Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΠΕΠΟΝΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΜΟΥΣΜΟΥΛΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΟΙ ΘΕΟΙ ΤΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ: ΠΗΓΗ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΡΟΚ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΞΟΔΟΣ

ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗ Ο όρος ροκ στη μουσική, χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα είδη που προέκυψαν από την εξέλιξη του είδους του rock and roll. Η μουσική ροκ (rock) στο σύνολό της, αποτελεί ένα είδος δημοφιλούς μουσικής που χαρακτηρίζεται συνήθως από έντονο ρυθμό και από ευδιάκριτη, χαρακτηριστική μελωδία φωνητικών η οποία συνοδεύεται συνήθως από ηλεκτρικές κιθάρες, ηλεκτρικό μπάσο και ντραμς. Πολλές φορές χρησιμοποιούνται και πληκτροφόρα όργανα, όπως πιάνο ή συνθεσάιζερ.

ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗ Εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1950 στην Αμερική και είχε ως βάση την τεχνοτροπία του Rhythm and Blues και το ρυθμό του rock and roll των αφροαμερικάνικων κοινοτήτων των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς και το rockabilly, που στην ουσία ήταν η έκφραση των λευκών μέσω των προαναφερθέντων ειδών αφροαμερικανικής προέλευσης. Συνεισφορά στον ήχο που πρωτοχαρακτηρίστηκε ροκ, θεωρείται ότι είχε και η country μουσική. Αυτή, είχε στοιχεία μπλουζ και βασιζόταν στα παραδοσιακά είδη μουσικής των κατοίκων των ΗΠΑ και ήταν πολύ δημοφιλής, κυρίως μεταξύ των λευκών και στο Νότο

ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗ Η μουσική ροκ επηρεάστηκε και επηρεάζεται ακόμη και σήμερα από τα άλλα είδη μουσικής που είναι δημοφιλή ανά περίοδο. Στη δεκαετία του 1960, η παραδοσιακή (folk) μουσική των λευκών κοινοτήτων των ΗΠΑ επηρέασε το υβρίδιο που ήταν γνωστό ως ροκ εκείνη την περίοδο, αλλά και επηρεάστηκε από αυτό με αποτέλεσμα τη δημιουργία του φολκ ροκ. Παράλληλα, γίνεται γνωστό το μπλουζ ροκ που αποτελεί την έκφανση του ροκ που δίνει μεγαλύτερη βαρύτητα στην ηλεκτρική κιθάρα και στις μπλουζ ρίζες της μουσικής αυτής. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, εμφανίζεται το ψυχεδελικό ροκ, που φέρει στοιχεία από μουσικές της ανατολής. Λίγα χρόνια αργότερα, οι μουσικοί της ροκ που είχαν τζαζ παιδεία και μουσικοί τζαζ, δημιούργησαν το μίγμα που έγινε γνωστό ως τζαζ-ροκ φιούζιον, ή απλά φιούζιον

ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗ Στη δεκαετία του 1970, το ροκ υποσκελίστηκε από την επικράτηση της ντίσκο που αποτελούσε ένα μίγμα σόουλ, φανκ και λάτιν μουσικής και δέχτηκε επιρροές από τα είδη αυτά. Παράλληλα, δημιουργούνται τα υποείδη σοφτ ροκ, προγκρέσιβ ροκ, πανκ ροκ και χέβι μέταλ. Τη δεκαετία του 1980, γίνεται δημοφιλές το χαρντ ροκ και το εναλλακτικό ροκ (alternative rock) κάνει τα πρώτα του βήματα. Στην επόμενη δεκαετία, τα υποείδη της ροκ που εισάγονται είναι το γκραντζ, το μπριτ ποπ και το ανεξάρτητο ροκ (indie).

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Όπως ειπώθηκε η ροκ μουσική προέρχεται από το ροκ εντ ρολ . Το ροκ εντ ρολ, από την άλλη, προήλθε από διάφορα μουσικά είδη που ήταν δημοφιλή στην Αμερική στα τέλη της δεκαετίας του 1940 και γνώρισε εξαιρετική δημοφιλία στις αρχές και στα μέσα της δεκαετίας του 1950. Είχε ως βάσεις του τη μουσική rhythm and blues και την country. Η ροκ εντ ρολ αρχικά, ήταν ένα από τα είδη χορευτικής μουσικής των αφροαμερικανών. Μαύροι καλλιτέχνες όπως ο Little Richard, ο Chuck Berry και ο Fats Domino ερμήνευαν επιτυχίες του ροκ εντ ρολ, αλλά απευθύνονταν σε αφροαμερικάνικο κοινό. Αυτοί οι καλλιτέχνες του ροκ εντ ρολ, δέχτηκαν ρατσιστικές κριτικές σε μια εποχή που οι περισσότεροι χώροι διασκέδασης ήταν διαχωρισμένοι για λευκούς και μαύρους.

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Η μαζική επιτυχία του ροκ εντ ρολ ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1950, όταν λευκοί καλλιτέχνες διασκεύαζαν το υλικό των αφροαμερικανών ή ακολούθησαν το στυλ τους, στο μουσικό είδος που έγινε γνωστό ως ροκαμπίλι. Ο Έλβις Πρίσλεϊ, ο Μπιλ Χαλει, ο Τζερι Λι και ο Τζόνι Κας ήταν μερικοί από αυτούς που εδραίωσαν το ροκ εντ ρολ στη συνείδηση των υπόλοιπων Αμερικανών και συνέβαλαν έτσι στην μεγάλη επιτυχία του. Ταυτόχρονα τα τεχνολογικά επιτεύγματα της εποχής, δίνουν ώθηση στην οικιακή διασκέδαση που σχετίζεται με τη μουσική. Οι δίσκοι γραμμοφώνου που παράγονται στα μέσα της δεκαετίας του 1950 είναι πλέον 45 στροφών και όχι 78 και το 1957 ,η Ιαπωνική εταιρία TTEC (Tokyo Telecommunications Engineering Corporation) που αργότερα μετονομάστηκε σε Sony, εισάγει στην αμερικάνικη αγορά το πρώτο ραδιόφωνο με τρανζίστορ που αποτελείται πλήρως από μικρού μεγέθους ηλεκτρονικά στοιχεία. Εξαιτίας αυτών, οι νέοι σταδιακά μπόρεσαν να έχουν πρόσβαση σε ένα φτηνό σύστημα όπου θα άκουγαν μουσική.

ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Προς το τέλος της δεκαετίας του 1950, η δημοφιλής μουσική της περιόδου ήταν γνωστή σε όλο τον αμερικάνικο πληθυσμό. Κοινό ανεξαρτήτως χρώματος, παρακολουθούσε συναυλίες ροκ εντ ρολ και οι οπαδοί της μουσικής ανακάλυπταν τους καλλιτέχνες που είχαν ερμηνεύσει πρώτοι τα κομμάτια που ήξεραν από το ραδιόφωνο ή την τηλεόραση. Παράλληλα, αν και οι πωλήσεις των μεγάλων δισκογραφικών εταιριών γνώρισαν μια πτώση της τάξης του 30%, οι ανεξάρτητες δισκογραφικές άνθισαν καταλαμβάνοντας ένα μερίδιο πωλήσεων γύρω στο 55% στις ΗΠΑ. Οι πωλήσεις δίσκων ροκ εντ ρολ, κατέλαβαν το 1959 το 42,7% των συνολικών πωλήσεων. Βέβαια, εξαιτίας της επιτυχίας του είδους, όσοι προωθούσαν καλλιτέχνες της εποχής, χαρακτήριζαν ως ροκ εντ ρολ και άλλα είδη μουσικής όπως η ποπ της εποχής που είχε στοιχεία ροκ εντ ρολ, με στόχο την προσέλκυση μεγαλύτερου κοινού. Εντούτοις, η επικράτηση του ροκ εντ ρολ ξεπέρασε τα όρια των Ηνωμένων Πολιτειών και γνώρισε μεγάλη επιτυχία και στη Βρετανία όπου αναπτύχθηκε το Βρετανικό ροκ.

ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Η ροκ μουσική πέρα από οτιδήποτε άλλο έγινε ή αποτέλεσε στη συνέχεια, αρχικά υπήρξε μια επανάσταση στο χώρο της μουσικής. Η ροκ μουσική πρωτογραφόταν από τους νέους εκείνης της εποχής (που σήμερα τους χωρίζουν δυο γενιές από τους νέους) και με ξέχειλο ενθουσιασμό, αυτοπεποίθηση, έμπνευση και ευαισθησία κάλυπτε όσες τεχνικές ατέλειες υπήρχαν γράφοντας τραγούδια που έφτασαν μέχρι σήμερα Συνέβησαν πολλά ώστε το μινιμαλιστικό ροκ των τριών συγχορδιών να μετατραπεί σε γιγάντιο θέαμα και οι τροβαδούροι που γυρνούσαν με μια κιθάρα να γίνουν ροκσταρς

ΟΙ ΘΕΟΙ ΤΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ: ΠΗΓΗ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΡΟΚ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ Οι θεοί της μυθολογίας φαίνεται ότι αποτέλεσαν προσφιλές θέμα για τους ροκ καλλιτέχνες, και κυρίως οι προστάτες θεοί τους, ο Διόνυσος και ο Παν. Οι Καναδοί Rush, συγκρότημα του έντεχνου «σκληρού» ροκ με πολλά μελωδικά περάσματα, αναφέρονται στον πρώτο, στο τραγούδι τους Bacchus Plateau (το Οροπέδιο του Βάκχου) από τον δίσκο τους Caress Of Steel του 1975. Πρόκειται για μέρος ενός μεγαλύτερου τραγουδιού, στο οποίο περιγράφεται η ιστορία ενός αγοριού που προσπαθεί σκληρά να πετύχει τον σκοπό της ζωής του. Γερνώντας έχει μάθει ότι αυτό που άξιζε τελικά περισσότερο  από τον ίδιο τον προορισμό, είναι το ταξίδι που απαιτήθηκε. Τετριμμένο θέμα αλλά, δοσμένο με πρωτοτυπία καθώς (όπως τουλάχιστον το αντιλαμβάνεται ο γράφων) ο Διόνυσος υπονοείται εδώ  ως ο θεός των ανωτέρων σταδίων της προσωπικής εξέλιξης. Το ίδιο συγκρότημα στον δίσκο του Hemispheres του 1978, έχει συμπεριλάβει ενωμένα τα τραγούδια  Apollo Bringer Of Wisdom/ Dionysus Bringer Of  Love.Εδώ, με έναν  τρόπο που παραπέμπει σε γνήσια τραγική ποίηση στις καλύτερες στιγμές της, παρουσιάζεται «κάθε ανθρώπινη ψυχή, ένα πεδίο μάχης» και οι φαινομενικά αντίθετοι, αλλά στο βάθος συμπληρωματικοί θεοί, έρχονται αρωγοί μιας ανθρωπότητας που τους έχει απελπισμένα ανάγκη, για να ισορροπήσει και να πορευθεί προς την ευδαιμονία.

ΟΙ ΘΕΟΙ ΤΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ: ΠΗΓΗ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΡΟΚ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ Από την άλλη μεριά , ο Παν δέχεται μεγάλες τιμές από τον Σκωτσέζο Mike Scott και το συγκρότημά του, τους Waterboys.Στο τραγούδι The Pan Within (από τον δίσκο This Is The Sea, του 1985) οι εραστές αναζητούν και αφουγκράζονται τον «εσώτερο» Πάνα υπό την καταιγιστική ρυθμική συνοδεία ηλεκτρικής κιθάρας, πιάνου και βιολιού. Αλλά η μεγάλη ανατριχίλα έρχεται το 1993 με το τραγούδι Τhe Return Of Pan (από τον δίσκο Dream Harder) όπου, με αφορμή μια ιστορία του Πλουτάρχου από το «Περί των εκλελοιπότων μυστηρίων», ο Scott ειρωνεύεται όσους πιστεύουν την φήμη για τον υποτιθέμενο «θάνατο» του εν λόγω θεού: «από τις πανάρχαιες ημέρες και σε όλα τα χρόνια/από την Αρκαδία μέχρι τα πέτρινα πεδία του Inisheer/ κάποιοι λένε πως οι Θεοί είναι απλώς ένας μύθος/ αλλά, μάντεψε με ποιόν έχω χορέψει/ ο Μέγας Παν ζει!»… «Λοιπόν, ακολούθησε τον Χριστό όσο πιο καλά μπορείς/ Pan is dead-Long Live Pan!». Στο τραγούδι εκτός από τα, κατά παράδοση χρησιμοποιούμενα στη ροκ μουσικά όργανα, γίνεται και εκτεταμένη χρήση κλαρίνου (!),  ενώ o εκρηκτικός συνδυασμός του με την ηλεκτρική κιθάρα αμέσως μετά την τελική ιαχή «ο Μέγας Παν ζει!», ίσως κάνει την συγκεκριμένη φράση να ακούγεται ανησυχητικά πειστική για κάποιους

ΟΙ ΘΕΟΙ ΤΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ: ΠΗΓΗ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΡΟΚ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ Από την άλλη άκρη του πλανήτη, οι Αυστραλοί Dead Can Dance υποκλίνονται στις Μούσες και στην Κόρη. Τα τραγούδια Summoning Of The Muse και Persephone (the gathering of flowers) βρίσκονται στον δίσκο τους Within The Realm Of A Dying Sun του 1987, ένα εξωτικό μίγμα ροκ και επιρροών από αρχαία ελληνική και κλασσική μουσική του 17ου και 18ου αιώνα. Δεν πρέπει επίσης να παραλείψουμε μια αναφορά στο φαινόμενο των αναρίθμητων ροκ συγκροτημάτων που διάλεξαν το όνομά τους από την ελληνική μυθολογία-θεολογία, δημιουργώντας μία μονιμότερη σχέση μαζί της. Να αναφέρουμε ενδεικτικά δύο από τα σημαντικότερα ονόματα στην ιστορία της ροκ, τους Αμερικανούς Styx (η πηγή στα ύδατα της οποίας ορκίζονται οι θεοί) και τους δικούς μας Aphrodite's Child (το πρώην συγκρότημα του Βαγγέλη Παπαθανασίου). Επίσης υπάρχουν τουλάχιστον δύο δισκογραφικές εταιρείες με όνομα δανεισμένο από τον κατ΄εξοχήν θεό της ροκ, οι αμερικανικές Dionysus Records και Bacchus Archives.

ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Βρετανικό ροκ Στο Ηνωμένο Βασίλειο το δημοφιλές κίνημα που είναι γνωστό ως "παραδοσιακή" τζαζ, έφερε πολλούς Αμερικάνους καλλιτέχνες της μπλουζ και τζαζ στη Βρετανία, οι οποίοι μετέδωσαν τους ροκ εντ ρολ και ροκαμπίλι ρυθμούς εκεί. Έτσι το ροκ εντ ρολ έγινε γνωστό και στο ευρωπαϊκό κοινό και γνώρισε την αποδοχή του. Βρετανοί καλλιτέχνες όπως οι Tommy Steele, Cliff Richard, και Billy Fury έγιναν γνωστοί στα μέσα και τέλη της δεκαετίας του 1950, παίζοντας ροκ εντ ρολ και ροκαμπίλι. Η μουσική σκιφλ (skiffle) που είχε τις ρίζες της στις ΗΠΑ από το 1920 και ήταν πολύ δημοφιλής στη Βρετανία, επηρεάστηκε αισθητά από το ροκ εντ ρολ.

ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Garage rock Η μουσική surf Το Folk rock Το ψυχεδελικό ροκ Το progressive rock Το Heavy Metal Το Arena Rock Το Soft Rock Το Κλασσικό ροκ Η μουσική Ντίσκο Το Punk Rock Το New Wave και το Post-punk Το Hard Rock, το Glam Metal και το Instrumental Rock

ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Τα 5 καλύτερα ροκ συγκροτήματα THE BEATLES THE ROLLING STONES PINK FLOYD LED ZEPPELIN U2

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗ Η Ελλάδα έχει τη δική της ιστορία στην ποπ και ροκ μουσική. Ξεκινώντας από τις αρχές της δεκαετίας του 60, ο Νίκος Μαστοράκης ηταν ενας απο τους πρωτοπορους που στηριξε την ποπ και ροκ μουσική με το ραδιοφωνικό προγραμμα "Λεωφορειο η Μελωδία" με συναυλίες ελληνικής ροκ κλπ. Στα τελη του 50 και το 60 τα πάρτυ ήταν στο πρόγραμμα καθε Σαββατόβραδο σε γειτονιές και συνοικίες του Πειραια, Αθήνας και αλλων πόλεων της Ελλάδας. Η νεολαία χόρευε στους ρυθμούς του Τσα Τσα, Χαλυ Γκαλυ, Χουλα Χουπ, Ροκ εντ Ρολ, της Μποσανόβας και του Μπλουζ ενώ απο τα Πικ Απ επαιζαν τη μουσική και τα τραγούδια του Πωλ Ανκα, του Πρίσλευ, των Πλάττερς και πολλά απο τα Ελληνικά και Ιταλικά χίτ της εποχής. Στη χρυσή δεκαετία το 60 κάνουν την εμφάνιση τους τα περισσότερα ελληνικά συγκροτήματα μοντέρνας μουσικής.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗ Η δεκαετία του 70 σημαδεύεται απο μεγάλες αλλαγές. Η χούντα και οι λογοκρισία δεν μπόρεσε να σταματήσει την εξέλιξη της ελληνικής ροκ μουσικής. Επηρεασμένοι απο το φεστιβάλ του Γούντστοκ, τη μουσική του Τζίμη Χέντριξ, των Σαντάνα , των Χού και των Ντορς πολλά νέα συγκροτήματα δημιουργούνται με νεο στυλ εμφάνισης, με κυρίαρχο το μακρυ μαλλί και με νέους ηχους στη κιθάρα κυρίως. Η πορεία της ελληνικής μουσικής ροκ συνεχίστηκε αργότερα με τους Φατμε, το Τζιμη Πανουση, τον Γιάννη Γιοκαρίνη που ξεκίνησε με τους 2000. Μετά την μεταπολίτευση η Ελληνική ροκ συνεχίστηκε περνώντας από μια σύντομη διακοπή λόγω πολιτικού τραγουδιού και της εποχής του αντάρτικου. Σήμερα μιλάμε για ροκ μουσική βιομηχανία. Τα λίγα αναμμένα καρβουνάκια στις στάχτες της πυρκαγιάς που συνεπήρε τρεις τουλάχιστον γενιές, αυτές του '60, του '70 και του '80, συντηρούν ελάχιστες παρέες πιτσιρικάδων που ακόμη βγαίνουν για να ουρλιάξουν ή να φτύσουν τον κόσμο των γονιών τους «μέσα απ' τα μικρόφωνά τους». Οι υπόλοιποι ονειρεύονται να γίνουν σταρ μέσα απ' το fame story...

ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΗΣ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΗΣ ΡΟΚ ΜΟΥΣΙΚΗΣ   Παύλος Σιδηρόπουλος Βασίλης Παπακωνσταντίνου Τρύπες Ξύλινα Σπαθιά Πυξ Λαξ