Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ Γκίκας Α. Χαρδούβελης Συνέδριο ΤΕΕ Αθήνα, 4 Ιουλίου 2006

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ  Η οικονομική δραστηριότητα σήμερα  Η σχετική πορεία Ελλάδας-ΕΕ-ΗΠΑ την τελευταία 40-ετία  Διαδικασία Λισσαβόνας: Ποιες πολιτικές έχουν προτεραιότητα; Αναβάθμιση παραγωγικών συντελεστών: Τεχνολογία, εκπαίδευση Διαρθρωτικές αλλαγές: Περισσότερος ανταγωνισμός, ιδιαίτερα στις υπηρεσίες Μεγέθυνση επιχειρήσεων Διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας Ευελιξία στην αγορά εργασίας: Ενδείκνυται; Σημαντική η χρονική σειρά των διαρθρωτικών αλλαγών: Πρώτα στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών  Η Ελλάδα πρέπει να γίνει πιο ανταγωνιστική σε τομείς που έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα  Το σημερινό περιβάλλον είναι ευνοϊκό για τις ελληνικές επιχειρήσεις

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Καλή εποχή: Παγκόσμιοι ρυθμοί ανάπτυξης υψηλότεροι του μέσου όρου της 30-ετίας

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Καλή εποχή: Διαφοροποιημένες οι πηγές ανάπτυξης … όμως, ουραγός η Ευρώπη Ποσοστά συμβολής στο παγκόσμιο ΑΕΠ (%) Τρέχουσες τιμές PPP ΗΠΑ 28,319,9 ΕΕ-12 21,214,4 Ιαπωνία 9,56,2 Λατινική Αμερική 6,17,4 Κίνα 5,416,1 Κεντρική & Ανατ. Ευρώπη 2,83,3 Ινδία 1,86,0 Ελλάδα 0,50,4

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Εντεινόμενη η παγκοσμιοποίηση: Δ ιασυνοριακές κινήσεις αγαθών και κεφαλαίων Διεθνές εμπόριο ως ποσοστό παγκόσμιου ΑΕΠ

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Συγκριτική πορεία βιοτικού επιπέδου Βιοτικό επίπεδο σε μονάδες αγοραστικής δύναμης (PPP)

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Μέση ετήσια αύξηση της απασχόλησης Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή Χαμηλά τα ποσοστά απασχόλησης στην Ευρώπη και ιδιαίτερα την Ελλάδα Ποσοστά απασχόλησης (% του ενεργού πληθυσμού ηλικίας ετών) Πηγή: ΟΟΣΑ, 2006 *Αναφέρεται σε άτομα ηλικίας ετών

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Αντίστροφη η πορεία της ανεργίας μετά το 1980 σε ΗΠΑ, Ευρώπη

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Κλειδί ανάπτυξης η παραγωγικότητα

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Υψηλές οι επενδύσεις στην Ελλάδα Επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές)

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Διαδικασία Λισσαβόνας  Στόχος η αναβάθμιση των παραγωγικών συντελεστών με έμφαση την τεχνολογία και την εκπαίδευση  Στόχος και η παραγωγικότητα, με έμφαση τις διαρθρωτικές αλλαγές: Περισσότερος ανταγωνισμός, ιδιαίτερα στις υπηρεσίες Διευκόλυνση επιχειρηματικότητας Μεγέθυνση επιχειρήσεων (Ευελιξία στην αγορά εργασίας: Ενδείκνυται;)  Επένδυση στα συγκριτικά πλεονεκτήματα μιας χώρας …ΌΜΩΣ …  Αποτελεί απλό ευχολόγιο: Δεν επιβάλλονται ποινές για τη μη-επίτευξη των στόχων  Σκοπός κυρίως η αφύπνιση των πολιτικών ηγεσιών στα θέματα ανταγωνιστικότητας και απασχόλησης και η παρακολούθηση των βέλτιστων πρακτικών (ανοικτή μέθοδος συντονισμού, Εθνικά Σχέδια Δράσης, κλπ.)

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Τεχνολογία: Προηγούνται οι ΗΠΑ … Δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη (% του ΑΕΠ) Τεχνολογική Ετοιμότητα – 65/117 WEF 2005 (technological readiness) 1=τεχνολογική οπισθοδρόμηση, 7=μεταξύ των πρωτοπόρων Χρησιμοποίηση ξένων τεχνολογιών - 33/117 WEF 2005(prevalence of foreign technology licensing) 1=δεν είναι διαδεδομένη, 7= ένα σύνηθες μέσο για απόκτηση νέας τεχνολογίας Ποιότητα των ιδρυμάτων επιστημονικής έρευνας - 67/117 WEF 2005(quality of scientific research institutions) 1=δεν υπάρχουν, 7= τα καλύτερα στον τομέα τους διεθνώς

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Τεχνολογία: … και η Ελλάδα ουραγός WEF Διαθεσιμότητα επιστημόνων και μηχανικών – 21/117 (availability of scientists and engineers) 1=μικρή, 7=μεγάλη διαθεσιμότητα Επιτυχία κυβερνητικής πολιτικής στην προώθηση των τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών – 81/117 (government success in ICT promotion) 1=καθόλου επιτυχημένη, 7=πολύ επιτυχημένη Χρήση του διαδικτύου από επιχειρήσεις – 81/117 (extent of business Internet use) 1=χαμηλή, 7=πολύ διαδεδομένη Προσωπικοί υπολογιστές – 54/114 (personal computers per 100 inhabitants, 2003)

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Εκπαίδευση: Η Ελλάδα μειονεκτεί στην ποιότητα WEF Εγγεγραμμένοι στην τριτοβάθμια εκπαίδευση – 7/117 (gross tertiary enrollment rate, 2003) Ποιότητα εκπαιδευτικού συστήματος – 69/117 (quality of the educational system) Κατά πόσο το εκπαιδευτικό σύστημα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις μιας ανταγωνιστικής οικονομίας 1= καθόλου, 7=πολύ

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Διαρθρωτικές αλλαγές: Έχει σημασία η σειρά προτεραιότητας Προτεραιότητα στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών, αφού έτσι βελτιώνεται και η κατανομή εισοδήματος: Ο ανταγωνισμός μειώνει τα υπερ-κέρδη και την ολιγο- πωλιακή δύναμη των επιχειρήσεων και των κλειστών επαγγελμάτων, ενώ αυξάνει τους μισθούς Οι καταναλωτές ωφελούνται Οι διαρθρωτικές αλλαγές πρέπει να ξεκινούν από το χώρο των αγορών διότι η παγκοσμιοποίηση την τελευταία 20ετία ωφελεί κυρίως το κεφάλαιο με μείωση του κόστους χρηματοδότησης, άνοιγμα των αγορών προϊόντων διεθνώς, μεταφορά παραγωγής σε χώρες με χαμηλά ημερομίσθια, κλπ. Στη συνέχεια, αλλαγές στην αγορά εργασίας με αρχικό στόχο το συνδυασμό ευελιξίας και ασφάλειας Στην Ελλάδα, δεν φαίνεται να ακολουθείται μια τέτοια σειρά

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Αναγκαία η απελευθέρωση των υπηρεσιών στην Ελλάδα και την Ευρώπη Πόσο ελεύθερες είναι οι υπηρεσίες: Η έκταση των ρυθμίσεων

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Το ύψος του εγχώριου ανταγωνισμού στην ενέργεια και τις τηλεπικοινωνίες υπολείπεται

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Αυξάνεται η απασχόληση στον τομέα των υπηρεσιών παγκοσμίως

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Αυξάνεται παγκοσμίως το μερίδιο των Μ&Α στον τομέα των υπηρεσιών Μερίδιο εξαγορών και συγχωνεύσεων ανά κλάδο δραστηριότητας της εταιρείας-στόχου 2004 Ευρώπη

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Ελλάδα: Αυξάνεται το μερίδιο των υπηρεσιών στην οικονομική δραστηριότητα

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Στις υπηρεσίες οι νέοι Έλληνες επιχειρηματίες οδηγούνται από ευκαιρία, όχι τόσο από ανάγκη

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Ελλάδα: Απαιτείται πολιτική εξωστρέφειας και μεγέθυνσης των ΜΜΕ Η Ελλάδα έχει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό ΜΜΕ στην Ε.Ε. με 16,9%, μετά την Ιρλανδία που έχει ποσοστό 17,7%.

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Αισιοδοξία για το μέλλον των ΜΜΕ, αλλά ανησυχητική η μη υιοθέτηση σύγχρονων τεχνικών διοίκησης Μελέτη Εταιρείας GPO, 12/2005

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Μεγάλα τα εμπόδια στην επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα (WEF 2005) Ποσοστό απαντήσεων Παράγοντες

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Ανεργία και ευελιξία: Η ευρωπαϊκή εμπειρία

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Στην Ελλάδα μεγάλη ήδη η ευελιξία στην αγορά εργασίας  Μεγάλες διαφορές στην αγορά εργασίας ανάμεσα σε: Δημόσιο και ιδιωτικό τομέα Μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις Νόμιμη και παράνομη εργασία  Τα επιδόματα ανεργίας δεν αποτελούν αντικίνητρο για εργασία  Η δυνατότητα ευκολότερης απόλυσης αποτελεί αίτημα των μεγάλων επιχειρήσεων. Αν επιτευχθεί, άραγε θα φέρει πολύ περισσότερες προσλήψεις και συνεπώς μείωση της ανεργίας; Η εμπειρική έρευνα δεν επιβεβαιώνει κάτι τέτοιο.

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Πολιτική για το μέλλον: Η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει στα δικά της συγκριτικά πλεονεκτήματα

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Τουρισμός: Ανάγκη στροφής προς την ποιότητα των υπηρεσιών

Ελληνική Βιομηχανία: προς την οικονομία της γνώσης, ΤΕΕ,Αθήνα, 3-5 Ιουλίου Επίλογος: Ευνοϊκό το περιβάλλον για τις ελληνικές επιχειρήσεις  Ευνοϊκό διεθνές περιβάλλον: Υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης σε όλη την υφήλιο και την ευρύτερη περιοχή Χαμηλός πληθωρισμός Ιστορικά χαμηλά επιτόκια, παρά την ανοδική τάσης τους  Ευνοϊκότερο περιβάλλον σήμερα στην Ελλάδα σε σχέση με το παρελθόν, αλλά πολλά ζητήματα χρονίζουν: Σημαντικές ανισορροπίες, που εκδηλώνονται στον πληθωρισμό, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, την ανεργία, τα δημοσιονομικά ελλείμματα και το δημόσιο χρέος Η ΟΝΕ και η παγκοσμιοποίηση επιβάλλουν μια πιο ευέλικτη οικονομία και αποτελεσματικότερη δημοσιονομική πολιτική Το μικρο-οικονομικό περιβάλλον δεν ωθεί τον υγιή ανταγωνισμό: Η γραφειοκρατία, οι συχνές αλλαγές στο φορολογικό αποτελούν σημαντικά εμπόδια  Η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει στα συγκριτικά της πλεονεκτήματα Στροφή στον τομέα των υπηρεσιών Απαιτείται μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα σε κλάδους όπως ο τουρισμός Ο ανταγωνισμός σε υπηρεσίες κοινής ωφέλειας (ενέργεια, τηλεπικοινωνίες) υποτονικός Πώς θα μεγεθυνθεί η ελληνική επιχείρηση ώστε να αντιμετωπίσει τον παγκόσμιο ανταγωνισμό;