Της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών Επόπτης Καθηγητής: Ι. Τσαούσης Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ Ελένη Πατακιά Διπλωματική Εργασία που ολοκληρώθηκε στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου για τον τίτλο ¨Φύλο και Νέα Εκπαιδευτικά και Εργασιακά Περιβάλλοντα στην Κοινωνία της Πληροφορίας¨ Του Τμήματος: Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού Της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών Επόπτης Καθηγητής: Ι. Τσαούσης Πανεπιστήμιο Αιγαίου Ιούνιος 2008

ΠΗΓΕΣ ΣΥΓΡΟΥΣΕΩΝ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ο Mayer περιέγραψε πέντε βασικούς παράγοντες που αποτελούν πηγές σύγκρουσης: η επικοινωνία Η διαχείριση των συναισθημάτων οι αξίες και οι πεποιθήσεις η δομή του εργασιακού περιβάλλοντος το ιστορικό του κάθε ατόμου

ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ: Σύμφωνα με τον Kordoutis, (2004) υπάρχουν 6 βασικές διαπροσωπικές ικανότητες για την διαχείριση συγκρούσεων: η προσήλωση σε αυτά που έχει να πει ο άλλος (active listening). η συναισθηματική ταύτιση (Empathy). Δηλαδή η ικανότητα να μπορεί κανείς να ενστερνιστεί τις προσδοκίες, τους φόβους και τις ανησυχίες που κρύβονται πίσω από τις αντιδράσεις των άλλων και να καταλάβει το σκεπτικό τους. η διεκδίκηση (Assertion), με την οποία εκφράζει κανείς ξεκάθαρα και με ακρίβεια τις απόψεις του, τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τους στόχους του. η αποφυγή χαρακτηρισμών (Avoiding Dispositional Attribution). Δηλαδή η αποφυγή απόδοσης ευθυνών και χαρακτηρισμών στους άλλους σε προσωπικό επίπεδο. η εποικοδομητική ανάδραση-ανταπόκριση (Constructive feedback). η επίλυση προβλήματος (Problem solving).

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ: διεκδίκηση (dominating): Υψηλό ενδιαφέρον για τον εαυτό-χαμηλό για τους άλλους συνεργασία (intergrating):Υψηλό ενδιαφέρον για τον εαυτό-υψηλό για τους άλλους αποδοχή (obliging): Χαμηλό ενδιαφέρον για τον εαυτό-υψηλό για τους άλλους αποφυγή (avoiding): Χαμηλό ενδιαφέρον για τον εαυτό-χαμηλό για τους άλλους συμβιβασμός (compromising): Μέτριο ενδιαφέρον για τον εαυτό-μέτριο για τους άλλους

Η επίδραση της κουλτούρας και του φύλου στην επίλυση συγκρούσεων: Κολεκτιβιστικές κουλτούρες (ενδιαφέρον για τους άλλους): επιλογή των στρατηγικών επίλυσης συγκρούσεων της αποφυγής του συμβιβασμού και της αποδοχής Ατομικιστικές Κουλτούρες( ενδιαφέρον για τον εαυτό): επιλογή στρατηγικών διεκδίκησης και συνεργασίας Άντρες : διεκδίκηση και συμβιβασμός Γυναίκες: αποδοχή, συμβιβασμός, αποφυγή

Επίδραση της ιεραρχικής κλίμακας στην επίλυση συγκρούσεων οι υπάλληλοι που ανήκουν στην ανώτερη ιεραρχικά κλίμακα, λόγω της ισχύος που έχουν, ίσως θα προτιμούσαν την μέθοδο της συνεργασίας, του συμβιβασμού και της διεκδίκησης για την επίλυση συγκρούσεων. οι υφιστάμενοι μπορεί να μην προτίθενται να επιλέξουν μια τακτική επίλυσης συγκρούσεων που προκαλεί έναν προϊστάμενο και να προτιμούν τις στρατηγικές της αποφυγής και της αποδοχής Η στρατηγική του συμβιβασμού προτιμάται για την επίλυση συγκρούσεων μεταξύ των συνεργατών που έχουν την ίδια εξουσία.

ΟΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ: Η θεωρία των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας του Eysenck. Θεωρία των 16 χαρακτηριστικών της προσωπικότητας του Cattell. Η θεωρία του Goldberg και η λεξικολογική προσέγγιση Η θεωρία των πέντε παραγόντων της προσωπικότητας

Τα χαρακτηριστικά του μοντέλου των πέντε παραγόντων της προσωπικότητας των McCrae και Costa (1985): Δεκτικότητα στην εμπειρία (Openness to experience) Ευσυνειδησία (Conscientiousness) Εξωστρέφεια (Extraversion) Προσήνεια (Agreeableness) Νευρωτισμός (Neuroticism)

Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ: Το μοντέλο των πέντε παραγόντων πληροί τα τέσσερα κριτήρια που απαιτούνται για να θεωρηθεί επιστημονικά τεκμηριωμένο, τα οποία είναι τα εξής: θα πρέπει να παραμένει σταθερό σε διάρκεια χρόνου και να μπορεί να δίνει τα ίδια αποτελέσματα όταν αξιολογείται από διαφορετικούς παρατηρητές. τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με το μοντέλο των πέντε παραγόντων θα πρέπει να τεκμηριώνονται επιστημονικά αλλά και να εμφανίζονται στην καθημερινή αλληλεπίδραση των ατόμων. θα πρέπει να εμφανίζεται σε διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια. θα πρέπει να υπάρχει μια βιολογική υπόσταση των χαρακτηριστικών αυτών.

ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΞΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ SAUCIER, GEORGIADIS, ΤSAOUSIS ΚΑΙ GOLDBERG (2005) : αρνητική διάσταση /εντιμότητα (negative valence/ honesty) προσήνεια (agreeableness) /θετική συναισθηματική κατάσταση (positive affect) ανδρεία (Prowess)/ ηρωισμός (Heroism) εσωστρέφεια/ μελαγχολία (introversion) ήρεμος χαρακτήρας( even temper) ευσυνειδησία (conscientiousness)

ΟΡΙΣΜΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ Σύμφωνα με τον Goleman (1999) ο δείκτης συναισθηματικής νοημοσύνης (EQ) είναι ένα μέτρο της συναισθηματικής ευφυΐας ή της ικανότητας να χρησιμοποιεί κάποιος τα συναισθήματα και τις γνωστικές του ικανότητες στην καθημερινή του ζωή. Οι Salovey και Mayer (1990) όρισαν την ΣΝ «ως την ικανότητα να κατευθύνει κανείς τα συναισθήματα του αλλά και των άλλων και να μπορεί να ξεχωρίζει και να χρησιμοποιεί αυτές τις πληροφορίες για να κατευθύνει τις σκέψεις του και τις πράξεις του».

ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ: Μοντέλο συναισθηματικής νοημοσύνης των Salovey και Mayer το 1990 (EI90). Τροποποιημένο μοντέλο ικανοτήτων της συναισθηματικής νοημοσύνης (EI97) των Mayer και Salovey (1997) το οποίο μετριέται με όργανα μέτρησης απόδοσης. Οι Mayer και Salovey χαρακτηρίζουν την ΣΝ ως ένα σύνολο καλά καθορισμένων γνωστικών ικανοτήτων επεξεργασίας συναισθημάτων. Μη γνωστικό μεικτό μοντέλο του Bar-On (1997) της συναισθηματικής και κοινωνικής νοημοσύνης που μετριέται με όργανα μέτρησης προσωπικής αναφοράς. Ο Bar-On τοποθέτησε την ΣΝ στο πλαίσιο της θεωρίας της προσωπικότητας, ως ένα σύνολο από μη γνωστικές ικανότητες που επηρεάζουν την ικανότητα του ατόμου να επιτύχει ως προς την αντιμετώπιση των απαιτήσεων και των πιέσεων του περιβάλλοντος του.

ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΥΣ MAYER ΚΑΙ SALOVEY ΤΟ 1997 : Αντίληψη, Αξιολόγηση και έκφραση συναισθήματος: Η ικανότητα να αναγνωρίζει κανείς τα συναισθήματά του αλλά και των άλλων. Συναισθηματική διευκόλυνση της σκέψης: Τα συναισθήματα κατευθύνουν την σκέψη και την συμπεριφορά. Κατανόηση και ανάλυση των συναισθημάτων: Η ικανότητα κατανόησης πολύπλοκων συναισθημάτων. Ρύθμιση των συναισθημάτων: Ο έλεγχος των συναισθημάτων.

ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ BAR-ON (2000) αυτογνωσία συναισθηματική αυτογνωσία έκφραση των συναισθημάτων εν-συναίσθηση διαπροσωπικές σχέσεις αντοχή στο άγχος έλεγχος παρορμήσεων αξιολόγηση σκέψης και συναισθήματος ευελιξία επίλυση προβλήματος

ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Η επίδραση των χαρακτηριστικών της προσωπικότητας και των διαστάσεων της συναισθηματικής νοημοσύνης ως προς την επίλυση συγκρούσεων αλλά και ως προς την επιλογή της κάθε μιας από τις πέντε στρατηγικές επίλυσης συγκρούσεων. η επίδραση της ηλικίας στην επίλυση συγκρούσεων Η επίδραση του φύλου και του επαγγέλματος στην επίλυση συγκρούσεων Η επίδραση του τόπου καταγωγής στην επίλυση συγκρούσεων και η επίδραση του επαγγέλματος και του μορφωτικού επιπέδου στην επίλυση συγκρούσεων

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ: ΔΕΙΓΜΑ: Τα ερωτηματολόγια απαντήθηκαν από 223 άτομα, 86 άντρες (38.6%) και 137 (61.4%) γυναίκες από 21 ετών έως και 64 ετών. Ο μέσος όρος ηλικίας των ατόμων είναι ίσος με 38.4 έτη με μία τυπική απόκλιση της τάξεως των 10.6 ετών. Το δείγμα των 223 ατόμων επιλέχθηκε με συμπτωματική δειγματοληψία. ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: Α. Τεστ Χαρακτηριστικών Συναισθηματικής Νοημοσύνης (ΤΕ-ΧΑ-ΣΥ-Ν.. Τσαούσης, 2004). Β. Ερωτηματολόγιο Επίλυσης Διαφορών, (Conflict Resolution Scale – CRS. Thomas & Kilman, 1996). Γ.Ελληνικό Τεστ Προσωπικότητας (ΕΛΤΕΠ. Τσαούσης, 2007):

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ: Προτού προχωρήσουμε στην ανάλυση των δεδομένων, θα κάνουμε μία παρουσίαση αυτών με τη βοήθεια στατιστικών περιγραφικών μέτρων. Οι μεταβλητές που θα παρουσιαστούν περιγραφικά στον παρακάτω πίνακα, είναι η ηλικία των συμμετεχόντων, το σκορ των ερωτηθέντων στην επίλυση συγκρούσεων, στη συναισθηματική νοημοσύνη και όσον αφορά τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας.

Πίνακας Περιγραφικών Δεικτών Μέσος Όρος Διάμεσος Τυπική Απόκλιση Κατώτατο όριο Ανώτατο όριο Δείκτες αξιοπιστίας Ηλικία 38,41 36,00 10,64 21,00 64,00 Επίλυση συγκρούσεων 140,02 141,00 18,02 85,00 186,00 0.79 Συναισθηματική νοημοσύνη 182,55 182,00 21,31 109,00 244,00 0,87 Προσήνεια 111,65 112,00 14,22 49,00 140,00 0,93 Αρνητική διάσταση 31,95 28,00 11,69 22,00 Ηρωισμός 45,84 46,00 9,41 14,00 65,00 0,91 Ήρεμος Χαρακτήρας 29,53 30,00 8,71 11,00 51,00 0,88 Εσωστρέφεια 24,97 25,00 8,25 10,00 48,00 Ευσυνειδησία 19,99 18,00 8,12 9,00 43,00 0,90

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ: Υπόθεση 1: η επίλυση συγκρούσεων συσχετίζεται σημαντικά με την διάσταση της συναισθηματικής νοημοσύνης, «κατανόηση συναισθημάτων» και με το χαρακτηριστικό της προσωπικότητας, «ευσυνειδησία». η στρατηγική της «διεκδίκησης» βρέθηκε ότι συσχετίζεται στατιστικά σημαντικά μόνο με τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, «ηρωισμός» και «προσήνεια». η στρατηγική της συνεργασίας συσχετίζεται στατιστικά σημαντικά μόνο με τις διαστάσεις της συναισθηματικής νοημοσύνης «κατανόηση των συναισθημάτων» η στρατηγική του «συμβιβασμού» συσχετίζεται στατιστικά σημαντικά μόνο με την διάσταση της συναισθηματικής νοημοσύνης «κατανόηση των συναισθημάτων» και με το χαρακτηριστικό της προσωπικότητας, «εσωστρέφεια». ότι η στρατηγική της «αποφυγής» συσχετίζεται στατιστικά σημαντικά μόνο με τον «ηρωισμό» και την «κατανόηση των συναισθημάτων». η στρατηγική της «αποδοχής» συσχετίζεται στατιστικά σημαντικά με την «κατανόηση των συναισθημάτων», την «ευσυνειδησία», την «αντίληψη» και τον «ήρεμο χαρακτήρα».

Βηματική Πολλαπλή Παλινδρόμηση μεταβλητών πρόβλεψης για την επίλυση συγκρούσεων ( Περιλαμβάνονται μόνο οι σημαντικές μεταβλητές πρόβλεψης).

Δείκτης Πολλαπλής Παλινδρό-μησης Βηματική Πολλαπλή Παλινδρόμηση μεταβλητών πρόβλεψης για την διεκδίκηση (Περιλαμβάνονται μόνο οι σημαντικές μεταβλητές πρόβλεψης). Μεταβλητή Δείκτης Πολλαπλής Παλινδρό-μησης (R ) Συντελεστής Παλινδρόμη- σης (Β) Τυπικό Σφάλμα b Τυποποιημένος Συντελεστής Παλινδρόμησης Beta t Σημαντικότη-τα του t Ηρωισμός 0,32 0,24 0,04 0,38 5,57 0,00 Προσήνεια 0,35 -0,06 0,03 -0,16 -2,35 0,02

Δείκτης Πολλαπλής Παλινδρόμη-σης (R ) Συντελε-στής Παλινδρό-μησης (Β) Βηματική Πολλαπλή Παλινδρόμηση μεταβλητών πρόβλεψης για την συνεργασία (Περιλαμβάνονται μόνο οι σημαντικές μεταβλητές πρόβλεψης. Μεταβλητή Δείκτης Πολλαπλής Παλινδρόμη-σης (R ) Συντελε-στής Παλινδρό-μησης (Β) Τυπικό Σφάλμα b Τυποποιημένος Συντελεστής Παλινδρόμησης Beta t Σημαντικότητα του t Κατανόηση 0,43 0,23 0,035 0,39 6,42 0,00 Αντίληψη 0,46 0,09 0,036 0,16 2,67 0,01

Συντελε-στής Παλινδρό-μησης (Β) Βηματική Πολλαπλή Παλινδρόμηση μεταβλητών πρόβλεψης για τον συμβιβασμό (Περιλαμβάνονται μόνο οι σημαντικές μεταβλητές πρόβλεψης) Μεταβλητή Δείκτης Πολλαπλής Παλινδρόμησης (R ) Συντελε-στής Παλινδρό-μησης (Β) Τυπικό Σφάλ-μα b Τυποποιημέ-νος Συντελε-στής Παλινδρό-μησης Beta t Σημαντι-κότητα του t Κατανόηση 0,42 0,32 0,04 0,45 7,23 0,00 Εσωστρέφεια 0,44 0,09 0,13 2,09

Τυποποιημένος Συντελεστής Βηματική Πολλαπλή Παλινδρόμηση μεταβλητών πρόβλεψης για την αποφυγή (Περιλαμβάνονται μόνο οι σημαντικές μεταβλητές πρόβλεψης Μεταβλη-τή Δείκτης Πολλαπλής Παλινδρό-μησης (R ) Συντελε-στής Παλινδρό-μησης (Β) Τυπικό Σφάλμα b Τυποποιημένος Συντελεστής Παλινδρόμησης Beta t Σημαντι- κότητα του t Ηρωισμός 0,13 -0,09 0,04 -0,17 -2,46 0,01 Κατανόη-ση 0,21 0,11 0,05 0,16 2,34 0,02

Δείκτης Πολλαπλής Παλινδρόμησης (R ) Συντελεστής Παλινδρόμησης (Β) Βηματική Πολλαπλή Παλινδρόμηση μεταβλητών πρόβλεψης για την αποδοχή (Περιλαμβάνονται μόνο οι σημαντικές μεταβλητές πρόβλεψης) Μεταβλητή Δείκτης Πολλαπλής Παλινδρόμησης (R ) Συντελεστής Παλινδρόμησης (Β) Τυπικό Σφάλ-μα b Τυποποιημένος Συντελεστής Παλινδρόμησης Beta t Σημαντικότη-τα του t Κατανό-ηση 0,50 0,48 0,05 0,55 9,41 0,000 Ευσυνει-δησία 0,53 0,19 0,22 3,59 Αντίλη-ψη -0,15 -0,17 -2,86 0,005 Ήρεμος Χαρακτή-ρας 0,56 -0,12 -2,36 0,019

Υπόθεση 2: Ανιχνεύθηκαν οι πιθανές σχέσεις μεταξύ επίλυσης συγκρούσεων και ηλικίας με την χρήση του συντελεστή γραμμικής συσχέτισης του Pearson r. Η ηλικία δε φάνηκε να συσχετίζεται στατιστικά σημαντικά γραμμικά με την επίλυση συγκρούσεων, r(222)=-0.005, p =0.945<0.05 μη στατιστικά σημαντικό αποτέλεσμα (ns). Με άλλα λόγια δεν παρέχονται ενδείξεις ότι καθώς μεγαλώνει ένα άτομο βελτιώνεται η ικανότητα του στην επίλυση συγκρούσεων.

Υπόθεση 3: οι άντρες είναι πιο ικανοί από τις γυναίκες σε θέματα επίλυσης συγκρούσεων. το επάγγελμα, δηλαδή το αν δουλεύει κανείς στον ιδιωτικό ή τον δημόσιο τομέα, δεν παίζει ρόλο ως προς την ικανότητα των ατόμων να επιλύουν συγκρούσεις. Οι άντρες έχουν χαμηλή επίδοση στην επίλυση συγκρούσεων όταν εργάζονται στον δημόσιο τομέα και υψηλή όταν εργάζονται στον ιδιωτικό, ενώ αντίθετα οι γυναίκες έχουν χαμηλή επίδοση στην επίλυση συγκρούσεων όταν εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα και υψηλή όταν εργάζονται στον δημόσιο τομέα.

Προέλευση Διακύμαν-σης Αποτελέσματα Ανάλυσης Διακύμανσης κατά δύο παράγοντες για το φύλο και το επάγγελμα. Προέλευση Διακύμαν-σης Άθροισμα Τετραγώνων Βαθμοί ελευθε- ρίας(df) Μέσο Τετραγωνο Λόγος F Πιθανότητα. φύλο 2455,30 1 7,897 0,005 επάγγελμα 25,75 0,083 0,774 φύλο* επάγγελμα 2139,12 6,880 0,009 Σφάλμα 68094,39 218 310,93

Υπόθεση 4: Εξετάσαμε πως επηρεάζεται η επίλυση συγκρούσεων από τον τόπο καταγωγής χρησιμοποιώντας την ανάλυση διακύμανσης κατά έναν παράγοντα (One- Way ANOVA). Ο τόπος καταγωγής των ερωτηθέντων επηρεάζει στατιστικά σημαντικά την επίλυση συγκρούσεων. Το F τεστ της ανάλυσης διακύμανσης κατά ένα παράγοντα παρείχε ενδείξεις για τη στατιστική σημαντικότητα του παράγοντα (F(2,220)=7,42, p=0.001). οι ερωτηθέντες που προέρχονταν από αγροτική περιοχή είχαν καλύτερη επίδοση στην επίλυση συγκρούσεων ενώ τα άτομα που προέρχονταν από ημιαστική περιοχή είχαν την χειρότερη επίδοση.

Ανάλυση Διακύμανσης κατά έναν παράγοντα Άθροισμα τετραγώνων Βαθμοι ελευθερίας df Μέσο τετράγωνο Λόγος F Σημαντικότητα Μεταξύ των ομάδων 4553,322 2 2276,661 7,415 0,001 Εντός των ομάδων 67550,607 220 307,048 Σύνολο 72103,928 222

Πίνακας 18: Περιγραφικοί δείκτες για τον τόπο καταγωγής τόπος καταγωγής Μέσος όρος Τυπική Απόκλιση Αριθμός ατόμων Αστική περιοχή 141,4663 16,45749 178 Ημιαστική περιοχή 128,2500 21,71469 28 Αγροτική περιοχή 144,2353 20,73502 17 Σύνολο 140,0179 18,02200 223

Υπόθεση 5: Για να διαπιστωθεί κατά πόσο επιδρά το επάγγελμα και το μορφωτικό επίπεδο στην επίλυση συγκρούσεων εφαρμόστηκε η ανάλυση διακύμανσης κατά δύο παράγοντες (Two Way ANOVA), η οποία έδειξε ότι οι επιδράσεις των δύο αυτών παραγόντων δεν είναι στατιστικά σημαντικές. Όπως βλέπουμε στον πίνακα ούτε η κύρια επίδραση του επαγγέλματος (F(1,215)=0,001 p= 0,97 > 0.05) είναι στατιστικά σημαντική, ούτε η κύρια επίδραση του μορφωτικού επιπέδου (F (3,215)=0,66, p=0,58> 0,05), αλλά ούτε και η αλληλεπίδρασή τους (F(3,215)=0.88, p=0,45> 0,05). Άρα η ικανότητα επίλυσης συγκρούσεων των ατόμων δεν εξαρτάται από το αν δουλεύουν στον ιδιωτικό ή τον δημόσιο τομέα αλλά ούτε και από το επίπεδο μόρφωσής τους.

Πίνακας 19: Ανάλυση Διακύμανσης κατά δύο παράγοντες Μεταβλητές Άθροισμα τετραγώ-νων Βαθμοί Ελευθερίας df Μέσο τετράγωνο Λόγος F Σημαντικότητα επάγγελμα 0,32 1 0,001 0,97 Μορφωτικό επίπεδο 645,72 3 215,24 0,66 0,58 επάγγελμα * Μορφωτικό επίπεδο 865,49 288,49 0,88 0,45 Σφάλμα 70437,75 215 327,62

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ: Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας η προσωπικότητα και η συναισθηματική νοημοσύνη του ατόμου παίζουν σε έναν μικρό βαθμό ρόλο στην επιλογή στρατηγικών επίλυσης συγκρούσεων, όπως και το φύλο και ο τόπος καταγωγής των ατόμων. Από ότι φαίνεται από την έρευνα αυτή, υπάρχουν ίσως και άλλοι επιπλέον παράγοντες που επηρεάζουν τη συμπεριφορά του ατόμου όταν εμπλέκεται σε συγκρούσεις στον εργασιακό του χώρο, οι οποίοι δεν έχουν διερευνηθεί. Στο μέλλον θα πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες για την αιτίες των συγκρούσεων στον εργασιακό χώρο και για το ποιοι παράγοντες παίζουν τον πιο βασικό ρόλο ως προς την βελτίωση των ικανοτήτων επίλυσης συγκρούσεων.