Επιμέλεια: Εγλεντίνα Κάτση

Εισαγωγή Μέχρι πριν λίγα χρόνια η μετάδοση κάθε είδους πληροφορίας εξαρτιόταν αποκλειστικά από περιορισμένους αριθμούς αντιγράφων και από εύθραυστα μέσα. Με την ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει δοθεί η δυνατότητα στην ανθρωπότητα να συντηρηθούν ψηφιακά και να γίνουν ελεύθερα διαθέσιμες όλες οι πληροφορίες. Ιδιαίτερα επωφελούμενος τομέας, από την ανάπτυξη αυτή, είναι αυτός της επιστημονικής έκδοσης, ο οποίος έχει αλλάξει ιδιαίτερα μετά την εμφάνιση του world wide web (www).

Εισαγωγή Εισαγωγή (συνέχεια) Η στροφή προς τη ψηφιακή έκδοση πραγματοποιήθηκε λόγω κάποιων στοιχείων που διέθετε η ηλεκτρονική δημοσίευση και υπερείχαν αυτών που διέθετε το συμβατικό υλικό.  Πλεονεκτήματα ηλεκτρονικής δημοσίευσης: μπορεί να παραχθεί σε μικρό χρονικό διάστημα, άμεση διόρθωση, όπου επιβάλλεται, Παγκόσμια διάδοση, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα σε σχέση με τα πνευματικά δικαιώματα, Λιγότερα έξοδα δημοσίευσης.

Εισαγωγή Εισαγωγή (συνέχεια)  Μειονεκτήματα ηλεκτρονικής δημοσίευσης: Πρόσβαση: σε λίγους χρήστες, αργή πρόσβαση στις διάφορες βάσεις δεδομένων, απαίτηση διαφόρων κωδικών πρόσβασης, ακριβοί κινητοί υπολογιστές, η τεχνολογία χαρακτηρίζεται από πολλούς με τον όρο «user-unfriendly», κατανάλωση μεγάλων ποσών ενέργειας.

Η αρχή του προγράμματος Το Figaro project: ευρωπαϊκή ακαδημαϊκή ηλεκτρονική δημοσίευση, πρωτοβουλία 2 άλλων προγραμμάτων, του γερμανικού GAP (German Academic Publishers) και του ολλανδικού Roquade. Το Figaro είναι ένα μη κερδοσκοπικό πρόγραμμα με συνολικές δαπάνες να φτάνουν τα 2 εκατομμύρια ευρώ. Η επιχορήγηση γίνεται από τη Γενική Διεύθυνση Κοινωνίας της Πληροφορίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης με 1,4 εκατομμύρια ευρώ.

Roquade project Επιδιώκει την ενίσχυση των υπηρεσιών ηλεκτρονικών εκδόσεων στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Υποκινήθηκε από: την πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη της Ουτρέχτης, τη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου Τεχνολογίας του Ντέλφτ και το ολλανδικό ίδρυμα για τις Υπηρεσίες Επιστημονικών Πληροφοριών. Στόχοι:-διευκόλυνση και ενίσχυση της επικοινωνίας της επιστημονικής κοινότητας. -διευκόλυνση της ηλεκτρονικής έκδοσης χωρίς τη μεσολάβηση του εκδότη.

GAP (German Academic Publishers)project Δημιουργήθηκε από: ομάδα γερμανικών πανεπιστημιακών εκδοτικών οίκων και άλλων εκδοτικών οίκων μικρού και μεσαίου μεγέθους Ενισχύει ερευνητικές ομάδες και εκδοτικούς οίκους Δεσμεύεται: μόνιμη διατήρηση και συντήρηση ψηφιακών αρχείων σε Βάση Δεδομένων Οι συνεργάτες-εκδότες καταθέτουν με νόμο τα άρθρα τους στη Βάση Δεδομένων του GAP. Έχει προνοήσει για ζητήματα πνευματικών δικαιωμάτων των εργασιών που δημοσιεύονται μέσω αυτού.

Figaro project Figaro: αρκτικόλεξο των προγραμμάτων το οποίο το δημιούργησαν (Federated Initiative of GAP and Roquade) Αποτελεί πρωτοβουλία για την πραγματοποίηση διαφορετικών τρόπων επιστημονικής έκδοσης με τη χρήση της τεχνολογίας Επιδιώκει να προσφέρει στους συμμετέχοντές του μια τεχνική υποδομής και μια στρατηγική οργάνωση δικτύων για τη διευκόλυνση της ψηφιακής έκδοσης

Αποστολή Ενίσχυση της επιστημονικής συνεργασίας με τη βελτίωση της ταχύτητας, της απλότητας και το κόστους των ακαδημαϊκών δημοσιεύσεων. Παροχή αποτελεσματικών και αποδοτικών υπηρεσιών ηλεκτρονικής δημοσίευσης, των ελεύθερων πηγών και των τυποποιημένων εργαλείων. Δεσμεύεται να υποστηρίξει τους πελάτες με τη διευκόλυνση ενός οικονομικού επικοινωνιακού εκδοτικού περιβάλλοντος.

Πλεονεκτήματα του προγράμματος Τα οφέλη των χρηστών: Ταχύτητα: (rapidity) γρήγορη γνωστοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, Ποιότητα: (quality) το σύστημα προδημοσιεύσεων (pre-prints) διατηρεί τα ποιοτικά πρότυπα των δημοσιεύσεων, Ασφάλεια: (security) περίπλοκα εργαλεία επικύρωσης και έγκρισης, καθώς και απαραίτητη επικοινωνία του επιστήμονα με τον κριτή σχετικά με τα πνευματικά δικαιώματα,

Πλεονεκτήματα του προγράμματος 2 Διαφάνεια: (transparency) χάρη στη διαφάνεια κατά την αναθεώρηση και τη διαδικασία έκδοσης ο συντάκτης είναι σε θέση να γνωρίζει το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η διαδικασία δημοσίευσης του έργου του, Δυνατότητα πρόσβασης: (accessibility) ευρεία διάχυση της γνώσης καθώς και παροχή πρόσβασης σε ένα μεγάλο αριθμό ιδιαίτερα πολύτιμων επιστημονικών εγγράφων και ερευνητικών αποτελεσμάτων, Δραστηριοποίηση: (pragmatic) εξουδετέρωση της διστακτικότητας σχετικά με τη διαδικασία ψηφιακής έκδοσης με την προσφορά βαθμιαίας εισαγωγής καινοτόμων χαρακτηριστικών γνωρισμάτων,

Πλεονεκτήματα του προγράμματος 3 Καινοτομία: (innovative) μια πλήρης σειρά τυποποιημένων εργαλείων πρωτοκόλλων για την διευκόλυνση των διαδικασιών της αποθήκευσης, της ευρετηρίασης, της αρχειοθέτησης, της συντήρησης, της μόνιμης πρόσβασης, των συνδέσεων με τις σχετικές πηγές πληροφοριών, το ξεφύλλισμα (browsing) και την ανάκτηση, Οικονομία: (inexpensive) τα έξοδα είναι ελάχιστα, δαπάνες υπάρχουν μόνο για την παραγωγή και τις εγκαταστάσεις. Το κόστος είναι χαμηλό και η πρόσβαση ελεύθερη

Πλεονεκτήματα του προγράμματος 4 Πλεονεκτήματα του προγράμματος 4 Τα οφέλη των βιβλιοθηκών: Πρακτικό: (practical) ευκαιρία για την πρακτική εμπειρία της διαδικασίας ψηφιακής έκδοσης, Λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες του χρήστη: (user-driven) ενίσχυση για εκμετάλλευση της υπάρχουσας υποδομής σύμφωνα με τις απαιτήσεις ενημέρωσης και επικοινωνίας των χρηστών, Επιδέξιο: (tactical) επίτευξη καλύτερης θέσης στις διαπραγματεύσεις με τους εκδότες, ώστε να βελτιώσουν τα οικονομικά οφέλη στην ακαδημαϊκή κοινότητα, Διεθνές: (international) διακρατική συνεργασία σε τη συμμετοχή όλων των μελών.

Στρατηγικοί στόχοι Τεχνική καινοτομία στης συνεργατική διαμόρφωση εγγράφων και την ανάπτυξη και την εφαρμογή κοινού μοντέλου εργασίας βασισμένο στο www, πραγματοποίηση καινοτομιών κατά την επιχειρησιακή διαδικασία πραγματική οικοδόμηση ενός διαδικτυακού οργανισμού που θα αποτελεί έναν αποτελεσματικό δίαυλο διανομής για τις νέες τεχνολογίες και τα νέα πρότυπα σε αυτόν τον τομέα.

Τεχνολογία  Οι τεχνικές λύσεις του προγράμματος περιλαμβάνουν: Υποστήριξη τυποποιημένων προτύπων εγγράφων που εκφράζονται σε XML και σε σχετικά εργαλεία δημιουργίας, Κοινή χρήση μιας μηχανής οδήγησης βασισμένη στο www, Υποστήριξη για τις τεχνικές μεθόδους επικύρωσης και έγκρισης και Διανεμημένες ικανοποιητικές διοικητικές λειτουργίες.