ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΜΘ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΜΘ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΜΟΥΡΚΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΘΕΟΛΟΓΊΑΣ – Α.Π.Θ

ΑΡΧΕΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ Θεμελιωμένες στη διδακτική πράξη και θεωρία Ισχύουν για όλα τα μαθήματα Συμβάλλουν στην επιτυχία της διδασκαλίας Νοούνται ως καθοδηγητικές υπομνήσεις & δείκτες προσανατολισμού

Βασικές αρχές γενικής διδακτικής Η αρχή της ετοιμότητας Η αρχή της ατομικότητας Η αρχή της ενεργητικής συμμετοχής Η αρχή της επεξεργασίας των πληροφοριών Η αρχή της ενίσχυσης Η αρχή της εσωτερικής παρώθησης Η αρχή της επέμβασης του εκπαιδευτικού Η αρχή της υποκίνησης της διαισθητικής σκέψης του μαθητή Η αρχή της δόμησης της ύλης Η αρχή της ορθολογικής οργάνωσης των συνθηκών μάθησης

Η αρχή της ετοιμότητας Κάθε μαθησιακή διαδικασία για να είναι αποτελεσματική πρέπει να στηρίζεται στην αντίστοιχη ετοιμότητα του μαθητή, που αποτελεί και το σημείο εκκίνησης.

Η αρχή της ατομικότητας Λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες δυνατότητες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών ώστε οι προσπάθειες του εκπαιδευτικού να αντιστοιχούν σ’ αυτές.

Η αρχή της ενεργητικής συμμετοχής η ενεργητική συμμετοχή του μαθητή θεωρείται αναγκαία για την επίτευξη της μάθησης «Αυτός που παρέχει τη διδασκαλία είναι ο εκπαιδευτικός και αυτός που παράγει τη μάθηση είναι ο μαθητής».

Η αρχή της επεξεργασίας των πληροφοριών Ο μαθητής επεξεργάζεται, οργανώνει και μετατρέπει τις πληροφορίες ώστε να τις εντάξει, κατά τρόπο λειτουργικό, στο προσωπικό του επίπεδο.

Η αρχή της ενίσχυσης Η ενίσχυση του μαθητή με οποιαδήποτε μορφή εξωτερικών κινήτρων προωθεί τη μάθηση και εξυπηρετεί τη μαθησιακή διαδικασία.

Η αρχή της εσωτερικής παρώθησης Εξασφάλιση της εσωτερικής παρώθησης (εσωτερικά κίνητρα) του μαθητή με κάθε τι που του κεντρίζει το ενδιαφέρον και εξάπτει την περιέργεια να το διερευνήσει

Η αρχή της παρέμβασης του εκπαιδευτικού Καθοδηγητικός, συμβουλευτικός ρόλος στην παρέμβαση του εκπαιδευτικού που προωθεί τις υπάρχουσες δυνατότητες του μαθητή

Η αρχή της υποκίνησης της διαισθητικής σκέψης του μαθητή Διευκολύνει την πρωτοτυπία, ευελιξία και οξυδέρκεια και συμβάλει στην ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης του μαθητή. Βοηθά τον μαθητή να αποφύγει την παθητική στάση και να αναπτύξει την δημιουργική ή διαισθητική σκέψη.

Η αρχή της δόμησης της ύλης Οι μαθητές αναλύουν τις δραστηριότητες για να βρουν ποιες και με ποια σειρά θα χρησιμοποιηθούν για να επιτευχθεί ο διδακτικός στόχος.

Η αρχή της ορθολογικής οργάνωσης των συνθηκών μάθησης Προϋποθέσεις διευκόλυνσης της προσαρμογής του ατόμου για μάθηση: κατάλληλη ατμόσφαιρα, κίνητρα, ύλη αντίστοιχη των δυνατοτήτων του μαθητή, κατάλληλη μεθοδολογία, μέσα κ.α. καλός σχεδιασμός διδασκαλίας

ΑΡΧΕΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΟΥ ΜΘ Η αρχή της αυτενέργειας Η αρχή του σκοπού Η αρχή της συνολικότητας Η αρχή της ολότητας Η αρχή της παιδοκεντρικότητας Η αρχή της βιωματικότητας Η αρχή της εποπτείας Η αρχή του προγραμματισμού Η αρχή της οικονομίας Η αρχή της ακρίβειας, σαφήνειας, απλότητας και επικοινωνίας Η θεολογική αρχή Η εκκλησιοκεντρική αρχή

Η αρχή της αυτενέργειας Ο ίδιος ο μαθητής εργάζεται για να κατακτήσει τη μάθηση (οικοδομεί τη μάθηση), γίνεται δημιουργικός, υπεύθυνος ερευνητής της μάθησης «Ο διδάσκων να μη λέγει και να μην πράττει ό,τι μπορεί να πει ή να πράξει μόνος ο μαθητής» Αυτενέργεια: αυθόρμητη: γνήσια αλλά δύσκολη καθοδηγούμενη: από τον εκπαιδευτικό, πειθαρχημένη

Η αρχή του σκοπού Ο καθορισμός του σκοπού κάθε μαθήματος αποτελεί τον κεντρικό άξονα γύρω από τον οποίο θα στραφεί κάθε προσπάθεια (εκπαιδευτικού-μαθητή)

Η αρχή της συνολικότητας Στην αρχή «Συνολική θεώρηση» του μαθήματος: οι μαθητές καλούνται να αναφέρουν τις προηγούμενες γνώσεις τους Ακολουθεί «ανάλυση» του όλου λεπτομερειακά Τέλος, η «ανακεφαλαίωση» ή «σύνοψη»

Η αρχή της ολότητας Το μάθημα να μη μένει ημιτελές, να ολοκληρώνεται. Να υπάρχει ιεράρχηση μερών & Διάγραμμα διδασκαλίας

Η αρχή της παιδοκεντρικότητας Το παιδί ανάλογα με την ηλικία και την ψυχοσωματική του ανάπτυξη έχει ξεχωριστές ανάγκες Απαραίτητη η γνώση ψυχολογίας παιδιού και εφήβου Ο εκπαιδευτικός κατεβαίνει στο επίπεδο νοητικής ανάπτυξης του παιδιού-μαθητή.

Η αρχή της βιωματικότητας «Βίωμα» είναι κάθε συνειδητή πραγματικότητα, που συγκινεί τον άνθρωπο βαθειά και ολοκληρωτικά. Στο βίωμα συμμετέχουν η βούληση, το συναίσθημα, η νόηση. Με τα βιώματα ο μαθητής «ζει» το αντικείμενο της διδασκαλίας, συνδέεται εσωτερικά μ’ αυτό. Το ΜΘ δημιουργεί βαθύτατα βιώματα.

Η αρχή της εποπτείας Εποπτεία είναι μια παράσταση ενός αντικειμένου, η οποία συνδυάζει αρμονικά σ’ ένα ενιαίο σύνολο όλες τις επιμέρους κατ’ αίσθηση αντιλήψεις από τις οποίες σχηματίσθηκε. Διακρίνουμε δύο είδη : Τις κατ’ αίσθηση (αφορούν φυσικά αντικείμενα – σχηματίζονται μέσω αισθήσεων) Τις πνευματικές (αφορούν νοητά αντικείμενα – σχηματίζονται με τη φαντασία κ.α. πνευματικές λειτουργίες) Η εποπτεία ζωντανεύει το μάθημα, προσελκύει το ενδιαφέρον και την προσοχή, εξοικονομεί χρόνο, εντυπώνει τη μαθησιακή ύλη στη μνήμη των μαθητών Κατάχρηση μπορεί να οδηγήσει σε παθητικότητα.

Η αρχή του προγραμματισμού Προγραμματισμός της ύλης στην αρχή του σχολικού έτους, επιλογή διδακτικών ενοτήτων, διδακτικών μέσων.

Η αρχή της οικονομίας Υπολογισμός των χρονικών ορίων της διδακτικής ώρας (40΄ή 45΄) Υπολογισμός των ορίων της αντοχής των μαθητών

Η αρχή της ακρίβειας, σαφήνειας, απλότητας και επικοινωνίας «σοφόν το σαφές» Διαπροσωπικές σχέσεις εκπαιδευτικού –μαθητών

Η θεολογική αρχή ή «θεοκεντρική» (ή «σωτηριολογική» ή «κηρυγματική») Το ΜΘ αποτελεί ευκαιρία γνωριμίας, συνάντησης και κοινωνίας ζωής με τη μορφή του Χριστού. Αν μεταδίδει απλώς γνώσεις, λείπει η «μεταμορφωτική» κατά Χριστόν δύναμη.

Η εκκλησιαστική αρχή Οι χριστιανοί υπάρχουν ως Εκκλησία: είναι μέλη της, συνδέονται οργανικά με την κεφαλή της συναποτελούν το σώμα του Χριστού μοιράζονται τη χαρά και τον πόνο Οι μαθητές να συνειδητοποιήσουν τη δωρεά και το χρέος της εκκλησιαστικής τους υπόστασης ως μέλη του «σώματος Χριστού».