ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΑΙΜΑΤΟΣ Ονομάζεται η διαδικασία μεταφοράς αίματος ή παραγώγων του αίματος από ένα άτομο που λέγεται δότης στο κυκλοφορικό σύστημα ενός άλλου ατόμου που λέγεται λήπτης. Σκοπός → είναι η αναπλήρωση του αίματος στον ανθρώπινο οργανισμό του λήπτη (πτώση αιματοκρίτη μετά από χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία, τροχαίο ατύχημα κλπ.)

Αίμα και προϊόντα αίματος που χρησιμοποιούνται στην μετάγγιση Πλήρες αίμα Συμπυκνωμένα ερυθρά αιμοσφαίρια Πλάσμα αίματος (φρέσκο ή κατεψυγμένο) Αιμοπετάλια Λευκά αιμοσφαίρια Παράγοντες πήξης

Η ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΚΑΠΟΤΕ… Το αίμα μεταφερόταν από το ένα σώμα στο άλλο, χωρίς προηγούμενη εξέταση. Συχνά ο λήπτης πέθαινε από σοκ, χωρίς όμως οι γιατροί να γνωρίζουν το λόγο.  Η μετάγγιση αίματος παλιά ήταν πολύ επικίνδυνη, αφού ούτε τα μέσα υπήρχαν για να διατηρηθεί το αίμα, αλλά ούτε και η επιστήμη είχε κάνει την απαραίτητη πρόοδο και τις σημερινές επιτεύξεις.

Ιστορική αναδρομή Για να φτάσουμε στη σημερινή θέση της "Μετάγγισης Αίματος", χρειάστηκαν πολλές προσπάθειες επιτυχείς και ανεπιτυχείς που ειδικά για τη μετάγγιση θα μας γυρίσει πολλά χρόνια πίσω. Από τους αρχαίους χρόνους πολλοί λαοί αποδώσανε στο αίμα μαγικές ή θεραπευτικές ιδιότητες. Λόγος για χορήγηση αίματος γίνεται στον 'Όμηρο, στους Αιγυπτιακούς παπύρους, σε Εβραϊκά και Συριακά χειρόγραφα. Φαίνεται πως οι αρχαίοι 'Έλληνες και οι Λατίνοι γνώριζαν τη μετάγγιση. Στους Ρωμαϊκούς χρόνους και στο Μεσαίωνα επικρατούσε η λαϊκή αντίληψη ότι το αίμα διατηρεί την υγεία, τονώνει και παρατείνει τη νεότητα. Σαν πρώτη μετάγγιση θεωρείται η γενόμενη το 1492 στον Πάπα Ιννοκέντιο τον 8ο.  Η πρώτη πάντως καθορισμένη και λεπτομερής περιγραφή της τεχνικής της μετάγγισης βρίσκεται σε πραγματεία του Γερμανού χημικού Ανδρέα LIBANIUS (1615), αν και κατά τους Ιταλούς η προτεραιότητα ανήκει στο γιατρό JEAN DE COLLE (1628) από την Πάδοβα.  Η ανακάλυψη της κυκλοφορίας του αίματος από τον HARVEY το 1628 αποτελεί σταθμό για τη μετάγγιση.  Από τότε πολλοί δοκίμασαν μεταγγίσεις αίματος κυρίως από ζώα σε ανθρώπους και από άνθρωπο σε άνθρωπο, και από αρτηρία σε φλέβα. H τιμή της πρώτης πραγματικής μετάγγισης αίματος από άνθρωπο σε άνθρωπο ανήκει στο MAJOR ο οποίος δεν έκανε απ' ευθείας μετάγγιση, αλλά συνέλεξε το αίμα για την μετάγγιση σε δοχείο.  Ο σημαντικότερος σταθμός στην ιστορία της μετάγγισης υπήρξε η ανακάλυψη των ομάδων αίματος από τον LANDSTEINER το 1900. Τα συμβάματα που παρατηρούνται αποδίδονται σε αιμόλυση του χορηγούμενου ασύμβατου, δηλαδή άλλης ομάδας αίματος, από τις συγκολλητίνες του δέκτου. Γι' αυτή την ανακάλυψη ο LANDSTEINER τιμήθηκε το 1930 με το βραβείο NOBEL.  Την ανακάλυψη των ομάδων του συστήματος ΑΒΟ ακολούθησε η ανακάλυψη του συστήματος RHESUS και σειράς άλλων συστημάτων ομάδων αίματος ώστε σήμερα, εκτός από τα κύρια συστήματα, να υπάρχει και σειρά από σπάνια αντιγόνα, πολλά από τα οποία είναι καθαρά ατομικά αντιγόνα. Ο επόμενος σταθμός στην ιστορία της μετάγγισης ήταν το 1914 όταν με τις ταυτόχρονες εργασίες των HUSTIN (Βρυξέλλες), ACOT (Μπουένος Άϊρες) και LEWISOHN (Νέα Υόρκη), χρησιμοποιήθηκαν τα κιτρικό άλατα σαν αντιπηκτικό διάλυμα.  ΠΗΓΗ: Περιφερειακό Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου - Κέντρο Αιμοδοσίας 

ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ Αποκλείονται: Η αιμοληψία γίνεται σε κέντρα αιμοδοσίας Αποκλείονται: Ασθενείς με: αιμολυτικά νοσήματα, φυματίωση, σακχαρώδη διαβήτη, ηπατίτιδα Β και C, AIDS, σύφιλη, ελονοσία, επιληψία, καρκίνο, βρουκέλωση Πρόσφατη χειρουργική επέμβαση και εμβολιασμό Χρήση οινοπνευματωδών, ναρκωτικών ουσιών και λήψη φαρμάκων Ελέγχεται το αίμα που συλλέχθηκε (AIDS, ηπατίτιδα, σύφιλη κλπ) Αποθηκεύεται μέσα σε ασκούς και τοποθετείτε μέσα στο ψυγείο μέχρι να χρησιμοποιηθεί

Νοσηλευτική παρέμβαση Να ετοιμάσει δελτίο αίτησης αίματος προς την αιμοδοσία (στοιχεία μεταγγιζόμενου, καθορισμός ομάδας αίματος, Rhezus, διασταύρωση) Να παραλάβει το αίμα από αιμοδοσία (προσοχή στα στοιχεία-ονοματεπώνυμο ομάδα αίματος κλπ-που αναγράφονται στον ασκό αίματος για αποφυγή λάθους) Να τοποθετήσει το αίμα στον ασθενή εντός 20 λεπτών γιατί αλλοιώνεται εκτός ψυγείου Να παρακολουθεί τον ασθενή σε όλη τη διάρκεια της μετάγγισης (έλεγχος ζωτικών σημείων, αντιδράσεις από μετάγγιση)

ΦΥΛΛΟ ΕΛΕΓΧΟΥ Εισάγετε στην Παθολογική κλινική ο ασθενής κ. Παπαδόπουλος για μετάγγιση αίματος αντιστοιχήστε την πορεία της εργασίας που πρέπεi να ακολουθήσετε ως νοσηλευτές της βάρδιας 1. Τοποθετείτε το αίμα στον ασθενή εντός 20 λεπτών 2. Ετοιμάζεται δελτίο αίτησης αίματος προς την αιμοδοσία 3. Παρακολουθείτε τον ασθενή για τυχόν αντιδράσεις από μετάγγιση 4. Παραλαμβάνεται το αίμα από την αιμοδοσία

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Αναζητήστε μέσα από άρθρα των ΜΜΕ και από το διαδίκτυο, λάθη που έχουν γίνει κατά τη μετάγγιση αίματος τα αρχαία χρόνια και το μεσαίωνα και κόστισαν τη ζωή του μεταγγιζόμενου. Εκτιμήστε τι δεν έγινε σωστά και ποια η σωστή διαδικασία που έπρεπε να είχε ακολουθηθεί;