Κοινωνιολογία Οι Βασικές Έννοιες Michael Hughes Carolyn J. Kroehler

Η Ανισότητα των Φύλων Κεφάλαιο 8 Περίληψη Κεφαλαίου Διαστρωμάτωση με Βάση το Φύλο Τα Αίτια των Διαφορών των Δύο Φύλων Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις της Διαστρωμάτωσης με Βάση το Φύλο Περίληψη Κεφαλαίου

Διαστρωμάτωση με Βάση το Φύλο Βιολογικό φύλο (sex) – η γενετήσια ταυτότητα του ατόμου (άνδρας ή γυναίκα). Καθορίζει τον βιολογικό ρόλο του ατόμου στην αναπαραγωγή Κοινωνικό φύλο (gender) – κοινωνική και πολιτισμική διαφοροποίηση ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες Έμφυλη ταυτότητα – η αντίληψη του ατόμου ότι ανήκει στο ανδρικό ή στο γυναικείο φύλο Έμφυλοι ρόλοι – πολιτισμικά χαρακτηριστικά που καθορίζουν τη συμπεριφορά των ανθρώπων ανάλογα με το φύλο στο οποίο ανήκουν

Διαστρωμάτωση με Βάση το Φύλο Σεξισμός Σε ατομικό επίπεδο – η πεποίθηση ότι το ένα από τα δύο φύλα είναι ανώτερο από το άλλο Οι έμφυτες βιολογικές διαφορές σημαίνουν ότι οι άνδρες και οι γυναίκες προορίζονται από τη φύση τους για διαφορετικούς ρόλους Οι ρόλοι αυτοί είναι η βασική αιτία για τη διαφορετική κατανομή της εξουσίας, των κοινωνικών θέσεων και του εισοδήματος στα δύο φύλα Σε θεσμικό επίπεδο – πολιτικές, διαδικασίες και πρακτικές που παράγουν άνισα αποτελέσματα για τους άνδρες και τις γυναίκες

Διαστρωμάτωση με Βάση το Φύλο Πατριαρχία Σύστημα κοινωνικής οργάνωσης το οποίο αποδίδει στους άνδρες δυσανάλογο μερίδιο της εξουσίας Lorber: οι πρώιμες ανθρώπινες κοινωνίες είχαν καθεστώς ισότητας των δύο φύλων Davis – Kimball: αρχαιολογικά ευρήματα αποτελούν αποδείξεις της γυναικείας στρατιωτικής και κοινωνικής εξουσίας

Διαστρωμάτωση με Βάση το Φύλο Η Ανισότητα των Δύο Φύλων σε Διεθνές Επίπεδο Ετήσια Έκθεση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ (2002) – 193 χώρες Σεξουαλικό εμπόριο και καταναγκαστική εργασία (π.χ. στη Γκάνα) Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική – εγκλήματα τιμής Sweatshops στην Κίνα Κλειτοριδεκτομή Αναλφαβητισμός και εκπαίδευση

Διαστρωμάτωση με Βάση το Φύλο Οι Δέκα Χώρες με τη Μεγαλύτερη Εκπροσώπηση Γυναικών στα Νομοθετικά Σώματα, 2003 Ρουάντα Σουηδία Δανία Φινλανδία Ολλανδία Νορβηγία Κούβα Βέλγιο Κόστα Ρίκα Αυστρία Η Συμμετοχή των Γυναικών στα Νομοθετικά Σώματα Διεθνώς Πηγή: Ιστοσελίδα της Διακοινοβουλευτικής Ένωσης, www.ipu.org Σχήμα 8.1

Τα Αίτια των Διαφορών των Δύο Φύλων Φύλο και Βιολογία Υπάρχουν Πραγματικές Βιολογικές Διαφορές Ανάμεσα στα δύο Φύλα; Από την ηλικία των 11 ετών περίπου, τα κορίτσια εμφανίζουν μεγαλύτερες λεκτικές ικανότητες από τα αγόρια Τα αγόρια ξεπερνούν τα κορίτσια στις οπτικές-χωρικές ικανότητες τόσο στην εφηβεία όσο και στην ενηλικιότητα, όχι όμως και στην παιδική ηλικία Στην ηλικία των 12-13 ετών περίπου, τα αγόρια ξεπερνούν τα κορίτσια στις μαθηματικές ικανότητες Οι άνδρες είναι πιο επιθετικοί από τις γυναίκες

Τα Αίτια των Διαφορών των Δύο Φύλων Φύλο και Πολιτισμός Όλοι μας γεννιόμαστε σε κοινωνίες με εδραιωμένους πολιτισμικούς κανόνες, οι οποίοι διέπουν τη συμπεριφορά των ανδρών και των γυναικών Μεγάλες διαφορές στους έμφυλους ρόλους που αποδίδει η κάθε κοινωνία Οι έμφυλοι ρόλοι αποτελούν σε μεγάλο βαθμό ζήτημα κοινωνικού ορισμού και σχετίζονται με κοινωνικά κατασκευασμένα νοήματα

Τα Αίτια των Διαφορών των Δύο Φύλων Έμφυλες Ταυτότητες Φροϋδικές Ερμηνείες Η απόκτηση της έμφυλης ταυτότητας είναι το αποτέλεσμα του Οιδιπόδειου συμπλέγματος που εμφανίζεται στην ηλικία των τριών έως έξι ετών Έχει απορριφθεί το μεγαλύτερο μέρος της φροϋδικής θεωρίας από τις εμπειρικές έρευνες Θεωρία της Πολιτισμικής Μεταβίβασης Η απόκτηση των έμφυλων ταυτοτήτων και συμπεριφορών είναι μία σταδιακή διαδικασία μάθησης που ξεκινά από τη βρεφική ηλικία Τα παιδιά δέχονται μηνύματα για τον «φυσιολογικό» έμφυλο ρόλο τους

Τα Αίτια των Διαφορών των Δύο Φύλων Θεωρία της Γνωστικής Ανάπτυξης Τα παιδιά αποκτούν συνείδηση του φύλου τους στην ηλικία των 18 μηνών έως 3 ετών Χρησιμοποιούν τη στερεότυπη εικόνα για το φύλο τους για να διαμορφώσουν τη συμπεριφορά τους και να καλλιεργήσουν τις στάσεις και τις συμπεριφορές που συνδέονται με το να είναι κανείς αγόρι ή κορίτσι Το Φύλο και η Κατασκευή του Εαυτού Το μοντέλο της ανεξάρτητης αυτοαντίληψης ισχύει στην αμερικανική κοινωνία περισσότερο για τους άνδρες παρά για τις γυναίκες Οι γυναίκες περιγράφονται καλύτερα από το μοντέλο της αλληλεξαρτώμενης αυτοαντίληψης

Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις της Έμφυλης Διαστρωμάτωσης Η Προσέγγιση του Λειτουργισμού Ο καταμερισμός εργασίας με βάση το φύλο είναι αναγκαίος για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους και για το λόγο αυτό διατηρήθηκε Νομιμοποιεί την ανισότητα των δύο φύλων

Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις της Έμφυλης Διαστρωμάτωσης Η Προσέγγιση των Συγκρούσεων Η ανισότητα των δύο φύλων διατηρείται διότι αυτό εξυπηρετεί τους άνδρες, οι οποίοι χρησιμοποιούν τη δύναμη που τους προσφέρει για να εξασφαλίσουν τη διαιώνισή της

Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις της Έμφυλης Διαστρωμάτωσης Η Προσέγγιση της Διαντίδρασης Τα πολιτισμικά νοήματα, στα οποία περιλαμβάνονται τα νοήματα στα οποία οφείλεται η ανισότητα των δύο φύλων, αλλάζουν συνεχώς στο πλαίσιο της κοινωνικής διαντίδρασης

Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις της Έμφυλης Διαστρωμάτωσης Η Φεμινιστική Προσέγγιση Johnson – Το γεγονός ότι οι γυναίκες επιτελούν τον εκφραστικό ρόλο στην οικογένεια και την κοινωνία δεν θα έπρεπε να συνεπάγεται τον υποβιβασμό τους σε μειονεκτική θέση Αυτό συμβαίνει, διότι επιτελούν τον εκφραστικό τους ρόλο στο πλαίσιο ενός ευρύτερου πατριαρχικού πολιτισμού Ferree και Hall – Οι διαδικασίες ομαδοποίησης έχουν κοινωνικό κόστος, καθώς καταπιέζουν την ατομική διαφοροποίηση και δυναμική