PROJECTS ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ Αντωνάκης Δημήτρης

2

3 Ψηφιακές Βιβλιοθήκες Οι ψηφιακές βιβλιοθήκες είναι οργανισμοί που συντηρούν τις π ηγές, συμπεριλαμβανομένου του εξειδικευμένου προσωπικο ύ, για να επιλέξουν, να κατασκευάσουν, να προσφέρουν διανο ητική πρόσβαση, να ερμηνεύσουν, να διανείμουν, να διατηρήσο υν την ακεραιότητα, και να εγγυηθούν τη συνέχεια στο χρό νο των συλλογών των ψηφιακών εργασιών έτσι ώστε να είνα ι αναγνώσιμες και οικονομικά διαθέσιμες προς χρήση από μια καθορισμένη κοινότητα ή ένα σύνολο κοινοτήτων. Digital Library Federation ψηφιοποίησηδιάθεση / online προσβασιμότηταδιατήρηση ψηφιακού περιεχομένου

4 Projects Ψηφιακών Βιβλιοθηκών τι σημαίνει; Προσωρινή προσπάθεια δημιουργίας μοναδικής υπηρεσίας σημαίνει ότι έχει ημερομηνία λήξης τα αποτελέσματά του είναι διαφορετικά από άλλα αποτελέσματα ά λλων λειτουργιών τ ου οργανισμού φιλόδοξο σχέδιο που καθορίζεται το μέλλον οριοθετώντας ένα σύνολο στόχων και παραμέτρων

5 Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Πλαίσια 3 ο Πλαίσιο ο Πλαίσιο ο Πλαίσιο ο Πλαίσιο ο Πλαίσιο Μηχαναγνώσιμες βιβλιογραφίες Δικτύωση Βιβλιοθηκών και διασύνδεση συστημάτων Καινοτόμες υπηρεσίες Βιβλιοθηκών Τεχνολογικά εργαλεία και π ροϊόντα βιβλιοθηκών Συστήματα βιβλιοθηκών προσανατολισμένα στα δίκτυα Συστήματα Τηλεματικής για συνεργασία και δικτύωση των βιβλιοθηκών Υπηρεσίες Βιβλιοθηκών για πρόσβαση σε δ ικτυωμένους πόρους πληροφοριών Βελτίωση πρόσβασης και διατήρησης πόρων Επιτάχυνση διάθεσης προηγμένων τεχνολογιών Ενθάρρυνση σύγκλισης των τεχνικών προσεγγίσεων και εφαρμογών Υποστήριξη αύξησης συνεργασίας κατόχων π όρων με υπεύθυνους τεχνολογική ανάπτυξη Τεχνολογίες γνώσης και ψηφιακό περιεχόμενο Έξυπνες διεπαφές Ψηφιοποίηση και online προσβασιμότητα Διατήρηση του ψηφιακού περιεχομένου

6 i2010 Online προσβασιμότητα Ψηφιοποίηση αναλογικών συλλογών Διατήρηση και αποθήκευση συλλογών

7 Ψηφιοποίηση Ο συνολικός αριθμός βιβλίων και βιβλιοδετημένων περιοδικών (τόμοι) στις ευρωπαϊκές βιβλιοθήκες (ΕΕ των 25) έφτασε κατά το Πηγή International Library Statistics

8 Ψηφιοποίηση Από την έρευνα που έγινε σε 10 μεγάλα ραδιοτηλεοπτικά αρχεία εντοπίστηκαν 1 εκατομμύριο ώρες ταινιών, 1,6 εκατομμύρια ώρες βιντεοσκοπήσεων και 2 εκατομμύρια ώρες ηχητικών αρχείων. Το συνολικό ευρωπαϊκό περιεχόμενο ραδιοτηλεοπτικού υλικού είναι κατά πάσα πιθανότητα 50 φορές μεγαλύτερο. Το υλικό στην πλειονότητα του πρωτότυπο και σε αναλογική μορφή. Ποσοστό 70% διατρέχει κίνδυνο, λόγω αλλοίωσης, επειδή είναι ευαίσθητο ή επειδή βρίσκεται σε απαρχαιωμένα μέσα επικοινωνίας. Κάθε χρόνο χάνονται δεκάδες χιλιάδες ώρες από τα πιο παλιά τμήματα των συλλογών των ευρωπαϊκών οπτικοακουστικών αρχείων Πηγή

9 Ψηφιοποίηση Προκλήσεις οικονομικού χαρακτήρα Προκλήσεις οργανωτικού χαρακτήρα Προκλήσεις τεχνικού χαρακτήρα Προκλήσεις νομικού χαρακτήρα

10 Online προσβασιμότητα Για την λογοτεχνία, χωρίς περιορισμούς στα πνευματικά δικαιώματα του δημιουργού, είναι διαθέσιμα μόνο έργα από τις αρχές του 1900 ή νωρίτε ρα, ανάλογα με το έτος θανάτου του συγγραφέα. Ακόμα όμως και αν τ α έργα είναι χωρίς πνευματικά δικαιώματα δημιουργού, η κατάσταση δ εν είναι πάντοτε σαφής. Ενδέχεται να υπάρχουν δικαιώματα στις διάφορ ες εκδόσεις ενός έργου που δεν προστατεύονται πλέον από πνευματικά δι καιώματα δημιουργού, πχ. Τα πνευματικά δικαιώματα για την εισαγωγή, το εξώφυλλο ή την τυπογραφική επιμέλεια.

11 Διατήρηση ψηφιακού περιεχομένου Για την 900στή επέτειο του Domesday Book ετοιμάστηκε το 1985 μια νέα πολυμεσική έκδοση. Το 2002 ο δίσκος δεν μπορούσε να διαβαστεί καθώς σπάνιζαν πλέον οι υπολογιστές οι οποίοι θα μπορούσαν να αν αγνωρίσουν αυτό το format. Αναπτύχθηκε λοιπόν ένα σύστημα που ήταν σε θέση να προσφέρει πρόσβα - ση στον δίσκο με χρήση τεχνικών εξομοίωσης. Ενδιαφέρον είναι να παρατηρήσει κανείς ότι ενώ η συμβα τική του μορφή οι οποία είναι παλαιότερη από 900 χρόνια, παραμένει αναγνώσιμη, στην ψηφιακή, που τόσα πλεονεκτήματα της έχουμε παρα τηρήσει, υφίστανται δυσχέρειες στην πρόσβαση ψηφιακών δεδομένω ν του 1985.

12 eContentplus Στο πλαίσιο του προγράμματος eContentplus, ποσό 60 εκατ. ευρώ θα διατεθεί κατά την χρονική περιοχή των για βελτίωση της προσβασιμότητας και χρη στικότητας του ευρωπαϊκού πολιτιστικού και επιστημο νικού περιεχομένου. Κεντρικοί στόχοι θα είναι η επίτευ ξη διαλειτουργικότητας μεταξύ εθνικών ψηφιακών συλ λόγων και υπηρεσιών (π.χ. μέσω κοινών προτύπων), κα θώς και η διευκόλυνση της πρόσβασης και χρήσης του υλικού σε πολυγλωσσικό, πλαίσιο.

13 Project Gutenberg Το project Gutenberg είναι η παλαιότερη ψηφιακή βιβλιο - θή κη (1971). Αποτελεί μια εθελοντική προσπάθεια ψη - φιοποί ησης, αρχειοθέτησης και διανομής πολιτιστικών έργων. Τα περισσότερα από τα αντικείμενά του είναι πλήρη κείμενα από βιβλία δημοσίου τομέα.

14

15

16

17 Ψηφιακή Βιβλιοθήκη σε CD

18 Google Books Library Project Ξεκίνησε ως προσπάθεια στα τέλη του 2004 με συν εργάτες: Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, Χάρβαρντ, Στάν φορντ, Οξφόρδης και Δημόσια Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης. Στόχος: Ψηφιοποίηση των βιβλίων των συλλογών Google Print Project Print Publisher Program Print Library Project

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29 OCA Συνεργατική προσπάθεια ομάδας πολιτιστικών, τεχν ολογικών, μη κερδοσκοπικών και κυβερνητικών οργανισ μών. Στόχος: δημιουργία μόνιμου αρχείου από πολύ- γλωσ σα ψηφιοποιημένα κείμενα και πολυμεσικού περιεχομέ νου Θα είναι προσβάσιμο και από το site της OCA αλλά και από το Yahoo!

30 Internet Archive Μη κερδοσκοπική βιβλιοθήκη για μόνιμη πρόσβαση σε ιστορικές συλλογές οι οποίες υπάρχουν σε ψηφιακό form at. Η αποθήκευση στις συλλογές του συμπεριλαμβάνει την ευρε τηρίαση και την κωδικοποίηση των δεδομένων Στις συλλογές του συμπεριλαμβάνονται: κείμενα ήχοι κινούμενες εικόνες λογισμικό αποθηκευμένες σελίδες

31

32

33

34 Συμπεράσματα Οι προσπάθειες σύστασης ψηφιακών βιβλιοθηκών θα πρέπ ει να είναι καλά συντονισμένες και οργανωμένες και όχι κατακερματισμένες. Μόνο έτσι θα συνεχίσουν να εξελίσσονται και να καταστούν πραγματικότητα σε ολόκλ ηρο τον κόσμο. Η Ευρώπη δείχνει να το έχει καταλάβει αυτό καθώς την τελευταία δεκαετία περίπου χρηματοδοτεί διάφορα project s, μαθαίνει από αυτά και συνεχίζει δημιουργώ- ντας νέα, ευρύτερα και με υπηρεσίες τεχνολογικά αρτιότερες