ΦΥΣΙΚΗ ΤΕΚΝΟΓΟΝΙΑ Ο Θεός, όταν δημιούργησε τον άνθρωπο, τον χώρισε έπειτα σε δύο φύλα και έβαλε μεταξύ αυτών, αυτό που ο άγιος Βασίλειος λέγει, «ἀγαπητικήν δύναμιν» και ο άλλος Βασίλειος ο Αγκύρας λέγει «οἶστρον» (δηλαδή αλογόμυγα, μανιώδες πάθος) και η ευχή του αρραβώνα λέγει «διάθεση για σύνδεσμο» («σύνδεσμον διαθέσεως τιθείς ἄρρηκτον»). Η ορμή αυτή της έλξης των δύο φύλων, που είναι από τον Θεό βαλμένη, φέρει την ένωση μεταξύ τους, τον γάμο τους. Κατά τους αγίους όμως Πατέρες η φορά και η έλξη και η αγάπη του ενός φύλου προς το άλλο πρέπει να είναι εικόνα της φοράς μας καί της αγάπης μας προς τόν Θεό. Η ένωση των συζύγων στον γάμο γίνεται από αγαπητική ορμή. Γίνεται για να χαρεί ο ένας τον άλλον, να δεχτεί ο ένας τον άλλον και όχι μόνο για την τεκνογονία. Η πρώτη Εκκλησία είναι διχασμένη ως προς το θέμα αυτό. Αργότερα κατά τον 4ο αι. αρχίζει να διακρίνεται η τεκνογονία από τον γενικότερο σκοπό του γάμου. Οι Ιουδαίοι θεωρούσαν ως απαραίτητη προϋπόθεση του γάμου την τεκνογονία. Επικρίνονται στα χρόνια των Προφητών γιατί τότε εγκατέλειπαν τις γυναίκες τους, μόλις αποκτούσαν παιδιά.

Δυο είναι οι βασικοί λόγοι της αντίληψης περί τεκνογονίας στον γάμο Δυο είναι οι βασικοί λόγοι της αντίληψης περί τεκνογονίας στον γάμο. Ένας θεολογικός, οποίος έχει την αρχή της στην Παλαιά Διαθήκη, όπου οι Ιουδαίοι υποστηρίζουν την τεκνογονία ως μόνο σκοπό του γάμου, εξαιτίας των μεσσιανικών τους αντιλήψεων και της περιουσιότητας του λαού τους και εξαιτίας της έλλειψης πίστης στην ανάσταση των νεκρών. Στην ίδια κατηγορία τοποθετείται η αντίληψη ορισμένων πνευματικών σήμερα, όπου θεωρούν ακόμη και μέσα στον γάμο ως μιαρή την συνεύρεση των συζύγων και ότι αυτοί - υποστηρίζουν - πρέπει να γίνεται αποκλειστικά και μόνο για απόκτηση παιδιών. Στο βάθος της αντίληψης αυτής κρύβεται η περί concupiscentiae (=ἁμαρτωλῆς ἐπιθυμίας διδασκαλία τοῦ ἱεροῦ Αὐγουστίνου), την οποία δέχθηκαν οι Φραγκολατίνοι του Μεσαίωνα ιδιαίτερα. Ο δεύτερος είναι κοινωνικο - οικονομικός. Έχει να κάνει με την λύση του δημογραφικού προβλήματος και με την αγροτοκτηνοτροφική οικονομία, που στηριζόταν στην απόκτηση πολλών παιδιών, ώστε να διαχειριστούν αυτά στη συνέχεια τις οικογενειακές περιουσίες.

ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Χρησιμοποιώντας τον όρο εξωσωματική γονιμοποίηση, στην ουσία αναφερόμαστε σε μια μόνο από τις μεθόδους που μπορούν να βοηθήσουν ένα ζευγάρι με προβλήματα υπογονιμότητας. Ο σωστός όρος είναι Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, και καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα “θεραπειών”, όπως η σπερματέγχυση, η πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας και ασφαλώς η εξωσωματική γονιμοποίηση. Υπογόνιμο χαρακτηρίζεται το ζευγάρι που το διακρίνει αδυναμία αναπαραγωγής μετά την πάροδο ενός έτους φυσιολογικής σεξουαλικής δραστηριότητας. Το 1978 έγινε η γέννηση της Louise Brown, του πρώτου παιδιού που γεννήθηκε έπειτα από θεραπεία γονιμοποίησης in vitro (IVF). Τα κυριότερα προβλήματα που προκάλεσαν ηθικά διλήμματα από την εφαρμογή της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι: η ανάμειξη του τρίτου προσώπου στην αναπαραγωγική διαδικασία με τη δωρεά γεννητικού υλικού, η παρένθετη μητρότητα, η αναπαραγωγή σε γυναίκες προχωρημένης ηλικίας, η κρυοσυντήρηση των εμβρύων, η πολύδημη κύηση και ο αριθμός των εμβρύων που μεταφέρονται στη μήτρα, η απόκτηση τέκνων από άγαμες γυναίκες και ομοφυλόφιλα ζευγάρια και τέλος η προγεννητική διάγνωση. Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί, ότι είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν λύσεις για τα ηθικά προβλήματα των αναπαραγωγικών τεχνολογιών που να είναι πλήρως αποδεκτές από μια πλουραλιστική κοινωνία και ακόμα πιο ανέφικτο να βρεθεί μια κοινή συνισταμένη σε παγκόσμια κλίμακα.

ΕΞΩΣΩΣΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ Ο κύκλος θεραπείας με εξωσωματική γονιμοποίηση περιλαμβάνει τα εξής βασικά στάδια: Διερεύνηση και διάγνωση της υπογονιμότητας. Προκαταρκτικές εξετάσεις. Διέγερση της ωοθηκικής λειτουργίας με φαρμακευτική αγωγή (12-14 ημέρες), με σκοπό την ανάπτυξη πολλών ωοθυλακίων. Παρακολούθηση με σειρά υπερηχογραφημάτων και ορμονικών προσδιορισμών. Πρόκληση της τελικής ωρίμανσης ωαρίων (εφ’ άπαξ βραδινή ένεση). Συλλογή των ωαρίων (ωοληψία). Συλλογή του σπέρματος (σπερμοληψία). Γονιμοποίηση των γαμετών και καλλιέργεια των ζυγωτών εκτός του σώματος (2-6 ημέρες). Επιλογή εμβρύων και μεταφορά τους στη μητρική κοιλότητα (εμβρυομεταφορά). Έλεγχος κυήσεως (13 ημέρες μετά την εμβρυομεταφορά με αιμοληψία για τον προσδιορισμό της ορμόνης β-χοριακής γοναδοτροπίνης). Έλεγχος κλινικής κυήσεως με διακολπικό υπερηχογράφημα (4 εβδομάδες μετά την εμβρυομεταφορά). Έλεγχος εξελισσόμενης κυήσεως την 12η εβδομάδα κυήσεως δηλαδή 10 εβδομάδες μετά την εμβρυομεταφορά.

ΑΙΤΙΑ ΑΝΔΡΙΚΗΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ Οι περιβαλλοντικές επιδράσεις: αυξημένη θερμοκρασία, τοξικές ουσίες, ακτινοβολία, υπερβολική κατανάλωση καπνού, οινοπνεύματος, ναρκωτικών αλλά πιθανόν και καφέ (περισσότερα από 3-5 φλιτζάνια την ημέρα). Οι μηχανικοί παράγοντες: τραύματα ή εγχειρήσεις στην περιοχή των όρχεων, του προστάτη, της ουροδόχου κύστης, της ουρήθρας, η συστροφή όρχεως, τραύμα στον σπερματικό πόρο ή στη σπερματική αρτηρία κατά τη διάρκεια αποκατάστασης βουβωνοκήλης ή διατομή των νεύρων των εκφορητικών οδών κατά την αφαίρεση του προστάτη. Η συχνότητα σεξουαλικής επαφής: οι πολύ συχνές (π.χ. καθημερινές) επαφές προκαλούν μείωση του όγκου του σπέρματος, ενώ η μεγάλη αποχή (5-6 ημερών και άνω) προκαλεί μείωση της κινητικότητας. Το ψυχολογικό στρες μπορεί να προκαλέσει πρόωρη εκσπερμάτιση. Η μεγάλη σωματική κόπωση ή οι ασθένειες με υψηλό πυρετό, επηρεάζουν την ποιότητα του σπέρματος παροδικά. Οι ανατομικοί παράγοντες: συγγενείς ανωμαλίες (απόφραξη ή έλλειψη των σπερματικών οδών, υποσπαδίας, επισπαδίας), ή παρουσία κιρσοκήλης, η οποία προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας του οσχέου, που έχει αρνητική επίπτωση στη σπερματογένεση. Οι φλεγμονές από χλαμύδια ή γονόρροια είναι από τις πιο επικίνδυνες, ενώ η επιδιδυμίτιδα και η προστατίτιδα προκαλούν συνήθως απόφραξη. Η ορχίτιδα μετά από παρωτίτιδα προκαλεί σοβαρή μείωση των παραμέτρων του σπέρματος.

Το σπέρμα μπορεί να παραμείνει σε κρυοσυντήρηση θεωρητικά επ’ αόριστον Το σπέρμα μπορεί να παραμείνει σε κρυοσυντήρηση θεωρητικά επ’ αόριστον. Στη βιβλιογραφία έχει αναφερθεί κύηση με σπέρμα κατεψυγμένο από 20ετίας. Κατάψυξη σπέρματος προτείνεται: Σε περίπτωση κινδύνου απώλειας της αναπαραγωγικής ικανότητας στον άνδρα (όπως περιπτώσεις αφαίρεσης όρχεων για θεραπευτικούς σκοπούς, προγραμματιζόμενης χημειοθεραπείας, ακτινοθεραπείας κ.λπ.). Σε περίπτωση απουσίας του συζύγου την ημέρα της ωοληψίας ή της σπερματέγχυσης, για επαγγελματικούς λόγους (π.χ. ναυτικά ή στρατιωτικά επαγγέλματα). Σε χειρουργική λήψη σπέρματος, όταν υπάρχει περίσσεια, ώστε να αποφευχθεί νέα βιοψία σε πιθανή επόμενη προσπάθεια. Σε λήψη σπέρματος με ηλεκτροδιέγερση (περίσσεια). Σε δυσκολία σπερμοληψίας για ψυχολογικούς λόγους. Σε προοδευτική πτώση των παραμέτρων του σπέρματος. Σε επιθυμητή στειροποίηση άνδρα με απολίνωση του σπερματικού πόρου.

Πρόσφατα, με την εξέλιξη μιας νέας μεθόδου κατάψυξης, της υαλοποίησης (vitrification), η κατάψυξη των ωαρίων συνοδεύεται από υψηλά ποσοστά επιβίωσης, γονιμοποίησης, εμβρυικής ποιότητας και, ως αποτέλεσμα, υψηλότερα ποσοστά κύησης. Η μέθοδος εφαρμόζεται επιτυχώς και σε γονιμοποιημένα ωάρια, έμβρυα 2-3ης ημέρας και βλαστοκύστεις. Η κατάψυξη ωαρίων πραγματοποιείται στα πλαίσια ενός κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης με λήψη φαρμακευτικής αγωγής για διέγερση των ωοθηκών. Ενδείκνυται ως μέθοδος διαφύλαξης γενετικού υλικού για γυναίκες που επιθυμούν να αναβάλουν την προσπάθεια τεκνοποίησης για το μέλλον, καθώς και σε περιπτώσεις πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας ή απουσίας σπερματοζωαρίων από το σπερματικό δείγμα ή τη βιοψία όρχεως του συντρόφου την ημέρα της ωοληψίας. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, η διάρκεια της κρυοσυντήρησης ωαρίων δεν μπορεί να υπερβεί τα 5 έτη, με δυνατότητα παράτασης κατόπιν έγκρισης από την Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής.

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΤΆ ΤΗΝ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ Σύνδρομο Υπερδιέργεσης των Ωοθηκών Εξωμήτρια κύηση Πολύδυμη κύηση