Διδάσκων: Βασίλης Χρυσικόπουλος Ύλη εξετάσεων Ιουνίου για το μάθημα «(Αρχαία αιγυπτιακή) Γλυπτική-Ζωγραφική» Διδάσκων: Βασίλης Χρυσικόπουλος Εξεταστική περίοδος Ιουνίου 2011

Η Αίγυπτος κατά την Προδυναστική Περίοδο Βασίλης Ι. Χρυσικόπουλος Διδάσκων Αιγυπτιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Γεωφυσικά χαρακτηριστικά της Αιγύπτου Το τοπίο επηρεάζει την ανθρώπινη κοινωνία που το περιβάλλει. Τρεις (μέχρι 19ο αι. μ.Χ.) γεωγραφικοί παράγοντες επενεργούν πάνω στην αιγυπτιακή κοινωνία: Αίγυπτος = όαση. Κλίμα Σαχάρας. Δέκα φορές μεγαλύτερη σε μήκος απ’ό,τι σε πλάτος.

Χρονολόγιο Προδυναστικής Αιγύπτου Χρονο-λογία π.Χ. Βόρεια ή Κάτω Αίγυπτος Νότια ή Άνω Αίγυπτος Κύριες τοποθεσίες Περίοδος ~5000 ~4000 ~ 3600 Φαγιούμ «Α» Μερίμντα Τάσια Βαδάρια Αμράτια Φαγιούμ Ντέιρ Τάσα, Μοσταγκέντα Ελ Βαδάρι, Μερίμντα, Ελ Άμρα, Νακάδα, ελ Μπαλλάς, Χου, Άβυδος Μαχάσνα Νεολιθική Χαλκολιθική Πρώιμη Προ-δυναστική

Δύο κατηγορίες προδυναστικών ειδωλίων: Α) 3ων διαστάσεων Με επιμέλεια Κακότεχνα Β) Μικρά, επίπεδα με τριγωνικά πηγούνια Ασαφής η λατρευτική, ή όχι, φύση τους

Γυναικείο πήλινο ειδώλιο σε λατρευτική ή χορευτική στάση. Μααμαρίγια Γυναικείο πήλινο ειδώλιο σε λατρευτική ή χορευτική στάση. Μααμαρίγια. Νακάδα ΙΙ, δεύτερο μισό 4ης χιλιετίας π.Χ. Brooklyn Museum, Νέα Υόρκη. Ύψος 33,8 εκ.

Mυρο-αρωματοδοχείο σε σχήμα ιπποποτάμου. Μοσταγκέντα, πολιτισμός Βαδάρι. Τέλη 5ης χιλιετίας π.Χ. Ελεφαντόδοντο. Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο.

Κεφαλή ανθρώπινου ειδώλιου Κεφαλή ανθρώπινου ειδώλιου. Μερίμντα, Μπενί Σαλάμα, τέλη 5ης χιλιετίας π.Χ. Πηλός. Αρχαιολογικό Μουσείο Καΐρου. Ωοειδές πρόσωπο με χαρακτηριστικά σε μορφή οπών, διαφόρων σχημάτων και μεγεθών, τοποθετημένων σε αντιστοιχία με τα μάτια, τα ρουθούνια και το στόμα. Μύτη ελαφρά έξεργη. Έχει υποστηριχθεί ότι οι διάσπαρτες μικρές οπές στο κεφάλι, το πηγούνι και τις παρειές αρχικά περιείχαν τούφες αληθινών μαλλιών. Κεφαλή με ίχνη χρώματος, με βαθιά οπή στο λαιμό για τοποθέτηση ράβδου. Αν η υπόθεση αυτή ευσταθεί, η κεφαλή ίσως χρησίμευε ως επίστεψη ενός σκήπτρου που χρησιμοποιούνταν σε μαγικές-θρησκευτικές τελετές. Η χρονολόγηση του το καθιστά μία από τις παλαιότερες αναπαραστάσεις ανθρώπινης μορφής που έχουν ποτέ ανακαλυφθεί στην Αφρική. 11 εκ.

Γυναικείο ειδώλιο από το Βαδάρι. Πολιτισμός Βαδάρι, τέλη 5ης χιλιετίας π.Χ. Ελεφαντόδοντο. Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο.

Γενειοφόρο ανδρικό ειδώλιο Γκεμπελέιν, Νακάδα Ι, Λυών Musee Guimet. Μυστηριώδης μορφή Το μακρύ, μυτερό γένι προάγγελος της ψεύτικης γενειάδας των θεών και φαραώ αργότερα; 50 εκ.

Σωληνωτό αγγείο με παραστάσεις αμμότραγων Νακάδα, Αshmolean Museum, Oxford.

Νακάδα, π. 3500 π.Χ.

Περίοδος Νακάδα ΙΙ. Μουσείο Καΐρου Λεπτομέρεια λινού υφάσματος υφασμένου στον αργαλειό και ζωγραφισμένου. Από το Γκεμπελέιν. Καράβι με τιμονιέρη και κωπηλάτες. Πρόκειται για το παλαιότερο γνωστό ζωγραφισμένο ύφασμα.

Toποθέτηση αγάλματος Α) Ναό Β) Τάφο Παλαιό Βασίλειο: αθέατο σε σερντάμπ Σύντομα έγινε το πέρασμα σε ιδιωτικούς μασταμπάδες Το σερντάμπ πλέον αποσυνδέεται από άλλους λαξευμένους στο βράχο τάφους και παραμένει χαρακτηριστικό του μασταμπά

Ταφικό παρεκκλήσιο (Καιπούρ, αξιωματούχος 5ης-6ης δυναστεία) Θέση ψευδόθυρας Ταφικό παρεκκλήσιο (Καιπούρ, αξιωματούχος 5ης-6ης δυναστεία)

Ο τάφος του «κρεοπώλη» Ιρουκαπτάχ, 5η δυν.

Tοιχογραφίες