ΠΑΡΑΓΩΓΗ 5η Διάλεξη

Στόχοι Να αναγνωρίσουμε τη συνεισφορά των παραγωγικών συντελεστών στην παραγωγή και να διαχωρίσουμε τις αμοιβές τους Να κατανοήσουμε τις έννοιες της βραχυχρόνιας και μακροχρόνιας περιόδου Να είμαστε σε θέση να εξηγήσουμε και να διακρίνουμε μεταξύ : Συνολικού φυσικού προϊόντος Μέσου φυσικού προϊόντος Οριακού φυσικού προϊόντος Να κατανοήσουμε τη σχέση μεταξύ συνολικού, μέσου και οριακού προϊόντος

Στόχοι (συν.) Να είμαστε σε θέση να ορίσουμε και να εξηγήσουμε το νόμο των φθινουσών οριακών αποδόσεων Να είμαστε σε θέση να διακρίνουμε μεταξύ : Βραχυχρόνιου συνολικού κόστους Βραχυχρόνιου μέσου κόστους Βραχυχρόνιου οριακού κόστους Να κατανοήσουμε την έννοια του κανονικού κέρδους Να είμαστε σε θέση να εξηγήσουμε τις οικονομίες κλίμακας και τις αρνητικές οικονομίες κλίμακας στη μακροχρόνια περίοδο

Εισαγωγή Η ικανοποίηση κάποιων από τις απεριόριστες ανάγκες του καταναλωτή προϋποθέτει συνδυασμό, σε διάφορες αναλογίες, των παραγωγικών συντελεστών, προκειμένου να παραχθούν αγαθά και υπηρεσίες Δύο πολύ σημαντικά ζητήματα είναι : Η ποσότητα εκροής που μπορεί να παραχθεί μα διαφορετικές αναλογίες παραγωγικών συντελεστών Το κόστος αυτών των συντελεστών

Παραγωγικοί συντελεστές Γη : η επιφάνεια της γης στην οποία είναι χτισμένα εργοστάσια, καταστήματα, σπίτια κτλ, αλλά και οι πότοι που αυτή περιέχει (αλιεία, πετρέλαιο, αέρας, νερό κτλ) Κεφάλαιο : εργοστάσια, μηχανήματα, εργαλεία, μηχανές που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή καταναλωτικών προϊόντων Εργασία : όλοι οι εργαζόμενοι ανεξάρτητα αν κερδίζουν τις αμοιβές τους σε ημερήσια εβδομαδιαία, μηνιαία ή ετήσια βάση, συμπεριλαμβανομένων των πνευματικών ικανοτήτων των εργατών και της σωματικής προσπάθειας που καταβάλουν Επιχειρηματίας : το πρόσωπο που οργανώνει τους συντελεστές στις διάφορες αναλογίες τους, φροντίζει για τη χρηματοοικονομική υποστήριξη της παραγωγικής διαδικασίας και για τη διάθεση του προϊόντος της παραγωγικής αυτής διαδικασίας στην αγορά

Φυσική παραγωγή Η ποσότητα των αγαθών και υπηρεσιών που μπορούν να παραχθούν εξαρτάται από : Την ποσότητα των διαθέσιμων εισροών (παραγωγικών συντελεστών) Την τεχνολογία Η συνάρτηση παραγωγής δείχνει τις διάφορες τεχνικώς αποδοτικές μεθόδους συνδυασμού των εισροών για την παραγωγή αγαθών Οι παραγωγοί επιδιώκουν ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής

Τεχνική παραγωγή Παραγωγή εντάσεως κεφαλαίου : όταν μεγάλες ποσότητες κεφαλαίου υποστηρίζονται από ελάχιστο αριθμό εργαζομένων (π.χ παραγωγή με τη χρήση ρομπότ) Παραγωγή εντάσεως εργασίας : όταν μεγάλες ποσότητες εργασίας υποστηρίζονται από ελάχιστες επενδύσεις κεφαλαίου Οι περισσότερες παραγωγικές διαδικασίες μπορούν να αναληφθούν από μεγάλο αριθμό εργαζομένων που θα αντικαταστήσουν τα μηχανήματα- Αναπτυσσόμενες χώρες όπου η εργασία είναι φθηνή. Όταν το επίπεδο διαβίωσης αυξάνεται, η εργασία γίνεται πιο δαπανηρή και άρα η τεχνική αποδοτικότητα καθίσταται πολύ σημαντική

Τεχνική παραγωγή Οι επιχειρήσεις πρέπει να καταλήξουν σε μια αποτελεσματική συνάρτηση παραγωγής Για να γίνει αυτό πρέπει να ορισθεί η περίοδος προγραμματισμού Βραχυχρόνια περίοδος : περίοδος κατά την οποία η ποσότητα μιας τουλάχιστον εισροής είναι σταθερή (η ποσότητα των άλλων μπορεί να ποικίλλει) Μακροχρόνια περίοδος : περίοδος κατά την οποία μπορούν να μεταβληθούν οι ποσότητες όλων των εισροών Όλες οι επιχειρήσεις λειτουργούν σε βραχυχρόνιο επίπεδο και προγραμματίζουν σε μακροχρόνιο

Βραχυχρόνια παραγωγή Αν μια επιχείρηση θέλει να αυξήσει την εκροή της βραχυχρονίως, πρέπει να αυξήσει την ποσότητα μιας εισροής Η τεχνολογία θα καθορίσει το πόσο θα πρέπει να αυξηθεί η εισροή για να επιτευχθεί αύξηση της εκροής Συνολικό προϊόν : η συνολική ποσότητα του προϊόντος που παράγεται Υπόθεση : το κεφάλαιο είναι ο σταθερός συντελεστής και η εργασία ο μεταβλητός

Συνολικό προϊόν

Μέσο προϊόν Μέσο προϊόν : μετράει τη συνολική παραγωγή διαιρεμένη με τον αριθμό των εργατών που την παρήγαγαν (προϊόν /εργάτη)

Οριακό προϊόν Οριακό προϊόν : η αύξηση του συνολικού προϊόντος με την απασχόληση ενός επιπλέον εργάτη

Σχέσεις μεταξύ οριακού και μέσου προϊόντος

Αύξουσες οριακές αποδόσεις Εμφανίζονται όταν το οριακό προϊόν ενός επιπλέον εργάτη είναι μεγαλύτερο από το οριακό προϊόν του προηγούμενου εργάτη

Φθίνουσες οριακές αποδόσεις Εμφανίζονται όταν το οριακό προϊόν ενός επιπλέον εργάτη είναι χαμηλότερο από το οριακό προϊόν του προηγούμενου εργάτη

Ο νόμος των φθινουσών αποδόσεων Καθώς χρησιμοποιείται μεγαλύτερο μέρος μιας εισροής και αν τουλάχιστον μια άλλη εισροή είναι σταθερή, το οριακό προϊόν της θα αρχίσει να μειώνεται

Το κόστος παραγωγής Τα κόστη όλων των εισροών που απαιτούνται για την παραγωγή της εκροής (αμοιβές όλων των παραγωγικών συντελεστών + τα κόστη των μεταποιημένων και μερικώς μεταποιημένων υλικών εισροών) Κόστος της γης είναι το ενοίκιο Κόστος του κεφαλαίου είναι ο τόκος Κόστος της εργασίας είναι μισθοί, ημερομίσθια κτλ

Η αμοιβή του επιχειρηματία Η αμοιβή του επιχειρηματία (είτε αυτός είναι μέρος της εργασίας, είτε είναι ένας ιδιαίτερος 4ος παράγοντας) είναι το κέρδος Η αμοιβή του επιχειρηματία (το κόστος του δηλαδή) είναι μέρος του κανονικού κόστους της παραγωγής Το κέρδος, που είναι μέρος του κανονικού κόστους, είναι γνωστό ως κανονικό κέρδος

Η έννοια του κανονικού κέρδους Ο επιχειρηματίας θα μπορούσε να επενδύσει με ασφάλεια τα χρήματά του σε μια τράπεζα ή σε μια εταιρεία με τα τρέχοντα επιτόκια και να κερδίσει ένα εισόδημα που δε θα ενέχει κανέναν κίνδυνο Αν, όμως, πάρει την απόφαση να ριψοκινδυνέψει τα χρήματά του, τότε θα πρέπει τουλάχιστον να λάβει μιαν αμοιβή ίση με την απόδοση που θα μπορούσε να λάβει, χωρίς κίνδυνο, με την κατάθεση των χρημάτων του σε μια τράπεζα Αυτό είναι το κανονικό κέρδος (δηλαδή το κέρδος που απαιτείται για να συνεχίσει ο επιχειρηματίας να επενδύει στην παραγωγή και να μην καταθέτει τα χρήματά του σε κάποια τράπεζα Για το λόγο αυτό η αμοιβή του επιχειρηματία θεωρείται κόστος παραγωγής

Βραχυχρόνιο και μακροχρόνιο επίπεδο Βραχυχρόνιο επίπεδο : ένας τουλάχιστον συντελεστής σταθερός → οι επιπλέον εργάτες θα παράγουν όλο και λιγότερο (φθίνουσες οριακές αποδόσεις), αφού η προσφορά εργαλείων και κεφαλαίου δεν μπορεί να αυξηθεί βραχυπρόθεσμα → οι επιπλέον εργάτες θα στοιχίζουν περισσότερο αφού η αυξημένη ζήτηση εργατών θα ωθήσει τα ημερομίσθια προς τα πάνω Άρα, οι φθίνουσες αποδόσεις θα κάνουν την παραγωγή όλο και πιο δαπανηρή

Βραχυχρόνιο και μακροχρόνιο επίπεδο Μακροχρόνιο επίπεδο : όλοι οι συντελεστές μπορούν να μεταβληθούν → άρα μπορούν να υιοθετηθούν νέες τεχνολογίες που σημαίνουν, συνήθως, αυξημένη εκροή με χαμηλότερο συνολικό κόστος → μπορούν να χτιστούν νέα εργοστάσια, να παραχθεί νέο κεφάλαιο, να εισαχθούν νέες παραγωγικές διαδικασίες και με αυτόν τον τρόπο η επιχείρηση φτιάχνει μια κλίμακα παραγωγής όπου το μέγεθος και μόνο μπορεί να δημιουργεί οικονομίες κλίμακας Τα πραγματικά κόστη παραγωγής είναι πάντοτε τα βραχυχρόνια, ακόμη και αν μια επιχείρηση προγραμματίζει να τα μειώσει μακροχρόνια

Βραχυχρόνια κόστη Συνολικό κόστος : το άθροισμα του κόστους όλων των εισροών που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία, διακρίνεται δε σε : Συνολικό σταθερό κόστος : το κόστος που πρέπει να καταβληθεί ανεξάρτητα αν παράγεται ή όχι εκροή (π.χ κόστος ενός εργοστασίου, κόστος φροντίδας της καλλιεργήσιμης γης) Συνολικό μεταβλητό κόστος : τα κόστη που μεταβάλλονται ανάλογα με την ποσότητα της εκροής (π.χ α’ ύλες, εργασία)

Βραχυχρόνια κόστη Με σύμβολα TC=TFC+TVC

Βραχυχρόνια κόστη Μέσο κόστος : το συνολικό κόστος διαιρεμένο με τη συνολική ποσότητα των παραγόμενων μονάδων (TC/Q) και διακρίνεται σε: Μέσο σταθερό κόστος : συνολικό σταθερό κόστος διαιρεμένο με τη συνολική ποσότητα της παραγόμενης εκροής Μέσο μεταβλητό κόστος : συνολικό μεταβλητό κόστος διαιρεμένο με τη συνολική ποσότητα της παραγόμενης εκροής Με σύμβολα AC=AFC+AVC

Βραχυχρόνια κόστη Οριακό κόστος : το πρόσθετο ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ που δημιουργείται από την παραγωγή μιας επιπλέον μονάδας εκροής Η σχέση του οριακού με το μέσο κόστος είναι μια από τις πιο σημαντικές σχέσεις στα οικονομικά

Μακροχρόνια κόστη Κάθε επιχείρηση λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο, όμως προγραμματίζει και διαφοροποιεί τη δυνατότητα παραγωγής της στη μακροχρόνια περίοδο Κάθε φορά που υιοθετείται μια νέα παραγωγική δυνατότητα, αυτή θα στοχεύει σε μεγαλύτερη ποσότητα εκροής με χαμηλότερο κόστος Έτσι μπορούμε να φανταστούμε 4 ή 5 διαφορετικά επίπεδα και μεγέθη λειτουργίας, το καθένα με τα δικά του βραχυχρόνια κόστη