ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ Με το μυστήριο της μετάνοιας ή εξομολόγησης ο άνθρωπος θεραπεύεται από την αμαρτία. Η αμαρτία είναι η πνευματική ασθένεια του ανθρώπου που κληρονομείται από τον Αδάμ, όταν εκείνος απομακρύνεται από τον Θεό. Ο νους είναι η πηγή της αμαρτίας, η οποία «μεταδίδεται» στην ψυχή και το σώμα. Η αμαρτία αντιμετωπίζεται Χριστοκεντρικά μέσω της μυστηριακής ζωής του ανθρώπου. Η αμαρτία εξαρτάται από την ψυχική διάθεση του ανθρώπου (εκούσια – ακούσια/ εν γνώσει – εν αγνοία. Κατά φύση, παρά φύση καταστάσεις Οι συνέπειες της αμαρτίας είναι η στέρηση των θείων δωρεών, η υποδούλωση σε κάποιο πάθος ή πάθη, η οδύνη και ο θάνατος. Η μετάνοια, δηλ. η μεταστροφή, η αλλαγή του νου (προς το καλό) είναι το φάρμακο κατά της αμαρτίας, αρκεί να το αναζητήσουμε. Ο άσωτος υιός της παραβολής μετανοεί, όταν έρχεται στα λογικά του, ενώ μέχρι εκείνη τη στιγμή παραλογιζόταν. Ο κάθε άνθρωπος παραλογίζεται, όταν αμαρτάνει και ξεκινάει το ταξίδι της επιστροφής κοντά στον Θεό, όταν αποκτάει συναίσθηση των αμαρτιών του.

Ο κίνδυνος της απελπισίας που μπορεί ν’ ακολουθήσει θεραπεύεται από την ελπίδα και πίστη στον Θεό. Τέλος ακολουθεί η μετάνοια. Τρόποι μετάνοιας κατά τον ιερό Χρυσόστομο. Χρόνος μετάνοιας είναι η παρούσα ζωή. Στην άλλη ζωή δεν υπάρχει μετάνοια. Η Παραβολή του πλούσιου και του φτωχού Λάζαρου το επιβεβαιώνουν. Στην μέλλουσα ζωή θα γίνει η ανταπόδοση της στάσης μας απέναντι στον Θεό κατά την παρούσα ζωή. Η ψυχή, αν και θα το επιθυμεί, θα παραμένει αμετανόητη και θα έχει εξίσου την ίδια στάση προς τον Θεό που είχε όταν ήταν εν ζωή. Έστω και την τελευταία στιγμή της ζωής μας υπάρχει μετάνοια και συγχώρηση των πράξεων μας. Η Εκκλησία παιδαγωγικά παρεμβαίνει και έχει ορίσει χρονικά ανά έτος περιόδους μετάνοιας ή ενθύμησης της αμαρτωλότητας του ανθρώπου. Η Αγία Γραφή και η ζωή των αγίων προσφέρουν πρότυπα μετανοίας (Δαβίδ, Απόστολος Πέτρος, η αμαρτωλή που μετανόησε, ο ληστής στον Σταυρό, ο Ζακχαίος, ο αγ. Κωνσταντίνος, η οσία Μαρία η Αιγυπτία κ.α.). Και αυτά τα πρότυπα έχουν παιδαγωγικό ενδιαφέρον, αφού αποτελούν παραδείγματα προς μίμηση και επιβεβαίωση της αγάπης και της συγχώρησης που δίνει ο Θεός στους ανθρώπους.

Ο Χριστός παραδίδει το μυστήριο αυτό στους Αποστόλους, όταν εμφύσησε στο πρόσωπό τους και τους είπε ότι έχουν τη δυνατότητα να συγχωρούν ή όχι τα αμαρτήματα των ανθρώπων κατά την κρίση τους. Στη συνέχεια παρέλαβαν τη δυνατότητα αυτή οι Επίσκοποι και μετά οι Πρεσβύτεροι, όσοι ορίζονται να έχουν αυτή τη δυνατότητα. Η άφεση των αμαρτιών δίνεται ως δωρεά της χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Τα πρώτα χρόνια γινόταν δημόσια. Σήμερα η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία τηρεί την κατά πρόσωπο με τον πνευματικό εξομολόγηση και η Δυτική Εκκλησία την χωριστή από τον πνευματικό εξομολόγηση. Τέλεση του μυστηρίου και επιμέρους ζητήματα (ο ρόλος του πνευματικού και η επιβολή των επιτιμίων).

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Είναι το τρίτο στη σειρά εισαγωγικό μυστήριο μετά το Βάπτισμα και το Χρίσμα για την εν Χριστώ αναγέννηση του ανθρώπου. Με το μυστήριο αυτό κοινωνούμε το σώμα και το αίμα του Χριστού, που δόθηκαν για τη σωτηρία του κόσμου με τον σταυρικό του θάνατο. Είναι επίσης η αναίμακτη θυσία σε ανάμνηση του Μυστικού Δείπνου και της εξάλειψης της αμαρτίας με την θυσία του υπέρ των ανθρώπων. Ονομάζεται Ευχαριστία από τα όσα περιγράφονται στο Ευαγγέλιο ότι έγιναν κατά τη διάρκεια του Μυστικού Δείπνου, αλλά και ως ευχαριστία των ανθρώπων για την θυσία του Χριστού. Λέγεται Κυριακό Δείπνο, τράπεζα του Χριστού και θεία Κοινωνία. Τα υλικά στοιχεία του μυστηρίου είναι το κρασί, ο ένζυμος άρτος και το «ζέον» ύδωρ. Τα δυο πρώτα συμβολίζουν το αίμα και το σώμα του Χριστού και το τρίτο το Άγιο Πνεύμα. Στο μυστήριο αυτό συμμετέχουν όσοι είναι βαπτισμένοι στο όνομα του Χριστού. Αρχικά γινόταν κάθε Κυριακή και αργότερα συχνότερα. Η συνήθεια των νεοφώτιστων και σήμερα των μικρών παιδιών (όμοια περίπτωση)

Το μυστήριο αυτό αποτελεί το κέντρο της χριστιανικής λατρείας (ευχαριστιακή λατρεία). Το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας παραδίδει ο ίδιος ο Χριστός το βράδυ του Μυστικού Δείπνου στους Μαθητές του. Χρήση ενζύμου ή αζύμου άρτου

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΙΕΡΟΣΥΝΗΣ Η ιεροσύνη αποτελεί την ουράνια και υψηλή διακονία. Είναι εκείνοι που ορίζονται δια της χειροτονίας να αποτελούν τον κλήρο. Φέρουν το χαρακτηριστικό της ειδικής ιεροσύνης, χωρίς αυτό να τους προσδίδει εξουσιαστική δύναμη. Η ελληνική λέξη ιερεύς αποδίδεται αρχικά στον Επίσκοπο, γιατί αυτός τελούσε μόνο τα μυστήρια. Από τον 4ο αι. και μετά ονομάζονται ιερείς και οι πρεσβύτεροι, ενώ οι Επίσκοποι λαμβάνουν την ονομασία αρχιερεύς ή ιεράρχης. Οι τρεις βαθμοί ιεροσύνης είναι: διάκονος, πρεσβύτερος, επίσκοπος. Αντίστοιχα στην εξέλιξη των βαθμών ιεροσύνης προήλθαν οι έγγαμοι και άγαμοι πρεσβύτεροι και οι αρχιεπίσκοποι, μητροπολίτες, Πατριάρχες. Πατριάρχης Κων/πόλεως: Παναγιότατος / Προς την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικόν Πατριάρχην Κων/πόλεως κ.κ. ….. Πατριάρχες Πρεσβυγενών Πατριαρχείων: Θειότατοι Πατριάρχες και Αρχιεπίσκοποι Αυτοκέφαλων Εκκλησιών: Μακαριότατοι Αρχιεπίσκοποι που δεν είναι Αρχηγοί Εκκλησιών και Μητροπολίτες: Σεβασμιότατοι (π.χ. ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης)

Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης: Παναγιότατος Επίσκοπος: Θεοφιλέστατος Αρχιμανδρίτες λόγιοι: Πανοσιολογιότατοι Αρχιμανδρίτες: Πανοσιότατοι Έγγαμοι λόγιοι Πρεσβύτεροι: Αιδεσιμολογιότατοι Έγγαμοι Πρεσβύτεροι: Αιδεσιμώτατοι Λόγιοι Διάκονοι: Ιερολογιότατοι Διάκονοι: Ευλαβέστατοι. Σεβαστό Ιερατείο…. Το μυστήριο αυτό έχει τις βάσεις του στην εκλογή του στενού κύκλου των 12 Μαθητών από τον Χριστό, τους οποίους ονόμασε Αποστόλους και απέστειλε αυτούς στα έθνη, για να κηρύξουν τον Θεό και να βαπτίσουν στο όνομα της Αγίας Τριάδας τους ανθρώπους. Η πρώτη Εκκλησία εξέλεξε και χειροτόνησε επτά Διακόνους για το κοινωνικό έργο της φιλανθρωπίας. Στις Πράξεις των Αποστόλων συναντάμε και τους Πρεσβυτέρους, όχι μόνο εκείνους που είναι μεγάλοι σε ηλικία, αλλά και αυτούς που επιτελούν εκκλησιαστικό έργο.

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ Γάμος είναι το μυστήριο εκείνο που τελείται για την συζυγική ένωση μεταξύ του άνδρα και της γυναίκας, μετά από ελεύθερη επιλογή και για ισόβια κοινή ζωή. Η ζωή των Πρωτοπλάστων δείχνει την αρμονία του ζευγαριού και τον σκοπό της συνύπαρξης. Ο γάμος έχει σκοπό την αλληλοπεριχώ- ρηση ή και την τεκνογονία. Ο γάμος ενώνει το ζευγάρι σε μια σάρκα, ένα σώμα και έτσι πρέπει να ενεργεί. Το διαζύγιο επιτρέπεται μόνο σε περίπτωση πορνείας ή μοιχείας. Ο Χριστός ευλόγησε τον γάμο στην Κανά και πραγματοποίησε το θαύμα, το οποίο συμβολικά δείχνει την προσφορά των δώρων του Χριστού στο μυστήριο του γάμου.