Η Συγκομιδή της Ελιάς

Η κατάλληλη στιγμή για να αρχίσει το μάζεμα της ελιάς εξαρτάται από το πόσο λάδι περιέχεται σε αυτήν. Αυτό συμβαδίζει με την ωριμότητα της που καθώς αυξάνεται, μεγαλώνει παράλληλα και η περιεκτικότητά της σε ελαιόλαδο. Οι ειδικοί συνιστούν το μάζεμα της ελιάς να γίνεται λίγες μέρες πριν από την κανονική ωρίμανση.

Άλλα κριτήρια, όπως η αλλαγή του χρώματος της επιδερμίδας του καρπού, η ευκολία που παρουσιάζεται στην απομάκρυνση της ελιάς από το δέντρο, συμπτωματικά μπορούν να προσδώσουν μια εικόνα ωρίμανσης της ελιάς ότι είναι έτοιμη για συγκομιδή, πλην όμως τα φαινόμενα μπορεί να είναι παραπλανητικά πολλές φορές. Για να διαπιστωθεί αυτό, ο καλύτερος τρόπος είναι να πάρουμε κάποιες ελιές, να τις εξετάσουμε και αφού διαπιστώσουμε την περιεκτικότητα τους σε λάδι θα αποφασίσουμε αν ήρθε η στιγμή του μαζέματός τους ή χρειάζονται λίγο χρόνο ακόμη.

Ο καρπός της ελιάς ανάλογα με την περιοχή και την ποικιλία της ελιάς μπορεί να ωριμάσει είτε στα μέσα προς τέλη του φθινοπώρου είτε τον Μάρτη ή τον Απρίλη όπως συμβαίνει στα νησιά του Ιονίου, οπότε και ξεκινάει η συγκομιδή, ή το λιομάζωμα. Στην περιοχή μας, το Νοέμβρη οι ελαιώνες γεμίζουν ζωή. Μεγάλοι και παιδιά μαζεύονται σε μεγάλες παρέες και ξεκινούν το μάζεμα με γέλια και χαρές για να γεμίσουν τα σακιά ή τα κοφίνια.

Τρόποι συλλογής της ελιάς Μάζεμα από το έδαφος Με ραβδισμό Με τα χέρια Με ειδικό μηχανισμό

1.Μάζεμα με τα χέρια από το δέντρο Αυτή η μέθοδος συνίσταται για να έχουμε το καλύτερο σε ποιότητα λάδι. Για τον τρόπο αυτό χρησιμοποιούνται σκάλες, με τις οποίες συλλέγονται οι ελιές όταν πρόκειται για ψηλά δέντρα. Για τα χαμηλά, η συγκομιδή γίνεται από το έδαφος. Με τη μέθοδο αυτή, οι ελιές είναι πάντα καλές γι’αυτό και οι επιτραπέζιες συλλέγονται έτσι.

2.Συλλογή με ραβδισμό Για την εφαρμογή της μεθόδου, χρησιμοποιούνται μακριά ραβδιά από εύκαμπτο ξύλο, που ονομάζονται βέργες, με τα οποία χτυπούν τα κλαδιά με ελιές και έτσι πέφτουν οι ελιές στα λεγόμενα λιόπανα ή ελαιόπανα που είναι στρωμένα στο έδαφος κάτω από την ελιά. Αυτή η μέθοδος είναι και η πιο παραδοσιακή, με τη βοήθεια ίσως κάποιων νεότερων εργαλείων: τα κλαδιά περνιούνται με το "χτένι" για να αποσπαστεί ο καρπός με μεγαλύτερη ευκολία και ταχύτητα. Ακόμα στις χειροκίνητες βέργες μπορούν να προσαρτηθούν βενζινοκινητήρες οι οποίοι βοηθούν στην τεχνητή περιστροφή της κεφαλής της βέργας έτσι ώστε να αποσπαστεί με περισσότερη ευκολία ο καρπός.

3.Συλλογή από το έδαφος Αυτός ο τρόπος συγκομιδής είναι επίσης παραδοσιακός και πολύ διαδεδομένος. Το μάζεμα της ελιάς με αυτόν τον τρόπο είναι εύκολο και οικονομικό. Οι ελιές που βρίσκονται στο έδαφος ονομάζονται χαμάδα.

4.Συγκομιδή με ειδικό μηχανισμό Για ακόμη μεγαλύτερη ταχύτητα και απόδοση στη συγκομιδή υπάρχουν στην αγορά και αυτοκινούμενα μηχανήματα ελαιοσυλλογής. Λόγω, όμως, της αρκετά υψηλής δαπάνης αγοράς τα μηχανήματα αυτά προορίζονται για ελαιώνες μεγάλης έκτασης, ενώ συχνά η αγορά τους εντάσσεται σε ευρωπαϊκά προγράμματα επιδοτήσεων για αγρότες.

Αφού πέσουν οι ελιές από το δέντρο, οι αγρότες τινάζουν τα άκρα των ελαιόπανων ώστε να δημιουργηθούν σωροί, οι οποίοι θα καθαριστούν με το χέρι από χοντρά κλαριά και τσαμπιά προκειμένου να τοποθετηθούν στη συνέχεια σε δοχεία μεταφοράς (κουβάδες, τενεκέδες κλπ.) και σακιά και να μεταφερθούν στον χώρο αποθήκευσης. Δεν είναι απαραίτητη η απομάκρυνση των φύλλων, αφού υπάρχει στο ελαιοτριβείο ειδικό μηχάνημα που τα απομακρύνει με αέρα αν και πολλοί καθαρίζουν τις ελιές πριν τις παραδώσουν στο ελαιοτριβείο. Τέλος, είναι σύνηθες κατά τη συγκομιδή να κόβονται με πριόνι επιλεγμένα κλαδιά του δέντρου, τόσο για τη διευκόλυνση της συγκομιδής, όσο και για να βοηθηθεί η σωστή ανάπτυξη του δέντρου.

Eίμαι του ήλιου η θυγατέρα H πιο απ' όλες χαϊδευτή Eίμαι του ήλιου η θυγατέρα H πιο απ' όλες χαϊδευτή. Xρόνια η αγάπη του πατέρα Σ' αυτόν τον κόσμο με κρατεί. Όσο να πέσω νεκρωμένη, Aυτόν το μάτι μου ζητεί.  Eίμ' η ελιά η τιμημένη. Δεν είμ' ολόξανθη, μοσχάτη Tριανταφυλλιά ή κιτριά Θαμπώνω της ψυχής το μάτι, Για τ' άλλα μάτια είμαι γριά. Δε μ' έχει αηδόνι ερωμένη, M' αγάπησε μία θεά   Eίμ' η ελιά η τιμημένη.

Όπου κι αν λάχω κατοικία, Δε μ' απολείπουν οι καρποί Ως τα βαθιά μου γηρατειά Δε βρίσκω στη δουλειά ντροπή Μ' έχει ο Θεός ευλογημένη Kι είμαι γεμάτη προκοπή   Eίμ' η ελιά η τιμημένη. Φρίκη, ερημιά, νερά και σκότη, Tη γη εθάψαν μια φορά Πράσινη αυγή με φέρνει πρώτη Στο Nώε η περιστερά Όλης της γης είχα γραμμένη Tην εμορφιά και τη χαρά   Eίμ' η ελιά η τιμημένη. .

Εδώ στον ίσκιο μου από κάτου Ηρθ' ο Χριστός ν' αναπαυθεί, Kι ακούστηκε η γλυκιά λαλιά του Λίγο προτού να σταυρωθεί Το δάκρυ του, δροσιά αγιασμένη, Έχει στη ρίζα μου χυθεί   Eίμ' η ελιά η τιμημένη Κωστής Παλαμάς