Βασικές αρχές καλής λειτουργίας των σχολείων Αλβανόπουλος Γιώργος Σχολικός Σύμβουλος Ελευθερούπολη 4/9/2014

Άξονες παρουσίασης Τα ΑΠΣ-ΔΕΠΠΣ και το ΝΠΣ (βλ. Ψηφιακό Σχολείο) Το σχολικό περιβάλλον Η αποτελεσματική διδασκαλία Διαφοροποιημένη διδασκαλία Συνεργασία Σχολείου Οικογένειας

1. Τα ΑΠΣ-ΔΕΠΠΣ και το ΝΠΣ Γενικό μέρος (24 σελ.) Η φιλοσοφία της ΠΕ Η φιλοσοφία της διδακτικής των γνωστικών αντικειμένων Οι βασικοί στόχοι του κάθε μαθήματος

2. Το σχολικό περιβάλλον Διαπροσωπικές σχέσεις και προσδοκίες Παιδαγωγικό κλίμα της τάξης Οργάνωση σχολικής τάξης

Οι διαπροσωπικές σχέσεις στο σχολείο «Η μάθηση και η ανάπτυξη προωθούνται μέσα από τη διαπροσωπική επικοινωνία και τις σχέσεις τις οποίες εκφράζει και εδραιώνει» (Vygotsky) Δασκαλο-μαθητικές & δια-μαθητικές σχέσεις στην τάξη.

Δασκαλο-μαθητικές σχέσεις Επηρεάζουν τη συμπεριφορά των μαθητών και την μακροπρόθεσμη ανάπτυξή τους. Η ικανότητα του εκπαιδευτικού να συνάπτει θετικές σχέσεις, θεωρείται σημαντικό στοιχείο της διδακτικής ικανότητας. Οι δασκαλο-μαθητικές σχέσεις είναι ιδιαίτερα σημαντικές διότι καθορίζουν την ικανοποίηση ή μη των βασικών αναγκών των μαθητών, που είναι ένας από τους κύριους λόγους της μαθητικής παραβατικότητας.

Δασκαλο-μαθητικές σχέσεις... Μέσα από τις δασκαλο-μαθητικές σχέσεις διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό η αυτοαντίληψη και αυτοεκτίμηση των μαθητών που καθορίζουν τη μαθησιακή και κοινωνική συμπεριφορά τους. Οι δασκαλο-μαθητική επικοινωνία συμβάλει στη δημιουργία ή την υπέρβαση προβλημάτων που έχουν σχέση με τα κοινωνικά στερεότυπα.

Δασκαλο-μαθητικές σχέσεις... τέλος Τρόποι βελτίωσης δασκαλο-μαθητικών σχέσεων. Αύξηση των λεκτικών και μη λεκτικών επιβραβεύσεων και μείωση των επικρίσεων. Περιγραφή προβληματικών καταστάσεων και των συνεπειών σε πρώτο ενικό πρόσωπο. Συζήτηση εκτός τάξης των προσωπικών προβλημάτων και ενδιαφερόντων. Καλλιέργεια της ενσυναίσθησης με σχέδια εργασίας Δραστηριότητες Σχολικής και Κοινωνικής Ζωής (ΝΠΣ) Αποδοχή της διαφορετικότητας.

Φραγκουδάκη... Η άνιση επίδοση στο σχολείο δεν είναι αποτέλεσμα ατομικής διαφοράς, αλλά καθορίζεται από την κοινωνική καταγωγή των ατόμων. Όσα παιδιά από τις κοινωνικά μη προνομιούχες οικογένειες αποκλίνουν από το στατιστικό φαινόμενο και έχουν επίδοση άριστη, που οδηγεί στα πανεπιστήμια, αντιστοιχούν παντού σε ποσοστά στατιστικά μη σημαντικά.

Παιδαγωγικό κλίμα της τάξης

Κατά αντιστοιχία για ένα σχολείο; Τι είναι σημαντικό για ένα φυτό; Κατά αντιστοιχία για ένα σχολείο;

Τι είναι το κλίμα, η κουλτούρα σχολείου και το κλίμα σχολικής τάξης; ΚΛΙΜΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ιδιαίτερη ατμόσφαιρα του σχολείου (π.χ. φιλική, εχθρική, ανταγωνιστική) Η φύση των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων στο σχολείο (π.χ. μεταξύ των εκπαιδευτικών, μεταξύ του Διευθυντή και των εκπαιδευτικών, μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών, μεταξύ εκπαιδευτικών και γονιών). ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ταυτότητα του σχολείου • Οι κοινό προσανατολισμοί του σχολείου που το κρατούν ενωμένο, το όραμα, οι αξίες, οι κανόνες συμπεριφοράς, οι παραδόσεις. • Το νόημα και η σημασία που δίνουμε σε κάθε γεγονός και σε κάθε πράγμα. • Τι πραγματικά συμβαίνει ανεπίσημα στο σχολείο. ΚΛΙΜΑ ΤΑΞΗΣ Αναφέρεται κυρίως στα συναισθήματα και περιγράφει τις διαπροσωπικές σχέσεις του μαθητή τόσο με το δάσκαλό του, όσο και με τους συμμαθητές του. Ο τρόπος με τον οποίο οι μαθητές βιώνουν τις σχέσεις που αναπτύσσονται μέσα στην τάξη. Οι αλληλεπιδράσεις των συμμετεχόντων στα παιδαγωγικά συμβάντα, γεγονότα, φαινόμενα ή καταστάσεις.

Η σημασία του θετικού ψυχολογικού κλίματος. Στηρίζει ψυχολογικά τους μαθητές. Προκαλεί το ενδιαφέρον τους για την παρουσία τους στο σχολείο και το μάθημα. Βοηθά στη μεγαλύτερη συμμετοχή των μαθητών. Ενθαρρύνει τη διαπροσωπική επικοινωνία. Δημιουργεί οικογενειακή ατμόσφαιρα. Δείχνει εμπιστοσύνη στους μαθητές. Επηρεάζει αποφασιστικά τη μάθηση και τη συμπεριφορά (προωθεί τη μάθηση). Ενισχύει την αυτοεκτίμηση.

Το αρνητικό ψυχολογικό κλίμα δημιουργεί πολλά προβλήματα όσον αφορά: Προβλήματα από αρνητικό ψυχολογικό κλίμα Το αρνητικό ψυχολογικό κλίμα δημιουργεί πολλά προβλήματα όσον αφορά: Την ψυχολογία του μαθητή Τη διάθεση του απέναντι στο σχολείο Τη μαθησιακή του ικανότητα Την κοινωνικότητά του

Παράγοντες για αποκατάσταση θετικού ψυχολογικού κλίματος Αποδοχή και αναγνώριση του μαθητή. Φυσικό πλησίασμα. Άτυπες επικοινωνίες. Συνεργατικό κλίμα. Στυλ συμπεριφοράς. Μορφή κοινωνικής οργάνωσης της τάξης. Θεσμοθέτηση διαδικασιών εμπλοκής των μαθητών στην οργάνωση της τάξης και την αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Τι είναι Εκπαιδευτικό Περιβάλλον και ποια η σημασία του; Κοινά γνωρίσματα των παραπάνω τρόπων πρέπει να είναι η άμεση και έμμεση, με λόγια και με πράξεις, εκδήλωση α) σεβασμού και ενδιαφέροντος του εκπαιδευτικού προς τους μαθητές, τη "βιογραφία" τους, τις ανάγκες και τις δυνατότητές τους, β) αποδοχής, φροντίδας, ενθάρρυνσης, στήριξης όλων ανεξαιρέτως των μαθητών και, τέλος, γ) άμεσης και έμμεσης έκφρασης υψηλών προσδοκιών για όλους. .

Αξιολόγηση Ψυχολογικού Κλίματος στο ελληνικό Σχολείο: Οι διαστάσεις που συναπαρτίζουν το συνολικό ψυχολογικό κλίμα: Ικανοποίηση (Satisfaction): Θετικός, συμπεριληπτικός, δείκτης της κυρίαρχης ατμόσφαιρας της σχολικής τάξης, ο οποίος προκύπτει ως συνισταμένη των σχέσεων του μαθητή με τον εκπαιδευτικό, τους συμμαθητές, το περιεχόμενο του Α.Π. και την οργάνωση του τρόπου εργασίας. Διενεκτικότητα (Friction): αρνητικός δείκτης, ο οποίος, συνοψίζει την ποιότητα των διαμαθητικών σχέσεων και δηλώνει το βαθμό τριβών και, ή αντιπαραθέσεων μεταξύ συμμαθητών. Ανταγωνιστικότητα (Competitiveness): δείκτης αποτίμησης του πλαισίου της κοινωνικής οργάνωσης της σχολικής εργασίας. Δυσκολία (Difficulty): αρνητικός, από ένα σημείο και μετά, δείκτης αποτίμησης των σχέσεων του μαθητή με το περιεχόμενο του Α.Π. Συνεκτικότητα (Cohesiveness): θετικός δείκτης, που συνοψίζει αξιολογικά τη φύση των διαμαθητικών σχέσεων και δηλώνει το βαθμό φιλίας, αποδοχής και ταύτισης με τους συμμαθητές στο πλαίσιο της σχολικής κοινότητας.

Οργάνωση τάξης Η οργάνωση του χώρου στο συνεργατικό δημοτικό σχολείο Προβλήματα συμπεριφοράς Καθορισμός κανόνων λειτουργίας της τάξης Συνδιαμόρφωση κανόνων (περιγράψτε ομαδικά την ιδανική τάξη) Ενσυναίσθηση Ρεαλιστικότητα και σαφήνεια Θετική διατύπωση όπως… Μέσα στην ομάδα λέω τη γνώμη μου όταν έρθει η σειρά μου. Σέβομαι την άποψη που εκφράζει ο συμμαθητής μου Συνέπειες

3. Η αποτελεσματική διδασκαλία

Αποτελεσματικό σχολείο Οι κυριότεροι παράγοντες αποτελεσματικού σχολείου (Πασιαρδής, 2001): α) Η εκπαιδευτική ηγεσία, β) Οι υψηλές προσδοκίες, γ) Η έμφαση στη διδασκαλία, δ) Η μέτρηση και αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών, ε) Η συνεργασία και συμμετοχή της οικογένειας-σχολείου και τέλος στ) Το σχολικό κλίμα.

4. Διαφοροποιημένη Διδασκαλία

Διδακτικό υλικό

Επινοήστε δραστηριότητες για την ικανοποίηση όλων των μαθησιακών στιλ σε ένα σχέδιο εργασίας για το ποδήλατο

Γνωστικοί Βοηθήστε να γράψουμε στόχους με διαβάθμιση δυσκολίας για το ΣΕ «Η γειτονιά» Γνωστικοί ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ Παραγωγή νέων ιδεών, πραγμάτων ή τρόπου θέασης των γεγονότων (να σχεδιάζει, κατασκευάζει, παράγει, εφευρίσκει κοκ) Να κατασκευάσει χάρτη με τα σπίτια που έμεναν τα 3 γουρουνάκια και να ονοματίσει τις οδούς.Να δώσει άλλα ονόματα ΑΞΙΟΛΟΓΕΙ Λήψη της σωστής απόφασης (να ελέγχει, υποθέτει, κριτικάρει, πειραματίζεται, κρίνει κοκ Πώς θα ήταν η πόλη μας χωρίς οδούς; Τα θετικά και αρνητικά της γειτονιάς. Πώς θα ήθελα να είναι η γειτονιά μου. κλπ ΑΝΑΛΥΕΙ Σπάσιμο της πληροφορίας σε μικρότερα μέρη για εξερεύνηση και κατανόηση των σχέσεων των μερών (να συγκρίνει, οργανώνει, αποδομεί, βρίσκει, διερωτάται, ρωτάει κοκ) Να εξηγεί γιατί δόθηκαν τα συγκεκριμένα ονόματα στους δρόμους της γειτονιάς. Από τι απαρτίζεται μία γειτονιά κλπ ΕΦΑΡΜΟΖΕΙ Χρήση της πληροφορίας σε άλλα οικεία πλαίσια (να εφαρμόζει, χρησιμοποιεί, εκτελεί, διεξάγει, κοκ) Να περιηγηθεί στους δρόμους της γειτονιάς νοερά και πραγματικά ΚΑΤΑΝΟΕΙ Εξήγηση ιδεών ή εννοιών (να ερμηνεύει, κάνει περίληψη, παραφράζει, ταξινομεί, ελέγχει, κοκ) Γιατί οι άνθρωποι επιλέγουν να ζουν σε γειτονιές; ΘΥΜΑΤΑΙ Ανάκληση πληροφοριών (να αναγνωρίζει, καταγράφει, περιγράφει, ανακαλεί, ονομάζει, εντοπίζει τις οδούς της γειτονιάς

5. Συνεργασία Σχολείου Οικογένειας Η 1η συνάντηση του έτους Χώρος; ίσως και εκτός σχολείου (π.χ. πολιτιστικός σύλλογος) Χρόνος; που εξυπηρετεί τις ανάγκες γονέων και εκπ/κών (π.χ. ένα απόγευμα Δευτέρας ή Τετάρτης με έγκαιρη και έγγραφη ενημέρωση των γονέων) Πότε; Το συντομότερο δυνατό Κλίμα; ευπρόσδεκτο (χειραψία, αυτοσυστηθείτε, χαμόγελο) Βασικός σκοπός της συνάντησης; η συνεργασία σχολείου οικογένειας προς όφελος του παιδιού, του σχολείου, της οικογένειας και της κοινότητας.

5. Συνεργασία Σχολείου Οικογένειας Η 1η συνάντηση του έτους Ενδεικτικά θέματα ενημέρωσης: Γενικοί σκοποί της εκπαίδευσης (όχι μόνο γνώσεις αλλά και αξίες) Απαιτήσεις γνωστικών αντικειμένων (π.χ. βασικοί στόχοι Γλώσσας, Μαθ., Ιστορίας κλπ) Τρόπος εργασίας στην τάξη Πολιτική για τις Κατ’ Οίκον Εργασίες (π.χ. στόχος η εμπέδωση των πυρηνικών γνώσεων και η διόρθωση των συχνών λαθών της τάξης) Πολιτική για τα κριτήρια αξιολόγησης (κάθε πότε, με τι στόχο κλπ) Τρόποι επικοινωνίας (π.χ. φυσική παρουσία, τηλεφωνικά, e-mail, τετράδιο επικοινωνίας) Πώς θα μπορούσαν να βοηθήσουν αποτελεσματικά οι γονείς στο σπίτι (δεξιότητες μελέτης, διαχείριση χρόνου, εκπαιδευτικά παιχνίδια, έλεγχος της TV του internet κλπ) Σε περίπτωση έντασης οι γονείς ας επικοινωνούν πρώτα με τον/την εκπ/κό για διευκρινίσεις, επίλυση αποριών (συχνά τα παιδιά μεταφέρουν παραποιημένα τα γεγονότα)

Υπενθύμιση σημαντικών παραγόντων της εκπαιδευτικής διαδικασίας Εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης Τριμηνιαίοι & ετήσιοι έλεγχοι προόδου Κατ’ Οίκον Εργασίες Συνεργασίες Επιμορφώσεις …

Τα 7 κοινωνικά αμαρτήματα Γνώση χωρίς χαρακτήρα. Επιστήμη χωρίς ανθρωπισμό. Πλούτη χωρίς μόχθο. Εμπόριο χωρίς ηθική. Πολιτική χωρίς αρχές. Ευχαρίστηση χωρίς συναίσθηση. Λατρεία χωρίς αυτοθυσία Mahatma Gandhi The "seven social sins": Knowledge without character Science without humanity Wealth without work Commerce without morality Politics without principles Pleasure without conscience Worship without self-sacrifice - Mahatma Gandhi