Ο ΚΑΛΛΩΠΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ Ο ΚΑΛΛΩΠΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ Μια εργασία των μαθητριών της Α΄ Λυκείου: Μακρογιαννοπούλου Ευδοκίας Μπουραζάνη Θεοδώρας Συμεωνίδου Βαλεντίνας Σχολικό έτος 2011-12

Τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες της εποχής του χαλκού έδειχναν ιδιαίτερη φροντίδα για την υγιεινή του σώματός τους και τον καλλωπισμό τους. Από τους καταλόγους αντικειμένων στις πινακίδες αλλά και από τα ανασκαφικά ευρήματα γνωρίζουμε ότι χρησιμοποιούσαν καλλυντικά και ειδικά σκεύη για το λουτρό. Στις πινακίδες γίνεται ειδική μνεία σε μια μεγάλη ποικιλία από αρωματικά έλαια, τα οποία, αφού συσκευάζονταν σε ειδικά δοχεία, εξάγονταν σε αρκετά μεγάλη κλίμακα. Τα εργαλεία καλλωπισμoύ που ήταν φτιαγμένα συνήθως από χαλκό και σπανιότερα από ελεφαντόδοντο, συνόδευαν μερικές φορές τους νεκρούς στον τάφο. Έτσι, ανάμεσα σε άλλα κτερίσματα βρίσκονται ξυράφια, τριχολαβίδες, καθρέπτες και χτένες.

ΘΗΡΑ, ΑΚΡΩΤΗΡΙ-ΛΑΤΡΕΥΤΡΙΕΣ

Οι αρχαιολογικές έρευνες φαίνεται πως έφεραν στο φως πλήθος από αντικείμενα που σχετίζονται με τον καλλωπισμό, τα οποία διατηρήθηκαν μέσα στο χώμα και δεν καταστράφηκαν. Βρέθηκαν καθρέφτες, χτένια, αγκιστροειδείς περόνες, σφηκωτήρες, ωτογλυφίδες, μικρά κομψά μαχαιρίδια, τριχολαβίδες, ξυράφια και σκεύη που σχετίζονται με αρώματα, αλοιφές και ψιμύθια.

Μία ομάδα αρχαιολογικών ευρημάτων, όπως η χρωματισμένη ασβεστολιθική μάσκα από τις Μυκήνες και ένα σύνολο από πήλινα ειδώλια, μαρτυρούν ότι οι γυναίκες της εποχής του χαλκού έβαφαν τα μάτια, τα χείλη και άλλα σημεία του προσώπου τους και διακοσμούσαν τα μαλλιά τους με πολλά διαφορετικά κοσμήματα και περίτεχνα δεμένες κορδέλες.

Το μακιγιάζ ήταν επιμελημένο Το μακιγιάζ ήταν επιμελημένο. Η εικόνα ήταν τόσο εντυπωσιακή, ώστε όταν το 1905 αποκαλύφθηκε στην Κνωσό η τοιχογραφία μιας νέας γυναίκας, θεάς ή ιέρειας πιθανότατα, οι εργάτες του Έβανς την ονόμασαν Παριζιάνα.  Οι γυναίκες άπλωναν στο πρόσωπο λευκή πούδρα, ενώ έβαφαν κόκκινα τα χείλη, τα μάγουλα, τα νύχια και τους λοβούς των αυτιών. Έντονα βαμμένα με σκούρα βαφή ήταν και τα μεγάλα μάτια τους. Οι βαφές προέρχονταν από φυτά.

Η ΠΑΡΙΖΙΑΝΑ - ΚΝΩΣΟΣ

Οι καθρέφτες ήταν χάλκινοι δίσκοι χωρίς διακόσμηση με τη λαβή τους συχνά διακοσμημένη και κατασκευασμένη με υλικά όπως ξύλο, κόκαλο και ελεφαντοστό. Γυναικεία χτενίσματα εμφανίζονται σε σειρές μινωικών ειδωλίων και τοιχογραφιών. Οι περισσότερες χτένες που βρέθηκαν ήταν χάλκινες αλλά υπάρχουν δείγματα και από ασήμι και χρυσό.

Οι γυναικείες κομμώσεις ήταν περίτεχνες Οι γυναικείες κομμώσεις ήταν περίτεχνες.  Άλλοτε τα μαλλιά ήταν μαζεμένα σε κότσο και έπεφταν μικρές μπούκλες στο μέτωπο και στα αυτιά. Άλλοτε οι μακριές και λεπτές μπούκλες («βόστρυχοι») στολίζονταν με χάνδρες, «σφηκωτήρες» και περόνες  με ένα εξόγκωμα συχνά σε σχήμα άνθους. Για τη χρήση βέβαια των περονών έχουν δοθεί διάφορες ερμηνείες: Πιστεύεται ότι χρησιμοποιούνταν για να στερεώνονται διαδήματα στο κεφάλι, κυρίως όμως για την τακτοποίηση ή τη συγκράτηση των μαλλιών, διότι τα ψηλά και περίτεχνα χτενίσματα απαιτούσαν ειδική προετοιμασία και κατάλληλα εξαρτήματα για στερέωση. Μια ακόμη πιθανότητα είναι ότι χρησίμευαν ως κοσμήματα της κόμης των νεκρών κατ’ αντιστοιχία με τη χρήση πραγματικών λουλουδιών στα μαλλιά από τους ζωντανούς.

ΑΡΩΜΑΤΑ-ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΕΛΑΙΑ Τα αρώματα και τα αρωματικά έλαια (που ήταν και εξαγώγιμο είδος) φαίνεται πως έπαιζαν μεγάλο ρόλο στη ζωή τόσο των των Μινωιτών όσο και των Μυκηναίων. Μάλιστα η κατασκευή τους ήταν οργανωμένη. Δημιουργούσαν αιθέρια έλαια από διάφορα μέρη φυτών, όπως από λουλούδια (τριαντάφυλλο), από βλαστάρια, από φύλλα, ρίζες και σπόρους (μάραθο, γλυκάνισο).Από τις πινακίδες της Πύλου και της Κνωσού φαίνεται πως γινόταν προμήθεια λαδιών που παρασκευάζονταν από φυτά, όπως φασκομηλιά, τριαντάφυλλο κ.α. Άλλα συστατικά που χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή αρωμάτων και αλοιφών ήταν ο κορίανδρος, το μέλι και το κρασί. Έχουν εντοπιστεί και εργαστήρια παρασκευής αρωμάτων στο ανάκτορο της Ζάκρου και στις Μυκήνες, όπου εκτός από τα πιθάρια, υπήρχε εγκατάσταση θέρμανσης, κατάλογοι με αρωματικά φυτά και ψευδόστομοι αμφορείς, τα κατεξοχήν αγγεία για τη φύλαξη και για τη μεταφορά αρωμάτων στο εξωτερικό. Το λεπτό και στενό στόμιο διευκόλυνε τη διατήρηση του προϊόντος.

Οι πυξίδες ήταν σκεύη κατάλληλα για τη φύλαξη προσωπικών αντικειμένων καλλωπισμού. Η παρουσία τους σε χέρια γυναικών στις τοιχογραφίες που απεικονίζουν πομπές φανερώνει την αξία τους, αφού χρησίμευαν για προσφορές σε θεϊκά ή βασιλικά πρόσωπα.

Οι γυναίκες της εποχής του χαλκού που επιθυμούσαν να μακιγιαριστούν είχαν στη διάθεσή τους μεγάλη ποικιλία από παρασκευάσματα για τα μάτια, τα χείλη, τα μάγουλα Οι γυναίκες φρόντιζαν μόνες τους για το πλύσιμο, το λάδωμα και το χτένισμα των μαλλιών τους, με τη βοήθεια των δούλων και των φιλενάδων τους.

Τα μακριά μαλλιά των ανδρών ήταν σε μπούκλες Τα μακριά μαλλιά των ανδρών ήταν σε μπούκλες. Κάποτε εμφανίζονται με ξυρισμένο το κεφάλι ή με λίγες τούφες μαλλιών σε μερικά σημεία του κρανίου, παρουσιάζονται δε αγένειοι.

Αγόρι με μισοξυρισμένο κεφάλι

Τα σύγχρονα καλλυντικά φαίνεται να έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό με τα καλλυντικά που χρησιμοποιούνταν πριν από χιλιάδες χρόνια. Το χαρακτηριστικό αυτό είναι η περιεκτικότητα σε οξείδιο του μολύβδου. Από έρευνες διαπιστώθηκε ότι το πρώτο ρουζ δημιουργήθηκε από την κατεργασία πρώτων υλών με κύριο συστατικό το λιθάργυρο.

Γενικά μπορούμε να πούμε πως οι συνήθειες των γυναικών σε ό, τι αφορά τον καλλωπισμό τους δεν έχουν αλλάξει και πολύ!! Απλά τα υλικά καλλωπισμού έχουν βελτιωθεί σε ποιότητα και υπάρχουν σε μεγαλύτερη ποικιλία.