ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΒΑΛΑΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-14

Βιωματική Δράση (Σ.Κ.Ζ.) Τάξη A’

«ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ –ΣΤΑΣΗ ΖΩΗΣ- ΠΡΟΛΗΨΗ-ΑΝΙΔΙΟΤΕΛΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑ» «ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ –ΣΤΑΣΗ ΖΩΗΣ- ΠΡΟΛΗΨΗ-ΑΝΙΔΙΟΤΕΛΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑ»

Ιστορική Αναδρομή Αρχαία χρόνια: πρότειναν σε ηλικιωμένους αίμα νεαρών ζώων για αναζωογόνηση 17ος αιώνας: μετάγγιση αίματος από πρόβατο σε άνθρωπο – απαγόρευση 20ος αιώνας: ανακάλυψη Ομάδων αίματος και συστήματος Rhesus 1916: πρώτη μετάγγιση στην Ελλάδα

Ομάδες αίματος Ο κάθε οργανισμός ανάλογα με τα αντιγόνα των ερυθροκυττάρων του ανέχεται αίμα οποιασδήποτε κατηγορίας, αλλά καταστρέφει τα «ασύμβατα» κύτταρα, τα διαφορετικής δηλαδή ομάδας αίματος από τα δικά του, με συνέπειες σοβαρές μέχρι επικίνδυνες για τη ζωή του. Τα αντιγόνα των ερυθροκυττάρων είναι πάρα πολλά, σπουδαιότερα όμως από κλινική άποψη είναι αυτά που ανήκουν σε δυο αντιγονικά συστήματα, το σύστημα ΑΒΟ και το σύστημα Rhesus, από τα οποία έχουν πάρει την ονομασία οι ομάδες αίματος στον άνθρωπο.

Το σύστημα ΑΒΟ Το σύστημα ΑΒΟ είναι και το πρώτο που ανακαλύφθηκε το 1900 από τον Landsteiner και υποδηλώνει την ύπαρξη ή όχι των ουσιών Α και Β στα ερυθρά αιμοσφαίρια.

Το σύστημα ΑΒΟ Οι ουσίες, τα αντιγόνα αυτά, ή υπάρχουν και τα δυο μαζί, ή μόνο το ένα από αυτά ή και κανένα. Όταν υπάρχουν και τα δυο, η ομάδα λέγεται ΑΒ Όταν υπάρχει μόνο το Α, η ομάδα λέγεται Α Όταν υπάρχει μόνο το Β, η ομάδα λέγεται Β Όταν δεν υπάρχει ούτε το Α ούτε το Β, η ομάδα λέγεται Ο

Συμπερασματικά Άτομα ομάδας ΑΒ μπορούν να παίρνουν αίμα ομάδων Α, Β, και Ο, ενώ δίνουν αίμα μόνο στην ομάδα ΑΒ. Άτομα ομάδας Ο δεν ανέχονται (λόγω της ταυτόχρονης ύπαρξης στο πλάσμα τους των αντισωμάτων αντι-Α και αντι-Β), παρά μονάχα αίμα της ίδιας με αυτούς ομάδας, μπορούν να δίνουν σε άτομα όλων των άλλων ομάδων.

Ερυθρά αιμοσφαίρια Λευκά αιμοσφαίρια Αιμοπετάλια Πλάσμα (άμορφο) Το ανθρώπινο αίμα Ερυθρά αιμοσφαίρια Λευκά αιμοσφαίρια Αιμοπετάλια Πλάσμα (άμορφο) 10

Το αίμα και τα παράγωγά του Όλα τα όργανα του ανθρώπινου σώματος λειτουργούν χάρη στο αίμα που κυκλοφορεί στις φλέβες, στις αρτηρίες και στα τριχοειδή αγγεία. Το αίμα αποτελεί το 1/13 του βάρους του σώματος, επομένως για έναν ενήλικα είναι περίπου 5 λίτρα. Το αίμα είναι ζωντανός ιστός που τα κύτταρα του ανανεώνονται συνεχώς από μητρικά κύτταρα του μυελού των οστών ή των λεμφαδένων. Ερυθρά, πλάσμα, αιμοπετάλια. Το αίμα περιλαμβάνει κύτταρα όπως: ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια, που «κολυμπούν» μέσα στο πλάσμα.

Τι είναι το ασφαλές αίμα; Το ασφαλές αίμα είναι το αίμα το οποίο δε βλάπτει το άτομο στο οποίο μεταγγίζεται. Το ασφαλές αίμα μπορεί να αποβεί σωτήριο για τη ζωή κάποιων ανθρώπων, αλλά το μη ασφαλές αίμα μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ασθένειες ή ακόμη και θάνατο του δέκτη. Οι μολύνσεις που μπορεί να μεταδοθούν από το αίμα είναι οι εξής: HIV , συμπεριλαμβανομένου και του AIDS Ηπατίτιδα Β Ηπατίτιδα C Σύφιλη Νόσος Chagas Ελονοσία

Οι σπουδαιότερες λειτουργίες του αίματος Το αίμα μεταφέρει τις θρεπτικές ουσίες σ' όλα τα μέρη του οργανισμού. Εκεί, όπου πηγαίνει αίμα, υπάρχει και θρέψη, υπάρχει ζωή. Όταν σταματήσει η παροχή αίματος, σταματάει η θρέψη, επομένως και η ζωή. Μεταφέρει οξυγόνο από τους πνεύμονες στους ιστούς και διοξείδιο του άνθρακα από τους ιστούς στους πνεύμονες. Μεταφέρει χρήσιμες ουσίες (ορμόνες κλπ) σ' όλα τα μέρη του σώματος. Μεταφέρει απ' τους ιστούς άχρηστες και βλαβερές ουσίες στα διάφορα όργανα απέκκρισης, όπως τα νεφρά (ούρα), το δέρμα (ιδρώτας) κλπ Χρησιμεύει για την άμυνα του οργανισμού ενάντια στα μικρόβια. Ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος, γιατί συντελεί στην κανονική κατανομή της θερμότητας στα διάφορα μέρη του σώματος με την κυκλοφορία.

Τακτική εθελοντική αιμοδοσία Τακτική: επαναλαμβανόμενη με συνέπεια Εθελοντική: για λογαριασμό άλλων, χωρίς υποκίνηση από οικονομικό ή υλικό όφελος Αιμοδοσία: χορήγηση αίματος για μετάγγιση, κατ’ επέκταση την όλη οργάνωση για τη λήψη, έλεγχο, συντήρηση και διάθεση

Τακτική εθελοντική αιμοδοσία 1974: νομοθετικό διάταγμα για την απαγόρευση της αιμοδοσίας επί πληρωμή Δημιουργία Σ.Ε.Α.: στο Ν. Καβάλας πάνω από 10 Π.Ο.Σ.Ε.Α. και Π.Ε.Ν.Ε.Α. (Πανελλήνια Ομοσπονδία Σ.Ε.Α.) (Πανελλήνια Επιτροπή Νέων Ε.Α.)

ΠΟΙΟΙ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΑΙΜΑ; Η χορήγηση αίματος, δηλαδή η μετάγγιση είναι αναγκαία στους ακόλουθους ασθενείς: Οι χιλιάδες τραυματίες των τροχαίων ατυχημάτων που έχουν ανάγκη από 10 – 40 φιάλες, ανάλογα με την περίπτωση. Ασθενείς που έχουν χάσει αίμα λόγω εγκαυμάτων. Τα 4.000 άτομα στη χώρα μας που πάσχουν από Μεσογειακή Αναιμία, στην πλειοψηφία τους παιδιά. Για κάθε ασθενή απαιτούνται 30 φιάλες το χρόνο.

ΠΟΙΟΙ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΑΙΜΑ; Όσοι πάσχουν από διάφορες αιματολογικές ασθένειες (λευχαιμία, αιμορροφιλία κα.) για την κάλυψη των οποίων απαιτούνται έως και 50 φιάλες αίματος ή παραγώγων Περιστατικά βαριάς γαστρορραγίας και xρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας Ορισμένες έγκυες που παρουσιάζουν προβλήματα κατά τον τοκετό, καθώς και ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε κάποια επέμβαση (ορθοπεδική, καρδιοχειρουργική κα.).

Ποιοι χρειάζονται αίμα; Πάσχοντες από Μεσογειακή Αναιμία Πάσχοντες από λευχαιμία Νεφροπαθείς

Ποιοι χρειάζονται αίμα; Τραυματίες τροχαίων ατυχημάτων Γυναίκες με επιπλοκές κατά τη διάρκεια του τοκετού Ασθενείς που υποβάλλονται σε χειρουργείο

Ποιοι χρειάζονται αίμα; Μπορεί να τύχει στον καθένα μας

Δεν μπορούν να δώσουν αίμα: Δε θα πρέπει να δίνετε αίμα, αν υπάρχει το ενδεχόμενο η αιμοδοσία να σας δημιουργήσει πρόβλημα υγείας. Το πρώτο μέλημα της υπηρεσίας μετάγγισης αίματος είναι να εξασφαλίσει ότι η αιμοδοσία δε θα προκαλέσει κανένα κακό στο δότη. Αν έχουμε κάνει Βελονισμό . . . Έχεις κάνει χρήση τοξικών ουσιών ; Τατουάζ ; ; Ακατάλληλος ! Ανέλεγκτες ... σεξουαλικές επαφές. Είσαι έγκυος ... ;

Ελληνική Πραγματικότητα Ανάγκες 600.000-650.000 μονάδες αίματος ετησίως

Ελληνική Πραγματικότητα Για τους πάσχοντες από Μεσογειακή αναιμία, 120.000 μον. ετησίως Για κάθε ασθενή με λευχαιμία, 40-60 μον. ετησίως Στους 10 νοσηλευόμενους ασθενείς 2 θα χρειαστούν μετάγγιση

Ελληνική Πραγματικότητα Για κάθε απλή εγχείρηση, μέχρι και 10 μον. Για μία γυναίκα με επιπλοκές τοκετού μέχρι και 10 μον. Για κάθε τραυματία από τροχαίο ατύχημα, 10-40 μον.

Ελληνική Πραγματικότητα Κάλυψη αναγκών κατά 95% Από το συγγενικό περιβάλλον των ασθενών 50% Από τακτικούς εθελοντές αιμοδότες 45% Υπόλοιπο 5% εισαγωγή από τον ελβετικό Ερυθρό Σταυρό (οικονομική επιβάρυνση)

Ελληνική Πραγματικότητα Δεν υπάρχει αυτάρκεια Το μεγαλύτερο ποσοστό υπό πίεση

Δεν παράγεται τεχνητά ούτε αντικαθίσταται από κάτι άλλο Δεν παράγεται τεχνητά ούτε αντικαθίσταται από κάτι άλλο. Μόνον προσφέρεται Στόχος: άμεση διάθεση για κάλυψη αναγκών, ασφάλεια

Οδηγίες για τον αιμοδότη Προϋπόθεση: Να είναι υγιής και να έχει ηλικία18 - 62 ετών Τόπος: Στις Υπηρεσίες Αιμοδοσίας των νοσοκομείων και σε οργανωμένες αιμοληψίες Συλλόγων

Οδηγίες για τον αιμοδότη Πριν την αιμοληψία Το προηγούμενο βράδυ: να έχει κοιμηθεί καλά και να μην έχει καταναλώσει μεγάλη ποσότητα αλκοόλ Την ημέρα της αιμοληψίας: να είναι ξεκούραστος και να έχει φάει ένα ελαφρύ γεύμα

Οδηγίες για τον αιμοδότη Κατά τη διάρκεια της αιμοληψίας Λήψη ιατρικού ιστορικού- ερωτηματολόγιο Γιατρός-εξειδικευμένος στην Αιμοδοσία

Οδηγίες για τον αιμοδότη Κατά τη διάρκεια της αιμοληψίας Έλεγχος πίεσης και αιμοσφαιρίνης Έγκριση γιατρού Σκοπός να μην επιβαρυνθεί η υγεία του αιμοδότη και του λήπτη

Οδηγίες για τον αιμοδότη Κατά τη διάρκεια της αιμοληψίας Όλα τα υλικά είναι αποστειρωμένα, ανοίγονται μπροστά στον αιμοδότη Διάρκεια 5 λεπτά Ποσότητα το 1/20 του αίματος του ανθρώπου

Οδηγίες για τον αιμοδότη Κατά τη διάρκεια της αιμοληψίας Άλλα 10 λεπτά καθιστός Αίσθημα προσφοράς και ικανοποίησης

Οδηγίες για τον αιμοδότη Μετά την αιμοληψία Για μία ώρα αποφεύγεται το κάπνισμα και η οδήγηση Για όλη την ημέρα αποφεύγεται η βαριά σωματική εργασία

Οδηγίες για τον αιμοδότη Μετά την αιμοληψία Το αίμα αναπληρώνεται σε 10 λεπτά μόνον ποσοτικά, σε 2 περίπου μήνες ποιοτικά Κάθε τρεις ή τέσσερις μήνες μπορεί να δίνει αίμα Κάλυψη της οικογένειάς του Νέες μελέτες: προστασία από καρδιακά και εγκεφαλικά επεισόδια. Όσο νεότερος, τόσο μεγαλύτερο το όφελος διαχρονικά

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΓΙΝΩ ΕΘΕΛΟΝΤΗΣ ΑΙΜΟΔΟΤΗΣ; Καταρχήν, η ηθική ικανοποίηση ότι ο αιμοδότης ως άνθρωπος συμβάλλει στη σωτηρία συνανθρώπων του, και κατά δεύτερο λόγο δικαιούται αίμα σε περίπτωση προσωπικής ή οικογενειακής του ανάγκης. Ας σημειωθεί εδώ ότι το αίμα στη χώρα μας λαμβάνεται και χορηγείται δωρεάν και ότι από το 1979 έχει απαγορευτεί τελείως η εμπορία του.

Γιατί πρέπει να δίνω αίμα τακτικά; Όταν οι άνθρωποι δίνουν αίμα τακτικά, η υπηρεσία μετάγγισης αίματος μπορεί να σχεδιάσει τη συλλογή αίματος, έτσι ώστε να υπάρχουν αρκετές διαθέσιμες ενότητες από κάθε ομάδα αίματος, για να καλυφθούν οι ανάγκες της χώρας. Χωρίς τακτικούς δότες αίματος, πολλοί άνθρωποι θα πέθαιναν, επειδή δε θα υπήρχε αρκετό διαθέσιμο αίμα. Επίσης, είναι περισσότερο πιθανό οι τακτικοί δότες να ανταποκριθούν στις εκκλήσεις για αιμοδοσία σε επείγουσες περιπτώσεις, όταν ενδέχεται να απαιτούνται μεγάλες ποσότητες αίματος ή όταν τα αποθέματα είναι λίγα, όπως σε περιόδους διακοπών.

Η αλήθεια είναι... Μία μονάδα αίματος μπορεί να βοηθήσει τρεις ή και τέσσερις ανθρώπους Εάν ένας στους 20 έδινε αίμα μία φορά το χρόνο, θα μπορούσαμε να λύσουμε το πρόβλημα της χώρας

Στα 18 είσαι ενήλικας. Στα 18 μπορείς να αποκτήσεις δίπλωμα οδήγησης Στα 18 είσαι ενήλικας. Στα 18 μπορείς να αποκτήσεις δίπλωμα οδήγησης. Στα 18 δίνεις αίμα και σώζεις ζωές!

Ακολουθούν μερικά από τα αποτελέσματα που προέκυψαν από το ερωτηματολόγιο μας. Συνολικό δείγμα 45 ενήλικων ατόμων.

Είσαι εθελοντής αιμοδότης;

Μεταξύ ποιων ηλικιών μπορεί κάποιος να είναι αιμοδότης;

Πόσο συχνά πιστεύεις ότι μπορεί κάποιος να δίνει αίμα; Πόσο συχνά πιστεύεις ότι μπορεί κάποιος να δίνει αίμα;

Πιστεύεις ότι η αιμοδοσία είναι επώδυνη;

Πιστεύεις ότι ένας αιμοδότης βρίσκει πιο εύκολα αίμα από κάποιον που δεν έχει δώσει ποτέ;

Βιβλιογραφία Σπανός Α. Θεόδωρος, 2011, «Αιμοδοσία, ύμνος στην κοινωνία» Τζιμογιάννη – Ιωαννίδου Αλεξάνδρα, Μπόλλας Γεώργιος, 2005, «Αιμοδοσία» Διαδίκτυο http://www.yyka.gov.gr/ Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων http://www.eae.gr/ Ελληνική Αιματολογική Εταιρία http://www.posea.gr/ Πανελλήνια Ομοσπονδία Σ. Ε. Α. http://www.penea.gr/ Πανελλήνια Επιτροπή Νέων Ε. Α. http://www.kavalahospital.gr/ Γενικό Νοσοκομείο Καβάλας http://www.pagni.gr/ Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου http://aimatocritis.blogspot.gr/ Παγκρήτιος Σ. Ε. Α.

Σας ευχαριστούμε για την προσοχή σας Σας ευχαριστούμε για την προσοχή σας... και ραντεβού στις επόμενες αιμοληψίες!!!

Διδάσκων Εκπαιδευτικός: Ι.Ν.

ΜΑΘΗΤΕΣ: Α.Α. Γ.Ι. Δ.Ι. Κ.Σ. Κ.Α. Π.Κ. Κ.Δ. Π.Β. Χ.Α. Π.Α. Τ.Σ. Κ.Τ. Φ.Δ. Σ.Κ. Χ.Ι Ζ.Η. Α.Γ.

ΤΕΛΟΣ