ΟΙ ΕΘΝΙΚΟΙ ΔΡΥΜΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 3ο ΕΠΑΛ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΤΜΗΜΑTA: Α2-A3 Συντονισμός του προγράμματος: ΠΙΝΤΖΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ ΒΛΑΧΟΘΑΝΑΣΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ

Προστατευόμενες περιοχές Σύμφωνα με τη Σύμβαση για τη Βιοποικιλότητα, ο όρος προστατευόμενες περιοχές αναφέρεται σε: «καθορισμένες γεωγραφικές περιοχές οι οποίες ιδρύονται και η διαχείρισή τους γίνεται με σκοπό την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων προστασίας και διατήρησής τους»,

Προστατευόμενες περιοχές ενώ σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (ΙUCΝ) ορίζονται ως: «χερσαίες ή θαλάσσιες περιοχές οι οποίες ιδρύονται με σκοπό την προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας και των φυσικών και πολιτισμικών αξιών τους, των οποίων η διαχείριση επιτυγχάνεται με νομικά μέσα ή άλλους αποτελεσματικούς τρόπους». Glacier National Park

Στόχοι ίδρυσης των προστατευόμενων περιοχών η διατήρηση και προστασία σημαντικών ειδών πανίδας και χλωρίδας και των ενδιαιτημάτων τους, η διατήρηση της γενετικής βιοποικιλότητας (γενετικά αποθέματα), η προώθηση της επιστημονικής έρευνας, η διατήρηση των φυσικών, παραδοσιακών και πολιτισμικών χαρακτηριστικών, η εκπαίδευση, η αναψυχή και η ανάπτυξη του βιώσιμου τουρισμού, η αειφορική διαχείριση των φυσικών πόρων, η διατήρηση μια σειράς λειτουργιών που επιτελούνται στο φυσικό περιβάλλον και είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της ζωής πάνω στη γη.

Κατηγορίες προστατευόμενων περιοχών (ΙUCΝ, 1994) Περιοχές απολύτου προστασίας για την προώθηση της επιστημονικής έρευνας Περιοχές άγριας ζωής, όπου η προστασία της άγριας ζωής είναι ο κύριος διαχειριστικός στόχος Εθνικά πάρκα, για την προστασία και διατήρηση των φυσικών οικοσυστημάτων Φυσικά μνημεία, για την προστασία και διατήρηση συγκεκριμένων φυσικών χαρακτηριστικών Περιοχές προστασίας συγκεκριμένων ειδών, ή οικοσυστημάτων Χερσαίες και θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές Προστατευόμενες περιοχές για τη διαχείριση φυσικών πόρων. ΚΡΙ-ΚΡΙ

Εθνικοί δρυμοί Ως εθνικοί δρυμοί ορίζονται δασικές περιοχές οι οποίες παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον από άποψη διατήρησης της άγριας χλωρίδας και πανίδας, των γεωμορφολογικών σχηματισμών, του υπεδάφους, της ατμόσφαιρας, των υδάτων και γενικώς του φυσικού περιβάλλοντός τους και των οποίων επιβάλλεται η προστασία, η διατήρηση και η βελτίωση της σύνθεσης, της μορφής και των φυσικών αξιών τους, για αισθητική, ψυχική και υγιεινή απόλαυση και ανάπτυξη του τουρισμού, καθώς και για τη διενέργεια πάσης φύσεως επιστημονικών ερευνών. ΟΛΥΜΠΟΣ

Ο σκοπός για τον οποίο ιδρύθηκαν: Να αφεθεί η φύση ελεύθερη, ανεπηρέαστη από εξωτερικές επιδράσεις, να ακολουθήσει τις δικές της διεργασίες. Να διατηρηθεί το φυσικό περιβάλλον για λόγους αισθητικής απόλαυσης και επιστημονικής έρευνας, ανεπηρέαστο από "αναπτυξιακά" προγράμματα. Να προσφέρουν ευκαιρίες αναψυχής στο κοινό. Να διατηρηθούν ως βιογενετικά αποθέματα και ζωντανά μουσεία φυσικής ιστορίας για την προαγωγή της έρευνας και της εκπαίδευσης. ΠΙΝΔΟΣ

Διαχείριση Η διαχείριση γίνεται στα πλαίσια των αρχών που καθορίζονται από το Ν.Δ. 996/71. Σύμφωνα με το διάταγμα αυτό, οι Εθνικοί Δρυμοί αποτελούνται από τον πυρήνα, έκτασης 1.500 ha (1 εκτάριο=10 στρέμματα), και την περιφερειακή ζώνη έκτασης τουλάχιστον ίσης με το πυρήνα. ΑΩΟΣ

Εθν. Δρυμός Πίνδου. Λίμνες Φλέγκα Στον πυρήνα επιβάλλονται απαγορεύσεις στην ανάπτυξη ή εκμετάλλευση όπως: ανόρυξη και εκμετάλλευση λατομείων, ανασκαφές, τοποθέτηση διαφημιστικών πινακίδων, βιομηχανικές δραστηριότητες, κατασκευή κτισμάτων κ.α., γεωργική και δασοπονική εκμετάλλευση, βοσκή, κυνήγι, ψάρεμα. ΒΑΛΙΑ ΚΑΛΝΤΑ Εθν. Δρυμός Πίνδου. Λίμνες Φλέγκα

Απαγορεύσεις στην περιφερειακή ζώνη Στην περιφερειακή ζώνη όλες οι δραστηριότητες ελέγχονται από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες, ώστε να μην έχουν αρνητική επίδραση στον πυρήνα. Επίσης κάθε εκμετάλλευση οργανώνεται με τρόπο που να συμμετέχει στην υλοποίηση των στόχων ίδρυσης του Εθνικού Δρυμού.

Ο πρώτος εθνικός δρυμός Ο πρώτος εθνικός δρυμός, με σκοπό την προστασία ενός απειλούμενου είδους, ιδρύθηκε το 1864, από τον Αβραάμ Λίνκολν, στο Yosemite της Καλιφόρνιας, για να προστατευθεί η Σεκόγια η γιγάντιος, ένα τεραστίων διαστάσεων κωνοφόρο, που κινδύνευε να εξαφανισθεί, από την εντατική υλοτομία. YOSEMITE PARK

Yellowstone National Park Την ίδια περίπου εποχή, το 1872, ιδρύθηκε από τον πρόεδρο Ulysses Grant και ο Εθνικός Δρυμός του Yellowstone. Ο σκοπός όμως στην περίπτωση αυτή δεν περιοριζόταν στην προστασία της ίδιας της φύσης και του τοπίου, αλλά της φύσης ως δημόσιου πάρκου αναψυχής, προς όφελος του λαού. Ήταν η πρώτη επίσημη αναγνώριση ότι η φύση είναι παράγων ισορροπίας, χαράς και ψυχικής υγείας για τον άνθρωπο των πόλεων, που είχε ήδη αρχίσει να ασφυκτιά στο τεχνητό αστικό περιβάλλον. YELLOWSTONE

Οι Εθνικοί δρυμοί της Ελλάδας Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη η οποία απέκτησε εθνικό δρυμό, το 1938 όπου ιδρύθηκαν εθνικοί δρυμοί στον Όλυμπο και τον Παρνασσό. Συνολικά η Ελλάδα διαθέτει 10 εθνικούς δρυμούς που καλύπτουν περίπου 840.000 στρέμματα ξεχωρίζοντας ο καθένας για τα δικά του στοιχεία. Φθινοπωρινός Όλυμπος

ΧΑΡΤΗΣ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΔΡΥΜΩΝ ΠΡΕΣΠΕΣ ΒΙΚΟΣ-ΑΩΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ ΠΙΝΔΟΣ ΟΙΤΗ ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ ΠΑΡΝΗΘΑ ΑΙΝΟΣ ΣΟΥΝΙΟ ΣΑΜΑΡΙΑ

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΟΛΥΜΠΟΥ Έτος ίδρυσης: 1938 Έκταση πυρήνα: 3.933 εκτ. Στην ανατολική πλευρά της Κεντρικής Ελλάδας, κοντά στο Λιτόχωρο στο νομό Πιερίας, βρίσκεται το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, ο Όλυμπος, η μυθική κατοικία των αρχαίων θεών. Στους ορεινούς όγκους, τα οροπέδια και τα φαράγγια του φιλοξενεί πάνω από 1.700, πολλά σπάνια και ενδημικά, φυτικά είδη, μέσα σ' ένα περιβάλλον υψηλής αισθητικής αξίας και ορειβατικού ενδιαφέροντος.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ Έτος ίδρυσης: 1938 Έκταση πυρήνα: 3.513 εκτ. Στα όρια των νομών Φωκίδας και Βοιωτίας, μεταξύ Αράχωβας, Δελφών και Επτάλοφου, ιδρύθηκε ο Εθνικός Δρυμός Παρνασσού. Στον άμεσο περίγυρο του Δρυμού υπάρχουν αξιόλογοι αρχαιολογικοί χώροι και χιονοδρομικά κέντρα.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΑΡΝΗΘΑΣ Έτος ίδρυσης: 1961 Έκταση πυρήνα: 3.816 εκτ. Ο Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας ιδρύθηκε με σκοπό τη διατήρηση της πλούσιας άγριας χλωρίδας και πανίδας, σε απόσταση 40 χιλιομέτρων βόρεια της Αθήνας με άνετη προσπέλαση από ασφαλτόδρομους. Το υψομετρικό εύρος του Δρυμού αρχίζει από τα 400 περίπου μέτρα (νότιο όριο "Μετόχι") και φτάνει στις ψηλότερες κορυφές του βουνού, την "Καραμπόλα" (1.413 μ.), το "Όρνιο" (1.350 μ.), το "Ξεροβούνι (1.120 μ.), το "Αυγό" (1.150 μ.), τον "Αέρα" (1.160 μ.) κ.α.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΑΙΝΟΥ Έτος ίδρυσης: 1962 Έκταση πυρήνα: 2.862 εκτ. Στο νησί της Κεφαλλονιάς, στο Ιόνιο πέλαγος, κοντά στο Αργοστόλι και στη Σάμη βρίσκεται ο μικρότερος από τους εθνικούς δρυμούς της Ελλάδας, ο Εθνικός Δρυμός Αίνου. Σκοπός της ίδρυσής του ήταν η διαφύλαξη από υβριδισμούς του κατ' εξοχήν ενδημικού είδους ελάτης (Abies Cephalonica), που καλύπτει επιφάνεια 1973 εκτ.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΛΕΥΚΩΝ ΟΡΕΩΝ (ΣΑΜΑΡΙΑΣ) Έτος ίδρυσης: 1962 Έκταση πυρήνα: 4.850 εκτ. Από τη νότια πλευρά του οροπεδίου του Ομαλού στη θέση ξυλόσκαλο, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, στα Λευκά Όρη, στο νομό Χανίων της δυτικής Κρήτης, ξεκινά το φαράγγι της Σαμαριάς. Η άλλη άκρη του φαραγγιού, που απέχει 16 περίπου χιλιόμετρα, καταλήγει στις νότιες ακτές της Κρήτης στο Λιβυκό πέλαγος. Το φαράγγι της Σαμαριάς - σχηματισμός μοναδικός στη Μεσόγειο, μαζί με τις γύρω πλαγιές και άλλα μικρότερα φαράγγια, αποτελεί τον Εθνικό Δρυμό Λευκών Ορέων ή Σαμαριάς.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΟΙΤΗΣ Έτος ίδρυσης: 1966 Έκταση πυρήνα: 3.010 εκτ. Έκταση περιφερειακής ζώνης: 4.200 εκτ. Κοντά στην Υπάτη και την Παύλιανη, στο Νομό Φθιώτιδας και στο ομώνυμο βουνό, που ορθώνεται επιβλητικά στα νότια της κοιλάδας του Σπερχειού ποταμού, ιδρύθηκε ο Εθνικός Δρυμός Οίτης, που εκτείνεται υψομετρικά από τα 400 μ. μέχρι τα 2.116 μ. της κορυφής Γρεβενό.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ Έτος ίδρυσης: 1966 Έκταση πυρήνα: 3.393 εκτ. Έκταση περιφ. ζώνης: 3.534 εκτ. Είναι ένας από τους σπουδαιότερους δρυμούς της χώρας. Αποτελεί μια απομονωμένη περιοχή στο βόρειο τμήμα της οροσειράς της Πίνδου και περιλαμβάνει την κοιλάδα της Βάλια Κάλντα και του Αρκουδορέματος με τα βουνά Λύγκος και Μαυροβούνι. Το τοπίο είναι εντυπωσιακό και εκτός από την ποικιλία μορφολογικών και βλαστικών χαρακτηριστικών, τονίζεται από τεράστιους γκρεμούς και ορμητικά ρέματα.

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΒΙΚΟΥ - ΑΩΟΥ Έτος ίδρυσης: 1973 Έκταση πυρήνα: 3.412 εκτ. Έκταση περιφερειακής ζώνης: 12.225 εκτ. Ο Εθνικός Δρυμός Βίκου - Αώου ιδρύθηκε με σκοπό την προστασία της πλούσιας άγριας φύσης που απλώνεται από το φαράγγι του Βίκου (παραπόταμος Βοϊδομμάτη) μέχρι τη χαράδρα του κυρίως ποταμού Αώου και την ενδιάμεση ορεινή περιοχή του βουνού Τύμφη (Γκαμήλα υψομ. 2.491 μ.)

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΡΕΣΠΩΝ Έτος ίδρυσης: 1974 Έκταση πυρήνα: 4.900 εκτ. Έκταση περιφ. ζώνης: 14.570 εκτ. Τα ελληνικά τμήματα της Μικρής και της Μεγάλης Πρέσπας και οι πλευρές των βουνών Τρικλάρι και Βαρνούντα που βλέπουν σ'αυτές, ορίζουν το χώρο του δρυμού. η Μικρή Πρέσπα είναι ένας από τους σπουδαιότερους διεθνούς σημασίας υδροβιότοπους της Ελλάδας

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΣΟΥΝΙΟΥ Έτος ίδρυσης: 1974 Έκταση πυρήνα: 750 εκτ. Έκταση περιφερειακής ζώνης: 2.750 εκτ. Ο Εθνικός Δρυμός Σουνίου εκτείνεται σε μια μακρόστενη περιοχή στο Ν.Α. άκρο της Αττικής, μόλις 50 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Ολόκληρος ο χώρος του δρυμού παρουσιάζει ιδιαίτερο ιστορικό, γεωλογικό - μεταλλευτικό και παλαιοντολογικό ενδιαφέρον.

προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εθνικοί δρυμοί ο περιορισμένος αριθμός τους απροσδιόριστη έκταση της περιφερειακής τους ζώνης παράνομο κυνήγι άγριων ζώων αλιεία με αθέμιτα μέσα παράνομη ξύλευση σπάνιων ειδών δέντρων οικοπεδοποίηση δασικών εκτάσεων παράνομη επέκταση γεωργικών εκτάσεων παράνομη βόσκηση κοπαδιών πυρκαγιές

Προτάσεις να επεκταθούν οι πυρήνες των υπαρχόντων Εθνικών Δρυμών να επεκταθούν οι πυρήνες των υπαρχόντων Εθνικών Δρυμών να καθορισθούν σε όλους περιφερειακές ζώνες να δημιουργηθούν νέοι Εθνικοί Δρυμοί στη Β. Ελλάδα και στην Πελοπόννησο. Οι εννέα νέοι Εθνικοί Δρυμοί που την ίδρυση τους έχει προτείνει η Εταιρεία Προστασίας της Φύσης από το 1990, είναι περιοχές με ιδιαίτερη οικολογική αξία. Η Δρακόλιμνη - Βίκος

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η προσπάθεια της προστασίας της φύσης και της βιοποικιλότητας δεν τερματίζεται με τη θεσμοθέτηση προστατευόμενων περιοχών, ουσιαστικά τότε αρχίζει! Η κήρυξη είναι μεν ένα απολύτως αναγκαίο βήμα αλλά από μόνη της δεν επαρκεί. Χρειάζεται συνολικότερη αλλαγή της νοοτροπίας μας, μια αλλαγή της αντίληψης μας για τη σχέση ανθρώπου και φύσης.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ