Εισαγωγικά Θέματα WWW Ιστορική εξέλιξη του Internet. Σημαντικές τεχνολογικές και κοινωνικές εξελίξεις που σηματοδότησαν και καθορίζουν την πορεία του.

Η ισ τ ο ρί α τ ο υ δι α δι κτ ύ ο υ 1958: σύσταση του ερευνητικού οργανισμού ARPA (Advanced Research Projects Agency) από το Υπουργείο Άμυνας των Η.Π.Α. με σκοπό την οικοδόμηση της τεχνολογικής υπεροχής των στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ έναντι αυτών της Σοβιετικής Ένωσης. Συνεργασία πανεπιστημιακής έρευνας και στρατιωτικού σχεδιασμού. 1969: δημιουργείται το πρόγραμμα ARPANET από το τμήμα IPTO (Information Processing Techniques Office) του οργανισμού ARPA. Το τμήμα IPTO επικεντρωνόταν στην έρευνα αλληλόδρασης των υπολογιστικών συστημάτων (interactive computing). Στόχος του ARPANET ήταν η επικοινωνία on line μεταξύ διάφορων κέντρων υπολογιστών και ερευνητικών ομάδων που δούλευαν για τον ARPA. Η τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε στο σχεδιασμό του ARPANET θα μπορούσε να επιβιώσει ενός πυρηνικού πολεμου.

Η ισ τ ο ρί α τ ο υ δι α δι κτ ύ ο υ 1969: Οι πρώτες ενώσεις δικτύου του ARPANET περιλαμβάνουν τα πανεπιστήμια: California, Los Angeles, Stanford, Santa Barbara, Utah. 1970: ο Ray Tomlinson, προγραμματιστής στη BBN, αναπτύσσει την εφαρμογή ανταλλαγής ηλεκτρονικών μηνυμάτων (electronic mail). 1972: η πρώτη επιτυχής παρουσίαση του ARPANET σε ένα διεθνές συνέδριο στη Washington, DC. Προσπάθειες ένωσης του ARPANET με άλλα συστήματα υπολογιστών: δημιουργία ενός δικτύου των δικτύων. Ανάγκη σύνταξης πρωτοκόλλων για την επικοινωνία των υπολογιστών. 1973: σχεδιασμός του Transmission Control Protocol (TCP), πανεπιστήμιο Stanford.

Η ισ τ ο ρί α τ ο υ δι α δι κτ ύ ο υ 1975: η διαχείριση του ARPANET μεταφέρεται στο Defense Communication Agency (DCA). 1978: το TCP χωρίζεται σε δύο κομμάτια με τη δημιουργια του Inter-Network Protocol (IP) και γίνεται TCP/IP (πανεπιστήμιο Southern California). 1983: Για λόγους ασφάλειας το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ δημιουργεί ένα δίκτυο αποκλειστικά για στρατιωτικούς σκοπούς, το MILNET. Το ARPANET απεγκλωβίζεται από το στρατιωτικό περιβάλλον, γίνεται ARPA-INTERNET και αφιερώνεται στην έρευνα. 1984: το National Science Foundation (NSF) των ΗΠΑ εγκαθιδρύει το δικό του δίκτυο, NSFNET. 1988: το NSFNET αρχίζει να χρησιμοποιεί το ARPA- INTERNET. 1990: η κυβέρνηση των ΗΠΑ αναθέτει τη διαχείριση του ARPANET στο NSF. 1995: το NSF κλείνει και ανοίγει ο δρόμος για την ιδιωτική διαχείριση του internet.

Η ισ τ ο ρί α τ ο υ δι α δι κτ ύ ο υ Επιρροές πέραν του ARPANET: Η κινητοποίηση των bulletin board systems (BBS) που γεννήθηκε από τη δικτυακή ένωση υπολογιστών στα τέλη της δεκαετίας του ’70 με σκοπό την αποθήκευση και μεταβίβαση μηνυμάτων στους υπολογιστές. Το λειτουργικό σύστημα UNIX (Bell Laboratories) και η κοινότητα χρηστών του. Για τη δικτυακή επικοινωνία των υπολογιστών UNIX δημιουργήθηκε το πρόγραμμα Usenet News. Στη δεκαετία του 1980 τα δίκτυα του ARPANET και Usenet ενώθηκαν. Η κινητοποίηση ανοιχτής πηγής (open source movement) που προήλθε από την παράδοση των χρηστών UNIX. Μία προσπάθεια διατήρησης ανοιχτών όλων των πληροφοριών για τα συστήματα software.

Η ισ τ ο ρί α τ ο υ δι α δι κτ ύ ο υ «copyleft αντί copyright»: η άδεια να χρησιμοποιείς δωρεάν συστήματα software στο διαδίκτυο υπό την προϋπόθεση να επιστρέφεις τη βελτιωμένη έκδοσή τους. (Richard Stallman, Free Software Foundation). 1992: βάση της αρχής copyleft, ένας Σουηδός φοιτητής δημιούργησε μία βελτιωμένη έκδοση του UNIX, το ονομαζόμενο Linux, και το διένειμε στο διαδίκτυο. Η συνεχής αναβάθμιση του συστήματος Linux από τους ίδιος τους χρήστες, το καθιστά ένα από τα καλύτερα συστήματα software στον κόσμο σήμερα. 2001: πάνω από 60% των παροχέων του παγκόσμιου ιστού βασίζονται στο σύστημα Apache, ένα ανοιχτό πρόγραμμα που αναπτύχθηκε από ένα δίκτυο συνεργασίας των προγραμματιστών UNIX.

Η ισ τ ο ρί α τ ο υ δι α δι κτ ύ ο υ World Wide Web versus Internet Το διαδίκτυο είναι το μέσο που επιτρέπει στον παγκόσμιο ιστό να λειτουργεί, όπως μία γραμμή τηλεφώνου προσφέρει το μέσο στις τηλεφωνικές επικοινωνίες. Ο ιστός προσφέρει την τεχνολογία για την έκδοση, αποστολή και λήψη πληροφοριών σε όλη την έκταση του διαδικτύου.

Η ισ τ ο ρί α τ ο υ δι α δι κτ ύ ο υ 1965: o Ted Nelson οραματίζεται ένα υπερκείμενο (hypertext) αλληλοσυνδεόμενων πληροφοριών (Computer Lib manifesto) και εργάζεται για τη δημιουργία ενός τέτοιου συστήματος (Xanadu). Ένα ανοιχτό αυτοεξελισσόμενο υπερκείμενο που θα ενώνει όλες τις παγκόσμιες πληροφορίες - παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος. 1990: δημιουργία ενός συστήματος υπερκειμένου, τον ονομαζόμενο παγκόσμιο ιστό, από τον Tim Berners-Lee (Ευρωπαϊκό Ερευνητικό Κέντρο Φυσικής Ενέργειας). Σύνταξη γλώσσας του υπερκειμένου: HTML Προσπάθειες ανάπτυξης άλλων μοντέλων βασισμένων στο www: Erwise, Mosaic (από την οποία προήλθε ο Netscape Navigator), Navipress και αργότερα ο Internet Explorer της Microsoft.

Ο ι κ οι ν ω νι κέ ς σ υ ν θ ή κε ς Ψυχρός Πόλεμος: Δημόσια υποστήριξη και κυβερνητικές επιχορηγήσεις για επένδυση σε επιστήμη και τεχνολογίες. Στρατιωτική στρατηγική: η δημιουργία του ARPANET ενέπνευσε μία αρχιτεκτονική επικοινωνιών βασισμένη στις αρχές της ευκαμψίας, της αυτονομίας και της έλλειψης ιεραρχίας. Δηλαδή: - ένα δίκτυο αποκεντρωμένης δομής - διανεμημένη υπολογιστική δύναμη σε όλες τις ενώσεις (nodes) του δικτύου - περιορισμός των λειτουργιών στο δίκτυο για τη μείωση του κινδύνου αποσύνδεσης Ακαδημαϊκός νεωτερισμός: το διαδίκτυο εξελίχθηκε ως ένα επιστημονικό όνειρο, ριζωμένο στην πεποίθηση ότι ο κόσμος μπορεί να αλλάξει μέσα από τις τεχνολογίες επικοινωνίας.

Ο ι κ οι ν ω νι κέ ς σ υ ν θ ή κε ς Ευρώπη: η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών στον τομέα της επικοινωνίας γινεται από δημόσια ερευνητικά κέντρα, όπως το National Physical Laboratory του ΗΒ και το πρόγραμμα French Cyclades. Οτιδήποτε χτίστηκε γύρω από την τεχνολογία του διαδικτύου στηρίχθηκε και αναπτύχθηκε από κυβερνητικά ιδρύματα, πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Ο εμπορικός κόσμος, βασιζόμενος στην αντίληψη του κέρδους, θεώρησε την έρευνα γύρω από το διαδίκτυο πολλή ακριβή και επικίνδυνη πρωτοβουλία για να τη χρηματοδοτήσει (π.χ. άρνηση της ΑΤΤ να αναλάβει τη λειτουργική ευθύνη του ARPANET το 1972, άρνηση Εθνικού Ταχυδρομίου του ΗΒ να εφαρμόσει δικτυακή τεχνολογία τη δεκαετία του ‘60 κ.λπ.).

Ο ι κ οι ν ω νι κέ ς σ υ ν θ ή κε ς Η ανοιχτή, ελεύθερη διανομή των προγραμμάτων software και η συνεργασία στη χρήση των πόρων οδήγησε στη γρήγορη διάδοση των πρωτοκόλλων επικοινωνίας υπολογιστών. Η άφιξη του προσωπικού υπολογιστή βοήθησε στην εξάπλωση των δικτύων υπολογιστών (π.χ. FIDONET). Η επαφή μεταξύ επιστημονικών δικτύων και φοιτητικών κοινοτήτων hacker στα πανεπιστήμια. Η φοιτητική κουλτούρα που επικρατούσε στα πανεπιστήμια τη δεκαετία του ΄60 (το παράδοξο: χρηματοδότηση από το Πεντάγωνο, τεχνολογική περιπέτεια και ανεξάρτητη σκέψη/ατομική ελευθερία…).

Ο ι κ οι ν ω νι κέ ς σ υ ν θ ή κε ς Δεκαετία 1980: επιρροή των δικτύων στις εμπορικές υπηρεσίες ( services, on line services, δίκτυα για ενδοεταιρική επικοινωνία) : με το άνοιγμα του NSFNET στα ξένα δίκτυα και μετά την ιδιωτικοποίηση του διαδικτύου, διπλασιάζεται η σύνδεση των μη Αμερικανικών δικτύων στο διαδίκτυο από 20 σε 40% όλων των συνδεδεμένων δικτύων. Νέες χρήσεις της τεχνολογίας ή τροποποιήσεις της μεταδίδονται μέσω του διαδικτύου σε όλο τον κόσμο, σε πραγματικό χρόνο. Δημιουργείται μία σχέση αλληλόδρασης μεταξύ δημιουργού και χρήστη: η γνώση ανατροφοδοτείται.

Τ ο δι α δί κτ υ ο σ ή μ ε ρ α Νέες μορφές συμμετοχής και επικοινωνίας: blogs, chats, RSS, forums. Νέοι τρόποι διακυβέρνησης: εμπορικές συναλλαγές (e-banking), ψηφοφορίες on line, δορυφορικές συνδέσεις κ.λπ. Επικοινωνία σε πραγματικό χρόνο: video conferencing, chat, document sharing, τηλε-εγχειρίσεις κ.λπ. Multimedia: παρακολούθηση δελτίων ειδήσεων, ταινιών, κ.λπ. (Windows Media Player, RealPlayer, QuickTime, Shockwave, Flash) Δημιουργία και ανταλλαγή φακέλων ήχου (MP3)

Τ ο δι α δί κτ υ ο σ ή μ ε ρ α Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN): μη κερδοσκοπικός ιδιωτικός οργανισμός διαχείρισης του διαδικτύου (διευθύνσεις IP, πρωτόκολλα, domain name system, κ.λπ.) που προσπαθεί να διατηρήσει το πνεύμα της αποκέντρωσης, ευκαμψίας και αυτονομίας του. Word Wide Web Consortium: διεθνής οργανισμός που βασίζεται στην ομοφωνία. Διευθυντής ο Tim Berners-Lee, στο MIT. Οι οραματιστές του διαδικτύου κατάφεραν να βρουν τη χρυσή τομή μεταξύ της γραφειοκρατίας και της αναρχίας. Διατήρησαν το πνεύμα της ελευθερίας θέτοντας νέους, εναλλακτικούς τρόπους μάθησης και επικοινωνίας.

The Internet is, above all else, a cultural creation. (Manuel Castells, The Internet Galaxy)