Διδακτικό Σενάριο Ομήρου Ιλιάδας Α 1-612 Παναγιώτης Νταβαρίνος Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων

Όμηρος, ο θείος αοιδός (Ρωμαϊκό αντίγραφο έργου 5ου αι. π. Χ Όμηρος, ο θείος αοιδός (Ρωμαϊκό αντίγραφο έργου 5ου αι. π.Χ., Μόναχο,Γλυπτοθήκη)

Διδακτική μέθοδος- Πορεία διδασκαλίας Διδακτικός χρόνος: 6 δ.ώ. Ομαδοσυνεργατική μέθοδος (διαλογική-διερευνητική-συνεργατική): Στις δύο πρώτες ώρες στην ολομέλεια της Τάξης: Ανάγνωση «μετ’ ήθους» του κειμένου από το διδάσκοντα κατά διδακτικές ενότητες (παρουσίαση). Επεξεργασία ενοτήτων (ανεύρεση στοιχείων πολιτισμού) με κοινό διάλογο Δ- ΜΜ και ΜΜ-ΜΜ. Συζήτηση (μαιευτική μέθοδος) και αδρομερής απόδοση του περιεχομένου από τους μαθητές με διευκρινίσεις από το διδάσκοντα. Διαμόρφωση 5 ομάδων: [Εξερευνητής πηγών-Συντάκτης κειμένου-Σύνδεσμος- Παρουσιαστής]. Κειμενοκεντρικές εργασίες των μαθητών σε ομάδες με φύλλα εργασίας. Ανακοίνωση εργασιών ομάδων στην ολομέλεια της Τάξης. Ο διδάσκων προβάλλει στο διαδραστικό πίνακα τα φύλλα εργασίας και τα συμπληρώνει με τους μαθητές (αυτοαξιολόγηση/αξιολόγηση). Ανάθεση κατ’ οίκον εργασίας.

Διδακτικές Ενότητες 1η διδακτική ενότητα Α στ. 1-53 (Προοίμιο-Ικεσία του Χρύση και οργή του Φοίβου) 2η διδακτική ενότητα Α στ. 54-306 (Συνέλευση Αχαιών-Φιλονικία Αχιλλέα και Αγαμέμνονα) 3η διδακτική ενότητα Α στ. 307-431α (Οι περιπέτειες της Χρυσηίδας και της Βρισηίδας-Συνάντηση του Αχιλλέα με τη μητέρα του Θέτιδα) 4η διδακτική ενότητα Α στ. 431β-493 (Η Χρυσηίδα παραδίδεται στον πατέρα της-Επιστροφή ελληνικής πρεσβείας στο στρατόπεδο των Αχαιών) 5η διδακτική ενότητα Α στ. 494-612 (Συμπόσιο των θεών στον Όλυμπο).

Διδακτικοί στόχοι Γνωστικοί: Να κατανοήσουν οι μαθητές το ρόλο του προοιμίου στο έπος. Να γνωρίσουν το θέμα της Ιλιάδας, την απώτερη αρχή του έπους και τους πρωταγωνιστές του. Να πληροφορηθούν στοιχεία της οργάνωσης του ελληνικού στρατοπέδου στην Τροία. Να κατανοήσουν τη θεολογία της Ιλιάδας (ανθρωπομορφισμός). Να γνωρίσουν την οργάνωση της κοινωνίας των θεών και να τη συσχετίσουν με την οργάνωση της ανθρώπινης κοινωνίας της εποχής. Να γνωρίσουν τη «βουλή» του Δία, που ανέφερε ο ποιητής στο προοίμιο. Να γνωρίσουν πτυχές του χαρακτήρα του κεντρικού ήρωα του έπους, του Αχιλλέα.

Διδακτικοί στόχοι Παιδαγωγικοί Να αναπτύξουν τις κοινωνικές δεξιότητες της δημιουργικής συνεργατικότητας και της ομαδοσυνεργατικής μάθησης. Τεχνολογικοί Να ασκηθούν στη χρήση του διαδραστικού πίνακα ως μέσου της εκπαιδευτικής τεχνολογίας.

Θεών εκκλησία εν Ολύμπω

Οι Μούσες Κλειώ (κλέος): Ιστορία Ευτέρπη (τέρπω): Λυρική ποίηση Θάλεια (θάλλω): Αγροτικός βίος Μελπομένη (μέλπω): Μουσική Τερψιχόρη (τέρψις+χορός): Χορός Ερατώ (ερωτώ, έρως): Ερωτική ποίηση Πολύμνια (ύμνος): Θεϊκοί ύμνοι Ουρανία (ουρανός): Αστρονομία Καλλιόπη (καλόν έπος): Επική ποίηση.

Φύλλα εργασίας ομάδων κατά διδακτικές ενότητες Οι εννέα Μούσες με το μουσαγέτη Απόλλωνα

Φύλλο εργασίας 1ης ομάδας Ερωτήσεις 1ης δ.ε. Α 1-53 Φύλλο εργασίας 1ης ομάδας Ερωτήσεις 1ης δ.ε. Α 1-53 Ποιο είναι το θέμα της Ιλιάδας και πώς το οριοθετεί χρονικά ο ποιητής; Ποιοι είναι οι πρωταγωνιστές της ενότητας; Να συγκρίνετε την προσευχή του Χρύση με μια σημερινή προσευχή. Ποιος αναδεικνύεται, τελικά, νικητής στη σύγκρουση Αγαμέμνονα και Χρύση και ποια άλλα σχετικά στοιχεία υπαινίσσεται ο ποιητής;

Αχιλλεύς Ερυθρόμορφος αμφορέας, 450 π.Χ., Ρώμη. Μουσείο Βατικανού

Φύλλο εργασίας 2ης ομάδας Ερωτήσεις 2ης δ.ε. Α 54-306 Φύλλο εργασίας 2ης ομάδας Ερωτήσεις 2ης δ.ε. Α 54-306 Η έννοια της τιμής κυριαρχεί στη σκέψη τόσο του Αχιλλέα όσο και του Αγαμέμνονα. Τι σήμαινε η λέξη τιμή: για τον ομηρικό ήρωα, για τον πολίτη της Αθήνας του 5ου αι. π.Χ. και για τους πολίτες της καταναλωτικής κοινωνίας της εποχής μας; Τι σημαίνουν οι όροι ενανθρώπιση και επιφάνεια θεών στα ομηρικά έπη, π.χ. της Αθηνάς, του Ερμή κ.ά.; Με ποιους τρόπους ο σεβάσμιος Νέστορας προσπαθεί να κατευνάσει τα οξυμμένα πνεύματα των δύο αντιπάλων, του Αχιλλέα και του Αγαμέμνονα; Να επισημάνετε παραδείγματα προοικονομίας στους στίχους 213-242 της ενότητας.

Αχιλλεύς και Αγαμέμνων

Φύλλο εργασίας 3ης ομάδας Ερωτήσεις 3ης δ.ε. Α 307-431α Φύλλο εργασίας 3ης ομάδας Ερωτήσεις 3ης δ.ε. Α 307-431α Ποιο είναι το αίτημα του Αχιλλέα και γιατί η μητέρα του Θέτιδα το μεταφέρει στο Δία; Ποια στοιχεία της συμπεριφοράς της Θέτιδας είναι ανθρώπινα και ποιες ιδιότητές της παραμένουν θεϊκές; Να συγκρίνετε τις προσευχές του Αχιλλέα (στ. 353-357) και του Χρύση (στ. 37-42). Σε ποια σημεία της ενότητας ο ποιητής χρησιμοποιεί τις αφηγηματικές τεχνικές της προοικονομίας και της επιβράδυνσης και τι πετυχαίνει με τη χρήση τους απέναντι στον Αχιλλέα και απέναντι στον ακροατή του έπους;

Φύλλο εργασίας 4ης ομάδας Ερωτήσεις 4ης δ.ε. Α 431β-493 Φύλλο εργασίας 4ης ομάδας Ερωτήσεις 4ης δ.ε. Α 431β-493 Ποιος ήταν αρχηγός της αχαϊκής πρεσβείας στη Χρύσα και ποιος ήταν ο ρόλος του; Ποιο ήταν το αίτημα της δεύτερης προσευχής του Χρύση προς τον Απόλλωνα και ποιο ήταν το αποτέλεσμά της (στ. 448-458); Να περιγράψετε την επιστροφή της αχαϊκής πρεσβείας στο στρατόπεδο των Αχαιών. Ποιες ήταν οι συνέπειες της διάρκειας του θυμού του Αχιλλέα;

Φύλλο εργασίας 5ης ομάδας Ερωτήσεις 5ης δ.ε. Α 494-612 Φύλλο εργασίας 5ης ομάδας Ερωτήσεις 5ης δ.ε. Α 494-612 Ποια υπόσχεση έδωσε ο Δίας στη Θέτιδα και με ποιον τρόπο τη διαβεβαίωσε ότι θα πραγματοποιήσει την υπόσχεσή του αυτή; Ποια ήταν η αιτία της φιλονικίας Δία και Ήρας και ποια είναι η συμφιλιωτική επέμβαση του Ηφαίστου (στ. 573 κ. εξ.); Ποια είναι η «βουλή» του Δία (Προοίμιο, στ. 5); Ποιες ανθρώπινες ιδιότητες παρατηρείτε στον κόσμο των θεών και ποιες άλλες ιδιότητες τους διαφοροποιούν από τους ανθρώπους;

Ανακοίνωση και αξιολόγηση των εργασιών των ομάδων (Δ-ΜΜ) Ανακοίνωση και αξιολόγηση των εργασιών των ομάδων (Δ-ΜΜ) Ο παρουσιαστής ανακοινώνει τη γραπτή εργασία της ομάδας του, μέσω του διαδραστικού πίνακα, στην ολομέλεια της Τάξης. Ο διδάσκων προβάλλει την εργασία της κάθε ομάδας στο διαδραστικό πίνακα, τη συμπληρώνει και την αξιολογεί μαζί με τους μαθητές του. Ο διδάσκων αναθέτει στους μαθητές του την κατ’ οίκον εργασία με κατάλληλες οδηγίες.

Ανακεφαλαίωση της ραψωδίας Α στην ολομέλεια της Τάξης (1η + 2η ομάδες): Αφού μελετήσετε το εικονογραφικό υλικό της ραψωδίας Α στο σχολικό εγχειρίδιό σας, να επισημάνετε τις λεπτομέρειες του ομηρικού κειμένου, που τονίζει ο κάθε καλλιτέχνης στο έργο του. (3η ομάδα): Να επιλέξετε μία σκηνή της ίδιας ραψωδίας, που σας εντυπωσίασε ιδιαιτέρως και να την αποδώσετε με εικαστικό ή λογοτεχνικό τρόπο. (4η +5η ομάδες): Να γράψετε ένα άρθρο για κάποια σπουδαία γεγονότα της ραψωδίας Α. Οι εργασίες των ομάδων θα παρουσιασθούν στην ολομέλεια της Τάξης.

Ραψωδία Α Πρόσθετη δραστηριότητα ομάδων Εργασία για όλες τις ομάδες: Έχετε αναλάβει να παρουσιάσετε θεατρικά τη ραψωδία Α (ή μια ενότητά της): Τι πρέπει να λάβετε υπόψη σας; Ποιες οδηγίες θα δώσετε στο σκηνογράφο και στους ηθοποιούς; Να καταγράψετε τις παρατηρήσεις σας και να παρουσιάσετε τη σκηνοθετική πρότασή σας στην ολομέλεια της Τάξης.

Τέλος Παρουσίασης J.A.D. Ingres, Η αποθέωση του Ομήρου (1827)