ΕΝΔΥΝΑΜΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ RELEASE ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ ΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ: Μελίνα Κωνσταντίνου Μόρφω Χριστοφή Χριστιάνα Μακρυγιάννη ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ: Μαρία Χατζηπιερή

ΘΕΜΑ Καθορισμός Δεικτών Επιτυχίας για την ανάπτυξη του προφορικού λόγου σε ημερήσια βάση ΠΡΟΒΛΗΜΑ Η μη ικανοποιητική ικανότητα των παιδιών να εκφράζονται στην κοινή νέα ελληνική στον προφορικό λόγο, χρησιμοποιώντας ολοκληρωμένες προτάσεις

Γλώσσα Μαθηματικά ΣΚΟΠΟΣ Να αυξηθεί ο βαθμός ικανότητας του προφορικού λόγου των μαθητών /τριών στην κοινή νέα ελληνική Γλώσσα Λέξη Πρόταση Κείμενο Μαθηματικά Κατασκευή προβλήματος Λέξεις-Κλειδιά Περιγραφή διαδικασίας

1 Καθορισμός Στόχων 2 Καθορισμός Δεικτών Επιτυχίας με βάση τους στόχους του Σχεδίου Δράσης 3 Σχεδιασμός δραστηριοτήτων με βάση τους Δείκτες Επιτυχίας στα ημερήσια μαθήματα Δείκτες Επιτυχίας (ΔΕ) ● Οι Δείκτες Επιτυχίας διακρίνονται από τους στόχους στο ότι οι στόχοι δείχνουν το προτιθέμενο μαθησιακό αποτέλεσμα ενώ οι ΔΕ δείχνουν το αποτέλεσμα που έχει επιτευχθεί και πώς το αποτέλεσμα αυτό μετριέται στο τέλος του μαθήματος

Δείκτες Επιτυχίας στη Γλώσσα Παραδείγματα ▪ Να διηγούνται την περίληψη του κειμένου «Το παράξενο ταξίδι της Συννεφένιας» με τη βοήθεια εικόνων με χρονολογική σειρά ▪ Να παρουσιάζουν προφορικά τα σχεδιαγράμματα τους για τη δική τους ονειρεμένη πολιτεία με 3-4 αιτιολογημένες προτάσεις ▪ Να εκφράζουν τη γνώμη τους για τη ρύπανση της θάλασσας υποστηρίζοντάς την με δύο τουλάχιστον επιχειρήματα  

Δείκτες Επιτυχίας στα Μαθηματικά Παραδείγματα ▪ Να αναφέρουν προφορικά το κριτήριο με το οποίο χώρισαν τους αριθμούς σε άρτιους και περιττούς/μονούς ▪ Να επαναδιατυπώνουν οδηγίες από το βιβλίο Μαθηματικών με τη χρήση λέξεων-κλειδιών ▪ Να χρησιμοποιούν τους όρους «αριθμητής» και «παρονομαστής» για να περιγράψουν τον τρόπο εργασίας τους

Ομαδοσυνεργατική Μέθοδος Στην πλειοψηφία τους οι δραστηριότητες που σχεδιάστηκαν με βάση τους Δείκτες Επιτυχίας στηρίχθηκαν στην ομαδοσυνεργατική μέθοδο. Η ομάδα είναι ένα ιδανικό πλαίσιο ανάπτυξης του προφορικού λόγου. Η επιλογή της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας φάνηκε να έχει θετικές επιδράσεις στον τομέα της ανάπτυξης του προφορικού λόγου των παιδιών, αφού μέσα στην ομάδα παρατηρήθηκε αυξημένη ποιοτικά και ποσοτικά η επικοινωνία μεταξύ των μελών της.

Δραστηριότητες στο επίπεδο λέξης Βασικό λεξιλόγιο στο θρανίο και στον πίνακα Ιδεοθύελλα σχετική με το μάθημα Σελιδοδείκτης με λέξεις-κλειδιά της ενότητας. Ο σελιδοδείκτης χρησιμοποιείται και στο σπίτι για εργασία με τους γονείς. Χρησιμοποίηση βασικού λεξιλογίου μαθήματος για δημιουργία προτάσεων Στις ομάδες δίνονται λέξεις κλειδιά για να φτιάξουν προτάσεις. Η σύνθεση των προτάσεων μας δίνει την περίληψη του κειμένου.

Εύρεση παραγώγων των σύνθετων λέξεων Εύρεση παραγώγων των σύνθετων λέξεων. Δημιουργία προτάσεων, χρησιμοποιώντας τις λέξεις που έμαθαν. Εκμάθηση πολλών διαφορετικών λέξεων που αφορούν στην πράξη της πρόσθεσης αλλά και της αφαίρεσης. Έτσι, είναι εύκολο στο άκουσμα αυτών των λέξεων μέσα στο πρόβλημα, να μπορούν να βρουν την εξίσωση για να το λύσουν. Δραστηριότητες με το « Φαγαλέξη» που τρώει τις λέξεις ή τις φράσεις και πρέπει να αντικατασταθούν από τα παιδιά.

Δραστηριότητες στο επίπεδο πρότασης Υποστήριξη των μαθητών στην αρχική φάση με φράσεις που προστέθηκαν στο γλωσσικό δυναμικό των παιδιών. Λειτουργούν ως κίνητρο να παράγουν ιδέες (Πιστεύω ότι, Νομίζω, Κατά τη γνώμη μας …κ.τ.λ.) Φράσεις στον πίνακα που τους βοηθούν να αρχίζουν την πρότασή τους στη συζήτηση (Θέλω να συμπληρώσω, Θέλω να αναφέρω, Η άποψή μου είναι, Συμφωνώ, Διαφωνώ κλπ.) Χρησιμοποίηση φράσεων υπόθεσης (Λες να …, Πιθανόν …, Ίσως …, κτλ.)

Αλλαγή τίτλου μαθήματος Δραστηριότητες όπου δίνεται η ευκαιρία να αλλάξουν προτάσεις που θεωρούν λανθασμένες. Η μαγισσούλα " Ανακατώστρα" ήταν πολύ βοηθητική. Σύνθεση ιδεών από ιδεοθύελλα ή διαγράμματα Στήριξη της άποψης τους με ένα τουλάχιστον επιχείρημα, εφαρμόζοντας τη δομή του απλού επιχειρηματικού λόγου (Γνώμη-Επιχείρημα-Συμπέρασμα) Συμμετοχή στη συζήτηση:τα παιδιά έφτιαξαν τους κανόνες καλής συνομιλίας π.χ. να εκφράζουν τη γνώμη τους ελεύθερα, να αλλάζουν την αρχική τους γνώμη όταν πείθονται από τα επιχειρήματα του άλλου κτλ.

Δραστηριότητες στο επίπεδο κειμένου Δημιουργία προφορικών προβλημάτων. Με τη βοήθεια τριών χαρτονιών στον πίνακα βρίσκουν τρόπους να φτιάξουν το πρόβλημα (Αρχή -Μέση-Τέλος). Στο κάθε χαρτόνι γράφονται πολλές ιδέες. Βρίσκουν τα δομικά στοιχεία του κειμένου και τα συνθέτουν σε 3 – 4 προτάσεις με σωστή συντακτικά δομή. Ακόμη και όταν η ιστορία τελειώνει εξακολουθεί να υπάρχει η δυνατότητα του ύστερα. Τα παιδιά συνεχίζουν την ιστορία. Όταν θα υποδυθούν τη δασκάλα και θα εξηγήσουν σε άλλα παιδιά έναν ορισμό/μια έννοια, μια οδηγία ή μια διαδικασία.

Η χρήση μαγνητοφώνου: έδωσε τη δυνατότητα στους μαθητές να ακούσουν τις μαγνητοφωνημένες προφορικές τους εκφράσεις, να εντοπίσουν λάθη (ατυχείς εκφράσεις / συντακτικά λάθη / ύφος του λόγου κλπ.), να επαναπροσδιορίσουν τον προφορικό τους λόγο και να προσπαθήσουν να τον διορθώσουν. Σημαντικό ήταν το γεγονός ότι έγινε η επεξεργασία του προφορικού λόγου από όλους αμέσως μετά την παραγωγή του, κατά την οποία, αυτά που είπαν σχολιάστηκαν και κρίθηκαν ως προς το αν ήταν κατάλληλο για το σκοπό για τον οποίο παρήχθη. Έμαθαν να προσεγγίζουν το λόγο τους από τη σκοπιά του ακροατή.

Δημιουργικές Δραστηριότητες Θεατρικής Αγωγής: Διάλογοι σε δυάδες με τη χρήση φιγούρων Κουκλοθέατρο Δραματοποιήσεις Ρόλοι στις ομάδες Αυτοσχεδιάζω στο θεατρικό παιχνίδι – ολοκληρωμένη πρόταση – συγκροτημένη σκέψη.

Άλλες δημιουργικές δραστηριότητες Δημιουργία ποικίλων επικοινωνιακών περιστάσεων που έδωσαν το έναυσμα για την παραγωγή ποικίλων μορφών και ειδών λόγου. Ρεπορτάζ σε άμεση αναμετάδοση (για να έχει ροή λόγου) για ένα επίκαιρο θέμα π.χ. μια κακοκαιρία, η αναμετάδοση του καρναβαλιού κ.α. «Ο διάδρομος της σκέψης» - Ένα παιδί παίρνει συγκεκριμένο ρόλο και περνά ανάμεσα στα παιδιά που είναι χωρισμένα σε δύο ομάδες. Η κάθε ομάδα υποστηρίζει κάτι διαφορετικό από την άλλη και προσπαθούν με επιχειρήματα να πείσουν το παιδί που περπατά στο διάδρομο. Διαλογική αντιπαράθεση (Debate)

Αναστοχασμός – Συμπεράσματα Η συμμετοχή μας στην έρευνα δράσης μας έδωσε την ευκαιρία να εμπλακούμε σε μια πολύ δημιουργική διαδικασία διδασκαλίας – μάθησης. Ξεκινώντας από το σχεδιασμό, προχωρώντας από τη δράση στον αναστοχασμό και από τον αναστοχασμό σε μια νέα δράση, μέσα από μια διαδικασία που η γνώση δεν ήταν επιβαλλόμενη πετύχαμε τη βελτίωση, η οποία μετατράπηκε σε γνώση και αλλαγή αντίληψης και στάσης απέναντι στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ψηλός βαθμός ικανοποίησης των συναδέλφων που εφαρμόσαμε τις πιο πάνω δραστηριότητες και είναι πρόθεσή μας να συνεχίσουμε να τις εφαρμόζουμε.

Η εργασία σε μικρές ομάδες επέτρεψε και στους για διάφορους λόγους διστακτικούς ή ανασφαλείς μαθητές να συμμετάσχουν και να θελήσουν να εκφράσουν τη γνώμη τους. Έτσι, ξεκινώντας από τα πλαίσια της μικρής ομάδας μπόρεσαν να αποκτήσουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, καθώς φαίνεται ότι διαπίστωσαν ότι ο λόγος τους λειτούργησε αποτελεσματικά και έγινε αποδεκτός στα πλαίσια της ομάδας. Η αυτοπεποίθηση αυτή ήταν χρήσιμη και τους βοήθησε σιγά σιγά να μην έχουν αναστολές προκειμένου να πάρουν το λόγο ενώπιον όλης της τάξης. Η στήριξη που είχαμε από τα μέλη της ερευνητικής ομάδας είχε βοηθήσει πολύ, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα στάδια υλοποίησης του σχεδίου δράσης αλλά και μετέπειτα στο στάδιο εφαρμογής του μέσα από επιμέρους αναστοχασμούς που μας δόθηκαν.

Η συμμετοχή μας στην έρευνα δράσης επέδρασε θετικά στη δική μας επαγγελματική ανάπτυξη ως εκπαιδευτικών. Συγκεκριμένα, αποτέλεσε μια διαδικασία που ήταν πολύ αποτελεσματική, αφού σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε από τη σχολική μας μονάδα, για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα εντός της σχολικής μονάδας με σκοπό τη βελτίωση. Επίσης, συνδέθηκε με συγκεκριμένες καθημερινές δραστηριότητες εμάς και των μαθητών μας. Η εμπλοκή μας σε συγκεκριμένες διδακτικές δραστηριότητες και ενέργειες παρατήρησης και κριτικής ανασκόπησης μεταξύ μας ήταν πολύ εποικοδομητικές. Η ομάδα των εκπαιδευτικών του σχολείου μας που έλαβε μέρος στο πρόγραμμα υιοθέτησε συνεργατικές συμπεριφορές μεταξύ της. Αυτή η συνεργατική διαδικασία βοήθησε ώστε ο αναστοχασμός μας που γινόταν κυρίως σε αλληλεπίδραση με τους άλλους εκπαιδευτικούς που λάμβαναν μέρος στην έρευνα να είναι πιο αποτελεσματικός.