Η μεγαλογράμματη ελληνική γραφή Ορισμός, χρονικό πλαίσιο, και διάκριση από την κεφαλαιογράμματη και μικρογράμματη

Ελληνική μεγαλογράμματη γραφή: Είδη και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά

Γιατί είναι τόσο σημαντικό να είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε το είδος της μεγαλογράμματης που έχουμε κάθε φορά στα χέρια μας; Κάθε είδος μεγαλογράμματης γραφής μας παραπέμπει σε συγκεκριμένες χωρο-χρονικές συντεταγμένες.

1ο είδος: επιγραφική γραφή Χρονικά πλαίσια και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά

Πού βρίσκουμε αυτήν την γραφή; Όπως δείχνει η ετυμολογία της λέξης…

ΣΤΙΣ ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ!

Γιατί ενδιαφέρει την παλαιογραφία; … γιατί η γραφή των αρχαιότερων κειμένων έχει χαρακτήρα επιγραφικό.

Παρουσιάζει στοιχεία εξέλιξης; Αλλαγή στην κατεύθυνση της γραφής

Ποια άλλα στοιχεία την χαρακτηρίζουν; Δεν υπάρχει χωρισμός των λέξεων και των στίχων, δεν υπάρχουν τόνοι, πνεύματα και σημεία στίξης. Τα γράμματα περιλαμβάνονται ανάμεσα σε δύο διάστιχες γραμμές.

2ο είδος: βακχυλίδεια κεφαλαιογράμματη Για ποιο λόγο ονομάζεται έτσι;

1ος/2ος μχ αιώνας: περίοδος ακμής Τέλη 3ου: παύει να γράφεται Χρονικό πλαίσιο 1ος/2ος μχ αιώνας: περίοδος ακμής Τέλη 3ου: παύει να γράφεται

Αυστηρή, όρθια μορφή, γράμματα σχηματισμένα με οξείες και ορθές γωνίες Χαρακτηριστικά: Αυστηρή, όρθια μορφή, γράμματα σχηματισμένα με οξείες και ορθές γωνίες Τα γράμματα περιλαμβάνονται ανάμεσα σε δύο γραμμές, εκτός των Ρ,Υ και Φ. Αρκετά μεγάλα γράμματα (Η, Μ, Ν και Π) με άλλα στενά (Β, Ε, Θ, Ο και C) δημιουργούν αντίθεση. Λείπουν οι φωτοσκιάσεις, γράμματα σαν χαραγμένα.

Βιβλική μεγαλογράμματη Φάση διαμόρφωσης: τέλη 2ου αιώνα Τυποποιείται γύρω στα μέσα του 4ου αιώνα.

Γιατί είναι πιο σωστό να αποκαλούμε τη γραφή αυτή… Μεγαλογράμματη και όχι κεφαλαιογράμματη;

Και γιατί την ονομάζουμε βιβλική;

Χαρακτηριστικότερα δείγματα: Βατικανός και σιναϊτικός κώδικας

Χαρακτηριστικά: Όλα τα γράμματα περιλαμβάνονται ανάμεσα σε δύο διάστιχες γραμμές εκτός από τα Υ και Ρ, Φ και Ψ. όλα, εκτός των Ι, Ρ, Φ, Ψ και Ω μπορούν να εγγραφούν μέσα σε ένα αυστηρά τετράγωνο σχήμα. Διαφορές στο πάχος: αρμονικές φωτοσκιάσεις Κανένα στολίδι δεν υπάρχει.

Βατικανός κώδικας: ποιο έργο περιέχεται;

Υπήρξαν ιστορικοί λόγοι που συνετέλεσαν στον σχηματισμό; Αντικατάσταση κυλίνδρου από κώδικα Αλλαγή γωνίας γραφής Αλλαγή υλικού γραφής Εξάπλωση χριστιανισμού

Φάσεις εξέλιξης της βιβλικής μεγαλογράμματης 4ος αιώνας: εποχή τελειοποίησης 5ος αιώνας: πρώτες αρχές παράβασης των κανόνων Πρώτα χρόνια 6ου αιώνα: περνούμε σε μορφές πιο επίσημες και περίτεχνες (φωτοσκιάσεις, κόμβοι στα άκρα, παχύνσεις και στρογγυλεύσεις) Τέλη 5ου και αρχές 6ου: τοπικές ιδιομορφίες (Κωνσταντινούπολης, αιγυπτιακή, αλεξανδρινός και αιγυπτονιτριακός τύπος, πορφυροί κώδικες). Μετά τον 6ο αιώνα: παρακμή της γραφής

Πορφυρός κώδικας

Γραφή αλεξανδρινού τύπου Αν και δεν μπορούμε να διαβάσουμε, μπορούμε να ξεχωρίσουμε κάποια χαρακτηριστικά γράμματα; Γραφή αλεξανδρινού τύπου

4ο είδος: κοπτική μεγαλογράμματη Τι σημαίνει: κοπτική;

Πότε εμφανίζεται και ποια είναι η περίοδος χρήσης της; 6ος-10ος αιώνας

Χαρακτηριστικά: Κάθετη φορά γραμμάτων, μεγάλη αντίθεση ανάμεσα σε γράμματα μεγάλα και στενά, τεράστιο Φ, χαρακτηριστικά τα Α και το Μ, που μοιάζουν με μικρογράμματη.

5ο είδος: Οξυκόρυφη μεγαλογράμματη Σε δύο διαφορετικούς τύπους…

Ελαφριά κλίση προς τα δεξιά Κεκλιμένη οξυκόρυφη Ελαφριά κλίση προς τα δεξιά Αντίθεση ανάμεσα στα μεγάλα γράμματα (Η, Κ, Μ, Ν, Π) και όσα έχουν ωοειδές σχήμα (Ε, Θ, Ο, C). Φωτοσκιάσεις και διακοσμητικοί κόμβοι.

Μοιάζει με τη βιβλική μεγαλογράμματη (πού διαφοροποιείται;) Όρθια οξυκόρυφη Μοιάζει με τη βιβλική μεγαλογράμματη (πού διαφοροποιείται;)

Χρονικό πλαίσιο 5ος-9ος αιώνας

Λειτουργική στρογγυλόσχημη 9ος-10ος αιώνας

Κάθετα γράμματα Μεταξύ οξυκόρυφης και βιβλικής μεγαλογράμματης. Χαρακτηριστικά: Κάθετα γράμματα Μεταξύ οξυκόρυφης και βιβλικής μεγαλογράμματης.

Παράρτημα

Βατικανός κώδικας

Βατικανός κώδικας

Σιναϊτικός κώδικας

Σιναϊτικός κώδικας

Codex sinaiticus project http://www.codexsinaiticus.org/en/manuscript.aspx