ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Δρ. Ευριπιδου Πολυκαρπος Παθολογος-Διαβητολογος C.D.A. Limassol 2014/2015

Κυκλοφορικο συστημα Χωριζεται στο: αιμοφορο λεμφοφορο συστημα. Το αιμοφορο συστημα χρησιμευει στην κυκλοφορια του αιματος και αποτελειται: Α. Την καρδια Β. Τα αιμοφορα αγγεια δηλ. τις αρτηριες που μεταφερουν το αιμα από την καρδια στους διαφορους ιστους. τις φλεβες που ξαναφερνουν το αιμα από την περιφερεια στην καρδια. Τα τριχοειδη αγγεια μεσω του τοιχωματος των οποιων γινεται η ανταλλαγη των ουσιων.

Λεμφοφορο συστημα αποτελειται: Α. Τα λεμφαγγεια-θωρακικοι ποροι. Β. Τους λεμφαδενες η λεμφογαγγλια. Γ. Τα λεμφοφορα τριχοειδη.

ΚΑΡΔΙΑ κεντρικη αντλια του κυκλοφορικου συστηματος. είναι μπροστα και στο κατω μερος του μεσοθωρακιου. η βαση της καρδιας βρισκεται δεξια και πανω. η κορυφη της βρισκεται αριστερα και κατω. εχει μεγεθος γροθιας και βαρος 250γρ. παρουσιαζει 3 πλευρες, μια στερνοπλευρικη μπροστα, μια διαφραγματικη κατω και μια πνευμονικη αριστερα.

ΚΑΡΔΙΑ βρισκεται πισω από το στερνο από το υψος της 2ης ως την 6η πλευρα. η κορυφη βρισκεται στο αριστερο 5ο μεσοπλευριο διαστημα.

Χιτωνες (Τοιχωμα) της καρδιας Χιτωνες (Τοιχωμα) της καρδιας Μυοκαρδιο (χωριζεται με τους ινωδεις δακτυλιους σε μυοκαρδιο κολπων και μυοκαρδιο κοιλιων). Περικαρδιο –λεπτος υμενας που καλυπτει εξωτερικα το μυοκαρδιο. Ενδοκαρδιο (ενδοθηλιακα κυτταρα) καλυπτει εσωτερικα το μυοκαρδιο.

Μυοκαρδιο είναι το κυριο μερος του τοιχωματος της καρδιας. αποτελειται από γραμμωτες μυικες ινες. τα νευρα του προερχονται από το αυτονομο νευρικο συστημα. το παχος του διαφερει στα διαφορα μερη της καρδιας. στους κολπους είναι πιο λεπτο και εχει 2 στρωματα. στις κοιλιες είναι πιο παχυ και σχηματιζει 3 στρωματα.

Μυοκαρδιο Διακρινεται σε λειτουργικο και ερεθισματαγωγο.Το πρωτο αναφερεται σε μυικες ινες που αναλαμβανουν την παραγωγη εργου από τη συστολη των κολπων και των κοιλιων. Το δευτερο αποτελειται από μια σειρα εξειδικευμενων μυικων ινων ινες του Purkinje. Στοχος είναι η αυτοματη και αυτονομη παραγωγη νευρικων ωσεων. οι οποιες μεταφερουν ερεθισματα από ορισμενα σημεια της καρδιας ( κομβοι των Keith Flack και Ascholf Tawara ). οι ινες αυτές σχηματιζουν το δεματιο του His.

Το ερεθισματαγωγο συστημα της καρδιας αποτελειται από το φλεβωδη κομβο (φλεβοκομβο- KEITH & FLACK) ο οποιος βρισκεται στο τοιχωμα του μυοκαρδιου στο σημειο της εκβολης της ανω κοιλης φλεβας, το φλεβοκολπικο δεματιο με το οποιο ο φλεβωδης κολπος συνδεεται με τον κολποκοιλιακο κομβο (ASCOFF-TAWARA) που βρισκεται στο τοιχωμα του δεξιου κολπου και από το κολποκοιλιακο δεματιο (HIS) το οποιο ξεκινα από τον κολποκοιλιακο κομβο και φθανει στο μεσοκοιλιακο διαφραγμα οπου διαχωριζεται σε δεξιο και αριστερο σκελος τα οποια τελικα διανεμονται σε ολο το μυοκαρδιο.

Περικαρδιο καλυπτει το μυοκαρδιο από εξω είναι λεπτος υμενας και σχηματιζει 2 πεταλα το εξω η περιτονιο και το μεσα η ορογονο επικαρδιακο που συνδεεται στενα με το μυοκαρδιο. αναμεσα στα πεταλα υπαρχει μικρος χωρος η περικαρδιακη κοιλοτητα που φυσιολογικα περιεχει λιγο ορωδες υγρο το περικαρδιακο για να διευκολυνει τις κινησεις της καρδιας.

Ενδοκαρδιο αποτελειται από ενδοθηλιακα κυτταρα καλυπτει το μυοκαρδιο από το εσωτερικο της καρδιας

Κοιλοτητες Καρδιας Χωριζεται σε 4 κοιλοτητες: Δυο κολπους ,το δεξιο και αριστερο. Δυο κοιλιες ,τη δεξια και αριστερα. Οι κολποι χωριζονται μεταξυ τους με το μεσοκολπικο διαφραγμα. Οι κοιλιες με το μεσοκοιλιακο διαφραγμα.

Δεξιος κολπος Επικοινωνει με την δεξια κοιλια με το δεξιο κολποκοιλιακο στομιο την τριγλωχινα βαλβιδα. Υποδεχεται το φλεβικο αιμα από την ανω και την κατω κοιλη φλεβα ως και το στεφανιαιο κολπο. Εχει 6 τοιχωματα και μοιαζει με κυβο.

Αριστερος κολπος Επικοινωνει με την αριστερη κοιλια με το αριστερο κολποκοιλιακο στομιο την διγλωχινα η μιτροειδη βαλβιδα.

Δεξια κοιλια Μοιαζει με τριπλευρη πυραμιδα Εχει βαση κορυφη και τρια τοιχωματα ένα μπρος,ένα κατω ,και ένα μεσα. Στη βαση υπαρχει το δεξιο κολποκοιλιακο στομιο με την τριγλωχινα βαλβιδα και το στομιο της πνευμονικης αρτηριας που φραζεται από 3 μηνοειδεις βαλβιδες. Από εδώ ξεκινα η πνευμονικη αρτηρια η οποια φερει το φλεβικο αιμα προς τους πνευμονες και τελος.

Αριστερη Κοιλια Από την αριστερη κοιλια ξεκινα η αορτη αρτηρια η οποια φερει το οξυγονωμενο αιμα σε ολον τον οργανισμο.

Αριστερος κολπος Εχει σχημα κυβου Στο μπρος τοιχωμα υπαρχει το αριστερο κολποκοιλιακο στομιο με τη μητροειδη βαλβιδα Στο πισω τοιχωμα ανοιγουν οι 4 με 5 πνευμονικες φλεβες Το εξω τοιχωμα επικοινωνει με το ωτιο του αριστερου κολπου.

Οι στεφανιαιες αρτηριες που εκφυονται από την αρχη της αορτης οξυγονωνουν το τοιχωμα της καρδιας. Οι φλεβες της καρδιας ενωνονται για να σχηματισουν το στεφανιαιο κολπο που κατάληγει στον δεξιο κολπο της καρδιας. Τα νευρα της καρδιας προερχονται από το φυτικο νευρικο συστημα.

Το μυοκαρδιο αγγειωνεται από τις 2 στεφανιαιες αρτηριες τη δεξια και την αριστερη οι οποιες εκφυονται από τους μηνοειδεις κολπους της ανιουσας αορτης. Η δεξια στεφανιαια αρτηρια εκφυεται από το δεξιο μηνοειδη κολπο και πορευεται στη στεφανιαια αυλακα προς τη δεξια.Στο δεξιο χειλος της καρδιας ανακαμπτει προς τα πισω και κατεβαινει σαν οπισθιος κατιων κλαδος.

Η αριστερη στεφανιαια αρτηρια εκφυεται από τον αριστερο μηνοειδη κολπο και αμεσως μετα την εκφυση της χωριζεται σε 2 ισοπαχεις κλαδους, τον προσθιο κατιοντα και τον περισπωμενο κλαδο. Το φλεβικο αιμα του καρδιακου μυ αθροιζεται στις στεφανιαιες φλεβες (μειζονα, ελασσονα και μεση) οι οποιες εκβαλλουν στο στεφανιαιο κολπο και αυτος στο δεξιο κολπο.

Αιμοφορα αγγεια Αρτηριες: μεταφερουν το αιμα από την καρδια προς την περιφερεια του σωματος. Φλεβες: με τις οποιες το αιμα επιστρεφει από τους ιστους στην καρδια. Τριχοειδη αγγεια: συνδεουν τα περιφερικα ακρα των αρτηριων και των φλεβων.

Τοιχωμα αρτηριων- 3 χιτωνες Τοιχωμα αρτηριων- 3 χιτωνες 1.Εσω χιτωνα που σχηματιζεται από ενδοθηλιακα κυτταρα. 2.Τον μεσο χιτωνα που σχηματιζεται από λειες μυικες ινες, ελαστικες και συνδετικο ιστο. 3.Τον εξω χιτωνα που σχηματιζεται από συνδετικες και ελαστικες ινες. Οι αρτηριες διακρινονται σε μυικου τυπου (που εχουν μεγαλυτερη συσταλτικοτητα) και ελαστικου τυπου (που εχουν μεγαλυτερη ελαστικοτητα).

Τοιχωμα φλεβων - χιτωνες 1.Εσω χιτωνας αποτελειται από ενδοθηλιακα κυτταρα,εχει βαλβιδες που επιτρεπουν τη ροη του αιματος από την περιφερεια προς την καρδια και εμποδιζουν την παλινδρομηση του. 2.Μεσο χιτωνα που αποτελειται από λειες μυικες δεσμιδες και δεσμιδες συνδετικου ιστου. 3.Εξω χιτωνας που αποτελειται από συνδετικες και λειες μυικες ινες.

Τοιχωμα τριχοειδων Είναι πολύ λεπτο. Αποτελειται από το ενδοθηλιο και λειες μυικες ινες. Τα τριχοειδη είναι αγγεια που παρεμβαλλονται μεταξυ των τελικων αποσχισεων των αρτηριων και των ριζιδιων των φλεβων και διαμεσου των οποιων γινεται η ανταλλαγη των αεριων και ουσιων μεταξυ αιματος και ιστων. Κάθε τριχοειδες αγγειο εχει τρια τμηματα, τα εξης: Α.Το αρτηριακο τμημα, προς την πλευρα της αρτηριας. Β.Το φλεβικο τμημα προς την πλευρα της φλεβας. Γ.Το ιδιως τριχοειδες μεταξυ των ανωτερω. Τα αρτηριακα και τα φλεβικα τριχοειδη ονομαζονται και προτριχοειδη, εχουν ευρος αυλου 30-60μ. Τα ιδιως τριχοειδη εχουν ευρος αυλου 5μ. Και το τοιχωμα τους αποτελειται μονο από ενδοθηλιο.

ΝΕΥΡΩΣΗ ΑΓΓΕΙΩΝ Προερχεται από το αυτονομο νευρικο συστημα. Τα συμπαθητικα νευρα προκαλουν συσπαση των μυικων ινων και αγγειοσυστολη. Τα παρασυμπαθητικα προκαλουν χαλαρωση των μυικων ινων και είναι υπευθυνα για την αγγειοδιαστολη

Μικρη κυκλοφορια Αποτελειται από την πνευμονικη αρτηρια που ξεκινα από τη βαση της δεξιας κοιλιας της καρδιας. Χωριζεται σε 2 κλαδους τον δεξιο και τον αριστερο. Ο κάθε ενας από αυτους μπαινει στον αντιστοιχο πνευμονα από την πυλη του και καταληγει σε τριχοειδη γυρω από τις πνευμονικες κυψελιδες.

Mικρη κυκλοφορια Από τα τριχοειδη ξεκινανε οι φλεβικοι κλαδοι που ενωνονται μεταξυ τους και σχηματιζουν 2-3 πνευμονικες φλεβες από κάθε πλευρα και καταληγουν στον αριστερο κολπο της καρδιας. Το φτωχο σε οξυγονο αιμα που φτανει στον δεξιο κολπο της καρδιας από την ανω και κατω κοιλη φλεβα μεταφερεται με την πνευμονικη αρτηρια από την δεξια κοιλια στους πνευμονες.

Μικρη κυκλοφορια Μεταξυ των τριχοειδων της πνευμονικης αρτηριας και του αερα των κυψελιδων γινεται η ανταλλαγη του διοξειδιου του ανθρακα με το οξυγονο και το οξυγονωμενο αιμα ξαναγυριζει με τις πνευμονικες φλεβες στον αριστερο κολπο.

Μεγαλη κυκλοφορια Αποτελειται από την αορτη που ξεκινα από την αριστερη κοιλια και με τους κλαδους της μεταφερει το οξυγονωμενο αιμα στους διαφορους ιστους του σωματος. Από τα τριχοειδη της περιφερειας οπου γινεται η ανταλλαγη του οξυγονου με το διοξειδιο του ανθρακα αρχιζουν οι φλεβες που ενωνονται μεταξυ τους για να σχηματισουν την ανω και κατω κοιλη φλεβα που καταληγουν στο δεξιο κολπο.

Αρτηριες Η αορτη αρχιζει από τη βαση της αριστερης κοιλιας . Διακρινεται σε θωρακικη και κοιλιακη αορτη. Η Θωρακικη αορτη χωριζεται σε τρια μερη αναλογα με την πορεια της. Α.Ανιουσα αορτη Β.Αορτικο τοξο Γ.Κατιουσα αορτη.

Από την ανιουσα αορτη ξεκινανε οι 2 στεφανιαιες αρτηριες της καρδιας ,η δεξια και η αριστερη. Το αορτικο τοξο περνα πανω από τον αριστερο βρογχο και δινει 3 κλαδους: από δεξια προς τα αριστερα την ανωνυμη αρτηρια την αριστερη κοινη καρωτιδα την αριστερη υποκλειδια αρτηρια.

Η ανωνυμη αρτηρια χωριζεται λιγο πιο ψηλα στην δεξια κοινη καρωτιδα και την δεξια υποκλειδια αρτηρια . Η κάθε κοινη καρωτιδα ανεβαινει στον τραχηλο η μια δεξια και η άλλη αριστερα από την τραχεια και στο καρωτιδικο τριγωνο στην εξω και στην εσω καρωτιδα. Οι εξω καρωτιδες δινουν κλαδους για τον τραχηλο και το κεφαλι,ενώ οι εσω καρωτιδες μπαινουν μεσα στο κρανιο και δινουν κλαδους μονο για τον εγκεφαλο.

Η κάθε εξω καρωτιδα δινει με τη σειρα τους παρακατω κλαδους Α.Ανιουσα φαρυγγικη Β.Ανω θυρεοειδικη Γ.Γλωσσικη Δ.Εξω γναθικη Ε.Ινιακη Στ.Οπισθια ωτιαια Ζ.Εσω γναθιαια Η.Επιπολης κροταφικη. Η κάθε εσω καρωτιδα μεσα στο κρανιο δινει την οφθαλμικη αρτηρια και την προσθια και μεση εγκεφαλικη.

Κλαδοι Υποκλειδιου Αρτηριας Α. Σπονδυλικη αρτηρια Β. Εσω μαστικη Γ. Θυρεοαυχενικο στελεχος Δ. Πλευροαυχενικο στελεχος Ε. Εγκαρσια τραχηλικη.

Υποκλειδιος Αρτηρια Μπαινει στην μασχαλη και σαν μασχαλιαια αρτηρια δινει τους παρακατω κλαδους: Α. Ανωτατη θωρακικη Β. Ακρωμιοθωρακικη Γ. Πλαγια θωρακικη Δ. Υποπλατια Ε. Περισπωμενες του βραχιονα

Βραχιονιος Αρτηρια Είναι η συνεχεια της μασχαλιαιας αρτηριας στον βραχιονα και δινει 4 κλαδους: Α. Την εν τω βαθει βραχιονιο Β. Την ανω παραπλευρη ωλενιο Γ. Την κατω παραπλευρη ωλενιο Δ. Την επιπολης του αγκωνα. Η βραχιονιος αρτηρια στον αγκωνα διχαζεται στην κερκιδικη και στην ωλενιο αρτηρια.

Κλαδοι Κερκιδικης Α. Παλινδρομος Β. Παλαμιαιος καρπικος κλαδος Γ. Επιπολης παλαμιαιος κλαδος. Κλαδοι Ωλενιου Α. Προσθια παλινδρομος ωλενιος Β. Οπισθια παλινδρομος ωλενιος Γ. Κοινη μεσοστεος Δ. Παλαμιαιος καρπικος κλαδος Ε. Ραχιαιος καρπικος κλαδος

Η κερκιδικη και η ωλενιος ενωνονται στην παλαμη και σχηματιζουν το επιπολης και εν τω βαθει παλαμιαιο τοξο από τα οποια ξεκινανε οι αρτηριες των δαχτυλων.

Κατιουσα Αορτη Από την κατιουσα αορτη ξεκινανε οι βρογχικες αρτηριες για την οξυγονωση των πνευμονων οι οισοφαγικες αρτηριες οι μεσοπλευριες αρτηριες Μετα το περασμα της από το αορτικο τρημα του διαφραγματος η κοιλιακη αορτη δινει κλαδους τοιχωματικους και σπλαχνικους.

Τοιχωματικοι κλαδοι κατω διαφραγματικες οσφυικες αρτηριες. Σπλαχνικοι κλαδοι κοιλιακης αορτης: μονοφυεις διφυεις.

Μονοφυεις κλαδοι Α. Η κοιλιακη αρτηρια που δινει την ηπατικη την αριστερη γαστρικη και την σπληνικη. Β. Η ανω μεσεντεριος. Γ. Η κατω μεσεντεριος. Διφυεις κλαδοι: Α.Μεση επινεφριδιακη. Β.Νεφρικη. Γ.Σπερματικη.

Στο υψος του 4ου οσφυικου σπονδυλου η κοιλιακη αορτη διχαζεται στις 2 κοινες λαγονιες την δεξια και την αριστερη. Η κάθε λαγονιος χωριζεται πιο κατω στην εσω και την εξω λαγονιο. Οι εσω λαγονιες δινουν τοιχωματικους και σπλαχνικους κλαδους για τα τοιχωματα και τα σπλαχνα της μικρης πυελου. Οι εξω βγαινουν από την πυελο στο μηρο οπου λεγονται μηριαιες.

Η κάθε μηριαια δινει ένα μεγαλο κλαδο, την εν τω βαθει μηριαια αρτηρια και αλλους πιο μικρους στην ιγνυιακη χωρα που συνεχιζει σαν ιγνυιακη αρτηρια. Ιγνυακη αρτηρια: Προσθια κνημιαια Οπισθια κνημιαια Περονιαια.

Η προσθια κνημιαια συνεχιζεται στη ραχη του ποδιου σαν ραχιαια αρτηρια του ακρου ποδος και η οπισθια κνημιαια χωριζεται στην εσω και εξω πελματιαια αρτηρια.

Φλεβες Αιμοφορα αγγεια που ξαναφερνουν το αιμα από την περιφερεια προς το κεντρο. Εξαιρεση αποτελει η πυλαια φλεβα που σχηματιζεται από την ενωση της σπληνικης με την ανω και την κατω μεσεντεριο φλεβα και καταληγει στο σηκωτι. Η πυλαια φλεβα στο ηπαρ διακλαδιζεται σε τριχοειδη της ηπατικης αρτηριας και από αυτά ξεκινανε οι ηπατικες φλεβες που επαναφερουν το αιμα στην καρδια.

Φλεβες Περιεχουν αιμα φτωχο σε Ο2 με εξαιρεση τις πνευμονικες φλεβες της μικρης κυκλοφοριας που φερνουν οξυγωνομενο αιμα από τους πνευμονες στον αριστερο κολπο της καρδιας. Οι φλεβες στο σωμα συνοδευουν τις αρτηριες. Εξαιρεση κανουν ορισμενες υποδοριες φλεβες των ανω και των κατω ακρων που δεν συνοδευουν αντιστοιχες αρτηριες.

Ανω ακρα: κεφαλικη φλεβα. βασιλικη φλεβα. Κατω ακρα: μειζον σαφηνης ελασσων σαφηνης. Στην ανω κοιλη φλεβα καταληγουν: οι 2 ανωνυμες φλεβες η αζυγη και οι 2 ημιαζυγες φλεβες.

Στην κατω κοιλη φλεβα καταληγουν : οι 2 κοινες λαγονιες. οι 2 νεφρικες. οι ηπατικες φλεβες.

ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Μεταφορα της λεμφου από τους διαφορους ιστους τους σωματος προς την καρδια. ΛΕΜΦΟΣ:αχρωμο υγρο που μοιαζει σε συσταση με το πλασμα του αιματος. Μεσα στα λεμφοφορα τριχοειδη σχηματιζεται η λεμφος. Από τα λεμφικα τριχοειδη σχηματιζονται τα λεμφαγγεια.

Η λεμφος από τα κατω ακρα, την κοιλια το αριστερο ημιθωρακιο, το αριστερο ανω ακρο και το αριστερο μερος του λαιμου και της κεφαλης μαζευεται στον μειζονα θωρακικο πορο. Η λεμφος από το υπολοιπο σωμα μαζευεται στον ελασσονα θωρακικο πορο. Ο μειζων θωρακικος πορος καταληγει στην αριστερη φλεβωδη γωνια και ο ελασσων καταληγει στην δεξια φλεβωδη γωνια.

Τα λεμφαγγεια είναι προσαγωγα αγγεια όπως και οι φλεβες των οποιων την πορεια ακολουθουν σε γενικες γραμμες. Στην πορεια τους τα λεμφαγγεια περνουν από τους λεμφαδενες η λεμφογαγγλια. Χρησιμευουν στην αμυνα του οργανισμου. Η λεμφος μεταφερει θρεπτικες ουσιες από τους ιστους ιδιαιτερα από τα εντερα στο αιμα και βλαβερες ουσιες τοξινες και μικροβια που καταστρεφονται στα λεμφογαγγλια.