Βυζαντινές εκκλησίες των Αθηνών Άγιος Ελευθέριος Παρθενώνας Σωτήρα του Λυκοδήμου

Υπεύθυνος Καθηγητής: Δημήτριος Βογιατζής Πληροφορείες Η ομάδα αποτελείται από τους: Δανιήλ Γεώργιο Διοσκουρίδη Αλέξανδρο Μάτσκα Άγι Μέγα Ανδρέα Τζενεράλη Ηρώ Υπεύθυνος Καθηγητής: Δημήτριος Βογιατζής

Άγιος Ελευθέριος Άλλα ονόματα: Παλαιά Μητρόπολη, Παναγία Γοργοεπήκοος Άλλα ονόματα: Παλαιά Μητρόπολη, Παναγία Γοργοεπήκοος Βρίσκεται: Πλατεία Μητροπόλεως, απέναντι από τη νεα Μητρόπολη Χτίστηκε: Στο τέλος του 12ου αιώνα

Εξωτερική Άποψη

Εσωτερική Άποψη

Άγιος Ελευθέριος Η Παλαιά Μητρόπολη βρίσκεται στην πλατεία Μητροπόλεως. Κτίστηκε στο τέλος του 12ου αιώνα και είναι αφιερωμένη στην Παναγία την Γοργοεπήκοο και στον Αγ. Ελευθέριο. Για την κατασκευή της χρησιμοποιήθηκαν αρχαία και βυζαντινά ανάγλυφα.

Αρχαία και Βυζαντινά ανάγλυφα

Άγιος Ελευθέριος Στην πρόσοψη υπάρχει αρχαία ζωοφόρος που προέρχεται απο μνημείο του 4ου αι. π.Χ. και απεικονίζει τις επίσημες αττικές εορτές. Αποτέλεσε την ορθόδοξη επισκοπική έδρα των Αθηνών, όταν οι επίσκοποι εκδιώχθηκαν απο τον Παρθενώνα, αρχικά από τους Φράγκους και αργότερα από τους Τούρκους, ενώ απο το 1819 εως το 1842 χρησιμοποιήθηκε ως βιβλιοθήκη.

Αρχαία Ζωοφόρος

Άγιος Ελευθέριος Η γειτονική νέα Μητρόπολη χρίστηκε μεταξύ του 1842 και του 1862, ως ο καθεδρικός ναός της Αθήνας. Πρόκειται για τρίκλιτη βασιλική με τρούλο που συνδυάζει νεοβυζαντινά και νεοκλασσικά στοιχεία.

Νέα Μητρόπολη

Παρθενώνας Βρίσκεται: Ακρόπολη των Αθηνών Χτίστηκε: 5ο αιώνα π.Χ. Είναι μνημείο Παγκόσμιας Πολιτισμικής Κληρονομιάς Είναι πόλος έλξης χιλιάδων τουριστών

Αρχιτεκτονική Ο Παρθενώνας αποτελεί το λαμπρότερο μνημείο της Αθηναϊκής πολιτείας. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 448/7 π.Χ. και τα εγκαίνια έγιναν το 438 π.Χ. στα Μεγάλα Παναθήναια, ενώ ο γλυπτός διάκοσμος περατώθηκε το 433/2 π.Χ. Σύμφωνα με τις πηγές, οι αρχιτέκτονες που εργάστηκαν ήταν, ο Ικτίνος, ο Καλλικράτης και πιθανόν ο Φειδίας, που είχε και την ευθύνη του γλυπτού διάκοσμου. Είναι ένας από τους λίγους ολομάρμαρους ελληνικούς ναούς και ο μόνος δωρικός με ανάγλυφες όλες του τις μετόπες. Πολλά τμήματα του γλυπτού διακόσμου, του επιστυλίου και των φατνωμάτων της οροφής έφεραν γραπτό διάκοσμο με κόκκινο, μπλε και χρυσό χρώμα. Χρησιμοποιήθηκε πεντελικό μάρμαρο από το στυλοβάτη που κατασκευάστηκε από ασβεστόλιθο.

Αρχιτεκτονική Μια άλλη ιδιομορφία ήταν η ύπαρξη ζωοφόρου που περιέτρεχε το σηκό σε όλο του το μήκος και αποτελεί ίσως την πιο φανερή από τις ιωνικές επιδράσεις. Η ζωφόρος απεικονίζει την πομπή των Παναθηναίων, την πιο μεγάλη θρησκευτική γιορτή των Αθηνών. Είχε 160 μέτρα μήκος και σχεδόν ένα μέτρο πλάτος. Παριστάνει ένα πραγματικό γεγονός: την στιγμή της πομπής και της παράδοσης του πέπλου από τον λαό της Αθήνας στη προστάτιδα θεά Αθηνά. Στη δυτική πλευρά της ζωφόρου φαίνεται η ετοιμασία στον Κεραμεικό. Στην ανατολική πλευρά, όπου ήταν και η είσοδος του ναού παριστάνονταν η Αθηνά, ο Ζευς, η Ήρα και άλλοι θεοί, που ήρθαν να πάρουν μέρος στην πομπή και ανάμεσά τους εμφανίζεται παιδί που παραδίδει στον ιερέα τον πέπλο.

Κάτοψη του Παρθενώνα

Ιστορία Ο παλιότερος αρχαιολογικά βεβαιωμένος ναός είναι ένας πώρινος ναός της Αθηνάς Πολιάδος, του οποίου τα θεμέλια βρέθηκαν ανάμεσα στο Ερέχθειο και το μεταγενέστερο Παρθενώνα και είναι σήμερα σκεπασμένα. Αυτός ο ναός καταστράφηκε το 480 π.Χ. από τους Πέρσες. Το 454 π.Χ. μας πληροφορούν όμως οι πηγές ότι μεταφέρθηκε στο σηκό αυτού του ναού το ταμείο της Αθηναϊκής Συμμαχίας από τη Δήλο, άρα θα πρέπει να ήταν επισκευασμένος και να λειτουργούσε.

Ιστορία Ο Παρθενώνας διατηρήθηκε άθικτος έως και τους Μακεδονικούς χρόνους. Αντίθετα, μάλιστα, μετά τον Γρανικό, στον Παρθενώνα αναρτήθηκαν ως τρόπαια χρυσές ασπίδες, λάφυρα της νίκης του Αλέξανδρου. Στους Ρωμαϊκούς χρόνους δεν καταγράφονται αλλαγές στον Παρθενώνα, που συνεχίζει να διατηρεί αναλλοίωτη τη φυσιογνωμία και την αίγλη του ακόμη και στους μεταχριστιανικούς αιώνες Παρόλο που επί εποχής Ιουστινιανού η πομπή των Παναθηναίων δεν ανέβαινε πια στον Παρθενώνα και είχε χαθεί πλέον κάθε λατρεία δημόσια ή ιδιωτική σύμφωνα με το Λατίνο ρήτορα Κλαύδιο Μαμερτίνο του 4ου αιώνα.

Ιστορία Επί Τουρκοκρατίας η Ακρόπολη έπεσε στα χέρια των Τούρκων το 1458, οπότε και την επισκέφθηκε ο Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής. Κατά τον 17ο αιώνα ο Παρθενώνας είναι πλέον τζαμί και έχει μιναρέ, που καταστράφηκε το 1687. Έκτοτε και μέχρι να παραδοθεί το μνημείο στην αρχαιολογία λεηλατήθηκε συστηματικά κυρίως από τον Λόρδο Έλγιν, ενώ υπέστη σημαντικές καταστροφές κατά την περίοδο της ελληνικής επανάστασης του 1821 και την πολιορκία του βράχου από τον Κιουταχή Μπέη.

Σωτήρα του Λυκοδήμου Άλλα ονόματα: Αγία Τριάδα, Ρώσικη Εκκλησία Βρίσκεται: Οδός Φιλελλήνων Τύπος: Οκταγωνικός Χτίστηκε: Πριν το 1031 μ.Χ.

Αρχιτεκτονική Έχει προσανατολισμό ΒΑ και ανήκει στον λεγόμενο οκταγωνικό τύπο του βυζαντινού ρυθμού, δηλαδή ο πολύ μεγάλος τρούλος του, που καλύπτει ολόκληρο το κέντρο του ναού, δεν στηρίζεται σε τέσσερις κίονες αλλά σε οκτώ πεσσούς (τετράγωνους κτιστούς στύλους), που σχεδόν τον χωρίζουν σε μικρά διαμερίσματα. Πρόκειται για ένα βαρύ και επιβλητικό οικοδόμημα. Οι εξωτερικοί τοίχοι είναι κτισμένοι με ορθογώνιους λείους πώρινους λίθους, ενώ οι οριζόντιοι και οι κατακόρυφοι αρμοί είναι με λεπτά τούβλα σε διπλές σειρές (πλινοπερίβλητο η πλινοπερίκλειστο σύστημα).

Ιστορία Υπήρξε Καθολικό γυναικείο μοναστήρι, το όποιο στη Φραγκοκρατία (1204) κατέλαβαν ρωμαιοκαθολικοί Βενεδικτίνοι μοναχοί, που το κράτησαν ως το 1669, οπότε έγινε πάλι Ορθόδοξο, ανδρικό τώρα, μοναστήρι.  Το 1701 τα κελλιά κατέπεσαν από σεισμό αλλά ξαναχτίστηκαν. Το 1778 ο Χατζή Χασεκής κατεδάφισε πολλά διαμερίσματα του και χρησιμοποίησε τα υλικά για την ύψωση του τείχους της πόλης.

Ιστορία Τον Μάρτιο του 1847, μετά από αίτημα της ρωσικής πρεσβείας, η εκκλησία παραχωρήθηκε στη ρωσική παροικία των Αθηνών. Οι εργασίες άρχισαν τον Δεκέμβριο του 1850 και συνεχίστηκαν ως τον Απρίλιο του 1851, για να συνεχιστούν, μετά από μία διακοπή έντεκα μηνών για τεχνικούς λόγους, τον Μάρτιο του 1852 και να ολοκληρωθούν στα τέλη του 1855.  Η όλη δαπάνη, που την κάλυψε η Ρωσία, υπολογίζεται ότι ανήλθε στο ποσόν των 14.995 δραχμών της εποχής εκείνης.

Αρμοδιότητες Φωτογραφίες: Γ.Δανιήλ, Α.Διοσκουρίδης, Α.Μάτσκας, Α.Μέγας Εύρεση πληροφοριών :Α.Διοσκουρίδης, Α.Μέγας, Η.Τζενεράλη Καταγραφή πληροφοριών : Α.Μάτσκας Επιμέλεια παρουσίασης: Γ.Δανιήλ

Τέλος Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από: Το υλικό που μας παρέδιδε σε κάθε μάθημα ο κ.Δημήτριος Βογιατζή τον οποίο και ευχαριστούμε θερμά. Την ιστοσελίδα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών www.iaath.gr Την ιστοσελίδα των Ορθόδοξων Οριζόντων του Κ. Σιμάκου http://users.sch.gr/aiasgr/