Πρόταση Διδασκαλίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄ Ο Α΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄ Ο Α΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ 4.Το Συνέδριο ειρήνης των Παρισίων (1919-1920)

Τα «14 σημεία» του Ουίλσον

Κύρια σημεία Ρύθμιση του γερμανικού ζητήματος και εκ νέου χάραξη του χάρτη της Ευρώπης και της Εγγύς Ανατολής: Συνθήκη Βερσαλλιών, 28 Ιουνίου 1919 (Γερμανία) Συνθήκη Σαιν Ζερμαίν, 10 Σεπτεμβρίου 1919 (Αυστρία) Συνθήκη Νεϊγύ, 27 Νοεμβρίου 1919 (Βουλγαρία) Συνθήκη Σεβρών, 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 (Οθωμανική Αυτοκρατορία) Συνθήκη Τριανόν, 4 Ιουνίου 1920 (Ουγγαρία)

Η Ευρώπη των παραμονών του πολέμου

Η Ευρώπη, όπως διαμορφώθηκε μετά τις συνθήκες ειρήνης Η Ευρώπη, όπως διαμορφώθηκε μετά τις συνθήκες ειρήνης

Η Συνθήκη των Βερσαλλιών (28 Ιουνίου 1919) Εδαφικές ρυθμίσεις (Αλσατία, Λορένη, αποικίες, εγκατάλειψη εδαφών που είχε κερδίσει από τη Ρωσία, παραχώρηση εδαφών σε άλλες χώρες και μάλιστα σε νεοσύστατες) Στρατιωτικοί όροι: Αποστρατικοποίηση της Ρηνανίας Σάαρ (γαλλογερμανικά σύνορα) Αφοπλισμός Οικονομικοί όροι: Η Γερμανία υποχρεώνεται σε καταβολή υπέρογκης πολεμικής αποζημίωσης(240000000 μάρκα)

Οι πολεμικές αποζημιώσεις

Γελοιογραφία από τη γερμανική εφημερίδα Kladderatatsch (Iούλιος 1919) με τίτλο «Κλεμανσώ, ο βρυκόλακας). Η γυναικεία μορφή συμβολίζει τη Γερμανία. Ο Κλεμανσώ, Πρωθυπουργός της Γαλλίας το 1919 παρουσιάζεται ως βαμπίρ που ρουφά το αίμα της Γερμανίας.

Συνθήκη του Νεϊγύ (27 Νοεμβρίου 1919) Υποχρεώνεται η Βουλγαρία να παραιτηθεί από κάθε διεκδίκησή της στην Α. Μακεδονία και Δ. Θράκη και να παραχωρήσει εδάφη της στη Ρουμανία και Σερβία. Επιβεβαίωσε την ελληνική κυριαρχία επί των εδαφών μεταξύ Έβρου και Νέστου Με χωριστή σύμβαση μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας προβλέφθηκε αμοιβαία και εθελούσια μετανάστευση των εκατέρωθεν μειονοτήτων

Συνθήκη Σεβρών (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920) Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΩΝ 2 ΗΠΕΙΡΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ 5 ΘΑΛΑΣΣΩΝ Παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα η Θράκη μέχρι τα πρόθυρα της Κων/πολης , τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος και αναγνωρίστηκε η ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Β. και Α. Αιγαίου. Η Ιταλία θα παραχωρούσε τα Δωδεκάνησα πλην της Ρόδου. Ανατέθηκε στην Ελλάδα η προσωρινή διοίκηση της περιοχής της Σμύρνης με προοπτική δημοψηφίσματος σε 5 χρόνια. Η Κωνσταντινούπολη και τα Στενά αποτέλεσαν ουδέτερη ζώνη υπό τον έλεγχο των Συμμάχων Ελευθέριος Βενιζέλος

Ελληνικό στρατιωτικό τμήμα παρελαύνει κάτω από την Αψίδα του Θριάμβου στο Παρίσι στις 14 Ιουλίου 1919, ημέρα εθνικής εορτής των Γάλλων, με αφορμή του συμμαχικούς εορτασμούς για τη νίκη στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Οι συνέπειες των συνθηκών ειρήνης του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου Δημιουργία πληθώρας μειονοτήτων Αφοπλισμός, ηθική καταδίκη και οικονομική αφαίμαξη της Γερμανίας → ανάπτυξη ακραίων εθνικιστικών κινημάτων (κυρίως ναζιστικού), υπονόμευση της Γερμανικής Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και τελικά έκρηξη Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου Ταπείνωση και διάλυση Οθωμανικής Αυτοκρατορίας → ανάπτυξη εθνικιστικού τουρκικού κινήματος και δημιουργία εθνικού τουρκικού κράτους

«Οι Συμμαχικές δυνάμεις επιβεβαιώνουν και η Γερμανία αποδέχεται την ευθύνη της και την ευθύνη των συμμάχων της για την πρόκληση των απωλειών και των καταστροφών στις οποίες υποβλήθηκαν οι Συμμαχικές κυβερνήσεις και οι λαοί τους ως συνέπεια του πολέμου». Η διατύπωση της ευθύνης του πολέμου από τη Συνθήκη των Βερσαλλιών, 1919. «Μας εξανάγκασαν να αποδεχθούμε την αποκλειστική ευθύνη του πολέμου: μια τέτοια παραδοχή στα χείλη μου θα ήταν ψευδής. Δεν επιζητούμε την απαλλαγή της Γερμανίας από κάθε ευθύνη γι’ αυτόν τον παγκόσμιο πόλεμο και για τον τρόπο που διεξάχθηκε. Ωστόσο, με έμφαση αρνούμαστε ότι η Γερμανία που ο λαός της αισθανόταν ότι διεξάγει αμυντικό πόλεμο, πρέπει να εξαναγκαστεί να αποδεχθεί την αποκλειστική ευθύνη». Κόμης Μπρόκντορφ-Ράντζαν, επικεφαλής της γερμανικής αντιπροσωπείας στις Βερσαλλίες, 1919.

Η Κοινωνία των Εθνών «Ενσωματωμένη σε καθεμιά από τις πέντε συνθήκες ειρήνης που τερμάτιζαν την εμπόλεμη κατάσταση με τις Κεντρικές Δυνάμεις, ήταν η Σύμβαση της Κοινωνίας των Εθνών. Η ίδρυση ενός οργανισμού, όπου όλα τα κράτη του κόσμου, μικρά και μεγάλα, θα συνεργάζονταν για τη διατήρηση της ειρήνης, υπήρξε το προσφιλές όνειρο του προέδου Ουίλσον. Υπήρξε μάλιστα ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους έριξε τις Ηνωμένες Πολιτείες στον πόλεμο. E.Burns, Ευρωπαϊκή Ιστορία, Εισαγωγή στην Ιστορία καια τον Πολιτισμό της νεότερης Ευρώπης, τ. Β΄, Επιμέλεια - Εισαγωγή Ι. Σ. Κολιόπουλος, μετφρ. Τάσος Δαρβέρης, Θεσσαλονίκη, Παρατηρητής, χ.χ., σσ. 305-306.

Οι σκοποί της ΚΤΕ ...Οι πρωταρχικές επιδιώξεις του νέου οργανισμού εντοπίζονταν στην πολύπλευρη ανάπτυξη των διεθνών σχέσεων, στην ειρηνική επίλυση των διακρατικών διενέξεων και στην εγγύηση σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης σε βάρος ενός κράτους-μέλους. Η πραγμάτωση των σκοπών αυτών συνεπαγόταν την αναζήτηση των μέσων για την οικοδόμηση μιας διεθνούς κοινωνίας απαλλαγμένης από το φάσμα του πολέμου, σε συνδυασμό με την εμμονή στην κατοχύρωση του καθεστώτος των Συνθηκών». Θ. Κουλουμπής, Κ. Κούφα, Κ. Σβολόπουλος, Εισαγωγή στην οργάνωση της διεθνούς κοινωνίας, τεύχ. Α΄, Σάκκουλας, Θεσσαλονίκη 1985, σ.73-74.

Η ΚΤΕ αποτέλεσε μια πρώτη προσπάθεια συλλογικής οργάνωσης της διεθνούς κοινότητας, απέτυχε όμως να εκπληρώσει τους σκοπούς της. Το κύρος της υπέστη πλήγμα κυρίως λόγω της αναθεωρητικής στάσης των δυσαρεστημένων από τις συνθήκες ειρήνης χωρών. Οι γελοιογραφίες επισημαίνουν τον εύθραυστο χαρακτήρα της. Πάνω: η ΚΤΕ είναι έτοιμη να γίνει βορά άγριων ζώων. Δεξιά: Η ΚΤΕ βαλλόμενη από όλους.

Βρετανική γελοιογραφία του David Low το 1933, που σατιρίζει την περιφρόνηση της ΚΤΕ από τους Ιάπωνες. Δείχνει έναν Ιάπωνα στρατιωτικό να βαδίζει πάνω από την ΚΤΕ, ενώ οι αξιωματούχοι της υποκλίνονται μπροστά του και ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών John Simon πουδράρει τη μύτη της ΚΤΕ χρησιμοποιώντας ένα κουτί καλλυντικά. Εξηγήστε τη σημασία της λεζάντας: The Doormat («Το χαλάκι της εισόδου»)

Πληροφορούσαν τους ανθρώπους για τα όρια και τη μορφή του τότε γνωστού κόσμου». Ξεχωριστή θέση στην έκθεση καταλαμβάνουν οι σατιρικοί ιστορικοί χάρτες, από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο. Δεν αποτελούσαν γεωγραφικά εργαλεία αλλά μορφές εμπνευσμένης πολιτικής σάτιρας (και προπαγάνδας) περιγράφοντας το ιστορικοπολιτικό γίγνεσθαι με γελοιογραφικά σκίτσα. Το εντυπωσιακό είναι ότι οι χαρτογράφοι-γελοιογράφοι δεν αρκούνταν να αποδίδουν με μορφές ανθρώπων ή ζώων το σχήμα κάθε χώρας. Ανέβαζαν τον βαθμό δυσκολίας σχεδιαστικά, αναμειγνύοντας όλες αυτές τις μορφές σε ένα ενιαίο (και γεωγραφικά σωστό) σχήμα: αυτό της ευρωπαϊκής ηπείρου. Στους σατιρικούς χάρτες συνυπάρχουν και συμπλέκονται (με οφθαλμαπάτη) οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής, μαζί με τις «υπό κηδεμονία» χώρες όπως η Ελλάδα. Θυμίζοντας τους μύθους του Αισώπου ή του Λαφοντέν, οι χώρες παίρνουν τη μορφή ζώων ή αντικειμένων: ο βρετανικός λέων, το ρωσικό χταπόδι, το γερμανικό τσοπανόσκυλο