Λουκάς Τσιρώνης1 Προγραμματισμός και Στοιχεία Λήψης Αποφάσεων και Επίλυσης Διοικητικών Προβλημάτων Προγραμματισμός είναι η διατύπωση του ΤΙ αποφασίσθηκε να γίνει και ΠΩΣ. Στην πράξη ο προγραμματισμός είναι η οργανωμένη διατύπωση μιας σειράς αποφάσεων οι οποίες:  Ενσωματώνουν τη συλλογική κρίση πολλών ατόμων.  Περιορίζονται από καθιερωμένες επιχειρησιακές τακτικές όπως: Η εξωτερική πολιτική της εταιρείας Ο εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας, και Τα πρότυπα λειτουργίας.  Συνδέονται (ή καλύτερα, πρέπει να συνδέονται) μεταξύ τους.

Λουκάς Τσιρώνης2 Η μεθοδολογία του προγραμματισμού (1) Ορισμός του προβλήματος ΤΙ ΕΙΝΑΙ έναντι του ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ή του ΤΙ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΙΝΑΙ. Αναζήτηση βασικών αιτιών του προβλήματος, δηλ. της παραπάνω διαφοράς, π.χ., γιατί εμφανίζεται κάποιο σύμπτωμα. Ένταξη του προβλήματος μέσα στο σύνολο της προσπάθειας. Ποιες άλλες λειτουργίες επηρεάζονται και πόσο. Διερεύνηση των αλληλοεξαρτήσεων.

Λουκάς Τσιρώνης3 Η μεθοδολογία του προγραμματισμού (2) Προσδιορισμός του μοντέλου απόφασης Αναζήτηση εναλλακτικών και εφικτών λύσεων λαμβάνοντας υπόψη τις δυσκολίες αλλά και τα δεδομένα όσον αφορά: Περιορισμούς σε πόρους (Κεφάλαια, Εξοπλισμός, Προσωπικό, Εγκαταστάσεις, Χώροι) Περιορισμούς στην εξεύρεση λύσεων Περιορισμούς θέτει το εξωτερικό περιβάλλον (Αγορές, Προστασία φυσικού και αστικού περιβάλλοντος, Τιμές, Νομοθεσία) Πολιτική της Εταιρείας (Ωράριο, Μισθοί, Κοινωνικές Παροχές, Τι δυνατότητες υπάρχουν;)

Λουκάς Τσιρώνης4 Η μεθοδολογία του προγραμματισμού (3) Συγκριτική αξιολόγηση των λύσεων Πρόβλεψη των αποτελεσμάτων που συνεπάγεται η κάθε λύση: Θετικά ή Αρνητικά Άμεσα ή Έμμεσα Βραχυπρόθεσμα ή Μακροπρόθεσμα Βέβαια ή Αβέβαια Ποσοτικά ή Ποιοτικά Αναγνώριση και διερεύνηση των διαφορών μεταξύ των αναμενόμενων αποτελεσμάτων από κάθε λύση. Απόρριψη εμφανώς μειονεκτούντων λύσεων Επιλογή της καλύτερης λύσης Προσδιορισμός της αξίας των αποτελεσμάτων της κάθε λύσης με μέτρο τον βαθμό προσέγγισης των κριτηρίων, δηλαδή των στόχων. Διερεύνηση αβεβαιότητας (uncertainly) και κινδύνου (risk) στα αναμενόμενα αποτελέσματα. Συγκριτική αξιολόγηση λύσεων με τη βοήθεια ποσοτικών (αν είναι δυνατόν) μεθόδων.

Λουκάς Τσιρώνης5 Η μεθοδολογία του προγραμματισμού (4) Έλεγχος ορθότητας επιλογής. Κριτική επανεξέταση των αρχικών παραδοχών και της λογικής των συλλογισμών. Ανάλυση κινδύνου. Επισημαίνονται οι παράγοντες που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη αβεβαιότητα και επανεξετάζονται οι προβλέψεις που βασίζονται σε οριακές πιθανότητές.

Λουκάς Τσιρώνης6 Η μεθοδολογία του προγραμματισμού (5) Εφαρμογή της καλύτερης λύσης Στρατηγικός ποια η αποτελεσματικότητά και ποιότητα της λύσης. Καθορίζεται η διαδικασία ελέγχου της ποιότητας της λύσης. Τέλος, καθορίζονται οι συνθήκες δυναμικής ευστάθειας της λύσης. Προγραμματισμός Σχεδίου Υλοποίησης της Λύσης: Προγραμματίζονται οι λεπτομέρειες (λειτουργικός προγραμματισμός) που είναι απαραίτητες για την εφαρμογή της λύσης από την επιχείρηση. Καθορίζονται οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που διασφαλίζουν την απρόσκοπτη και αποτελεσματική υλοποίηση της λύσης. Στρατηγικός Προγραμματισμός: ΤΙ, ΓΙΑΤΙ, ΠΩΣ, ΚΑΙ ΜΕ ΤΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ Χρονικός Προγραμματισμός: ΠΟΤΕ, ΠΟΣΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ, ΜΕ ΤΙ ΣΕΙΡΑ. Οργανωτικός Προγραμματισμός: ΠΟΥ, ΠΟΙΟΣ, ΠΟΣΟ ΨΗΛΑ ΣΤΗΝ ΙΕΡΑΡΧΙΑ, ΜΕ ΤΙ ΕΥΘΥΝΕΣ, ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΕΣ, ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΑ ΜΕΣΑ. Λειτουργικός Προγραμματισμός: ΠΩΣ, ΠΟΥ, ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΑΠΟ ΠΟΙΟΝ ΘΑ ΕΛΕΓΧΟΝΤΑΙ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ. Συγκυριακός (ενδεχομενικός) Προγραμματισμος: ΑΝ ΣΥΜΒΕΙ ΑΥΤΟ ΤΟΤΕ ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ.

Λουκάς Τσιρώνης7 Μεθοδολογία (ή πλαίσιο) Επίλυσης Προβλημάτων (1) Προσδιορισμός του συμπτώματος ή των συμπτωμάτων. Κάθε σύμπτωμα εξετάζεται ως προς την εγκυρότητά του, τη φυσική του υπόσταση και σημασία. Ορισμός των ενδεικτικών προβλημάτων. Αναζητούνται και ερευνώνται οι αιτίες που πιθανώς ευθύνονται για την εμφάνιση του προβλήματος, δηλ., των συμπτωμάτων. Κάθε ενδεικτικό πρόβλημα προσδιορίζεται μέσα από τη διαμόρφωση των αλληλεξαρτήσεων που [πιθανών να] υφίστανται μεταξύ του κάθε συμπτώματος και των αιτιών που είναι υπεύθυνες για την εμφάνισή του. Η δομή του κάθε ενδεικτικού προβλήματος γίνεται το μοντέλο (μέσο) διατύπωσης, οργάνωσης και αναπαράστασης των διαθεσίμων πληροφοριών. Αξιολογούνται η καταλληλότητα, αξιοπιστία, και εφαρμοστικότητα του επιλεγέντος μοντέλου.

Λουκάς Τσιρώνης8 Μεθοδολογία (ή πλαίσιο) Επίλυσης Προβλημάτων (2) Επιλογή προβλήματος για λύση. Προσδιορίζεται η σχετική βαρύτητα του κάθε ενδεικτικού προβλήματος λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τη διαθεσιμότητα τεχνικών και μεθόδων επίλυσης καθώς και το κόστος της λύσης. Τα προβλήματα ιεραρχούνται ως προς τη σημασία τους. Καθορίζεται η σειρά επίλυσης του κάθε προβλήματος. Διαμόρφωση μοντέλου λήψης αποφάσεων Προσδιορισμός των περιοριστικών παραγόντων της λύσης. Επιβεβαιώνονται οι στόχοι που πρέπει να ληφθούν υπόψη, οι πόροι που είναι διαθέσιμοι για την επίλυση του προβλήματος, κλπ. Καθορίζονται τα κριτήρια αξιολόγησης των εναλλακτικών λύσεων μέσα από την εξειδίκευση των στόχων που έχουν τεθεί. Προσδιορίζονται οι εφικτές λύσεις. Αναπτύσσονται οι εναλλακτικές λύσεις και εξετάζεται το συγκριτικό πλεονέκτημα και μειονέκτημα της κάθε λύσης. Διαμόρφωση συνόλου καλών και εφικτών λύσεων (Pareto Optimal Set)

Λουκάς Τσιρώνης9 Μεθοδολογία (ή πλαίσιο) Επίλυσης Προβλημάτων (3) Επιλογή λύσης. Επιλέγεται μία λύση σαν βέλτιστη ή ικανοποιητική. Ελεγχος της επιλεγείσας λύσης. Συνήθως ελέγχεται η λύση ακολουθώντας διαφορετική διαδικασία από αυτήν που ακολουθήσαμε για την εξαγωγή της (ή διαφορετικά δεδομένα και πληροφορίες). Προγραμματισμός σχεδίου για την πραγματοποίηση της επιλεγείσας λύσης. Το στάδιο αυτό αφορά όλες τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν ώστε να αντλήσουμε το μέγιστο δυνατό οριακό όφελος από την εφαρμογή της λύσης.

Λουκάς Τσιρώνης10 Χρησιμότητα του Πλαισίου Επίλυσης (1)  Παρέχει ή προσδιορίζει ένα σαφή και διαφανή οδηγό επίλυσης προβλημάτων.  Αποσαφηνίζει τα στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη και να γνωστοποιηθούν στο προσωπικό της επιχείρησης ώστε να εξασφαλισθεί : Η αποτελεσματική αντιμετώπιση μιας ή και περισσοτέρων προβληματικών καταστάσεων Η αποδοτική συμμετοχή του προσωπικού στη διαδικασία επίλυσης. Τα στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη περιλαμβάνουν: –Στόχους –Περιορισμούς –Εκτιμήσεις/Αξιολογήσεις –Παραδοχές –Κριτήρια λήψης αποφάσεων και σχετική βαρύτητα του κάθε κριτηρίου

Λουκάς Τσιρώνης11 Χρησιμότητα του Πλαισίου Επίλυσης (2)  Βοηθά στο να αποσαφηνισθούν τα σημεία γύρω από τα οποία διαφωνίες παρανοήσεις ή και παρεξηγήσεις είναι δυνατόν να εμφανισθούν, ειδικότερα όσον αφορά καταστάσεις και γεγονότα που υπόκεινται σε υποκειμενική εκτίμηση.  Στα πλαίσια ομαδικής προσπάθειας βοηθά στο να καθορισθεί το πότε στην εξέλιξη της διαδικασίας επίλυσης η συμβολή του κάθε μέλους είναι απαραίτητη.  Συμβάλλει στην εφαρμογή της συστημικής θεωρίας και του συστηματικού τρόπου σκέψης.  Δίνει τη δυνατότητα επανεξέτασης, ή και αναθεώρησης της πορείας επίλυσης ώστε να διασφαλισθεί η συνολική συνέπειά της (consistency).  Συμβάλλει στην τυποποίηση εννοιών και ορολογίας πράγμα που διευκολύνει: την επικοινωνία κατά την ομαδική προσπάθεια επίλυσης την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ στελεχών της επιχείρησης την επικοινωνία διευθυντικών στελεχών και επιτελών (επιτελικών ομάδων).  Συμβάλλει άμεσα στον πλήρη προσδιορισμό των πληροφοριακών αναγκών.

Λουκάς Τσιρώνης12 Διοικητική υπόσταση πλαισίου επίλυσης προβλημάτων (1)  Δεοντολογικό. Είναι καθοριστικό, ή κατηγορηματικό, όσον αφορά τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν κατά την προσπάθεια επίλυσης. Περιγράφει το τι πρέπει να γίνει.  Εξαρτάται από το βαθμό ανάπτυξης των διοικητικών ικανοτήτων του χρήστη.  Ενσωματώνει τις αναγκαίες, μα όχι και ικανές, συνθήκες επίλυσης προβλημάτων.  Συμβάλλει στον καθορισμό του πλάτους και βάθους της προσπάθειας επίλυσης: Ο αναλυτής προσαρμόζει τις πράξεις του σύμφωνα με τους δεδομένους περιορισμούς χρόνου, πόρων και τεχνολογίας. Ίσως κάποιες καταστάσεις να είναι παροδικές ή περιστασιακές ή, εν γένει, μη μόνιμες Μια αρχική μελέτη σκοπιμότητας είναι αναγκαία για να δικαιολογηθεί η δέσμευση των πόρων (χρηματοδότηση) στους οποίους θα βασισθεί η διαδικασία επίλυσης. Κάθε στάδιο (η φάση) της διαδικασίας εξαντλείται μέχρι ότου οι επιμέρους στόχοι που αναφέρονται στο συγκεκριμένο αυτό στάδιο ικανοποιηθούν

Λουκάς Τσιρώνης13 Διοικητική υπόσταση πλαισίου επίλυσης προβλημάτων (2)  Αποσκοπεί στην βέλτιστη χρησιμοποίηση των διαθέσιμων πληροφοριών.  Προσανατολίζεται στη διερεύνηση προβληματικών καταστάσεων και όχι στην άμεση εφαρμογή [έτοιμων, «από το ράφι»] λύσεων ή τεχνικών.  Η διαδικασία επίλυσης δεν είναι γραμμική «.... υπάρχουν τροχοί μέσα στους τροχούς....» Σε πολλές περιπτώσεις απαιτείται ανακύκλωση (feedback).  Πρόκειται για μια προσπάθεια γενίκευσης της επιστημονικής μεθόδου ανάλυσης προβλημάτων και της μεθόδου των συστημάτων σε προβληματικές καταστάσεις και περιπτώσεις όπου η εφαρμογή μαθηματικών μοντέλων, ίσως καταρχήν, δεν είναι δυνατή.