109ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ «ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ» ΣΚΟΠΙΑ 109ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ «ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ»

ΕΛΕΝΗ ΣΑΡΜΠΕΖΗ ΘΟΔΩΡΗΣ ΠΑΝΟΣ

ΑΣ ΤΗΝ ΑΠΟΛΑΥΣΟΥΜΕ

ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ;

Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σλ. поранешна Југословенска Република Македонија), για συντομία Π.Γ.Δ.Μ.

είναι ηπειρωτική χώρα των κεντρικών Βαλκανίων και βρίσκεται στην νοτιοανατολική Ευρώπη. Είναι ένα από τα διάδοχα κράτη της Γιουγκοσλαβίας, από την οποία ανεξαρτητοποιήθηκε το 1991. Ευρισκόμενη μεταξύ Σερβίας, Αλβανίας, Κοσσυφοπεδίου, Ελλάδας και Βουλγαρίας, καταλαμβάνει συνολική έκταση 25.333 τετραγωνικών χιλιομέτρων, έχει συνολικό πληθυσμό 2.066.718 κατοίκους και το γνωστότερο τουριστικό αξιοθέατο της χώρας είναι η λίμνη Οχρίδα στα δυτικά σύνορα με την Αλβανία.

Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη τα Σκόπια Επίσημη γλώσσα: Σλαβομακεδονικά Νόμισμα: Δηνάριο

Θρησκεία Ο χριστιανισμός είναι η θρησκεία της πλειονότητας στην Π.Γ.Δ.Μ. αφού το 64,7% του πληθυσμού ανήκει στη Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία. Μια μικρή μειονότητα (0,37%) ανήκει σε άλλες χριστιανικές Εκκλησίες. Το Ισλάμ συγκεντρώνει το 33,3% του πληθυσμού, γεγονός που κάνει τη χώρα την πέμπτη χώρα της Ευρώπης όσον αφορά την αναλογία του μουσουλμανικού πληθυσμού, μετά την Τουρκία (99 %), το Κόσσοβο (90 %), την Αλβανία (70 %) και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη (48 %). Το υπόλοιπο 1,63 % δεν έχει δηλώσει ότι ανήκει σε κάποια θρησκεία. Το θρησκευτικό ανήκειν είναι ισχυρά συνδεδεμένη με το εθνοτικό. Είναι εξάλλου σημαντικός παράγοντας ταυτότητας για τις διάφορες ομάδες και, στην πραγματικότητα, αυτή η ταυτοτική λειτουργία είναι σημαντικότερη από την ορθή άσκηση της λατρείας και την πίστη. Οι Σλαβομακεδόνες και οι Βλάχοι ανήκουν γενικά στη Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία και οι Σέρβοι στην Σερβοορθόδοξη εκκλησία, ενώ οι Αλβανοί, οι Τούρκοι, οι Ρομά και οι Βόσνιοι της χώρας ανήκουν στην πλειονότητά τους στο σουνιτικό Ισλάμ. Υπάρχει ακόμη μια μειονότητα καθολικών Αλβανών, συγκεντρωμένη κυρίως στα Σκόπια, απ' όπου καταγόταν η Μητέρα Τερέζα, διάφορες προτεσταντικές εκκλησίες καθώς και 1.337 Μάρτυρες του Ιεχωβά.

Η ελεύθερη και η δημόσια έκφραση της πίστης ατομικά, ή από κοινού με άλλους είναι εγγυημένη. Η Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας που αποτελεί τη μόνη αναγνωρισμένη εκκλησία από τις υπόλοιπες Ορθόδοξες εκκλησίες και Πατριαρχεία, είναι απαγορευμένη στην Π.Γ.Δ.Μ. ενώ ο Αρχιεπίσκοπος Ιωάννης και οι πιστοί ( το 20 % του συνόλου των χριστιανών ορθοδόξων ) διώκονται. Η νεότευκτη Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία, καθώς και κάποιες άλλες ομολογιακές κοινότητες και θρησκευτικές ομάδες. Όλες οι θρησκείες διαχωρίζονται από το κράτος και είναι ίσες ενώπιον του νόμου. Το Σύνταγμα επιτρέπει επίσης τη δημιουργία θρησκευτικών σχολείων και κοινωνικών ιδρυμάτων καθώς και φιλανθρωπικών οργανώσεων από θρησκευτικές ομάδες. Η νομοθεσία απαγορεύει κάθε διάκριση που βασίζεται στη θρησκεία.

Πολίτευμα Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία Πληθυσμός Σύμφωνα με την απογραφή που διενεργήθηκε το Δεκέμβριο του 2002, ο πληθυσμός στο κρατίδιο των Σκοπίων ανέρχονταν σε 2.022.547 άτομα. Ως προς την εθνικότητα το 65% ήταν Σλάβοι , το 25,17% Αλβανοί, 3,85% Τούρκοι, 2,66 % Ρομά, 1,78% Σέρβοι και άλλες μειονότητες

YΨΟΜΕΤΡΟ Το υψόμετρο των Σκοπίων είναι : 262μ.

Η Π.Γ.Δ.Μ είναι από τον Δεκέμβριο του 2005 υποψήφια προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Διπλωματικά ζητήματα της χώρας είναι η διαμάχη με την Ελλάδα σχετικά με τη χρήση του ονόματος Μακεδονία και οι ψυχρές σχέσεις με τη Βουλγαρία. Αν και συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι στις 2 Απριλίου του 2008, δεν έλαβε τελικά πρόσκληση για την ένταξή της στη συμμαχία λόγω της διαφωνίας με την Ελλάδα σχετικά με το όνομα.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ ΣΚΟΠΙΩΝ Денес над Македонија се раѓа, ново сонце на слободата! Македонците се борат, за своите правдини! Македонците се борат, за своите правдини! Одново сега знамето се вее, на Крушевската република! Гоце Делчев, Питу Гули, Даме Груев, Сандански! Гоце Делчев, Питу Гули, Даме Груев, Сандански! Горите македонски шумно пеат, нови песни, нови весници! Македонија слободна, слободно живее! Македонија слободна, слободно живее! Σήμερα πάνω απ' τη Μακεδονία γεννιέται, νέος ήλιος της ελευθερίας! Οι Μακεδόνες επαναστατούν, για τα δικαιώματα τους! Οι Μακεδόνες επαναστατούν, για τα δικαιώματα τους! Απ'την αρχή τώρα η σημαία κυματίζει, της Δημοκρατίας του Κρουσέβου! Γκότσε Ντέλτσεφ, Πίτου Γκούλι, Ντάμε Γκρούεφ, Σαντάνσκι! Γκότσε Ντέλτσεφ, Πίτου Γκούλι, Ντάμε Γκρούεφ, Σαντάνσκι! Τα Μακεδονικά όρη τραγουδούν δυνατά, νέα τραγούδια, νέες ειδήσεις! Η Μακεδονία ελεύθερη, Ελεύθερη ζει! Η Μακεδονία ελεύθερη, Ελεύθερη ζει!

Γενικά      Το πρόβλημα των σχέσεων της χώρας μας με τα Σκόπια είναι πολύ παλαιό. Ανάγεται στην εποχή προ του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου επί Προέδρου της Γιουγκοσλαβίας του Μπροζ Τίτο, ο οποίος δημιούργησε το μόρφωμα αυτό των Σλάβων, Αλβανοφώνων, Βουλγαροφώνων, Τσιγγάνων, υπολειμμάτων Τουρκόφωνων, και γηγενών Ελλήνων, σε μία προσπάθεια εμφανίσεως μίας δημοκρατίας εντός της Γιουγκοσλαβικής Ομοσπονδίας, της οποίας η φυσική διέξοδος θα ήταν το Αιγαίο Πέλαγος

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Εμπορικό και οικονομικό κέντρο της χώρας, τα Σκόπια αποτελούν σημαντική αγορά γεωργικών (καπνός, κηπευτικά, δημητριακά) και ζωοτεχνικών (μαλλί) προϊόντων και σπουδαίο βιομηχανικό κέντρο με συγκροτήματα ειδών διατροφής, υφαντουργίας, επεξεργασίας καπνού, μεταλλουργίας, υαλουργίας και βυρσοδεψίας. Είναι συγκοινωνιακό κέντρο με εκτεταμένες οδικές και σιδηροδρομικές συνδέσεις με το εσωτερικό της χώρας και με το εξωτερικό, ενώ διαθέτει διεθνές αεροδρόμιο.

Ο Ελληνισμός των Σκοπίων Κατά την απογραφή του 1941, η οποία έγινε με ευθύνη των Γερμανικών στρατευμάτων κατοχής, και άρα είναι πλέον αντικειμενική, επί συνόλου 800.000 πληθυσμού κατεγράφησαν 100.000 Έλληνες το γένος, Χριστιανοί Ορθόδοξοι στο θρήσκευμα, δηλαδή το 12% του πληθυσμού

Η απογραφή του 1951 δίνει 158. 000 ελληνικό στοιχείο. Εξ αυτών 25 Η απογραφή του 1951 δίνει 158.000 ελληνικό στοιχείο. Εξ αυτών 25.000 είναι Έλληνες γηγενείς κάτοικοι Μοναστηρίου, 100.000 βλαχόφωνοι Έλληνες (Γκρέκ), 3.000 Έλληνες Σαρακατσαναίοι και 32.000 Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες του εμφυλίου. Ήτοι το 18% του εξ 900.000 (τότε) πληθυσμού. Τα στοιχεία αυτά ενόχλησαν τις αρχές των Σκοπίων οι οποίες υποχρέωσαν τους 100.000 Έλληνες να δηλώνονται «Μακεδόνες» ή το πολύ «Βλάχοι».

Με την απογραφή όμως του 1991 αποκαθίσταται εν μέρει η αλήθεια Με την απογραφή όμως του 1991 αποκαθίσταται εν μέρει η αλήθεια. Παρότι δεν κοινοποιήθηκαν λεπτομερή απογραφικά στοιχεία, εν τούτοις στον αντιπολιτευόμενο τύπο δημοσιεύθηκαν πληροφορίες περί του ότι ποσοστό μεταξύ 12 και 18% δήλωσε ότι έχει ελληνική εθνική συνείδηση. Δηλαδή περίπου 250.000 επί συνόλου 2.200.00 κατοίκων. Όλοι αυτοί είναι εκείνοι οι οποίοι είχαν εξαναγκασθεί στο παρελθόν να δηλώσουν «Μακεδόνες» ή «Βλάχοι» ή «Γιουγκοσλάβοι». Είναι αυτοί που στην πραγματικότητα είναι «Γηγενείς Έλληνες». «Βλάχοι», «Σαρακατσαναίοι» και «Πολιτικοί Πρόσφυγες».

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ Η θέση των σημερινών Σκοπίων έχει κατοικηθεί τουλάχιστον από το 4.000 π.Χ. Λείψανα Νεολιθικών οικισμών έχουν βρεθεί μέσα στο Φρούριο των Σκοπίων. Ο αρχαιότερος λαός στην Κοιλάδα των Σκοπίων ήταν πιθανώς οι Τριβαλλοί. Κατά την αρχαιότητα η πόλη, πιθανότατα ιλλυρικής προέλευσης, ονομαζόταν Σκοῦπoι (Scupi) και υπήρξε το κυριότερο κέντρο της Δαρδανίας. Το 210 π.Χ. κυριεύθηκε από τον Φίλιππο Ε΄ και στους ρωμαϊκούς χρόνους πέρασε στη κυριαρχία των Ρωμαίων. Την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου ήταν πρωτεύουσα της νότια του Σκάρδου Δαρδανίας. Το 520 π.Χ. καταστράφηκε από σεισμούς. Ανoικοδομήθηκε από τον Ιουστινιανό και μετανομάσθηκε Πρώτη. Τον 7o αι. εγκαταστάθηκαν στην πόλη Σλάβοι και στα τέλη του 13ου αι. αποτέλεσε μέρος του βασιλείου της Σερβίας. Το 1395 περιήλθε στους Τούρκους, ενώ καταστράφηκε από τους Αυστριακούς το 1689. Απελευθερώθηκε από τους Τούρκους το 1912 και κατελήφθη από τους Βουλγάρους κατά τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο.

ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Η "Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας" ιδρύθηκε μεταπολεμικά (1946) από τον Τίτο, ηγέτη της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας, της οποίας η ΣΔΜ αποτελούσε το νοτιοανατολικό τμήμα. Απώτερος σκοπός του Τίτο, όταν δημιούργησε τη ΣΔΜ, ήταν να μειώσει την έκταση της Σερβίας και να ανακόψει την ορμή του σερβικού εθνικισμού. Παράλληλα επιχείρησε να δώσει ένα πολιτικό έρεισμα στο κομουνιστικό καθεστώς, το οποίο υιοθετώντας, εκτός από τις αρχές του κομουνιστικού, και τον πανσλαβισμό, επιδίωκε την ίδρυση ενός κρατιδίου, της "Μακεδονίας". Το κρατίδιο θα αποτελούνταν από όλα τα εδάφη της ιστορικής Μακεδονίας που μετά το Β΄ Βαλκανικό πόλεμο μοιράστηκαν μεταξύ της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Σερβίας. Αυτή η κίνηση του Τίτο ήταν μια σαφής απειλή εναντίον της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, η οποία, αν και κομουνιστική, δεν εγκατέλειπε ποτέ τις αξιώσεις της στην περιοχή της Μακεδονίας.

Αρχιτεκτονική Στην πΓΔΜ υπάρχουν δείγματα προϊστορικής αρχιτεκτονικής, π.χ. κατάλοιπα θεάτρων, επαύλεων, θερμών και παλαιοχριστιανικών βασιλικών. Η χώρα είναι επίσης πλούσια σε θρησκευτική βυζαντινή αρχιτεκτονική, όπως τα μοναστήρια του Τρέσκαβετς, του Άγιου Ιωάννη Μπιγκόρσκι, και του Οσόγκοβο και οι πολλές εκκλησίες της πόλης της Αχρίδας. Η οθωμανική αρχιτεκτονική είναι πανταχού παρούσα στις πόλεις, που έχουν ακόμα τζαμιά, χαμάμ ή και τεκέδες δερβίσηδων. Ο τεκές και το ζωγραφισμένο τζαμί του Τετόβου θεωρούνται αριστουργήματα της ισλαμικής τέχνης στα Βαλκάνια. Τα κάστρα των Σκοπίων και της Οχρίδας είναι δείγματα βυζαντινής στρατιωτικής αρχιτεκτονικής και εγκαταστάσεων, καθώς ο χώρος όπου είναι κτισμένα κατοικούνταν από την προϊστορία ως τη νεότερη εποχή. Σπάνια είναι τα αρχιτεκτονικά δείγματα των αρχών του 20ου αιώνα, γιατί βρίσκονται κυρίως στα Σκόπια, που καταστράφηκαν από ένα σεισμό το 1963. Από τη δεκαετία του 2000, η πόλη υφίσταται και πάλι μια μεγάλη πολεοδομική επιχείρηση, με την ονομασία Σκόπια 2014, που της δίνει περισσότερο μνημειακή όψη με την κατασκευή νεοκλασικών οικοδομημάτων.

ΑΡΧΑΙΑ ΜΝΗΜΕΙΑ Ανάμεσα στα μνημεία της ξεχωρίζουν το αρχαίο φρούριο στην παλαιά πόλη, διάφορα μεσαιωνικά μοναστήρια,, ο ναός του Σωτήρα του 17ου αι., το καραβανσεράι (Κουρσουλί Χαν), τυπικό οικοδόμημα τουρκικού ρυθμού, τα τεμένη του σουλτάνου Μουράτ (1430), του Γαζή Ισά Μπέη (15ος αι.), του Μουσταφά (15ος αι.) και του Γιαγιά (αρχές 16ου αι.) Διαθέτει επίσης μουσεία και πινακοθήκες και αρκετά εκπαιδευτικά ιδρύματα, όπως το πανεπιστήμιο των Σκοπίων (1949).

ΑΡΧΑΙΑ ΜΝΗΜΕΙΑ

ΤΑ ΣΥΧΡΟΝΑ ΣΚΟΠΙΑ Η ΠΕΤΡΙΝΗ ΓΕΦΥΡΑ Η ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ

H Πέτρινη Γέφυρα Η γέφυρα θεωρείται σύμβολο των Σκοπίων και είναι το κύριο στοιχείο του θυρεού της πόλης, που με τη σειρά του έχει ενσωματωθεί στη σημαία της πόλης. Η Πέτρινη Γέφυρα συνδέει την Πλατεία Μακεδονίας, στο κέντρο των Σκοπίων με το Παλιό Παζάρι. Η γέφυρα είναι επίσης συχνά γνωστή ως Γέφυρα Δουσάν, από το Στέφανο Ούρος Δ΄ Δουσάν της Σερβίας. Είναι χτισμένη από πέτρα και υποστηρίζεται από υποστηλώματα που συνδέονται με 12 ημικυκλικά τόξα. Η γέφυρα έχει μήκος 214 μέτρα και πλάτος 6 μέτρα. Το φυλάκιο έχει ανακατασκευασθεί πρόσφατα. Η σημερινή Πέτρινη Γέφυρα χτίστηκε πάνω σε Ρωμαικά θεμέλια με την υποστήριξη του Σουλτάνου Μωάμεθ Β΄ του Πορθητή μεταξύ 1451 και 1469. Στη διάρκεια των αιώνων πολλές φορές συχνά υπέστη ζημιές και επισκευάσθηκε. Υπάρχει ιστορική μαρτυρία ότι επλήγη κατά το μεγάλο σεισμό του 1555 που προκάλεσε σοβαρές ζημιές ή κατέστρεψε τέσσερα υποστηλώματα. Το 1944 τοποθετήθηκαν στη γέφυρα εκρηκτικά από τους φασίστες, αλλά όταν απελευθερώθηκαν τα Σκόπια έγινε έγκαιρη απενεργοποίησή τους και η γέφυρα σώθηκε από την καταστροφή. Πολλές εκτελέσεις έχουν γίνει στη γέφυρα, όπως η εκτέλεση του επαναστάτη Δούκα Κάρπου, βοεβόδα του Κουμανόβου, το 1689.

Η Μητέρα Τερέζα ήταν Αλβανίδα Καθολική μοναχή με σημαντικό φιλανθρωπικό έργο, από τα Σκόπια. Για πάνω από 45 χρόνια, η Μητέρα Τερέζα βοήθησε τους φτωχούς και τους αρρώστους σε όλο τον κόσμο, με αποτέλεσμα να αγιοποιηθεί από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β' το 1997. Είναι κάτοχος του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης του 1979 για "τις εκστρατείες της σχετικά με την ενημέρωση για τη φτώχεια".

Διατροφή- Επιρροές από άλλες χώρες Η κουζίνα της χώρας είναι επηρεασμένη από την ελληνική, την τούρκικη και τη σλαβική και ωφελείται από την ποικιλότητα των τοπικών πολιτισμών. Ανάμεσα στα περισσότερο χρησιμοποιούμενα συστατικά είναι τα κρέατα (κυρίως το αρνί), οι πατάτες, οι ελιές, το καλαμπόκι, το λάχανο, οι μελιτζάνες, οι ντομάτες, οι πιπεριές, τα γαλακτοκομικά προϊόντα (γιαούρτι, κρέμα γάλακτος και το τυρί), τα καρπούζια, τα κυδώνια, τα δαμάσκηνα και τα μήλα, ενώ τα προτιμώμενα μυρωδικά είναι η πάπρικα, η δάφνη, η μέντα, η ρίγανη και το σκόρδο. Τα πιο εμβληματικά πιάτα της εθνικής κουζίνας είναι οι σαλάτες με φέτα (η σαλάτα chopska, ή μελιτζανοσαλάτα (пинџур), ψητά κρέατα όπως το τσεβάπι, τα γκρατέν, όπως ο φασουλοταβάς (tavče gravče) και ο μουσακάς, τέλος, το αϊβάρ, καρύκευμα με πρώτη ύλη την πιπεριά, χρησιμοποιείται πολύ. Το πιο συνηθισμένο επιδόρπιο είναι ο μπακλαβάς, ένα ανατολίτικο γλυκό. Η κουζίνα της πΓΔΜ συνοδεύεται παραδοσιακά από μπύρες, μεταλλικό νερό και κυρίως ντόπια κρασιά. Ο τούρκικος καφές, καταναλώνεται καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας, είναι σημαντική όψη του ευ ζην της χώρας, όπως και η ρακή, απόσταγμα που παράγεται στο σπίτι. Κατά παράδοση, τα γεύματα είναι άφθονα και διαρκούν πολύ, εκτός από το πρωινό. Μπορούν να συνοδεύονται από κολατσιό, στο οποίο σερβίρεται κυρίως κρεατόπιτες (μπορέκ, κρεατόπιτα που συναντάται συχνά και σε άλλες βαλκανικές κουζίνες ) ή καρυδόπιτες. Τους επισκέπτες τους υποδέχονται με μία κουταλιά σλάτκο, σπιτικής παραγωγής μαρμελάδα. Πέρα από το φασουλοταβά ή "tavče gravče" (τηγανητά φασόλια), εθνική σπεσιαλιτέ είναι και η πέστροφα Οχρίδας, που βρίσκεται στα πρόθυρα εξαφάνισης.

Μουσική και Χορός Η πΓΔΜ έχει πλούσιες και ξεχωριστές παραδόσεις, κυρίως εξαιτίας της απομόνωσης της περιοχής, που δε δέχτηκε δυτικές επιδράσεις πριν το τέλος του 19ου αιώνα. Η χώρα έχει έτσι μια μεγάλη ανθολογία δημοτικών ποιημάτων που συντηρούν την ιστορία και παλαιότερους τρόπους ζωής και τραγούδια πολύ χαρακτηριστικά για τον ακανόνιστο ρυθμό τους, η προέλευση των οποίων είναι άγνωστη. Η παραδοσιακή μουσική χαρακτηρίζεται ακόμη από τη σημασία των γυναικείων φωνών και τη χρήση οργάνων τούρκικης συνήθως προέλευσης, όπως ο ζουρνάς, το νταούλι, ο ταμπουράς και η γκάιντα. Οι περισσότερο διαδεδομένοι χοροί, όπως ο όρο και ο τέτσκοτο, χορεύονται κυρίως από άντρες. Ο όρο χορεύεται σε κύκλο ή σε γραμμή, ενώ ο τέτσκοτο είναι μια πιο δύσκολη παραλλαγή που δίνει την ευκαιρία στους χορευτές να επιδείξουν την ικανότητά τους. Ο πολιτισμός των Ρομά αντιπροσωπεύεται από ένα γυναικείο χορό, το τσότσεκ, και από φανφάρες. Η Έσμα Ρετζέποβα και η Ορχήστρα Kočani είναι οι δύο κυριότεροι πρεσβευτές της τσιγγάνικης μουσικής της πΓΔΜ του καιρού μας. Η σύγχρονη σκηνή έχει επίσης σημαδευτεί από τη ροκ, όπως το παλιό συγκρότημα Leb i Sol, και από ένα ρεύμα darkwave, που αναμιγνύει ορθόδοξους ψαλμούς και άντεργκραουντ μουσικές, που εκπροσωπείται από τα συγκροτήματα Μίζαρ, Arhangel και Padot na Vizantija.

Καλές Τέχνες Η παραδοσιακή τέχνη αναπτύχθηκε ιδιαίτερα στην παραγωγή θρησκευτικών τοιχογραφιών, οι παλαιότερες από τις οποίες χρονολογούνται στο 12ο αιώνα. Οι τοιχογραφίες αυτές διαχωρίζονται από το βυζαντινό κανόνα εξαιτίας της σημασίας που δίνουν στη φύση και την τρισδιάστατη οπτική τους. Οι τοιχογραφίες στο Νερέζι, που δημιουργήθηκαν το 12ο αιώνα, άγγιξαν ένα τέτοιο επίπεδο συναισθηματικής έκφρασης που προεικονίζει μετέπειτα εξελίξεις στη Δύση. Η παραγωγή θρησκευτικών εικόνων είναι πολύ παλιά, καθώς χριστιανικές εικόνες σε τερακότα από τον 5ο ή 6ο αιώνα βρέθηκαν στη Βίνιτσα. Κάποιες μεσαιωνικές εικόνες που συντηρούνται στην Αχρίδα είναι ανάμεσα στα καλύτερα δείγματα σλαβικής και βυζαντινής εικονογραφίας και ανταγωνίζονται εκείνες του όρους Σινά, του Άθω και τις ρώσικες συλλογές. Στην περιοχή παρήχθησαν επίσης μεγάλος αριθμός ξύλινων γλυπτών, που προορίζονταν κυρίως για τη διακόσμηση εικονοστασίων και επηρεασμένα από ανατολικά μοτίβα μετά την οθωμανική κατάκτηση. Οι Οθωμανοί άφησαν επίσης το ίχνος τους με πολλά τεμένη, διακοσμημένα με τοιχογραφίες, ξυλόγλυπτες οροφές και τάπητες. Η τοιχογραφία και η γλυπτική αναπτύχθηκαν κατά τον 20ο αιώνα χάρη στη συνεισφορά δυτικών επιρροών. Τα διεθνή ρεύματα όπως ο εξπρεσιονισμός υιοθετήθηκαν από καλλιτέχνες όπως οι ζωγράφοι Νίκολα Μαρτινόσκι και Πέταρ Μάζεβ και ο γλύπτης Ντίμο Τοντορόβσκι, ενώ άλλοι εμπνεύστηκαν κυρίως από την παραδοσιακή τέχνη, όπως ο Ντιμιτάρ Κοντόβσκι που ζωγράφιζε πίνακες βασιζόμενος σε μεσαιωνικές εικόνες.

Λογοτεχνία, θέατρο και κινηματογράφος Η σλαβομακεδονική λογοτεχνία έχει αναπτυχθεί κυρίως μετά την κωδικοποίηση της σλαβομακεδονικής το 1945. Προηγουμένως, συγγραφείς, όπως οι αδερφοί Μιλαντίνοφ, αρκούνταν ως επί το πλείστον στη συλλογή λαϊκών θρύλων. Ο Κότσο Ράτσιν, ποιητής των αρχών του 20ού αιώνα, είναι ένας από τους λίγους συγγραφείς που πραγματικά καινοτόμησαν πριν την κωδικοποίηση. Η λογοτεχνία μετά το 1945 δεν απομακρύνθηκε από την ποίηση και τους λαϊκούς μύθους, αλλά κάποιοι συγγραφείς, όπως ο Σλάβκο Γιανέβσκι ή ο Βένκο Μάρκοφσκι, ασχολήθηκαν με το μυθιστόρημα και το θέατρο. Το θέατρο της πΓΔΜ δέχτηκε ισχυρές δυτικές επιρροές, αλλά εμπνέεται επίσης από παγανιστικά σλαβικά έθιμα. Από το 1945 έχει αναπτυχθεί μια μικρή κινηματογραφική βιομηχανία. Υπό το κομμουνιστικό καθεστώς, τα Στούντιο Βαρντάρ παρήγαγαν 36 ταινίες, αλλά οι σκηνοθέτες της εποχής δεν είχαν ελευθερία, καθώς έπρεπε να απαντήσουν στις προσταγές της εξουσίας και να παραστήσουν τη σοσιαλιστική πραγματικότητα της χώρας. Μόνο η ταινία Ευτυχισμένο το 49 του σκηνοθέτη Στόλε Πόποφ, που βγήκε το 1986 διακρίνεται από καλλιτεχνική ελευθερία.