εποχές ξηρασίας αναγκάζονται να αγοράσουν το το νερό που είναι απαραίτητο για τη ζωή Επίσης το νερό αναφέρεται για να δηλώσει την θλίψη για τις δυσκολίες των ανθρώπων στην καθημερινή ζωή. Κατά την έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο ο Θεός οδήγησε το λαό του μέσα από την Ερυθρά Θάλασσα. Σύμφωνα με το βιβλίο της σώθηκαν από τον Φαραώ που τους καταδίωκε. Στο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, οι Ισραηλίτες διαβαίνουν τα ορμητικά νερά του ποταμού Ιορδάνη που είχαν πλημμυρίσει και με τη βοήθεια του Θεού κατάφεραν να διανύσουν τον ποταμό Το νερό αναφέρεται σε δύο περιστατικά μετά την έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο Όταν ο λαός του Θεού έφθασε στην έρημο Σούρ, εξαντλημένος ενός από την πεζοπορία άρχισε να παραπονιέται στο Μωυσή, επειδή δεν υπήρχε πουθενά νερό. Όταν έφθασαν στη Μερά, υπήρχαν νερά αλλά ήταν πολύ πικρά και δεν μπορούσαν να πιούν. Ο Μωυσής ζήτησε τότε βοήθεια από το Θεό. Εκείνος του έδειξε ένα ξύλο, πού όταν το έριξε στα νερά, αυτά έγιναν πόσιμα . Μετά από πολλές περιπέτειες ο Μωυσής και ο λαός του έφτασαν στην έρημο Χωρήβ, όπου και στρατοπέδευσαν . Ούτε και εκεί όμως υπήρχε νερό. Τότε ο Μωυσής με εντολή του Θεού χτύπησε με το ραβδί του ένα βράχο από όπου βγήκε νερό για να ξεδιψάσουν οι Ισραηλίτες. Στο βιβλίο της Γένεσης, όπου γίνεται λόγος για την δημιουργία του κόσμου από το Θεό, το υγρό στοιχείο(βροχές, νερά, θάλασσες, ποτάμια, λίμνες) υπάρχει κατά την δεύτερη και τρίτη μέρα της δημιουργίας. Το νερό μάλιστα θα βοηθήσει να φυτρώσουν στην γη τα δέντρα και η βλάστηση που ήταν απαραίτητα για τα ζώα που δημιούργησε αργότερα ο Θεός(ψάρια, πτηνά, ερπετά, τετράποδα και θηρία της γης) κατά την πέμπτη και έκτη ημέρα της Δημιουργίας. Έτσι η ζωή εμφανίζεται πρώτα στις θάλασσες (στο νερό) και από εκεί έβγαιναν τα ερπετά στην ξηρά και τα πτηνά στον αέρα

Το νερο στην χριστιανικη λατρεια Το νερό ως σύμβολο καταστροφής και αναγέννησης Το νερό είναι βασικό στοιχείο στο μυστήριο του Βαπτίσματος Η τριπλή κατάδοση και ανάλυση του βαπτισμένου στο αγιασμένο νερό της κολυμπήθρας φανερώνει την αλήθεια πως ο πιστός, όταν βυθίζεται στο νερό, θάβει τον Παλαιό άνθρωπο, τον άνθρωπο της αμαρτίας, και ανασταίνει ένα νέο άνθρωπο, όταν αναδύεται από το νερό.

Το νερο στην καινη διαθηκη Το νερό στην Καινή Διαθήκη σχετίζεται με σημαντικότατα γεγονότα από τη ζωή του Χριστού. Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής βαπτίζει στον Ιορδάνη ποταμό τους Ισραηλίτες που ομολογούσαν τις αμαρτίες τους. Ο Ιησούς βαπτίστηκε στον ποταμό Ιορδάνη από τον Ιωάννη Βαπτιστή. Ο Ιησούς γαληνεύει τα τρικυμισμένα νερά στην λίμνη Τιβεριάδα . Ο Ιησούς περπατά στην όχθη της λίμνης της Γαλιλαίας όπου εκεί συνάντησε δύο αδέρφια και τους κάλεσε να τον ακολουθήσουν. Ο Ιησούς ως καλεσμένος με τους μαθητές του στην Καννά μετέτρεψε το νερό σε κρασί. Ο Ιησούς περπατά πάνω στην λίμνη Τιβεριάδα. Ο Ιησούς πλένει με νερό τα πόδια των μαθητών του στον Μυστικό Δείπνο. Ο Ιησούς θεραπεύει έναν παράλυτο κοντά σε μια δεξαμενή που είχε νερό. Τέλος όταν ο Ιησούς ένας στρατιώτης λόγχισε την πλευρά του από όπου βγήκε αίμα και νερό

Το νερο ωσ συμβολο καταστροφησ και αναγεννησησ Το νερό είναι το βασικό στοιχείο στο μυστήριο του βαπτίσματος. Η τριπλή κατάδυση και ανάδυση του στο αγιασμένο νερό της κολυμπήθρας φανερώνει την αλήθεια πως ο πιστός, όταν βυθίζεται στο νερό, θάβει τον Παλαιό άνθρωπο, τον άνθρωπο της αμαρτίας, και ανασταίνει ένα νέο άνθρωπο, όταν αναδύεται από το νερό. Η τριπλή κατάδυση και ανάδυση του βαπτισμένου στο αγιασμένο νερό της κολυμπήθρας σημαίνει τη συμμετοχή του στο θάνατο, την τριήμερη ταφή και η ανάσταση του Ιησού Χριστού. Στο βιβλίο της Γένεσης, όπου γίνεται λόγος για την δημιουργία του κόσμου από τον Θεό, το υγρό στοιχείο (βροχές, νερά , θάλασσες, ποτάμια, λίμνες) υπάρχει κατά την δεύτερη και την τρίτη μέρα της δημιουργίας. Το νερό μάλιστα θα βοηθήσει να φυτρώσουν στην γη τα δέντρα και η θάλασσα που ήταν απαραίτητα για τα ζώα που δημιούργησε αργότερα ο Θεός (ψάρια, πτηνά, κύτη, ερπετά, τετράποδα και θηρία της γης κατά την πέμπτη και έκτη ημέρα της δημιουργίας. Έτσι η ζωή εμφανίζεται πρώτα στης θάλασσες ( στο νερό) και από εκεί έβγαιναν τα ερπετά στην ξηρά και τα πτηνά στον αέρα.

Το νερο ωσ συμβολο αγιαστικησ δυναμησ Το νερό δεν αγιάζεται μόνο στο μυστήριο του βαπτίσματος. Το νερό αγιάζεται από την εκκλησία και στην αρχή όπως και σε κάθε φορά που κρίνεται απαραίτητο Διατηρώντας τον αγιασμό που αλλοιώνεται, στα σπίτια τους οι χριστιανοί, φανερώνουν ότι έχουν ανάγκη από την ευλογία και συμπαράσταση από τον Θεό στην ζωή τους Η εκκλησία για να τιμήσει την βάπτιση του Ιησού στον Ιορδάνη Ποταμό, αγιάζει τα νερά στην γη των Θεοφανίων στης 6 Ιανουαρίου.

Το λαδι Στην Ορθοδοξη χριστιανικη λατρεια

Το λαδι στην Παλαια διαθηκη Το λάδι με το κρασί και το σιτάρι ήταν ένα από τα σπουδαιότερα προϊόντα της Παλαιστίνης. ΟΙ Εβραίοι το αποθήκευαν στα σπίτια τους σε μεγάλα πιθάρια Με το λάδι ζύμωναν το ψωμί τους Με αυτό άλειφαν το σώμα τους μετά το λουτρό για να δώσουν στο δέρμα και στα μαλλιά τους στιλπνότητα και να έχουν ωραία εμφάνιση Με το λάδι άλειφαν της πληγές και τα τραύματά τους για να θεραπευτούν Φώτιζαν της Σκηνή του Μαρτυρίου Με λάδι έχριαν (άλειφαν) τους βασιλιάδες, του ιερείς και τους προφήτες τους. Με αυτήν την πράξη τους αφιέρωναν στον Θεό Οι ιερείς ράντιζαν με λάδι της προσφορές τους προς τον Θεό και τα ζώα που θα θυσίαζαν Τέλος με αυτό άναβαν το λυχνάρι για να έχουν φώς στα σπίτια τους Στο βιβλίο της Γέννεσις , όπου γίνεται λόγος για τον κατακλυσμό του Νώε, το κλαδί ελιάς, που έφερε το περιστέρι στο Νώε, έγινε στο σύμβολο της ζωής.

Το λαδι στην καινη διαθηκη Το λάδι το συναντάμε σε αρκετά γεγονότα από την ζωή του Χριστού Στην παραβολή των δέκα παρθένων οι άμυαλες παρθένες πήραν τα λυχνάρια τους, μα δεν πήραν μαζί τους και λάδι. Έτσι όταν ήρθε ο γαμπρός (Χριστός) δεν ήταν έτοιμες για να τον υποδεχτούν Στην παραβολή του καλού Σαμαρείτη, ο Σαμαρείτη αλείφει τον ταξιδιώτη με λάδι στις πληγές του για να της θεραπεύσει. Ο Χριστός στον κήπο της Γεθσημανή (το όρος των ελαιών) προσεύχεται τον Θεό πατέρα του λίγο πριν την σύλληψη του Η Γεθσημανή ήταν ένας κήπος που βρισκόταν ανατολικά της Ιερουσαλήμ και κοντά στους πρόποδες του όρους Ελαιών . Σε αυτόν τον τόπο πήγαινε ο Χριστός με τους μαθητές του. Η αγωνία που πέρασε ο Κύριος στον κήπο της Γεθσημανή, η προσευχή του προς τον Θεό και κυρίως η σύλληψη του έκαναν τον τόπο αυτό ιδιαίτερα ιερό, σεβαστό και αγαπητό σε όλους τους χριστιανούς. Σύμφωνα με μια παράδοση η Γεθσημανή ήταν ο τόπος όπου οι μαθητές του Χριστού έθαψαν την Παναγία, την μητέρα το Κυρίου Την ιερότητα αυτού του τόπου, που ήταν Ελαιώνας, την αποδίδει θαυμάσια το ποίημα του Κωστή Παλαμά, «Η Ελιά»

«η ελια» Είμαι του ήλιου η θυγατέρα η πιο από όλες λατρευτή, χρόνια η αγάπη του πατέρα σ’ αυτόν τον κόσμο με κρατεί ‘Όπου κι αν λάχω κατοικία δεν μου απέλειπαν οι καρποί, ως τα βαθιά μου γηρατειά δε βρίσκω στη δουλεία ντροπή. Μ’ εχει ο Θεός ευλογημένη Κι είμαι γεμάτη προκοπή Είμαι η ελιά η τιμημένη Εδώ στον ίσκιο μου από κάτου ήρθ’ ο Χριστός ν’αναπαυθεί κι ακούστηκε η γλυκιά λαλιά Του Λίγο προτού να σταυρωθεί Το δάκρυ Του, δροσιά αγιασμένη, Έχει στην ρίζα μου χαθεί. Είμαι η ελιά η τιμημένη. Κωστής Παλαμάς

Το λαδι στη βαπτιση Είναι γνωστό ότι το λάδι παίζει σημαντικό ρόλο στην ζωή μας, επομένως είναι σημαντικό και για την εκκλησία. Έτσι λοιπόν με το λάδι ο ιερέας λαδώνει το μωρό σε όλο του το σώμα για να το ευλόγηση και να δυναμωθεί η πίστη του στον Χριστό. Με το ίδιο ακριβώς λάδι αλείφει και ο νονός το παιδί.

Το λαδι στο ευχελαιο Όσον αφορά το λάδι στο μυστήριο του Ευχελαίου η πρώτοι χριστιανοί καλούσαν τους ιερείς στα σπίτια τους με σκοπό να αλείψουν με το αγιασμένο λάδι τους πιστούς που ήταν άρρωστοι. Αργότερα το μυστήριο αυτό αποκόπηκε από την Θεία Ευχαριστία. Η τελετουργία του Ευχελαίου γίνεται κυρίως στο σπίτι του πιστού. Εκεί ο ιερέα διαβάζει ευχές πριν από την χρήση του αρρώστου. Τέλος ο ιερέας ζητά με την ευχή από τον Θεό να θεραπεύσει τον ασθενή. Ο ασθενής εξομολογείται πριν δεχτή την χάρη του Θεού μέσα από το μυστήριο του Ευχελαίου.

ΤΟ ΛΑΔΙ ΣΤΟ ΚΑΝΤΗΛΙ Το λάδι το βάζουμε στο καντήλι για να το ανάψουμε. Το λάδι το βάζουμε στο καντήλι για να το ανάψουμε. Όταν ανάβουμε το καντήλι, δείχνουμε την ευγνωμοσύνη και την αγάπη μας στο Θεό για την θυσία που έκανε για μας. Το φώς του καντηλιού μας θυμίζει τα λόγια του Χριστού «…Εγώ είμαι το φώς του κόσμου όποιος με ακολουθεί δεν θα πλανιέται στο σκοτάδι αλλά θα έχει το φώς που οδηγεί στην ζωή» ‘Όταν ανάβουμε το καντήλι, παρακαλούμε τον Θεό να κρατήσει δυνατή και άσβηστη την φλόγα. Το φώς του καντηλιού εξορκίζει τα πονηρά πνεύματα. Το λάδι που βάζουμε στο καντήλι μας φανερώνει την δύναμη και την αγάπη του Θεού. Τέλος όταν ανάβουμε το καντήλι υποσχόμαστε ότι θα Τον υπακούμε όπως Αυτός τον Πατέρα του.

ΤΟ ΜΥΡΟ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ

Το μυρο και η παρασκευη του Το μύρο είναι λάδι που αγιάζεται, εκτός από καθαρό λάδι περιέχει άλλα 57 διαφορετικά υλικά από αρωματικά φυτά. Όταν η Σύνοδος διαπιστώσει ότι το Μύρο τελειώνει συγκαλείτε για να το παρασκευάσει. Αυτό γίνεται κάθε 10 χρόνια. Από την Κυριακή των Βαΐων μέχρι και την Μεγάλη Πέμπτη σε ειδικό κουβούκλιο γίνεται η Παρασκευή του Μύρου . Την Κυριακή των Βαΐων και την Μεγάλη Δευτέρα γίνεται από τον Πατριάρχη μικρός αγιασμός στα σκεύη και στα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή του Μύρου. Στο τέλος του αγιασμού ο Πατριάρχης αφού βάλει ορισμένα από τα υλικά στους λέβητες ανάβει την φωτιά για το ψήσιμο που καίει με κομμάτια από παλαιές εικόνες φθαρμένα εκκλησιαστικά έντυπα καθώς και άχρηστα ξύλα από διάφορα μέρη των ναών. Την Μεγάλη Τετάρτη ολοκληρώνεται η Παρασκευή του Μύρου που τοποθετείτε σε αργυρά δοχεία. Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης το Μύρο μεταφέρεται από 24 αρχιμανδρίτες που κρατούν αργυρά δοχεία με τελευταίο τον Πατριάρχη που κρατά μια μικρή Μυροθήκη. Κατόπιν το Μύρο μεταφέρεται και αποθηκεύται στα μεγάλα δοχεία του Μυροφυλακίου . Από εκεί μοιράζεται στις Ορθόδοξες Εκκλησιες . Το Μύρο χρησιμοποιείτε στο μυστήριο του χρίσματος, στα εγκαίνια ναών, οπού καθαγιάζεται η Αγία Τράπεζα, στην καθιέρωση Ιερών αντικειμένων και εικόνων και στην ανακομιδή ιερών λειψάνων, δηλαδή στην μεταφορά λειψάνων Αγίου σε άλλο τόπο. Το Μύρο ονομάζεται και « λάδι ευχαριστίας», «λάδι χρίσματος» «χρίσμα ευχαριστίας» και «χρίσμα επουράνιο». Το Μύρο άρχισε να παρασκευάζεται τον 1ο αιώνα μ.Χ. μέχρι τον 8ο μ.Χ το δικαίωμα παρασκευής Αγίου Μύρου είχαν όλοι οι επίσκοποι. Σιγά, σιγά όμως το δικαίωμα αυτό περιορίστηκε στους πατριάρχες των εκκλησιαστικών και τέλος στον οικουμενικό Πατριάρχη. Από τον 14ο αιώνα μ.Χ το δικαίωμα παρασκευής και καθαγιασμό του Αγίου Μύρου έχει δοθεί και στην ρωσική εκκλησία. Και από τον 19ο αιώνα μ.Χ στην εκκλησία της Ρουμανίας και της Σερβίας. Μερικά υλικά που χρησιμοποιούνται για την Παρασκευή του είναι το καθαρό λάδι, το μαύρο κρασί, η κανέλα, η καθαρή μαστίχα η καθαρή σμύρνα, λάδι δενδρολίβανου, λάδι λεβάντας και ινδικός μόσχος. Το 2002 η Μαρία Οικονόμου-Ποτήρι έγινε η πρώτη γυναίκα παρασκευάστρια στην ιστορία της ορθόδοξης εκκλησίας. Σαν μέλος της επιτροπής παρακολούθησε την Παρασκευή του Μύρου που ψήνετε στους 600 βαθμούς κελσίου.

Το μυρο στην αγια γραφη Στο βιβλίο της εξόδου ο Θεος καλεί τον Μωυσή και τον ορίζει να παρασκευάσει λάδι χρίσματος. Στην Καίνη Διαθήκη, το μύρο, ως πολύτιμο και πανάκριβο αρωματικό λάδι ,το οποίο συναντάμε στο περιστατικό της χρίσης του ίσου από την Μαρία την αδερφή του Λαζάρου. Ο Ιησούς κάποτε μπήκε στο σπίτι του Φαρισαίου και κάθισε στον τραπέζι. Στην πόλη ήταν κάποια αμαρτωλή γυναίκα όταν άκουσε ότι ο Ιησούς γευμάτιζε στο σπίτι του Φαρισαίου, έφερε ένα αλαβάστρινο δοχείο με Μύρο, στάθηκε πίσω κοντά στα παιδιά του και κλαίγοντας έβρεχε τα παιδιά με τα δάκρυα της και τα σκούπιζε με τα μαλλιά της, τα φιλούσε και τα άλειφε με Μύρο. Με μύρα (αρώματα) η Μαρία Μαγδαληνή και άλλες γυναίκες πήγαν να αλείψουν το σώμα του Ιησού στο μνήμα.

ΤΟ ΜΥΡΟ ΣΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΧΡΙΣΜΑΤΟΣ Στο Μυστήριο του Χρίσματος ο ιερέας χρίει το βαπτισμένο με Άγιο. Η σταυρική επάλειψη του πιστού με Μύρο φανερώνει ότι ο βαπτισμένος ανήκει στο ποίμνιο του Χριστού. Το Άγιο Μύρο ενεργεί στο βαπτισμένο ώστε να μείνει η ευλογία του Χριστού για πάντα πάνω τους. Με αυτό το μυστήριο ο χριστιανισμός μετέχει στα τρία αξιώματα του Χριστού, του Αρχιερέα, του Βασιλιά και του Προφήτη σαν βασιλιάς κυριαρχεί στα πάθη του, σαν ιερέας προσφέρει τον εαυτό του στον Χριστό και στους συνανθρώπους του με ανιδιοτέλεια και με αγάπη. Τέλος σαν προφήτης διδάσκει τον λόγο του θεού στους συνανθρώπους και δίνει το παράδειγμα στους άλλους κάνοντας πράξη στην ζωή του στις εντολές στου Χριστού.

Ο αρτοσ

Ο ΑΡΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ Το ψωμί είναι η βασικότερη τροφή του ανθρώπου χωρίς αυτό η διατροφή του είναι ανεπαρκείς. Στην Παλαιά Διαθήκη φανερώνει την ευτυχία του ανθρώπου. Έτσι, τόσο οι ψαλμοί όσο και ο προφήτης Ησαΐας ανέφεραν ότι όποιος άνθρωπος είναι χαρούμενος τρώει το ψωμί του με χαρά. Το ψωμί στην Παλαιά Διαθήκη φανερώνει όμως και την ηθική κατάσταση του ανθρώπου. Έτσι ο αμαρτωλός τρώει «άρτο ασεβείας» ή « ψεύδους» και ο νωθρός «άρτο αργίας» Στο βιβλίο της γένεσης ο Θεός ανακοινώνει στον Αδάμ που τον παράτησε ότι με «δάκρυα» και με «τον ιδρώτα του προσώπου του» θα τρώει το ψωμί του. Οι ψαλμοί και ο προφήτης Ησαΐας αναφέρει ότι όποιος άνθρωπος υποφέρει και μοιάζει να τον έχει εγκατάλειψη ο Θεός τρώει το ψωμί του με αγωνία ή με «στάχτη» Στο βιβλίο στης εξόδου οι Ισραηλίτες παραπονιούνται στον Μωυσή και στον Άρον, επειδή πεινάνε και δεν έχουν να φάνε ούτε ψωμί . Ο Θεός ακούγοντας τα παράπονα τους θα τους στείλει το μάννα για να γιορτάσουν. Οι Ισραηλίτες τέλος πρόσφεραν άρτο στον Θεό για να τον ευχαριστήσουν για τα αγαθά που τους έδινε η γη. Ο προσφερόμενος άρτος τρωγόταν μόνο από την ιερέα που αντιπροσώπευε τον Θεό. Το ψωμί αυτό είχε κυκλικό σχήμα και ονομαζόταν «άρτος της προθέσεως». Το έβαζαν στον ναό, πάνω σε μια τράπεζα με το κρασί και με το λάδι για να κάνει ο Ιερέας της καθιερωμένες σπονδές στο Θεό.

Ο ΑΡΤΟΣ ΣΤΗΝ Καινη ΔΙΑΘΗΚΗ Ο άρτος συνδέεται με σημαντικά γεγονότα από την ζωή του Χριστού, Στο κατά Λουκάν ευαγγέλιο διαβάζουμε πώς εκείνος (Ιησούς) πήρε μαζί του τους αποστόλους. Πήρε στα χέρια του τα πέντε ψωμιά και τα δύο ψάρια, τα ευλόγησε, τα έκωψε σε κομμάτια και έδωσε στους μαθητές του να τα μοιράσουν στον κόσμο, που ήταν 5.000 άνθρωποι. Στο κατά Μάρκου ευαγγέλιο διαβάζουμε πως ο Ιησούς πήρε 7 ψωμιά, και αφού είπε ευχαριστήριαν προσευχή, τα έκωψε σε κομμάτια και τα έδωσε στους μαθητές του να τα μοιράσουν. Αυτοί τα μοίρασαν στον κόσμο. Είχαν και λίγα ψάρια τα ευλόγησε και είπε να τα μοιράσουν σε αυτά, έφαγαν λοιπόν και χόρτασαν. Συγκεντρώθηκαν μάλιστα και 7 καλάθια περισσεύματα, ο κόσμος που χόρτασε ήταν περίπου 4.000 άνθρωποι. Στο κατά Ματθαίο ευαγγέλιο ο Ιησούς αναφέρει το ψωμί ως παράδειγμα λέγοντας στους μαθητές του να φυλάγονται από το «προζύμι» των Φαρισαίων και των Σαδδουκαίων με αυτή του την στάση θέλει να δηλώσει πως η διδασκαλία ( το προζύμη) των Φαρισαίων και των Σαδδουκαίων είναι επικίνδυνη για τους ανθρώπους (άρτος ασέβειας και ψεύδους) Στο κατά Ιωάννην ευαγγέλιο, ο Ιησούς αποκαλύπτει για τον εαυτό του πως είναι ο Άρτος της ζωής. Όποιος έρθει σε εκείνον δεν θα πεινάσει ποτέ. Ο Ιησούς στην προσευχή του προς τον Θεό Πατέρα Του ζήτησε να δίνει ως τροφή τον Άρτο που είναι απαραίτητος για την ζωή του ανθρώπου. Κάθισε στο τραπέζι μαζί με τους 12 Αποστόλους. Αφού πήρε το ψωμί και έκανε ευχαριστήρια προσευχή, το κομμάτιασε και τους τα έδωσε λέγοντας «αυτό είναι το σώμα μου παραδίνεται για την χάρη σας. Αυτό που κάνω τώρα, να το κάνετε στην Ανάμνησή μου.»

Ο αρτοσ στο μηστυριο τησ θειασ ευχαριστιασ Στην εκκλησία ο άρτος ευλογείται ως πρόσφορο και ως αντίδωρο. Το πρόσφορο είναι ψωμί ζυμωμένο που προσφέρουν οι πιστοί στην εκκλησία. Έχει κυκλικό σχήμα και παρασκευάζεται από αλεύρι σιταριού Έχει πάνω μια σφραγίδα κυκλική μέσα σε αυτή έχει χαραχτεί ένας σταυρός και στο κέντρο του υπάρχει ένα τετράγωνο με την επιγραφή ΙΣ-ΧΣ-ΝΙ-ΚΑ. Αυτό το κεντρικό μέρος της σφραγίδας ονομάζεται Αμνός. Το πρόσφορο ζυμώνεται με προσευχές και θυμιατά για αυτό και είναι ευλογημένο. Η ευλογία του άρτου μεγαλώνει, όταν προσφέρεται στο Άγιο Βήμα για να καθαγιαστεί. Ο ιερέας σηκώνει ψηλά το πρόσφορο, που έχει διαλέξει ανάμεσα στα άλλα, μέχρι το μέτωπό του · με αυτήν την κίνηση συμβολίζει την ύψωση του Χριστού στον σταυρό όπου έχυσε το αίμα Του για την σωτηρία των ανθρώπων

Το αντιδωρο Από το πρόσφορο θα τεμαχίσει τον Αμνό στα τέσσερα και αφού πάρει τις μερίδες των Αγγέλων, και της Παναγίας για να τους τοποθετήσει αριστερά και δεξιά από τον Αμνό, θα τα πάρει ένα-ένα ο λειτουργός για να τα υψώσει μπροστά από την Αγία Τράπεζα λέγοντας «μέγα το όνομα της Αγίας Τριάδας» έτσι ο άρτος είναι ευλογημένος. Το αντίδωρο είναι ένα μικρό κομμάτι από το πρόσφορο που αγιάστηκε κατά την Θεία Λειτουργία. Δίνεται στους πιστούς που δεν μετάλαβαν (« αντί του δώρου» όπου «δώρο» είναι η μετάληψη του σώματος και του αίματος του Χριστού) Το «ύψωμα» είναι αντίδωρο οπού έχει πάνω την σφραγίδα του Κύριου (ICXC NIKA). Το προσφέρει ο ιερέας σε όσους έχουν φέρει πρόσφορο για να γίνει η Θεία Ευχαριστία ή στους συγγνενείς του νεκρού για τον οποίο τελούν μνημόσυνο. Είναι τυλιγμένο σε άσπρο χαρτί με χαραγμένο τον σταυρό του Κυρίου επάνω. Ακόμη το καταναλώνουμε όλο και δεν το πετάμε πουθενά . Δίνεται ως επιπλέων δώρο και για όσους κοινώνησαν.

Ο αμνοσ IC NI KA XP Ο Ιερέας τεμαχίζει τον αγιασμένο άρτο (Αμνό) στα τέσσερα και τοποθετεί τα τεμάχια σταυρικά στο δίσκο (IC XP NI KA). Η μερίδα Της Παναγίας τοποθετείται δεξιά από τον αμνό στον δίσκο, αριστερά από τον αμνό τοποθετούνται εννιά μικρά τριγωνίδια που είναι οι μερίδες των αγγελικών ταγμάτων και των αγίων της εκκλησίας μας που μνημονεύονται μαζί με τον άγιο που γιορτάζει εκείνη την μέρα και ο Πατέρας της εκκλησίας που έγραψε τη Θεία Λειτουργία που τελείται εκείνη την ώρα. Από άλλα τμήματα του πρόσφορου βγαίνουν οι μερίδες για τους ζωντανούς και τους νεκρούς, που ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία, αυτές τοποθετούνται στο δίσκο μπροστά από τον Αμνό. Ο Ιερέας ρίχνει στο ποτήρι το τεμάχιο με τα γράμματα ΙΣ μετά ρίχνει στο ποτήρι το ζέον (=ζεστό νερό από το ίδιο κύπελλο· που επίσης λέγεται ζέον) στη συνέχεια προσεύχεται και κινονή πρώτα από τον άρτο και έπειτα ο ιερέας ρίχνει στο δισκοπότηρο που έχει το τεμάχιο ΙΣ τα υπόλοιπα κομμάτια από τον Αμνό, τη μερίδα της Παναγίας, των Αγγελικών Ταγμάτων και των Αγίων της Εκκλησίας μας και ενώνει σώμα και αίμα Χριστού σε ένα δισκοπότηρο. Αμέσως μετά ρίχνει στο δισκοπότηρο τις μερίδες για τους ζωντανούς και τους νεκρούς Χριστιανούς και προσκαλεί τους πιστούς να κοινωνήσουν.

Ο αρτοσ στην αρτοκλασια τησ εκκλησιασ Με την πράξη αυτή ο πιστός ζητά από τον Θεό να ευλογήσει βασικά προϊόντα που παράγει η γη όπως τη σιτάρι, το κρασί, το λάδι και να χωρίσει την αφθονία σ’ αυτά. Ο πιστός βάζει σε ένα πανέρι πέντε άρτους, ένα μπουκάλι κρασί και ένα μπουκάλι λάδι και τα πηγαίνει στης Εκκλησία. Εκεί ο ιερέας τα ευλογεί, συνήθως τα απόγευμα ή το πρωί πριν από την Θεία Λειτουργία και οι άρτοι τεμαχίζονται και μοιράζονται στους πιστούς. Η αρτοκλασία γίνεται σε ανάμνηση του θαύματος του πολλαπλασιασμού των άρτων από το Χριστό.

Ο αρτοσ και οι παραλαγεσ του στην εκκλησια Η Φανουρόπιτα είναι μία νηστίσιμη πίτα που παρασκευάζεται στη μνήμη του Αγίου Φανουρίου (27 Φεβρουαρίου) και προσφέρεται στους πιστούς στην Εκκλησία. Ο Άγιος Φανούριος πιστεύεται, ότι φανερώνει χαμένα αντικείμενα και πρόσωπα. Η πίτα αυτή που δίνεται από τους πιστούς παρασκευάζεται με εφτά υλικά (αλεύρι, αλάτι, νερό, λάδι, κανέλα, ζάχαρη, χυμό πορτοκαλιού) Το Χριστόψωμο είναι ένα μεγάλο στρογγυλό ψωμί, επάνω του έχει ένα σταυρό φτιαγμένο από ζυμάρι με ένα καρύδι στη μέση και τέσσερα αμύγδαλα στις άκρες. Παρασκευάζεται μία ήμερα πριν τα Χριστούγεννα και κόβεται….. Η Λαγάνα είναι ένα άζυμο ψωμί δηλαδή ψωμί χωρίς προζύμι (μαγιά). Έχει επίπεδο σχήμα , τραγανή κόρα και είναι πασπαλισμένη με σουσάμι. Παρασκευάζεται την Καθαρά Δευτέρα και πολλές φορές την Μεγάλη Εβδομάδα για να θυμίσει ένα γεγονός από την ιστορία των Ισραηλιτών από τα χρόνια της εξόδου. Έφτιαξα ν, έψησαν και έφαγαν ψωμί άζυμο, επειδή δεν είχαν χρόνο για να το ζυμώσουν με προζύμι.

ΤΟ ΚΡΑΣΙ

Το κρασι στην παλαια διαθηκη Στην Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται συχνά το αμπέλι και το κρασί Ο προφήτης Δαβίδ στους ψαλμούς αναφέρει πως ο οίνος ευφραίνει (ευχαριστεί) την καρδιά του ανθρώπου Το κρασί μαζί με το σιτάρι και το λάδι ήταν τα βασικά είδη διατροφής του ανθρώπου στην Παλαιστίνη Η Παλαιά Διαθήκη επιδοκιμάζει την κατανάλωση του κρασιού με μέτρο. Όταν το κρασί συνοδεύεται από κιθάρες, τύμπανα και άλλα μουσικά όργανα δημιουργείται μια ευχάριστη ατμόσφαιρα στους ανθρώπους που το πίνουν. Σύμφωνα με την διήγηση της γέννησης ο Νώε υπήρξε ο πρώτος άνθρωπος στον κόσμο που καλλιέργησε αμπελώνα, αλλά και ο πρώτος που μέθυσε και οδηγήθηκε σε απρεπείς πράξεις, αφού «ήπιε από το κρασί και μέθυσε και ξεγυμνώθηκε μέσα στο σπίτι του». Έτσι το κρασί θεωρήθηκε και ως πηγή πολλών κακών. Ο προφήτης Ησαΐας καταφερόταν εναντίον εκείνων των ηγετών που παραμελούσαν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στο λαό εξαιτίας της μέθης τους. Έτσι η κατάχρηση του οίνου αποδοκιμάζεται στην Παλαιά Διαθήκη σαν μια πράξη ασύνετη. Στις Παροιμίες (Βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης) η κατάχρηση είναι επιλογή μόνο των αφρόνων ανθρώπων Σύμφωνα με τον προφήτη Ησαΐα όλοι οι άνθρωποι ακόμη και οι πιο συνετοί κινδυνεύουν, εάν δεν προσέξουν, να πλανηθούν, από την υπερβολική κατανάλωση του κρασιού. Γι’αυτό το λόγο η μέθη χαρακτηρίζεται στις παροιμίες «υβριστική», επειδή οδηγεί τον άνθρωπο σε αντικοινωνικές πράξεις που προσβάλλουν τον ίδιο και τους συνανθρώπους του. Οι Ισραηλίτες χρησιμοποιούσαν το κρασί στις λατρευτικές τους εκδηλώσεις. Στο θυσιαστήριο της Σιλό γίνονταν προσφορές κρασιού για τις θυσίες ζώων που θα ακολουθούσαν. Στην εορτή του Πάσχα το κρασί προσφερόταν στον ίδιο το Θεό. Σύμφωνα με τον νόμο της δεκάτης κάθε Ισραηλίτης ήταν υποχρεωμένος να προσφέρει το ένα δέκατο από την σοδιά του για να χορταίνουν οι άποροι, οι ξένοι και τα ορφανά.

Το κρασι στην καινη διαθηκη Το κρασί στην Καινή Διαθήκη συνδέεται με σπουδαιότατα γεγονότα από την ζωή του Ιησού Χρίστου. Στο Κατά Ματθαίον ευαγγέλιο ο Ιωάννης κατηγορείται από τους Ιουδαίους που δεν έτρωγε και δεν έπινε, λέγοντας ότι «είναι δαιμονισμένος». Επειδή δεν έτρωγε φαγητό και δεν έπινε κρασί. Αυτό το γεγονός το θεωρούσαν αφύσικο και διαστροφικό. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι ο Βαπτιστής ζούσε ασκητικότατα και η τροφή για εκείνον δεν ήταν απόλαυση αλλά απαραίτητη για να κρατηθεί στη ζωή. Ο ίδιος τρεφόταν με τρυφερά βλαστάρια από φυτά και με μέλι από άγριες μέλισσες. Όταν διψούσε έπινε νερό από χείμαρρους. Ο Ιωάννης ήταν αφιερωμένος και αφοσιωμένος στην προετοιμασία του δρόμου, για τον ερχομό του Μεσσία και τα υλικά αγαθά δεν τον ενδιέφεραν καθόλου. Οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι όμως κατηγόρησαν και το Ιησού ως «οινοπότη». Τον κατηγορούσαν ως περιθωριακό άνθρωπο, που συναναστρεφόταν με διεφθαρμένους ανθρώπους ( τελώνες και αμαρτωλούς). Ονομάζοντάς τον οινοπότη ήθελαν να επισημάνουν στον λαό ότι δεν είναι δυνατόν ένας μέθυσος να είναι ο Υιός του Θεού, ο Σωτήρας του κόσμου. Ο χαρακτηρισμός οινοπότης ήταν ιδιαίτερα υποτιμητικός για τον λαό. Με αυτόν τον τρόπο ήθελαν να πουν στους ανθρώπους πως θα έπρεπε να απορρίψουν τον Ιησού ως Μεσσία και τα λόγια του να τα θεωρήσουν ως λόγια μεθυσμένου ανθρώπου που προερχόταν από κατώτερη κοινωνική τάξη. Ο Χριστός θέλοντας να μιλήσει στους ανθρώπους για την βασιλεία των ουρανών χρησιμοποιεί την εικόνα του παλιού και του νέου κρασιού συμβολικά. Έτσι οι Φαρισαίοι που πίστευαν υποτακτικά στον Θεό μοιάζουν με τους παλιούς ασκούς και δεν μπορούν να κρατήσουν τον νέο κρασί δηλαδή την διδασκαλία του Χριστού για έναν κόσμο όπου θα επικρατεί η Αγάπη και η Ειρήνη και η Δικαιοσύνη ανάμεσα στους ανθρώπους. Για το έργο όμως της προετοιμασίας των ανθρώπων για αυτόν τον καινούριο κόσμο κατάλληλοι είναι οι μαθητές του Χριστού. Με αυτήν την ωραία εικόνα ο Χριστός φανέρωσε στους ανθρώπους πως η διδασκαλία τους δεν έχει καμία σχέση με την διδασκαλία των Φαρισαίων. Το κρασί σύμφωνα με τις βιβλικές Μαρτυρίες είχε φαρμακευτικές ιδιότητες. Σύμφωνα με τον ευαγγελιστή Μάρκο πριν οι στρατιώτες σταυρώσουν τον Ιησού, του έδωσαν να πιει κρασί ανακατεμένο με αναισθητικό για να μετριάσουν τους πόνους τις σταύρωσης Του. Ο Ιησού όμως δεν το δέχτηκε.

Ο ευαγγελιστής Λουκάς στην παραβολή του καλού Σαμαρείτη αναφέρει ότι ο Σαμαρείτης άλλειψε τις πληγές του μισοπεθαμένου ταξιδιώτη με λάδι και κρασί και τις έδεσε καλά. Το κρασί από την παλαιά εποχή ήταν γνωστό για την αποστειρωτική του δράση. Από την διήγηση του θαύματος στον γάμο της Κανά βλέπουμε ότι το κρασί ήταν απαραίτητο, όταν οι Ιουδαίοι γιόρταζαν στους γάμους και στα πανηγύρια. Από την διήγηση του θαύματος στον γάμο της Κανά βλέπουμε ότι το κρασί ήταν απαραίτητο, όταν οι Ιουδαίοι γιόρταζαν στους γάμους και στα πανηγύρια. Υπεύθυνος για το τραπέζι, που λεγόταν Αρχιτρίκλινος, φρόντιζε να προσφέρουν στους καλεσμένους πρώτα το καλό κρασί και όταν εκείνοι έφταναν σε καλή διάθεση τότε έδινε εντολή να προσφέρουν το δεύτερο σε ποιότητα κρασί. Αυτός ο «κανόνας οινοποσίας» ήταν γνωστός σε όλους τους ανθρώπους εκείνη την εποχή. Η ιερότητα όμως του κρασιού στην Καινή Διαθήκη φαίνεται κατά την τέλεση του μυστικού δείπνου όταν ο Πέτρος ρώτησε τον Ιησού ποιος είναι αυτός που θα τον προδώσει ο Ιησούς αποκρίθηκε, «είναι εκείνος στον οποίο θα δώσω ένα κομμάτι ψωμί, αφού το βουτήξω στο πιάτο.» Παίρνει ένα κομμάτι ψωμί το βουτάει στο πιάτο και το δίνει στον Ιούδα τον Ισκαριώτη γιό του Σίμωνα. Οι μελετητές της Βίβλου σχολιάζουν για το ψωμί που έδωσε στον Ιούδα πως αυτό ήταν ποτισμένο στο κρασί. Το κρασί ήταν ένα από τα βασικά υλικά αγαθά στο πασχαλινό δείπνο των Εβραίων. Πριν πιούν το ποτήρι με το κρασί οι καλεσμένοι «το ποτήρι της ευλογίας» ο οικοδεσπότης ζητούσε από τον Θεό να ευλογήσει το κρασί άλλα και όλα όσα βρίσκονται στο πασχαλινό δείπνο. Ο Χριστός πριν πιεί το κρασί , το ευλογεί , δηλαδή προσεύχεται προς το Θεό πατέρα Του και τον ευχαριστεί για τα αγαθά που έδωσε στους ανθρώπους . Ο ίδιος στη συνέχεια προτρέπει τους μαθητές Του να πιούν από το κρασί που συμβολίζει το αίμα Του που θα χυθεί για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες όλων των ανθρώπων.

Ο αποστολοσ παυλοσ και η θεση του απεναντι στο κρασι Ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή αναφέρει: «Ας μη γίνονται αφορμή τα φαγητά να καταστρέφεται το έργο του Θεού. Το σωστό είναι να μην φας κρέας ούτε να πιείς κρασί ούτε οτιδήποτε άλλο γίνεται αιτία να σκοντάψει ή να σκανδαλίζεται ή να αδυνατίζει η πίστη του αδερφού σου.» Στην Α ‘ προς Τιμόθεων επιστολή αναφέρει: «… οι διάκονοι πρέπει να είναι σεμνοί, όχι διπρόσωποι, να μην έχουν το νου τους στο πολύ κρασί ούτε στο άνομο κέρδος , να κρατούν με καθαρή συνείδηση την πίστη που αποκάλυψε ο Θεός» Στην Α’ προς Τιμόθεων επιστολή ωστόσο προτρέπει το φιλάσθενο φίλο του, τον Τιμόθεο να μην πίνει μόνο νερό. Διαβάζουμε σχετικά: «… Σταμάτα πια να πίνεις μόνο νερό, να χρησιμοποιείς και λίγο κρασί για το στομάχι σου και τις συχνές σου ασθένειες» Στην επιστολή του προς τον Τίτον αναφέρει: «…ο επίσκοπος ως διαχειριστής του Θεού, πρέπει να είναι αδιάβλητος, να μην είναι υπεροπτικός, ευέξαπτος, μέθυσος, φιλόνικος και να μην επιδιώκει αθέμητα κέρδη. Ο Απόστολος Παύλος αν και γνώριζε τις θεραπευτικές ιδιότητες του κρασιού συμβουλεύει τους μαθητές του αλλά και τους πιστούς να αποφεύγουν την κατάχρηση ως προς την κατανάλωσή του αφού αυτό οδηγεί σε κάθε λογής αισχρότητες, αμαρτωλές επιθυμίες, μεθύσια, κραιπάλες, οργιαστικά γλέντια και ασεβείς ειδωλολατρικές τελετές, πράξεις που οι Χριστιανοί τις απέρριπταν.

Ο αγιοσ τρυφωνασ Ο Άγιος Τρύφωνας γεννήθηκε στην Λάμψακο, παραλιακή πόλη της Φρυγίας και έζησε στα χρόνια των Βασιλιάδων Γορδιανού, Φιλλίπου και Δεκίου. Για να μπορέσει να ζήσει, αναγκάστηκε να βόσκει χήνες για κάποιο καιρό. Ήταν ευσεβής νέος και μελετούσε την Αγία Γραφή με πολύ ζήλο και εκκλησιαζόταν τακτικότατα. Φωτισμένος από την χάρη του Θεού έγινε σιγά-σιγά ικανός όχι μόνο να διδάσκει αλλά και να θεραπεύει ασθενείς. ¨Όταν ο Βασιλιάς Γορδιανός έμαθε αυτά για τον Τρύφωνα, έστειλε και τον έφεραν να θεραπεύσει την άρρωστη κόρη του. Πράγματι ο Τρύφωνας την θεράπευσε. Όταν ο Βασιλιάς του προσέφερε τιμές και αξιώματα για να τον ευχαριστήσει, εκείνος αρνήθηκε ευγενικά. Στα χρίνια του Δεκίου (249-251 μ.Χ.) ο Τρύφωνας συλλαμβάνεται. Ομολογεί θαρραλέα την πίστη του στον Χριστό χωρίς να φοβηθεί. Τότε ο έπαρχος της Ανατολής Ακυλίνος διατάζει να τον δείρουν σκληρά. Αφού τον έδειραν, τον έδεσαν σε άλογο και τον έσυραν στη γη μέσα σε δύσβατα μέρη. Στην συνέχεια τον έβαλαν επάνω σε σιδερένια καρφιά και αφού έκαψαν τις πλευρές του με αναμμένες λαμπάδες τον αποκεφάλισαν (249 μ.Χ.). Οι Χριστιανοί πήραν το σώμα του Αγίου και αφού το μύρωσαν, το ενταφίασαν στη Λάμψακο. Η μνήμη του Αγίου εορτάζεται από την Εκκλησία την 1η Φεβρουαρίου κάθε χρόνο. Ο Άγιος Τρύφωνας θεωρείται ως Άγιος προστάτης των αμπελουργών. Σε αγιογραφίες εμφανίζεται ως νέος που κρατά κλαδευτήρι, ένα εργαλείο που είναι απαραίτητο στους αμπελουργούς. Σύμφωνα με την παράδοση ο Άγιος Τρύφωνας είναι πιθανόν να συνδέθηκε τους αμπελουργούς, αφού σ’αυτόν πήγαιναν για να θεραπευτούν πολλοί άνθρωποι από τη Λάμψακο και την Φρυγία της Μικράς Ασίας.

«ΤΟΥΤΟ ΕΣΤΙ ΤΟ ΑΙΜΑ ΜΟΥ» Το κόκκινο κρασί στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, που γίνεται στο μέσο της Σωτηρίας του ανθρώπου , δεν προκαλει΄μέθη και δεν παραλύει την δύναμη του ανθρώπου. Αντίθετα ενισχύει τον πιστό και τον κάνει εγκρατή απέναντι στους πειρασμούς που θα συναντήσει. Είναι το «καινούριο κρασί» που χαρίζει ευτυχία στους πιστούς. Είναι το αίμα του σταυρωμένου Κύριου που ενώνει τους ανθρώπους με τον Χριστό και τους κάνει «σύναιμους» Χριστού. Στην Θεία Ευχαριστία το κόκκινο κρασί (νάμα) ανακατεύεται με τον άρτο με ζεστό νερό ( το ζέον). Το κρασί χρησιμοποιείτε και στο μυστήριο του γάμου. Λίγο πριν από τον κυκλικό χώρο στον Γάμο («Ησαΐα χόρευε…») προσφέρεται στο ζευγάρι ποτήρι με κρασί. Αυτή η πράξη δηλώνει ότι το ζευγάρι θα μοιράζεται τα πάντα στην ζωή, τόσο τις χαρές όσο και τις λύπες και θα σηκώνουν ο ένας το φορτίο του άλλου. Με αυτό τον τρόπο το ζευγάρι επισφραγίζει, την αγάπη του, αφού από τώρα και στο εξής κανένας από τους δύο δεν θα είναι μόνος του, αλλά θα του άλλου δίπλα του.

Το σιταρι

Το σιταρι στην παλαια διαθηκη Το σιτάρι ήταν για τους Ισραηλίτες, μαζί το με το κρασί και το λάδι, απαραίτητο για την καθημερινή τους διατροφή. Από αυτό, όταν το άλεθαν, έπαιρναν το αλεύρι για να φτιάξουν ψωμί. Κάθε οικογένεια φύλαγε στις αποθήκες της αυτόν το ευλογημένο από το Θεό γεωργικό καρπό. Στο βιβλίο της Γέννεσης ο Ιησούς εξηγεί το όνειρο του Φαραώ της Αιγύπτου με τα επτά στάχυα σιταριού. Στο ίδιο βιβλίο ο Ιακώβ, ο γιός τους Ισαάκ, που έμεινε στη Μεσοποταμία κοντά στο θείο του Ααβάν, φροντίζει τα κοπάδια του, καλλιεργεί τη γη του και μαζεύει το σιτάρι στις αποθήκες του. Στο βιβλίο των Ψαλμών το σιτάρι φανερώνει την φροντίδα και την καλοσύνη του Θεού απέναντι στον άνθρωπο, αφού με αυτό τρέφεται και συντηρείται καθημερινά. Γι’ αυτό το λόγο ο Δαβίδ, ο συγγραφέας του βιβλίου ευχαριστεί το Θεό με ύμνους. Το σιτάρι ήταν ανάμεσα στα προιόντα που πρόσφεραν οι Ισραηλίτες ως θυσία στο ναό. Αφού συγκέντρωναν μικρή ποσότητα σιταριού, το καθάριζαν, το έψηναν και το έτριβαν μέσα σε γουδί. Το αλεύρι που έπαιρναν, το ανακάτευαν με λάδι, με αλάτι και με λιβάνι και το έδιναν στον ιερέα. Εκείνος έπαιρνε το μείγμα αυτό και το έριχνε στη φωτιά του θυσιαστηρίου. Μετά από αυτή την τελετή μπορούσαν όλοι να ξεκινήσουν τη συγκομιδή, το μάζεμα των καρπών στα χωράφια. Επτά εβδομάδες μετά από την παραπάνω τελετή οι Ισραηλίτες γιόρταζαν με χαρά την Πεντηκοστή. Σε αυτή τη γιορτή προσέφεραν στον ναό δύο άρτους φτιαγμένους από σιμιγδάλι (αλεσμένο σιτάρι). Τέλος σύμφωνα με τη δεκάτη, που ήταν φορολογικό σύστημα, κάθε Ισραηλίτης ήταν υποχρεωμένος να δίνει το ένα δέκατο από τη σοδειά του στον Κύριο. Ο Μωσαικός νόμος όριζε ακόμη για κάθε Ισραηλίτη δη διανομή σιταριού στους φτωχούς ως πράξη ευσπλαχνίας και καλοσύνης.

Το σιταρι στην καινη διαθηκη Η παραβολή του σιταριού Στο κατά Μάρκον Ευαγγέλιο διαβάζουμε: «…με τη βασιλεία του Θεού συμβαίνει ότι με τον άνθρωπο που σπέρνει το σπόρο στη γη: κοιμάται τη νύχτα και ξυπνάει την ημέρα, και ο σπόρος βλασταίνει και αυξάνει με τρόπο που ο ίδιος δεν ξέρει. Η γη καρποφορεί από μόνη της στην αρχή βλαστάρι, ύστερα στάχυ και τέλος μεστωμένο σιτάρι στο στάχυ. Όταν ωριμάσει ο καρπός, αμέσως αρχίζει να θερίζει, γιατί ήρθε ο καιρός του θερισμού» (Μκ 4,26-29). Στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο διαβάζουμε: «… Η βασιλεία των ουρανών μοιάζει μ’ έναν άνθρωπο που έσπειρε καλό σπόρο στο χωράφι του. Ενώ όμως οι άνθρωποι κοιμούνται, πήγε ο εχθρός του κι έσπειρε ζιζάνια ανάμεσα στο σιτάρι κι ύστερα έφυγε. Μόλις βλάστησαν τα σπαρτά κι έδωσαν καρπό, τότε φάνηκαν και τα ζιζάνια. Πήγαν τότε οι δούλοι του οικοδεσπότη και του είπαν: «Κύριε, δεν έσπειρες καλό σπόρο στο χωράφι σου; Πως λοιπόν έχει ζιζάνια;». Εκείνος τους είπε: «κάποιος εχθρός το έκανε αυτό». Του λένε οι δούλοι: «θέλεις να πάμε να τα μαζέψουμε;». Κι αυτός τους είπε: «όχι, γιατί μπορεί, μαζεύοντας τα ζιζάνια, να ξεριζώσετε μαζί μ’ αυτά και το σιτάρι. Αφήστε να μεγαλώσουν και τα δύο μαζί ως το θερισμό κι όταν έρθει η ώρα του θερισμού, θα πω στους θεριστές: Μαζέψτε πρώτα τα ζιζάνια και δέστε τα δέματα για να τα κάψετε· το σιτάρι όμως να το συνάξετε στην αποθήκη μου» (Μτ 13, 24-30). Το σιτάρι συμβολίζει την Εκκλησία. Όπως το σιτάρι που είναι απλωμένο στο χωράφι συγκεντρώνεται και γίνεται ψωμί, έτσι και οι πιστοί που είναι διασκορπισμένοι σε διάφορα μέρη, συγκεντρώνονται στο Ναό. Αυτοί ενώνονται σε ένα σώμα, το σώμα της Εκκλησίας. Ο Χριστός είναι ο «κόκκος» και ο Άρτος της ζωής. Από το σιτάρι παρασκευάζεται το ψωμί, που γίνεται ο Άρτος της Θείας Ευχαριστίας.

Τα κολλυβα Τα κόλλυβα είναι βρασμένο σιτάρι. Κόλλυβα ετοιμάζουμε τα Ψυχοσάββατα καθώς και κάθε φορά που θέλουμε να κάνουμε στο Ναό επιμνημόσυνη δέηση για την ανάπαυση των κεκοιμημένων προσώπων μας. Ο Απόστολος Παύλος στην προς Κορινθίους Α’ επιστολή αναφέρει: «… ο σπόρος που ρίχνεις εσύ στο χωράφι, δεν παίρνει ζωή αν πρώτα δεν πεθάνει». (Α’ Κορ. -15, 36) Με αφορμή τους παραπάνω λόγους η Εκκλησία «διαβάζει» τα κόλλυβα που προσφέρονται για την ανάπαυση των ψυχών των κεκοιμημένων πιστών. Τα κόλλυβα συμβολίζουν τη διάλυση και τη φθορά του ανθρωπίνου σώματος που αναστημένο θα ξαναζωντανέψει. Οι πιστοί τέλος τρώγοντάς τα εύχονται στους συγγενείς του νεκρού «ο Θεός να τον αναπαύσει».

Το κερι

Το κερι στην εκκλησια Όλα τα πράγματα που βρίσκονται μέσα στην Εκκλησία φανερώνουν μία βαθύτερη αλήθεια. Ένα από αυτά είναι και το κερί - λαμπάδα. Οι πρώτοι Χριστιανοί χρησιμοποιούν το κερί για να βλέπουν όταν συγκεντρώνονταν για να λατρεύουν το Θεό. Από τον 4ο αιώνα μ.Χ. η Εκκλησία έβαλε το κερί στη λατρεία. Σύμφωνα με την διδασκαλία της όταν ανάβουμε κερί ζητάμε από τον Θεό να φωτίσει τη ζωή μας με την χάρη του Αγίου Πνεύματος. Όταν προσφέρουμε το κερί ζητάμε από τον Θεό να μας κάνει δυνατούς απέναντι στο κακό. Η φλόγα του κεριού μας θυμίζει την πίστη μας που για να είναι ζωντανή πρέπει να φωτίζεται από την αγάπη μας για τους συνανθρώπους μας και για το Θεό μας. Το κερί το συναντάμε σε όλα τα μυστήρια της Εκκλησίας, για παράδειγμα: Στο μυστήριο του βαπτίσματος η λαμπάδα με το φως της συμβολίζει το Χριστό που με την παρουσία του θα φωτίζει τη ζωή του βαπτισμένου. Στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας το κερί με του φως του συμβολίζει το Χριστό που με το Ευαγγέλιο του (τη διδασκαλία του) φωτίζει τις ψυχές μας. Στο μυστήριο του Γάμου, οι λευκές λαμπάδες που ανάβουν συμβολίζουν την αγνότητα που πρέπει να έχουν στην ψυχή τους οι νεόνυμφοι. Στον Επιτάφιο κρατώντας κεριά αναμμένα συνοδεύουμε με πομπή τον Χριστό στην τελευταία του κατοικία στη γη, στο μνήμα. Με ευλάβεια, με θλίψη και με ευγνωμοσύνη θυμόμαστε τη ζωή του και συμπάσχουμε στο θάνατό του. Το φως του κεριού μας υπενθυμίζει πως πίσω από τη λύπη κρύβεται η χαρά αφού πίσω από το θάνατο και το σκοτάδι υπάρχει το φως και η Ανάσταση του Χριστού. Στην Ανάσταση του Χριστού, έχοντας λευκές λαμπάδες, πανηγυρίζουμε τη νίκη του Χριστού επάνω στο θάνατο και χαιρόμαστε επειδή Εκείνος μας άνοιξε την πόρτα του Παραδείσου. Στα μνημόσυνα τέλος κρατώντας αναμμένα κεριά παρακαλούμε τον Κύριο να αναπαύσει τους αγαπημένους μας που έχουν φύγει από τη ζωή, σε τόπο φωτεινό.

συμπερασματα Ο Χριστός τίμησε την ανθρώπινη φύση, αγάπησε τον άνθρωπο και την καθημερινότητά του. Έζησε ανάμεσα σε ανθρώπους, γεύτηκε το ψωμί μέσα από τον ιδρώτα της εργασίας του, κάθησε με την οικογένειά του, με τους μαθητές του και με φίλους του ως καλεσμένος για να χαρεί το φαγητό του. Ευλόγησε το νερό, το κρασί, τον άρτο και το λάδι και μέσα από τη διδασκαλία του φανέρωσε πως τα παραπάνω υλικά αγαθά, όταν ο άνθρωπος τα σέβεται και τα τιμά, έχουν σημαντικότατη θέση στη ζωή του. Η Εκκλησία ακολουθώντας τα βήματα του Ιδρυτή της «αγκάλιασε» αυτά τα αγαθά που με την αγιαστική χάρη του Αγίου Πνεύματος έγιναν «δοχεία» ευλογίας για τους πιστούς της. Με αυτόν τον τρόπο διασώθηκε η αξία τους και διαφυλάχθηκε η ιερότητα τους στο πέρασμα των αιώνων για πάντα.

βιβλιογραφια Γκότσος Χ., Μεταλληνού Γ., Φίλια Γ.: Ορθόδοξη πίστη και λατρεία, Αθήνα, (2011) Γρηγορίου ιερομονάχου: Το Άγιο Βάπτισμα, Αθήνα, (1998) Καλλινίκου Κ.: Ο Χριστιανικός ναός και τα τελούμενα σε αυτόν, Αθήνα, (1962) Κυρμιτζή Α., Λιαλιάμπη Π., Χριστοφορίδη Β.: Θεολογία, Λατρεία και Ζωή της Εκκλησίας, Αθήνα, (1995) Κωσταντινίδη Γ.: Νέο εγκυκλοπαιδικό λεξικό της Αγίας Γραφής, Αθήνα, (1985) Μενεβίσογλου Π.: Το Άγιο Μύρο στην Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία, Αθήνα, (1983) Σοφού Στ.: Ορθόδοξη Πίστη και Λατρεία, Αθήνα, (2010) ΔΙΑΦΥΚΤΙΑΚΟΙ ΤΟΠΟΙ: http://www.apostoliki-diakonia.gr http://portalkathimerini.gr http://el.wikipedia.org http://www.ecclesia.gr http://www.myriobiblos.gr http://www.laografia.org.gr