ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Τμήμα Αρχειονομίας & Βιβλιοθηκονομίας Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Επιστήμη της Πληροφορίας: « Διοίκηση & Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις Νέες Τεχνολογίες» Μάθημα: «Ψηφιακές Βιβλιοθήκες» Διδάσκον Καθηγητής: κ. Σαράντος Καπιδάκης Θέμα Εργασίας: « Νέοι ρόλοι και υπηρεσίες Δημοσίων Βιβλιοθηκών στην Ψηφιακή εποχή. Η Δημόσια Βιβλιοθήκη του Richmond.» Κατερίνα Κορωναίου Χειμερινό Εξάμηνο – Αθήνα 2005

Περιεχόμενα  Ορισμός Δημοσίων Βιβλιοθηκών  Η Δημόσια Βιβλιοθήκη του Richmond (RPL)  Νέοι ρόλοι  Στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης της RPL - Νέες υπηρεσίες  Δημόσιες Βιβλιοθήκες στην Ελλάδα  Παράρτημα  Συμπεράσματα - Προβληματισμοί

Ορισμός  Δημόσιες, ονομάζονται οι βιβλιοθήκες που έχουν ως στόχο να εξυπηρετούν τις ανάγκες για πληροφόρηση, εκπαίδευση, επιμόρφωση, ψυχαγωγία κ.λπ. του πληθυσμού μιας συγκεκριμένης κοινότητας*. Μπορεί να εξυπηρετούν το γενικό κοινό ή επιμέρους κατηγορίες αυτού του κοινού, όπως παιδιά, ασθενείς, στρατευμένους, φυλακισμένους, εργάτες, υπαλλήλους κ.α. χωρίς διακρίσεις. * (περιοχή, πόλη, συνοικία, χωριό).

Richmond Public Library (RPL)  Λειτουργεί από το  Τακτικός προϋπολογισμός: $ 5 million (Canadian).  Συλλογή τεκμήρια.  Μόνιμο προσωπικό 83 άτομα.  Αποτελείται από 4 κτίρια: * Brighouse Branch * Cambie Branch * Stevenson Branch * Ironwood Branch ( the library of the future ).

Νέοι ρόλοι της RPL  Teacher: διδασκαλία νέων τεχνολογιών, σε ποικίλους χρήστες, συμπεριλαμβάνοντας το ευρύτερο κοινό, σχολεία και καθηγητές, υπαλλήλους, οργανισμούς της κοινότητας και άλλες δημόσιες βιβλιοθήκες.  Writer: Διατήρηση τακτικής στήλης στην τοπική εφημερίδα, για θέματα τεχνολογίας.  Creator: Δημιουργία ενός δυναμικού και “award – winning” δικτυακού τόπου.  Marketer of information technology: «Εμπορία» ποικίλων διαδικτυακών υπηρεσιών, διασφαλίζοντας έτσι τη θέση της, στον συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο της πληροφορίας.

Στρατηγικό Σχέδιο εφαρμογής νέων τεχνολογιών της RPL : RPL 2001(1995)  Internet training education Προσφορά εκτεταμένης εκπαίδευσης για το διαδίκτυο.  Creating the “new on the ‘net” newspaper column Δημιουργία & συντήρηση δίμηνης τακτικής στήλης για θέματα διαδικτύου, στην τοπική εφημερίδα “Richmond Review”.  Creating an innovative and community-based website Αποτελεί το κλειδί πληροφόρησης της κοινωνίας του Richmond.

Στρατηγικό Σχέδιο εφαρμογής νέων τεχνολογιών της RPL : RPL 2001(1995)  Marketing information technology * οργάνωση & σχεδιασμό πληροφοριών, * γραφικό σχεδιασμό δικτυακών τόπων, * ψηφιοποίηση φωτογραφιών, * μετατροπή κειμένων σε HTML, * δημιουργία αναφορών στατιστικής.

Νέες υπηρεσίες Εκπαίδευση χρηστών (1/5)  Explore the Internet Sessions: διδασκαλία της χρησιμότητας και της ευκολίας χρήσης του διαδικτύου σε άτομα που δεν είχαν προηγούμενη επαφή με το διαδίκτυο. Πάνω από άτομα έχουν εκπαιδευτεί. Κάθε συνεδρία διαρκεί μιάμιση ώρα και είναι δωρεάν.  Basic hands-on Internet sessions: διδασκαλία χρήσης μηχανών αναζήτησης, θεματικών περιγραφέων, προαπαιτείτε η γνώση χρήσης του ποντικιού και του πληκτρολογίου, κόστος $59 το άτομο ή το ζευγάρι $65 με τη χρήση κοινού υπολογιστή.

Εκπαίδευση χρηστών (2/5)  Hands-on Internet sessions for seniors: Τμήματα ενηλίκων για γνώση χρήσης μηχανών αναζήτησης και τρόπους εύρεσης συγκεκριμένων δικτυακών τόπων σε διάφορα θέματα, π.χ. υγεία, διασκέδαση κ.α. $ 15 το άτομο  Hands-on-Internet-the next step sessions: Απευθύνεται σε εκείνους που είναι γνώστες του διαδικτύου, παρέχει σύνθετες τεχνικές αναζήτησης, επισκόπηση της τεχνολογίας “push” και γίνεται μια εισαγωγή στη δημιουργία ιστοσελίδων. $ 59 το άτομο ή $ 69 το ζευγάρι σε κοινό η/υ.

Εκπαίδευση χρηστών (3/5)  Hands-on Internet-communications sessions: διδασκαλία αποστολής s, αναζήτησης Forums κοινών ενδιαφερόντων “listservs and USENET groups”, “chat lines”.  Specialized hands-on Internet sessions: ανάπτυξη βοηθητικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων όπως, * “Internet for parent and child” * “Internet for Teens” * “Internet Searching for People in Business” * “Internet for Teachers”

Εκπαίδευση χρηστών (4/5)  Hypertext mark-up language (HTML) sessions: Απευθύνεται στους έφηβους, & με εθελοντική εργασία δημιουργούν την δική τους ιστοσελίδα που απευθύνεται σε νεαρής ηλικίας κατοίκους της κοινότητας.  Effective use of Internet-based magazine and newspaper delivery sessions: “on-line” πρόσβαση σε βάσεις δεδομένων, με τη χρήση της κάρτας-μέλους της βιβλιοθήκης, 24 ώρες το 24.

Εκπαίδευση χρηστών (4/5)  Εκπαιδευτικά προγράμματα για: * Οργανισμούς της κοινότητας * Καθηγητές * Εμπόρους * Βιβλιοθηκονόμους * Προσωπικό άλλων βιβλιοθηκών της British Columbia

Υπηρεσίες (1/6) Κεντρική Ιστοσελίδα  Quick Links: * Αναζήτηση στο Geoweb, Απλή, σύνθετη – Keywords, Browse Searching * Citizenship Test, * BC Driving test, * Richmond Review, * Hours & Locations * About As, * Job Research, * Kids, * Teens, * Donate to the Library. * Αναζήτηση στις βάσεις δεδομένων περιοδικών & εφημερίδων, με τη χρήση κάρτα-μέλους.

Υπηρεσίες (2/6) Η βιβλιοθήκη σε συνεργασία με την SRI (εταιρία λογισμικού), ανέπτυξε  On-Line booking and registration system. Οι χρήστες μπορούν να: * ελέγξουν & να πληρώσουν τα πρόστιμα που τους έχουν επιβληθεί από τη βιβλιοθήκη, * εγγραφούν, πληρώσουν ή ακυρώσουν ένα πρόγραμμα, * να αποκτήσουν κάρτα-μέλους της βιβλιοθήκης, * να κάνουν κράτηση ή ακύρωση χρήσης η/υ, * να κάνουν κράτηση – ανανέωση δανεισμού.

Υπηρεσίες (3/6)  On – line booking Μπορεί να γίνει : * Μέσω διαδικτύου. * Μέσω τηλεφώνου με τη χρήση IVR (Integrated Voice Recognition). * Μέσω «περιπτέρων» τα οποία είναι εγκατεστημένα έξω από το Δημαρχείο και είναι ίδια με αυτά που υπάρχουν σε δύο από τα τμήματα της βιβλιοθήκης.  Λειτουργία 20 η/υ χωρίς την απασχόληση υπαλλήλου.

Υπηρεσίες (4/6)  “Resident Writers”: παρουσίαση τοπικών συγγραφέων, ενεργοί σύνδεσμοι σχετικοί με το βιβλίο.  “Perceptions”: ετήσια δημοσίευση του λογοτεχνικού κύκλου “Richmond Seniors Society”, έπειτα από μετατροπή των κειμένων σε HTML από τη RPL.  Παρουσίαση βραβείων από τον ετήσιο διαγωνισμό συγγραφής ενηλίκων που διοργανώνει η RPL και δυνατότητα ακούσματος απαγγελίας των έργων από τους ίδιους τους συγγραφείς με τη χρήση “RealAudio”.  “Web Info”: ενεργοί σύνδεσμοι που παρέχουν πληροφόρηση σε θέματα που απασχολούν το κοινό.

Υπηρεσίες (5/6)  “Web Info”: ασφαλείς δικτυακοί τόποι για τα παιδιά.  “Youth Bytes Back”: απευθύνεται αποκλειστικά στους έφηβους της κοινότητας και έχει σχεδιαστεί από τους έφηβους-μέλη της βιβλιοθήκης.  “Assian Community”: απευθύνεται στην ασιατική κοινότητα του Richmond. * Δίγλωσσο αγγλικά – κινέζικα (λογισμικό NJWIN), * πληροφορίες για την ασιατική κοινότητα, για τις ασιατικές χώρες, τον πολιτισμό, χρήση “RealAudio”, * εκθέσεις του Master Lam Chum συγγραφέα- ζωγράφο-χορηγό της βιβλιοθήκης.

Υπηρεσίες (6/6)  “What’s on”: παροχή τρέχουσας πληροφόρησης σε διάφορα θέματα, ενεργοί σύνδεσμοι σε οργανισμούς της κοινότητας.  “Richmond Public Library”: παροχή πληροφοριών με τη χρήση “QuickTime videos”, για τις παρεχόμενες υπηρεσίες, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των χρηστών, προστασία προσωπικών δεδομένων, αλλά και μικρές παρουσιάσεις της βιβλιοθήκης στις διαλέκτους Cantonese, Mandarin.  You asked  Amazon.com  Online Learning Center

Χρήση του ιστοτόπου της RPL  επισκέψεις  επισκέψεις  1999 Φεβρουάριος – Ιανουάριος  2004 μ.ο. μηνιαίως μ.ο. μηνιαίως επισκέψεις επισκέψεις

Προσόντα Βιβλιοθηκονόμων  Καλή γνώση του υλικού της βιβλιοθήκης – απαντήσεις στα ερωτήματα των χρηστών.  Εξαιρετικές ικανότητες προγραμματισμού.  Κριτική σκέψη – προσέγγιση αναγκών των χρηστών  Άμεσες διδακτικές ικανότητες  Πολύ καλή γνώση HTML.  Πολύ καλές ικανότητες εντοπισμού & επίλυσης προβλημάτων.  Εξαιρετικές ικανότητες αναζήτησης σε ψηφιακό περιβάλλον.  Κλίση & ενδιαφέρον στη συνεχή μάθηση και εξέλιξη.  Αποδοχή της συνεχόμενης αλλαγής των επαγγελματικών ευθυνών.

Μελλοντικοί στόχοι της RPL  Αύξηση της ταχύτητας εξυπηρέτησης και ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων των χρηστών.  Παροχή υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας.  Ανάπτυξη τμήματος εκπαίδευσης για την τεχνολογία σε συνεργασία με: “University British Columbia” & “First Class Systems” εταιρία που ειδικεύεται στην κατάρτιση υπολογιστικών συστημάτων εκπαίδευσης.  Δια βίου εκπαίδευση.  Χρήση στο έπακρο των νέων τεχνολογιών πληροφόρησης από το κοινό.

Παράρτημα Ψηφιοποίηση συλλογών Δ.Β. (Έρευνα του University Of Southern Mississippi)  Συλλογές φωτογραφιών  Χειρόγραφα  Βιβλία & ημερολόγια  Κάρτες  Χάρτες & εφημερίδες  Ηχογραφήσεις  Ποικίλα Μικροφίσες δεν ψηφιοποιήθηκαν Ψηφιοποίηση μέσω: flatbed scanners, html  77,1 %  31,4 %  28.6 %  25,7 %  14,3 %  2,9 %  20 %

Δημόσιες Βιβλιοθήκες στην Ελλάδα  «Κοινωνία της πληροφορίας».  Δραστηριοποίηση στο χώρο των νέων τεχνολογιών.  Περιορισμένος αριθμός βιβλιοθηκών με δικτυακό τόπο.  Ελάχιστες παρουσιάζουν δυνατότητα αναζήτησης στο OPAC π.χ. Δ.Β.Βέροιας, Δ.Β.Ρόδου και δυνατότητα on-line booking π.χ. Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας.  FAQs.  On-line πληροφορίες για τα δικαιώματα & τις υποχρεώσεις των χρηστών.

Συμπεράσματα  Δια βίου εκπαίδευση.  Διαφύλαξη πολιτισμικής ταυτότητας της κοινότητας που εξυπηρετεί.  Στήριξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας.  Άμεση πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες.  Εκπαίδευση του κοινού στη χρήση των νέων τεχνολογιών.  Ανάπτυξη συνεργασιών.  Ομαλή ενσωμάτωση μεταναστών και αλλοεθνών.

Προβληματισμοί  Κίνδυνος περιθωριοποίησης των βιβλιοθηκών εκείνων που λειτουργούν «παραδοσιακά».  Πως διαμορφώνεται ο νέος ρόλος του βιβλιοθηκονόμου στην κοινωνία της πληροφορίας;  Πρέπει η δημόσια βιβλιοθήκη να αντανακλά την εκάστοτε τοπική πολιτική κατάσταση, ή να προβάλει τη δική της νοοτροπία;  Ανάπτυξη συνεργασιών με άλλου είδους βιβλιοθήκες.  Ανάπτυξη συνεργασιών με διαφόρους οργανισμούς με σκοπό τη αύξηση των εσόδων.