Δέσποινα Δαουτάκου Γραμματέας ΟΕΥ Α΄ Γραφείο ΟΕΥ Τελ Αβίβ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ Δέσποινα Δαουτάκου Γραμματέας ΟΕΥ Α΄ Γραφείο ΟΕΥ Τελ Αβίβ

1. ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΡΑΗΛΙΝΗ ΑΓΟΡΑ Μικρή καταναλωτική αγορά (7,6 εκ. κάτοικοι) Με έναν εξαιρετικά αναπτυγμένο δευτερογενή τομέα και τομέα υψηλής τεχνολογίας. Οι εξαγωγές αντιπροσωπεύουν περίπου 40% επί της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας. Οι εξαγωγές βιομηχανικών αγαθών συνιστούν 82,8% επί των συνολικών εξαγωγών του Ισραήλ. Στην διάρθρωση εισαγωγών του Ισραήλ, το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών συνιστούν εισροές για την εγχώρια βιομηχανία. οι εισαγωγές καταναλωτικών αγαθών αντιπροσωπεύουν 16%, οι εισαγωγές πρώτων υλών (πλην καυσίμων) 39% οι εισαγωγές διαμαντιών, καυσίμων, πλοίων και αεροσκαφών 29%

1. ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΡΑΗΛΙΝΗ ΑΓΟΡΑ   2008 2009 1o τριμ. 2010 2ο τριμ. 2010 Πραγματική αύξηση του ΑΕΠ 4% 0,70% 3,6% 4,5 Εισαγωγές αγαθών σε εκ. δολ. 64.531 46.928 Ιαν.-Νοεμ. 2010 42.206 Εξαγωγές αγαθών σε εκ. δολ. 51.320 42.065 37.557 % ανεργίας 6,1 7,6 7 6,2 Συνολικό ακαθάριστο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ 77,2 79,6 Έλλειμμα γενικής κυβ/σης ως ποσοστό του ΑΕΠ 2,2 5,2 Πλεόνασμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ως % του ΑΕΠ 0,7 3,8 Πληθωρισμός (ετήσιος μ.ο.) 4,6 3,3

1. ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΡΑΗΛΙΝΗ ΑΓΟΡΑ Πληθυσμός: 7,6 εκατομμύρια Κυριότερες πόλεις: Ιεροσόλυμα, 746.300 κάτοικοι, Τελ Αβίβ, 390.400, Χάϊφα, 265.900, Ρισόν λε Τσίον, 224.500, Ασντόντ, 207.300, Μπέερ Σέβα, 186.900, Πέταχ Τίκβα,188.900, Χόλον, 169.000 Μέσος μηνιαίος μισθός Ισραηλινών εργαζομένων: 8,235 NIS (περίπου 1660 ευρώ, στοιχεία Απριλίου 2010)) Ποσοστό ανεργίας: 7,2% (1ο τριμ. 2010)

2. ΔΙΜΕΡΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ- ΕΞΕΛΙΞΗ & ΣΥΝΘΕΣΗ Το Ισραήλ αποτελεί 39ο σημαντικότερο εμπορικό εταίρο της Ελλάδας από πλευράς όγκου συναλλαγών. Μεταξύ των χωρών Μέσης Ανατολής, το Ισραήλ είναι 2ος σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Ελλάδας από πλευράς αξίας εξαγωγών (στοιχεία ΕΛ.ΣΤΑΤ, έτους 2009). 2008 2009 % μετ. 2009/2008 Α΄ εξάμηνο 2010 % μετ. Α΄εξαμ. 2010/ Α΄εξ. 2009 Όγκος εμπορίου 306,69 288,24 -6 124,30 -18,6 Εξαγωγές 103,94 89,05 -14 48,46 11,02 Εισαγωγές 202,75 199,19 -2 75,84 30,45 Ισοζύγιο -98,81 -110,14 11 -27,37 -58

2. ΔΙΜΕΡΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ- ΕΞΕΛΙΞΗ & ΣΥΝΘΕΣΗ Κατά την περίοδο 2007-2009, οι ελληνικές εξαγωγές παρουσιάζουν διαδοχική πτώση και διακυμάνσεις από έτος σε έτος, γεγονός το οποίο υποδηλώνει ότι η Ελλάδα δεν έχει εδραιώσει ακόμα ένα σταθερό μερίδιο στην Ισραηλινή αγορά. Οι εμπορικές συναλλαγές περιορίζονται ως επί το πλείστον σε ενδιάμεσα αγαθά που προορίζονται για την μεταποίηση και δευτερευόντως σε καταναλωτικά αγαθά.

Κυριότερα εξαγόμενα προϊόντα στο Ισραήλ το 2009 Α/Α Προϊόν 2009 Αξία σε Ευρώ % επί του συνόλου 1 Προϊόντα φτιασιδώματος (μακιγιάζ), άλλα 10,205,105 11.5 2 Άλλα μέρη των συσκευών για οχήματα αέρος 5,913,009 6.6 3 Οργανικές ουσίες επιφανειακής δράσης άλλες από σαπούνια. Παρασκευάσματα για λιανική πώληση 5,733,109 6.4 4 Σωλήνες από χαλκό καθαρισμένο 5,041,724 5.7 5 Ψάρια νωπά ή διατηρημένα με απλή ψύξη. Άλλα 4,692,391 5.3 6 Πιατικά και άλλα είδη σερβιρίσματος από πλαστικές ύλες 2,850,265 3.2 7 Φύλλα & ταινίες λεπτά από αργίλιο (με πάχος που δεν υπερβαίνει τα 0,2mm).Άλλα 2,782,878 3.1 8 Τεχνουργήματα από άσφαλτο σε κυλίνδρους 2,444,955 2.7 9 Άλλες πλάκες-φύλα-ταινίες από πολυμερή του αιθυλενίου 2,233,294 2.5 10 Ελιές διατηρημένες αλλιώς παρά με ξίδι ή οξικό οξύ 1,795,893 2.0   Σύνολο εξαγωγών προς Ισραήλ 89,052,559 100 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. (ΕΣΥΕ)

Οχήματα, αεροσκάφη, πλοία και σχετικό μεταφορικό υλικό 45,09 22,5 2 Οι εισαγωγές από Ελλάδα συνιστούν 0,42% επί των συνολικών εισαγωγών του Ισραήλ (στοιχεία 2009). Μεταξύ των χωρών ΕΕ, η Ελλάδα αποτελεί 9η σημαντικότερη αγορά προορισμού των Ισραηλινών και 14ο σημαντικότερο προμηθευτή από πλευράς αξίας εισαγωγών. Οι σημαντικότερες, από πλευράς αξίας, κατηγορίες ελληνικών προϊόντων που εισήχθησαν στο Ισραήλ το 2009 παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα: Πηγή: Ισραηλινή Στατιστική Υπηρεσία. Α/Α Προϊόν Αξία εισαγωγών % επί του συνόλου 1 Οχήματα, αεροσκάφη, πλοία και σχετικό μεταφορικό υλικό 45,09 22,5 2 Προϊόντα χημικών βιομηχανιών 32,13 16,0 3 Βασικά μέταλλα και προϊόντα αυτών 29,33 14,6 4 Πλαστικά, ελαστικά προϊόντα 16,14 8,0 5 Έτοιμα τρόφιμα, καπνός 14,64 7,3 6 Προϊόντα φυτικού βασιλείου 13,00 6,5 7 Μηχανήματα, ηλεκτρ. συσκευές και συσκευές αναπαρ. ήχου και εικόνας 11,30 5,6 8 Ορυκτά προϊόντα 9,29 4,6 9 Ζώντα ζώα, προϊόντα ζωικού βασιλείου 7,60 3,8 10 Χαρτομάζα και χαρτικά προϊόντα 6,63 3,3   Σύνολο εξαγωγών 200,80 100,0

Εισαγωγές ύψους 4,7 εκ. (αύξηση 24% σε σχέση με τα επίπεδα του 2007) 3. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΡΑΗΛΙΝΗ ΑΓΟΡΑ -3.1. Τρόφιμα & ποτά Προϊόν Εισαγωγές Ισραήλ 2007-2009 Νωπά ψάρια (0302) Οι εισαγωγές γνωρίζουν αξιόλογη αύξηση την τελευταία τριετία: Από τα επίπεδα των 3,8 εκ. δολ. το 2007, σε 17,78 εκ. δολ. το 2009 (+ 360%). Τυριά (0406) Εισαγωγές ύψους 11 εκ. δολ. το 2009 έναντι επιπέδων 10,3 εκ. το 2007 (+7%) Προβλέπεται και μικρή αδασμολόγητη ποσόστωση 100 τόνων στην εισαγωγή τυριών με βάση την αγροτική συμφωνία ΕΕ-Ισραήλ. Καλή ευκαιρία για εισαγωγή φέτας. Νωπά & αποξηραμένα φρούτα εκ των οποίων: Με βάση την ζήτηση για φρούτα στην αγορά & τις αδασμολόγητες ποσοστώσεις που προβλέπει η αγροτική συμφωνία ΕΕ-Ισραήλ για εισαγωγές από ΕΕ, υπάρχουν προοπτικές για: Αποξηραμένα σύκα (080420) Αύξηση εισαγωγών σε 4,6 εκ. δολ. το 2009 έναντι επιπέδων 3,8 εκ. το 2007 (+21%). Σταφίδα (080620) Παρατηρείται ικανοποιητική ζήτηση για εισαγωγές (5,27 εκ. το 2009) ενώ προβλέπεται αδασμολόγητη ποσόστωση και μείωση δασμών για εισαγόμενες ποσότητες πέραν της δασμολογικής ποσόστωσης. Μήλα (080810) Ύψος εισαγωγών το 2009 11,4 εκ. δολ. (+ 147% από τα επίπεδα του 2007). Ζαχαρώδη προϊόντα (1704) Υψηλά επίπεδα εισαγωγών στα 31,7 εκ. δολ. Προϊόντα κακάο (1806): υψηλά επίπεδα εισαγωγών 65,6 εκ. δολ. (+13% σε σχέση με τα επίπεδα του 2007). Ελαιόλαδο (1509): Από τα επίπεδα των 7,28 εκ. δολ. το 2007, σημειώθηκε αύξηση κατά 28% το 2008 και ακολούθως κατά 51% το 2009, με αποτέλεσμα η αξία εισαγωγών να ανέλθει σε 14,07 εκ. δολ. Μεταποιημένες ελιές (2005) Εισαγωγές ύψους 4,7 εκ. (αύξηση 24% σε σχέση με τα επίπεδα του 2007)

3.1. Τρόφιμα & ποτά Αλκοολούχα ποτά εκ των οποίων: Μπύρα (2203) ύψος εισαγωγών 24,3 εκ. δολ. (14% αύξηση σε σχέση με τα επίπεδα του 2007). Λικέρ και άλλα αλκοολούχα ποτά (2208) Αξιόλογη αύξηση των εισαγωγών την τελευταία τριετία: Από επίπεδα των 31,8 εκ. δολ. το 2007 σε 41,85 εκ. δολ. το 2009 (+31%). Καλές προοπτικές για την εισαγωγή ούζου που είναι γνωστό στους Ισραηλινούς καταναλωτές.

Ύψος εισαγωγών 72,2 εκ. δολ. (+12% έναντι του 2007). 3.2. Προϊόντα των χημικών βιομηχανιών Προϊόν Εισαγωγές Ισραήλ 2007-2009 Φάρμακα (3004) Εισαγωγές ύψους 1,14 δισεκ. δολ. (30% αύξηση σε σχέση με τα επίπεδα του 2007). Αναλώσιμο ιατρικό υλικό (3005) Υψος εισαγωγών 19 εκ. δολ. (20% αύξηση σε σχέση με τα επίπεδα του 2007). Αρώματα (3303) Ύψος εισαγωγών 69,3 εκ. δολ. (+36% έναντι του 2007). Καλλυντικά (3304) Ύψος εισαγωγών 72,2 εκ. δολ. (+12% έναντι του 2007). Παρασκευάσματα καθαρισμού, άλλα από σαπούνια (3402) Ύψος εισαγωγών 173 εκ. (+11% αύξηση έναντι του 2007). Πηγή: Ισραηλινή στατιστική υπηρεσία

3.3. Δομικά υλικά Προϊόν Εισαγωγές Ισραήλ 2007-2009 Πέτρες για την οικοδομική & τα τεχνουργήματά τους (6802) Ύψος εισαγωγών 63,4 εκ. δολ. (9% αύξηση έναντι του 2007). Μονωτικά υλικά από ασφαλτώδεις ύλες (6807) Ύψος εισαγωγών 13,2 εκ. δολ. (αύξηση 10% σε σχέση με το 2007). Είδη από χαλκό (74) Τα προϊόντα από χαλκό αντιπροσωπεύουν αξιόλογο ποσοστό επί των εισαγωγών δομικών υλικών, εντούτοις το 2009 παρατηρήθηκε σημαντική μείωση εισαγωγών των εν λόγω προϊόντων, η οποία οφείλεται σε μειωμένες παραγγελίες της εγχώριας βιομηχανίας εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Ειδικότερα, οι εισαγωγές συρμάτων χαλκού το 2009 ανήλθαν σε 74,7 εκ. δολ. (μείωση 58,6% έναντι του 2008) και οι εισαγωγές σωλήνων χαλκού ανήλθαν σε 30,6 εκ. δολ. (μείωση 51,6% έναντι του 2008). Προϊόντα αλουμινίου (76) Τα προϊόντα αλουμινίου αντιπροσωπεύουν αξιόλογο ποσοστό επί των εισαγωγών δομικών υλικών, εντούτοις το 2009 παρατηρήθηκε σημαντική μείωση εισαγωγών των εν λόγω προϊόντων, η οποία οφείλεται σε μειωμένες παραγγελίες της εγχώριας βιομηχανίας εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Ειδικότερα, το 2009 παρατηρήθηκε μείωση 46,6% στις πλάκες, ταινίες και φύλλα αλουμινίου πάχους που υπερβαίνει τα 0,2 mm (7607, αξία εισαγωγών 54,6 εκ. δολ.), και κατά 25,6% στα προφίλ και ράβδους αλουμινίου (7604, αξία εισαγωγών 38,57 εκ. δολ).

3.4. Κατασκευαστικές υπηρεσίες Ο κατασκευαστικός κλάδος συνιστά έναν από τους πιο δυναμικούς τομείς οικονομικής δραστηριότητας στο Ισραήλ. To 2009 περίοδο της διεθνούς οικονομικής κρίσης, η κατασκευαστική δραστηριότητα δεν σημείωσε δραστική μείωση σε αντίθεση με άλλες αναπτυγμένες χώρες. Το εγχώριο κατασκευαστικό προϊόν μειώθηκε μόνο κατά 1%, επίπεδο μικρότερο σε σχέση με άλλους κλάδους του επιχειρηματικού τομέα. Η μείωση οφείλεται κυρίως στην πτώση της κατασκευαστικής δραστηριότητας για λογαριασμό του δημοσίου, ενώ η ιδιωτική κατασκευαστική δραστηριότητα, ιδίως στον τομέα της οικιστικής δόμησης συνέχισε να αυξάνεται με ρυθμό 4,5%. Όσον αφορά την κατασκευή έργων υποδομής, τo Ισραήλ προωθεί την συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα (public-private partnership projects). Τον Ιανουάριο του 2008 η κυβ/ση ενέκρινε σειρά κατευθυντήριων αρχών για την αξιολόγηση έργων υποδομής μεταφορών τα οποία θα κατασκευαστούν με συνεργασία ιδιωτικού και δημόσιου τομέα την περίοδο 2008-2015. Περίπου το 90% των έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη συνολικού κόστους 7 εκατ. Δολ. ΗΠΑ, αφορούν τον τομέα μεταφορών, αλλά με βάση τις τρέχουσες ανάγκες εκσυγχρονισμού υποδομών υπάρχει προοπτική για κατασκευή, την περίοδο 2008-2015, άλλων 12 έργων (αεροδρόμια, λιμάνια, δρόμοι και δίκτυα μαζικών μεταφορών) συνολικού κόστους 4 δισεκ. δολ

3.4. Κατασκευαστικές υπηρεσίες Όσον αφορά την κατασκευή κατοικιών, ο αριθμός έναρξης οικιστικών κατασκευών ανήλθε στις 34.281 (έναντι 32.381 ενάρξεις το 2008), ενώ ο αριθμός ολοκλήρωσης οικιστικών κατασκευών ανήλθε σε 32.259 (έναντι 30.454 το 2008). Όσον αφορά την δόμηση μη οικιστικών κτιρίων το 2009 πραγματοποιήθηκαν συνολικά 2008 ενάρξεις (έναντι 2.395 το 2008) εκ των οποίων 35% αφορούσαν τον τομέα ξενοδοχείων-εμπορίου, 19,5% τον τομέα μεταποίησης και 31% δημόσια κτίρια. Το 2009 ολοκληρώθηκαν 2.014 μη οικιστικά κτίρια (αύξηση 10,8% έναντι του 2008), εκ των οποίων 33% είναι δημόσια κτίρια, 25,8% στον τομέα μεταποίησης και 24,6% τον τομέα ξενοδοχείων-εμπορίου.

Μη οικιστική δόμηση (επιφάνεια σε χιλιάδες τετρ.μέτρα)   Ολοκλήρωση κατασκευών Έναρξη κατασκευών Σύνολο Ξενοδοχεία, εμπόριο, επιχειρηματικές υπηρεσίες. Μεταποίηση Δημόσια κτίρια Γεωργία 2008 1.818 337 565 557 359 2.395 751 697 627 320 2009 2.014 497 520 672 325 2.008 702 392 631 283 Δημόσιες κατασκευές 252 12 - 239 1 227 226 236 234 232 5 Ιδιωτικές κατασκευές 1.566 318 358 2.168 750 401 1.778 496 438 324 1.776 701 387 405

4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ- Για την αύξηση του μεριδίου της Ελλάδας στην αγορά του Ισραήλ απαιτείται διεύρυνση του χαρτοφυλακίου των ελληνικών προϊόντων με καταναλωτικά προϊόντα και προϊόντα υψηλότερης προστιθέμενης αξίας στους κλάδους που αναλύσαμε πιο πάνω (τρόφιμα/ποτά, φάρμακα, αναλώσιμο ιατρικό υλικό, καλλυντικά, προϊόντα αλουμινίου). Δεδομένου ότι η αγορά του Ισραήλ είναι εξαιρετικά ανταγωνιστική, απαιτείται συστηματική προσπάθεια από πλευράς των Έλληνων εξαγωγέων, όσον αφορά: Στην καθιέρωση σταθερών συνεργασιών με Ισραηλινούς εισαγωγείς Στην τήρηση των ειδικών όρων εισαγωγής που ισχύουν ανά προϊόν Στην τήρηση αυστηρών προδιαγραφών, όσον αφορά στην τυποποίηση και την ποιότητα των προϊόντων. Στην ανεύρεση αξιόπιστων εμπορικών εταίρων στην αγορά απαιτείται: Η διοργάνωση στοχευμένων εμπορικών αποστολών στο Ισραήλ ή πρόσκληση Ισραηλινών εισαγωγέων σε διεθνείς εκθέσεις στην Ελλάδα. στους κλάδους τροφίμων, φαρμακευτικών και δομικών υλικών, που έχουν προοπτικές στην αγορά. Ελληνική συμμετοχή σε σημαντικές κλαδικές εκθέσεις (όπως η ISRAFOOD/ ISRAWINE για τρόφιμα-ποτά-ξενοδοχ. εξοπλισμό και η MEDAX για φαρμακευτικά προϊόντα και ιατρικό εξοπλισμό).

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Ισραηλινής αγοράς Πλεονεκτήματα που μπορούν να αξιοποιηθούν από τους Έλληνες παραγωγούς & εξαγωγείς για είσοδο στην αγορά του Ισραήλ Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Ισραηλινής αγοράς Εγγύτητα στην Ελλάδα & χαμηλό μεταφορικό κόστος Μικρή καταναλωτική αγορά Ελλάδα φιλική προς το Ισραήλ χώρα Ισχυρή παραγωγική βάση τόσο σε παραδοσιακές βιομηχανίες, όσο και σε βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίες Ευνοϊκότεροι όροι εισόδου για τρόφιμα και ποτά από ΕΕ με βάση την αγροτική συμφωνία ΕΕ-Ισραήλ Δεν υπάρχει μέχρι στιγμής θεσμικό πλαίσιο προστασίας ΠΟΠ/ΠΓΕ Απελευθέρωση εμπορίου (μηδενικοί δασμοί) για βιομηχανικά αγαθά με βάση τη συμφωνία σύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ H συμφωνία για την αμοιβαία αναγνώριση ελέγχου συμμόρφωσης τεχνικών προτύπων & αποδοχής βιομηχανικών προϊόντων (Agreement on Conformity Assessment and Acceptance of Industrial Products-ACAA) ανάμεσα σε ΕΕ και Ισραήλ, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία κύρωσης από το Ευρ. Κοινοβούλιο. Θα συμβάλλει στην αμοιβαία αναγνώριση τεχνικών προτύπων σε μια σειρά βιομηχανικών προϊόντων (μηχ/τα, ηλεκτρ. Συσκευές, παιχνίδια, ιατρικές συσκευές, φαρμακευτικά προϊόντα) Λεπτομερείς και πολλές φορές χρονοβόρες διαδικασίες ελέγχου των όρων εισαγωγής Διμερής επιχειρηματική συνεργασία (συμπαραγωγή, κοινοπραξίες, έρευνα & ανάπτυξη νέων προϊόντων, αξιοποίηση δικτύων διανομής εταίρου) για είσοδο σε τρίτες αγορές (ΝΑ Ευρώπη, ΕΕ, Αφρική, Ινδία-Κίνα-Βραζιλία, ΗΠΑ)

Το Γραφείο ΟΕΥ Τελ Αβίβ: Συστηματικά ενημερώνει τους Έλληνες εξαγωγείς & κλαδικούς/επιμελητηριακούς φορείς αναφορικά με τις ευκαιρίες διάθεσης ελληνικών προϊόντων που υπάρχουν στην αγορά. Συνδράμει τους Έλληνες εξαγωγείς στην είσοδό τους στην αγορά του Ισραήλ. Συνδράμει στην οργάνωση επιχειρηματικών αποστολών σε συνεργασία με Ελληνικούς & Ισραηλινούς κλαδικούς & επιμελητηριακούς φορείς.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ Δέσποινα Δαουτάκου Γραμματέας ΟΕΥ Α΄