Η βασιλεία του Μιχαήλ Γ΄ και η αυγή της Νέας Εποχής Η βασιλεία του Μιχαήλ Γ΄ και η αυγή της Νέας Εποχής
Το έργο του Μιχαήλ Γ΄ Στην εκπαίδευση Στην άμυνα Στον πολιτισμό (842 - 867) Στην εκπαίδευση Στην άμυνα Στον πολιτισμό
Βελτίωσε την άμυνά του κατά των Αράβων Ασχολήθηκε με έργα πολιτισμού Στα χρόνια της βασιλείας του Μιχαήλ Γ΄ άρχισε η ανάπτυξη της δύναμης του Βυζαντίου Βελτίωσε την άμυνά του κατά των Αράβων Ασχολήθηκε με έργα πολιτισμού Μετά την αναστήλωση των εικόνων (843) το βυζαντινό κράτος
Καίσαρ Βάρδας Αδελφός της αυτοκράτειρας Θεοδώρας. Θεωρείται εξαίρετος διαχειριστής των κρατικών υποθέσεων κατά τη διάρκεια της αυτοκρατορίας του Μιχαήλ, συμβάλλοντας στην εκλογή του Πατριάρχη Φωτίου Α΄ και στην αποστολή του Μεθόδιου στη Μοραβία. Οργάνωσε τη σχολή της Μαγναύρας, η οποία αποτέλεσε σταθμό για τη βυζαντινή εκπαίδευση, ενώ διόρισε ως διευθυντή της σχολής τον Λέοντα Φιλόσοφο ή Μαθηματικό. Δολοφονήθηκε από τον Βασίλειο Α' που ίδρυσε τη Μακεδονική Δυναστεία.
Ίδρυση της σχολής της Μαγναύρας Με πρωτοβουλία του Βάρδα ιδρύθηκε η ανώτερη Σχολή της Μαγναύρας (Πανεπιστήμιο) στην Κωνσταντινούπολη. Η Σχολή ανέπτυξε έντονη πνευματική δραστηριότητα, που προετοίμασε την αναβίωση των αρχαίων γραμμάτων στα χρόνια του Κων/νου Ζ΄ Πορφυρογέννητου.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΕΣ
Η φοίτηση όσων διακρίνονταν για την επιμέλειά τους ήταν δωρεάν. Όλα σχεδόν τα μαθήματα γίνονταν στην ελληνική γλώσσα και στην έδρα της Φιλοσοφίας διδάσκονταν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς. Η φοίτηση όσων διακρίνονταν για την επιμέλειά τους ήταν δωρεάν. Από τους καθηγητές και τους απόφοιτους του Πανεπιστημίου το βυζαντινό κράτος και η εκκλησία έπαιρναν τους ανώτερους υπαλλήλους τους. Ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Γ’ ανάμεσα σε δασκάλους και φοιτητές του Πανεπιστημίου (Μικρογραφία, Ρώμη, Βατικανή Βιβλιοθήκη).
Διεύθυνση: ΛΕΩΝ Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ή ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ διάσημος επιστήμονας περίφημος Βυζαντινός λόγιος του 9ου αιώνα, από τους σπουδαιότερους πνευματικούς ανθρώπους που ανέδειξε το Βυζάντιο, μαθηματικός, γεωμέτρης, αστρονόμος και φιλόσοφος.
Τ ο 840 διορίστηκε Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Τ ο 840 διορίστηκε Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης. Κατά τη διάρκεια της αρχιερατείας του (840-843) ενεπλάκη στην εικονομαχία, έτσι μετά την αποκατάσταση της Ορθοδοξίας καθαιρέθηκε και επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη. Κάποια στιγμή κάποιος από τους μαθητές του τράβηξε την προσοχή του χαλίφη της Βαγδάτης, ο οποίος κάλεσε και τον ίδιο το Λέοντα στην αυλή του. Τότε ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Θεόφιλος που τον είχε σε μεγάλη εκτίμηση, θέλοντας να αποτρέψει την φυγή του σοφού, τον διόρισε κρατικό δάσκαλο και του παρεχώρησε μισθό κρατώντας τον στην Πόλη. Μετά την επιστροφή του στην Κωνσταντινούπολη έγινε ιδιωτικός δάσκαλος, παρέχοντας ένα εκπληκτικό εύρος εγκυκλοπαιδικής παιδείας. Εκεί, με την αμέριστη συμπαράσταση της αυτοκράτειρας Θεοδώρας, του γιου της αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ (του Μέθυσου) και του Καίσαρα (πρωθυπουργού) Βάρδα, ανασυγκροτεί το «Πανδιδακτήριον» της Μαγναύρας και το 855 μ.Χ. αναγορεύεται σε «Ύπατο των φιλοσόφων», δηλαδή σε ένα είδος πρύτανη.
Ο ηγεμόνας των Αράβων Αλ-Μαμούν, που έδειχνε μεγάλο ενδιαφέρον για τη γεωμετρία, προσπάθησε να τον πείσει να πάει να ζήσει στην αυλή του, αλλά συνάντησε την κατηγορηματική άρνηση του αυτοκράτορα Θεόφιλου.
Το έργο του Λέοντος ως μαθηματικού – αστρονόμου αλλά και μηχανικού ήταν σπουδαίο και ποικίλο. Πρώτος, ανάμεσα στα άλλα εισήγαγε και τη χρήση των γραμμάτων του ελληνικού αλφαβήτου για τη δήλωση των γενικών αριθμών. Διέσωσε όλα τα συγγράμματα μεγάλων Ελλήνων επιστημόνων Επίσης κατασκεύασε ένα σύστημα οπτικού τηλέγραφου για τη μετάδοση πληροφοριών από το ένα άκρο ως το άλλο άκρο της αυτοκρατορίας (η λεγόμενη αλυσίδα των "φρυκτωριών", το σύστημα συνεννόησης με σημάδια που μεταβιβάζονταν από περιοχή σε περιοχή με τη χρήση πυρσών στη διάρκεια της νύκτας) Το σύστημα αυτό ήταν μία σειρά φρυκτωριών που λειτουργούσε με δύο συγχρονισμένα ρολόγια, κατασκευής του Λέοντα, και βρίσκονταν στην αρχή και στο τέλος της αλυσίδας. Σε κάθε ώρα αντιστοιχούσε και ένα μήνυμα, δηλαδή πυρκαγιά, επιδρομή, κήρυξη πολέμου κ.α. Όταν ένα από τα γεγονότα αυτά συνέβαινε άναβε η πρώτη φωτιά της αλυσίδας ακριβώς την ώρα που σύμφωνα με το ρολόι αντιστοιχούσε το μήνυμα που έπρεπε να μεταδοθεί. Η σημασία του συστήματος αυτού δε βρίσκεται στην αλυσίδα των φρυκτωριών, αλλά στη δυνατότητα να μεταδίδει δώδεκα διαφορετικά μηνύματα, όσες δηλαδή και οι ώρες της ημέρας.
Την ίδια περίοδο λειτουργούσε στην Κωνσταντινούπολη και η Πατριαρχική Σχολή.
Ο Πατριάρχης Φώτιος (3ος αριστερά) συζητά με τους μαθητές του (Μικρογραφία από βυζαντινό χειρόγραφο, Μαδρίτη, Εθνική Βιβλιοθήκη)
Το ενδιαφέρον για τους κλασικούς 9ος - 11ος αι.
Μορφωμένοι κληρικοί και λαϊκοί Μορφωμένοι κληρικοί και λαϊκοί. Μελέτησαν τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς και κατέγραψαν σε χειρόγραφα βιβλία και περγαμηνές ό,τι από τη αρχαία λογοτεχνία, τη φιλοσοφία και τις επιστήμες είχε διασωθεί. Στο έργο αυτό πρωτοστατούσαν ο πατριάρχης Φώτιος, ο επίσκοπος Καισαρείας Αρέθας και ο φιλόσοφος Μιχαήλ Ψελλός.
Τα χειρόγραφα αυτά βιβλία, ζωγραφισμένα με θαυμάσιες μικρογραφίες, πλούτιζαν τις δημόσιες βιβλιοθήκες του κράτους και πωλούνταν στις ιδιωτικές. Από τα έσοδα των πωλήσεων αγόραζαν τα υλικά γραφής των βιβλίων.
Μοναχοί αντιγράφουν έργα αρχαίων συγγραφέων Εργαστήριο αντιγραφής σε μοναστήρι. Μικρογραφία από χειρόγραφο της Αποκάλυψης (1200 μ.Χ.)
Απεικόνιση μάχης ανάμεσα σε Έλληνες και Τρώες. Χειρόγραφο της Ιλιάδας σε μεγαλογράμματη γραφή (6ος μ.Χ. αι.). Μοναχός αντιγραφέας Μικρογραφία από χειρόγραφο του 12ου αι. Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη
Πατριάρχης ΦΩΤΙΟΣ Έργο Μυριόβιβλος: Περιέχει γύρω στα 300 φιλολογικά δοκίμια για έργα που ήταν ελάχιστα γνωστά Ποιητικά: (ποίηση, ύμνοι, επιγράμματα Ρητορικά: α) 19 Ομιλίες β) 260 επιστολές Θεολογικά έργα Φιλολογικά έργα: α) Λέξεων Συναγωγή β) Βιβλιοθήκη ή Μυριόβιβλος Υπό την ηγεσία του η Βυζαντινή εκκλησία πραγματοποίησε τον εκχριστιανισμό των Σλάβων
Στη «Μυριόβιβλο» ή «Βιβλιοθήκη» δίνει αποσπάσματα από 281 έργα πεζών συγγραφέων του αρχαίου, του ελληνιστικού και του Χριστιανικού κόσμου, τα οποία συνοδεύει με δικές του κριτικές παρατηρήσεις. Η αξία αυτού του έργου είναι μεγάλη, γιατί έχει διασώσει αποσπάσματα συγγραμμάτων που έχουν χαθεί και για τα οποία δεν έχομε από πουθενά αλλού πληροφορίες. Η συστηματικότητα του έργου προδίδει μακρόχρονη εργασία και κράτηση σημειώσεων από βιβλία που ο Φώτιος είτε είχε στην κατοχή του, είτε είχε πιθανόν δανειστεί.
Για όλα αυτά, πολλοί ονομάζουν την περίοδο αυτή «χρυσή εποχή» του Βυζαντίου και άλλοι «μακεδονική αναγέννηση».
Αραβικοί πόλεμοι και επική ποίηση Αραβικοί πόλεμοι και επική ποίηση Α Ρ Α Β Ε Σ Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ο - επιθέσεις, εισβολές, λεηλασίες - Άμυνα στις μικρασιατικές επαρχίες - ΘΕΟΦΙΛΟΣ: προσπάθεια γενικής συμμαχίας κατά του Ισλάμ, από χριστιανούς - 838: Άλωση Αμορίου Ανατολής και Δύσης αποτυχία - βυζαντινή αντεπίθεση: - 859: βυζαντινός στρατός πέρασε τον Ευφράτη - 863: O Μιχαήλ Γ΄ νίκησε τον εμίρη της Μελιτηνής Ακρίτες: στρατιώτες του Βυζαντίου που προστάτευαν τα ανατολικά σύνορα (άκραι)
Θέλοντας να ενισχύσει τη φύλαξη των συνόρων, ο λέων Γ΄ ο Ίσαυρος μοίρασε δημόσια (κρατική) γη στους γεωργούς των ακριτικών περιοχών. Οι γεωργοί αυτοί αναλάμβαναν την υποχρέωση: - να καλλιεργούν οι ίδιοι τη γη που τους δόθηκε - να στρατεύονται για να την προστατεύουν όταν απειλούνταν από εχθρούς. Ήταν οι γνωστοί μας Ακρίτες.
Οι Ακρίτες έγιναν ξακουστοί, πολεμώντας εναντίον των Αράβων για την προστασία των συνόρων. Όταν δεν πολεμούσαν, γυμνάζονταν και βοηθούσαν στην οχύρωση των ακριτικών πόλεων. Σε αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες τους, το κράτος τους έδινε δωρεάν χωράφια (στρατιωτόπια), άλογα και όπλα και τους απάλλασσε από φόρους. Έτσι είχαν εγκατασταθεί μαζί με τις οικογένειές τους στα ανατολικά σύνορα και ήταν πραγματικοί "βιγλάτορες", αφού παρακολουθούσαν τις κινήσεις των εχθρών και ειδοποιούσαν έγκαιρα το Παλάτι. Επίσης φρουρούσαν τα περάσματα των συνόρων και εμπόδιζαν τους εχθρούς να λεηλατούν αυτές τις περιοχές
Οι συνεχείς πόλεμοι με τους Άραβες και η γενναία αντιμετώπισή τους από τους ακρίτες προκαλούσαν το θαυμασμό του λαού, που διαμόρφωσε τη βυζαντινή επική ποίηση για να εξυμνήσει τα κατορθώματά τους.
Για την ανδρεία τους ο λαός τους εξύμνησε στα ακριτικά τραγούδια, τα οποία μιλούν για τη ζωή τους και τους αγώνες τους και έγιναν η αρχή των δημοτικών μας τραγουδιών. Ο πιο ξακουστός ήταν ο Βασίλειος Διγενής, που εξυμνήθηκε ιδιαίτερα στο έπος "Βασίλειος Διγενής Ακρίτας"
Ανάπτυξη Νεοελληνικής Λογοτεχνίας: α) δημώδης ή λαϊκότροπη Τα σημαντικότερα δείγματά της: τα ακριτικά τραγούδια που ψάλλονταν από περιπλανώμενους τραγουδιστές στις επαρχίες της Μ. Ασίας. Τα σημαντικότερα: 1) το έπος του Διγενή Ακρίτα, 2) το άσμα του Αρμούρη β) Λόγια Γραμματεία Τα έργα της δημιουργήθηκαν από τους λόγιους, δηλαδή τους μορφωμένους.