ΟΔΥΣΣΕΑΣ Ο ομηρικός ήρωας Ο Οδυσσέας, μυθικός βασιλιάς της Ιθάκης, είναι ο βασικός ήρωας στο επικό ποίημα του Ομήρου, Οδύσσεια, και επίσης διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στο άλλο έπος του Ομήρου, την Ιλιάδα. Είχε πάρει μέρος στον Τρωικό πόλεμο σαν αρχηγός των Κεφαλήνων με δώδεκα καράβια.

Ο Οδυσσέας ήταν γιος του Λαέρτη και της Αντίκλειας Ο Οδυσσέας ήταν γιος του Λαέρτη και της Αντίκλειας. Το όνομά του σημαίνει “Τρομερός στην οργή” και του το έδωσε ο παππούς του, ο Αυτόλυκος. Από μικρός ξεχώρισε για την εξυπνάδα του, την ομορφιά του, την σωματική του δύναμη και την γενναιότητά του. Μεγαλώνοντας, η μόρφωσή του τον πλούτισε με μεγάλη σοφία και ρητορικές ικανότητες. Παράλληλα είχε γίνει και ασυναγώνιστος στον αθλητισμό (τρέξιμο, πάλη, λιθάρι και ακόντιο). Την γυναίκα του, την κόρη του Ικάριου, Πηνελόπη, την πήρε νικώντας στο αγώνισμα του δρόμου τους πολυπληθείς μνηστήρες της. Μαζί της απέκτησε τον Τηλέμαχο. Ο πατέρας του, Λαέρτης, όταν είδε τα τόσα χαρίσματα του γιού του, παραχώρησε γρήγορα το θρόνο του για το καλό της Ιθάκης. Κατά τον Τρωικό πόλεμο, ο Οδυσσέας έπαιξε καθοριστικό ρόλο, διότι μετά από 10 χρόνια πολιορκίας της Τροίας από τους Έλληνες (1193-1183 π.Χ.), μόνο αυτός, με το δημιούργημά του, τον “Δούρειο Ίππο” –το ξύλινο άλογο μέσα στο οποίο μπήκε ο ίδιος – κατάφερε να ανοίξει τις πύλες της πόλης και να την κυριεύσουν. Έτσι ο Οδυσσέας ήταν ο πρωτεργάτης της νίκης των Ελλήνων κατά την άλωση της Τροίας. Αλλά γυρίζοντας στην Ιθάκη, έζησε πολλές περιπέτειες, που τις περιγράφει ο Όμηρος (800 π.Χ.) στην “Οδύσσεια”.

Η αποθέωση του Ομήρου Στα πόδια του η Ιλιάδα και η Οδύσσεια

Το γενεαλογικό δέντρο του Οδυσσέα Το γενεαλογικό δέντρο του Οδυσσέα, ενός από τους καλύτερους υπαρχηγούς του Aγαμέμνονα και ήρωα που διακρίθηκε όσο λίγοι στην Ιλιάδα, παραμένει σκοτεινό και δυσνόητο. Ο πατέρας (ή πατριός) του Λαέρτη είναι ο Αρκέσιος, γιος του Κεφάλου (γνωστού ιδρυτή της Κεφαλονιάς), και εγγονός του Αιόλου. Στην τραγωδία «Ιφιγένεια του Αυλίδη» του Ευριπίδη ο μυθικός Σίσυφος αναφέρεται ως ο πατέρας του, ενώ πιστεύεται ότι απέκτησε και ένα γιο με την Κίρκη, τον Τηλέγονο. Η Ιθάκη ήταν ένα από τα πολλά νησιά που περιλαμβάνονταν στο βασίλειο του Οδυσσέα, μεταξύ των Ιόνιων νήσων της Αρχαίας Ελλάδας. Το βασίλειό του φαίνεται πως είχε και ένα μικρό προπύργιο στην ηπειρωτική Ελλάδα, κοντά στον ποταμό Αχελώο. Τα ακριβή στοιχεία και όρια του βασιλείου δεν είναι γνωστά, καθώς οι πληροφορίες που παρέχει ο Όμηρος είναι ασαφείς.

Τα νεανικά χρόνια Λίγα είναι γνωστά για τα παιδικά και εφηβικά χρόνια του Οδυσσέα. Από τις λιγοστές αναφορές στην Οδύσσεια μαθαίνουμε για το κυνήγι του κάπρου στο σπίτι του Αυτόλυκου, στον Παρνασσό. Σε αυτό το κυνήγι ο Οδυσσέας τραυματίστηκε και απέκτησε μια ουλή πάνω από το γόνατο (σημάδι που ήταν αρκετό για να τον αναγνωρίσει η υπηρέτρια του, Ευρύκλεια, όταν επέστρεψε στην Ιθάκη). Σε άλλο σημείο μαθαίνουμε για το ταξίδι του στη Μεσσήνη και την γνωριμία του με τον Ίφιτο, γιο του Ευρύκλεια, που του χάρισε το βαρύ τόξο με το οποίο φόνευσε αργότερα τους μνηστήρες.

Περιπλανήσεις του Οδυσσέα Για δέκα ολόκληρα χρόνια ο βασιλιάς της Ιθάκης περιπλανήθηκε σε όλη την Μεσόγειο Θάλασσα και έφτασε μέχρι τον Ατλαντικό Ωκεανό. Έφτασε πρώτα στα παράλια της Θράκης, στη χώρα των Κικόνων, όπου αρκετοί από τους συντρόφους του σκοτώθηκαν. Από κει, ο δυνατός βοριάς τον έφερε στην χώρα των Λωτοφάγων (παράλια της Δ. Λιβύης), από όπου έφυγε γρήγορα γιατί οι μαγικοί λωτοί έκαναν τους συντρόφους του να ξεχάσουν την πατρίδα τους. Έφτασε στη χώρα των Κυκλώπων, όπου ο γίγαντας Πολύφημος έφαγε έξι συντρόφους του και ό ίδιος γλύτωσε χάρη στην εξυπνάδα του και την ψυχραιμία του, αφού πρώτα πήρε εκδίκηση για τον θάνατο των συντρόφων τυφλώνοντας το γίγαντα. Μετά τα κύματα τον έριξαν στο νησί του Αιόλου, ο οποίος του εξασφάλισε την ομαλή επιστροφή στην πατρίδα , κλείνοντας σε ένα σακί του μη βολικούς ανέμους. Όμως κοντά στην Ιθάκη οι σύντροφοί του έλυσαν από περιέργεια το σακί κι οι αέρηδες που ξεχύθηκαν απομάκρυναν το στόλο του, φέρνοντάς τον στην χώρα των ανθρωποφάγων Λαιστρυγόνων, από όπου μόνο με ένα πλοίο του κατόρθωσε να διαφύγει. Με αυτό έφτασε στο νησί της Κίρκης, όπου, μαγεμένος από την ομορφιά της, έμεινε μαζί της έναν ολόκληρο χρόνο.

Εκεί ο Οδυσσέας με την βοήθεια της Κίρκης, κατέβηκε στον Άδη, όπου συναντήθηκε με τον μάντη Τειρεσία, που του έκανε προφητείες για τα μελλούμενα. Μετά πέρασε από το νησί των Σειρήνων, απ΄ όπου γλίτωσε βουλώνοντας τα αυτιά των συντρόφων του με κερί, αφού πρώτα τους διέταξε να τον δέσουν γερά στο κατάρτι, για να μην υποκύψει στην ηδονή του γλυκού τραγουδιού τους. Από τις συμπληγάδες πέτρες ξέφυγε με κίνδυνο. Έπειτα πέρασε από το στενό της Σκύλλας και της Χάρυβδης ((Ιταλία και Σικελία ) όπου έχασε πάλι έξι συντρόφους του. Στο νησί του ήλιου, που υπήρξε ο επόμενος σταθμός του ταξιδιού του, οι σύντροφοί του έσφαξαν τα ιερά βόδια και ο θεός του φωτός προκάλεσε φοβερή τρικυμία και διέλυσε το καράβι τους μ΄ ένα κεραυνό. Μόνο ο Οδυσσέας γλύτωσε και και κολυμπώντας έφτασε στο νησί της Καλυψώς την Ωγυγία. Μετά από 18 μερών πάλη με τα κύματα, έφτασε στο νησί των Φαιάκων (Κέρκυρα), όπου φιλοξενήθηκε από τον βασιλιά Αλκίνοο. Ο Οδυσσέας τελικά, με καράβι των Φαιάκων, έφτασε στην Ιθάκη γύρω στο 1174 π.Χ., μετά από 20 χρόνια ξενιτεμού και περιπετειών. Όμως, τα βάσανα του Ομηρικού ήρωα δεν τελείωσαν. Στο παλάτι του, οι μνηστήρες της γυναίκας του, χρόνια τώρα έπιναν και έτρωγαν από το βιός του, πιέζοντας την Πηνελόπη να διαλέξει έναν για άντρα της, μια και ο Οδυσσέας δεν επρόκειτο να ξαναγυρίσει. Εκείνος τα ήξερε αυτά από τον Τειρεσία και, ντυμένος ζητιάνος, πήγε στο παλάτι, όπου σκότωσε τους μνηστήρες της βασίλισσας και έζησε ευτυχισμένος ως τα βαθιά γέραματά του με την Πηνελόπη και τον στοργικό γιό τους, Τηλέμαχο. Για το θάνατο του Οδυσσέα, εξωομηρικοί μύθοι και παραδόσεις αναφέρουν πως τον σκότωσε –γέρο- χωρίς να τον ξέρει, ο γιός από την Κίρκη, Τηλέγονος, που έφτασε στην Ιθάκη για να τον βρεί.

Ο Όμηρος αναφέρει μόνο την προφητεία του Τειρεσία, πως θα πέθαινε ο Οδυσσέας ήσυχα, σε βαθιά γεράματα. Τέλος ξέρουμε πως αργότερα ο Οδυσσέας λατρευόταν στην Ιθάκη ως ημίθεος. Αυτό φαίνεται και από το όστρακο που βρέθηκε και που πάνω του σημειώνονται οι λέξεις “ΕΥΧΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙ”.

Ο Οδυσσέας και η Ναυσικά Η Κίρκης και ο Οδυσσέας Ο Οδυσσέας και η Ναυσικά

Ο Οδυσσέας σκοτώνει τους μνηστήρες και έτσι ξανακερδίζει την θέση του στην πατρίδα και την οικογένειά του.

Οδυσσέας:Πηγή έμπνευσης Κατά καιρούς, πολλοί συγγραφείς εμπνεύστηκαν από την ιστορία του Οδυσσέα και την τροποποίησαν λιγότερο ή περισσότερο. Οι κλασικοί Έλληνες συγγραφείς που ασχολήθηκαν με τον Οδυσσέα (Ευριπίδης, Πίνδαρος και Σοφοκλής) τον σέβονταν για την πονηριά και την εξυπνάδα του και τον παρουσίαζαν ως ένα τίμιο πολεμιστή και βασιλιά. Οι Ρωμαίοι συγγραφείς ήταν διχασμένοι, καθώς κάποιοι τον κατέκριναν (Βιργίλιος, Στάτιος) και κάποιοι τον τιμούσαν (Οράτιος, Οβίδιος). Ακόμη πιο μεταγενέστεροι συγγραφείς που ασχολήθηκαν μαζί του είναι οι Καλντερόν, Δάντης, Τζοβάνη Πάσκολι, Τένισον, Νίκος Καζαντζάκης και Τζέιμς Τζόις. Κατά κανόνα, στα μετά-ομηρικά έπη ο Οδυσσέας παρουσιάζεται ως ένας δολοπλόκος χαρακτήρας που δεν έχει αρετές και ηθικούς φραγμούς. Στο έργο «Κύπρια έπη» αναφέρεται ότι παρίστανε τον τρελό, οργώνοντας και σπέρνοντας τα χωράφια του με αλάτι αντί για σπόρους, με σκοπό να μη λάβει μέρος στην εκστρατεία. Όταν μάλιστα ο Παλαμήδης αποκάλυψε την αλήθεια αναγκάζοντάς τον να εκστρατεύσει, ο Οδυσσέας τον σκότωσε με την βοήθεια του Διομήδη. Στη «Μικρή Ιλιάδα» πάλι, ο Οδυσσέας προσπαθεί χωρίς αποτέλεσμα να δολοφονήσει τον Διομήδη για να οικειοποιηθεί τη δόξα από την κλοπή του παλλαδίου, ενώ αργότερα σκοτώνει και τον μικρό γιο του Έκτορα, Αστυάνακτα. Λέγεται ακόμη ότι ο Οδυσσέας ήταν αυτός που σχεδίασε τον ερχομό της Ιφιγένειας, με το πρόσχημα ότι θα παντρευτεί τον Αχιλλέα, για να θυσιαστεί επειδή δεν είχαν ούριο άνεμο. Εργασία : Μαρία Γλυνού-Μελίνα Γκούμα