ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΦΙΣΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟ ΒΙΝΤΕΟ Κωνσταντίνα Σταυροπούλου Καθηγήτρια Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης Διδακτικής Γαλλικής Γλώσσας Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Τα ντοκουμέντα/εργαλεία μας : α) Αφίσα που διαφημίζει το τυρί «La vache qui rit » : BEL et BON SUPERIEURE EN POIDS ET QUALITE LA VACHE QUI RIT EST LA CREME DE GRUYERE DE LUXE β) Μικρό ημι-αυθεντικό βίντεο με τίτλο «Pourquoi la vache qui rit rit?» - Parce qu’elle semble être heureuse. - Parce qu’elle veut plaire. - Parce qu’elle adore ça. - Mais, non! - Vraiment pas… Je n’arrive pas à… - Comment dire ?… Je vais y arriver! - Vous avez trois heures. - Sais pas, moi. Je peux pas vous … C’est la nature, quoi ? - Moi, je sais. - Moi, aussi. - Ça, c’est difficile à dire! - Mais, parce que c’est mon amoureuse! - Vous posez des questions, vraiment … Et, oui, la vache qui rit, mais on ne sait toujours pas pourquoi. Το θέμα του γαλλικού τρίγωνου τυριού είναι σίγουρα γνωστό στους μαθητές (savoir). Τόσο οι φράσεις της αφίσας όσο και οι προτάσεις του διαλόγου είναι απλές. Η ερώτηση-τίτλος του βίντεο είναι απλή, διατυπώνεται αργά, άρα βοηθά τους μαθητές να κατανοήσουν το θέμα της συνέντευξης. Δεν υπάρχουν θόρυβοι ή κακή εγγραφή, που να ενοχλούν την κατανόηση. Βέβαια ο ρυθμός εκφοράς του λόγου είναι γρήγορος. Θα δείξουμε αρκετές φορές το φιλμ στους μαθητές και θα τους βοηθήσουμε εμείς στην κατανόηση των απαντήσεων που ακούγονται.

Το κοινό μας : μαθητές της ΣΤ΄τάξης, επίπεδο Α1. Στόχοι/δεξιότητες : 1. Επικοινωνιακοί : ~Να μπορεί να λαμβάνει το μήνυμα μιας αφίσας. ~Να μπορεί να εκφράζει τη γνώμη του όταν του ζητείται (savoir-faire). 2. Γλωσσολογικοί : ~Να γνωρίζει και να χρησιμοποιεί επίθετα όπως : bel/bon/supérieure, ~Να γνωρίζει πως να εκφράσει την αντίθεσή του : mais, non! ~Να χρησιμοποιεί εκφράσεις για την περίπτωση κατά την οποία δεν ξέρει να απαντήσει όπως : vraiment pas facile à dire/ je n’arrive pas à expliquer/comment dire ?/Je ne sais pas, moi/je ne peux pas vous expliquer/ c’est difficile à dire/vous posez des questions vraiment difficiles, ~ενώ, όταν γνωρίζει/συμφωνεί : moi, je sais/moi, aussi (savoir-apprendre). 3. Μορφοσυνταξικοί / γραμματολογικοί : ~(γνωρίζει ήδη : την άρνηση ne…pas, τον présent ρημάτων σε -er και των ρημάτων vouloir, savoir, καθώς και τα κτητικά επίθετα : mon, ton, son), ~Να γνωρίσει το θηλυκό επιθέτων σε -on, -ot, -et, -en, -el, -at, -an και -eau (αρσενικό μπροστά από φωνήεν : bel), ~τη σύνταξη : être supérieur/bon en…, ~τις απλές αναφορικές αντωνυμίες qui/que : la vache qui rit, ~τη χρήση του pourquoi για την ερώτηση και του parce que για την απάντηση, ~τη σύνταξη : j’ arrive à / c’est facile à + infinitif, ~τον futur proche : je vais arriver (savoir-apprendre).

4. Φωνολογικοί : ~Να διακρίνει το διαφορετικό ρυθμό της ερωτηματικής πρότασης / του δισταγμού / της αντίθεσης σε γνώμη άλλου (savoir-apprendre). 5. Κοινωνιογλωσσολογικοί : ~ Να γνωρίσει τη στάση του σώματος / τους τρόπους, με τους οποίους απαντούν τα παιδιά/ το νεαρό κορίτσι/οι μεγαλύτεροι σε ηλικία/οι επαγγελματίες , ~το ύφος της καθημερινά ομιλούμενης γλώσσας, έντονα familier : μη ολοκληρωμένες προτάσεις/τα je, ne που λείπουν, ~τον οικείο αλλά και ευγενικό τόνο ομιλίας : χρήση του vous προς τον δημοσιογράφο, του οποίου την ύπαρξη υποθέτουμε (savoir/savoir-être). 6. Πραγματολογικοί : ~δεξιότητας λόγου : Να διακρίνει το τυπικό μιας αφίσας : πώς είναι γραμμένα τα διαφορετικής σημαντικότητας μηνύματα που προβάλλει / να διακρίνει τη βασική ερώτηση, το κύριο μέρος και το συμπέρασμα μιας συνέντευξης, ~λειτουργικοί : Να γράφει ό ίδιος τους τίτλους μιας αφίσας / τις ερωτήσεις - απαντήσεις μιας συνέντευξης, ~διαδραστικοί : Να καταλάβει τους μηχανισμούς της ιδιαίτερης γλώσσας μιας αφίσας : λιτές φράσεις, επίθετα μόνα τους, ρήματα που λείπουν, το ρόλο της κεντρικής εικόνας/της κεντρικής πρότασης) / τους μηχανισμούς μιας συνέντευξης : να απαντάει με σιγουριά ή με αβεβαιότητα (savoir-apprendre). 7. Δια-μορφωτικοί : ~γνωστικοί /αυτογνωσία : Να αναγνωρίζει καταστάσεις / δείκτες /τρόπους εκφοράς σε ένα κείμενο επικοινωνιακού λόγου , όπως είναι μια συνέντευξη και να διακρίνει σε αυτό την έλλειψη προβληματισμού των καταναλωτών απέναντι σε μηνύματα καθημερινών εικόνων, ~συγκινησιακοί /αυτοεκτίμηση : Να συνειδητοποιήσει αν ο ίδιος θα μπορούσε να απαντήσει με σιγουριά σχετικά με το γέλιο της αγελάδας της διαφήμισης (savoir-être).

Χώρος : η σχολική τάξη και το κοντινό κατάστημα τροφίμων. Διάρκεια της διδασκαλίας : τρεις διδακτικές συναντήσεις των 50 λεπτών και μικρή χρήση ελεύθερου χρόνου καθηγητή-μαθητών, προαιρετικά. Χώρος : η σχολική τάξη και το κοντινό κατάστημα τροφίμων. Απαραίτητος εξοπλισμός : λευκός πίνακας, ατομικός Η/Υ, βιντεοπροβολέας, χαρτόνια, μαρκαδόροι, ψαλίδια, κόλλα, βιντεοκάμερα. Βασικά στάδια διδασκαλίας : ~πρώτη ώρα : εργασία με την αφίσα (ευαισθητοποίηση – εκμάθηση - επαλήθευση), ~δεύτερη ώρα : εργασία με το φιλμ (ευαισθητοποίηση – εκμάθηση - επαλήθευση), ~3ο στάδιο - προαιρετικό : επίσκεψη στο σούπερ-μάρκετ, ~τρίτη ώρα : αξιολόγηση. ΚΥΡΙΑ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΡΩΤΗ ΩΡΑ Ευαισθητοποίηση (5΄) : ~πριν την είσοδο των μαθητών στην τάξη, έχουμε στερεώσει στον πίνακα την αφίσα (έγχρωμη, αν είναι δυνατόν), ~βλέποντας οι μαθητές την αφίσα με τη γελαστή αγελάδα, ενθουσιάζονται : - Oh, la vache qui rit ! - Quoi ? Vous connaissez cette vache ? - Oui, c’est le fromage  « la vache qui rit ». - Où est-elle ? - Qu’est-ce qu’elle fait ? - Elle est sur l’affiche. Elle présente son fromage (Grille de Quentilien-savoir). - Vous aimez ce fromage? Vous aimez aussi la vache ? Pourquoi vous aimez la vache ? - Parce qu’elle est grande, rouge, belle, bonne ; parce qu’elle rit (ελεύθερη παραγωγή). Ενημερώνουμε τους μαθητές ότι, μέσα από τη γνωριμία τους με την αφίσα αυτή, θα μάθουν πώς να φτιάχνουν δική τους και μοιράζουμε φωτοτυπία της αφίσας στον κάθε μαθητή.

Εκμάθηση (20΄) : Αναλυτική μελέτη των στοιχείων της αφίσας με ταυτόχρονη παρουσίαση / ανάλυση / εξήγηση των νέων συντακτικών / γραμματικών φαινομένων, κυρίως με τη χρήση δομικών ασκήσεων αυτοματοποίησης (σημασιολογική προσέγγιση) : ~οι λέξεις vache / rit είναι γραμμένες με τα μεγαλύτερα γράμματα : η αγελάδα είναι το σήμα κατατεθέν του τυριού και το γεγονός ότι γελάει είναι το καλύτερο μέσο για να αγαπήσουνε το τυρί της, ~χρήση του qui για το υποκείμενο, αυτός που κάνει την πράξη του ρήματος, ~χρήση του que για το αντικείμενο : le fromage / la vache que vous aimez, ~τα επόμενα μεγαλύτερα γράμματα supérieure en poids et qualité μιλάνε για βάρος και ποιότητα. Το τυράκι είναι μικρό. Η αγελάδα μεγάλη και βαριά. Της δίνουμε σημασία, όπως σημασία πρέπει να δώσουμε και στο τυρί της λόγω της ποιότητάς του , ~η πρόταση est la crème de gruyère de luxe, στο ίδιο κόκκινο χρώμα με την αγελάδα, βρίσκεται στο κάτω μέρος της αφίσας και με λίγο μικρότερα γράμματα : δε χρειάζεται να την προσέξουμε πολύ, οι περισσότεροι γνωρίζουμε περί τίνος πρόκειται (γραβιέρα πολυτελείας) , ~τα επίθετα στην κορυφή, αν και είναι γραμμένα με τα πιο μικρά γράμματα, είναι πολύ σημαντικά : la vache est belle et bonne ; son fromage est aussi bel et bon ; il faut l’acheter/ le manger, ~δίνουμε στους μαθητές και άλλα παραδείγματα επιθέτων σε -eau, τους βοηθάμε να κατανοήσουν τις τρεις μορφές beau-belle-bel / nouveau-nouvelle-nouvel ( έμφαση στο β΄ τύπο του αρσενικού ), ~τους δίνουμε επίσης, μέσα από παραδείγματα της καθημερινότητάς τους, και τα υπόλοιπα επίθετα που σχηματίζουν το θηλυκό τους με διπλασιασμό του τελικού συμφώνου, πριν την προσθήκη του -e (έχουμε ζωγραφίσει, σε χαρτόνια, φιγούρες που παραπέμπουν στην έννοια της κάθε λέξης).

Στο στάδιο αυτό, κατά το οποίο ανταλλάσσονται ερωτήσεις ανάμεσα σε καθηγητή και μαθητές, συνιστάται η χρήση της γλώσσας-στόχου. Βέβαια, είναι προτιμότερη η χρήση της μητρικής στα σημεία εκείνα του μαθήματος, στα οποία το αντίθετο είτε θα οδηγούσε τους μαθητές σε επικίνδυνες παρερμηνείες είτε θα δυσχέραινε τη διδακτική διαδικασία. Επαλήθευση (25΄) : Μέσα από τις παρακάτω ασκήσεις / δραστηριότητες (évaluation diagnostique) επιδιώκουμε να κατανοήσουν οι μαθητές σε βάθος τα νέα διδακτικά αντικείμενα που μόλις γνώρισαν : ~για τις αναφορικές αντωνυμίες : καλούμε τους μαθητές στον πίνακα να συναρμολογήσουν τα κομμάτια προτάσεων που περιέχουν qui/que (έχουμε από πριν ετοιμάσει χαρτονάκια πολύχρωμα, πάνω στα οποία έχουμε γραμμένα είτε ουσιαστικά με το άρθρο τους είτε ρήματα με ή χωρίς το υποκείμενό τους. Τα ουσιαστικά-υποκείμενα βρίσκονται σε διαφορετικού χρώματος χαρτόνια από εκείνα που έχουν ρόλο αντικειμένου. Τα ίδια αντίστοιχα χρώματα χαρτονιών θα χρησιμοποιήσουμε αφενός για τα ρήματα χωρίς υποκείμενο τα οποία θα βρεθούν μετά από qui και αφετέρου για τα ρήματα με υποκείμενο τα οποία θα βρεθούν μετά από que. Τέλος, τα χαρτόνια με το qui και το que θα έχουν τα αντίστοιχα χρώματα των όρων της πρότασης, στην οποία ταιριάζουν. Έτσι, τελικά, οι προτάσεις με το qui θα έχουν όλες το ίδιο χρώμα - διαφορετικό από το χρώμα, που θα έχουν όλες οι προτάσεις με το que (tableau de feutre - παιγνιώδης δραστηριότητα), ~παιγνιώδης δραστηριότητα αντιστοίχισης για τα θηλυκά : οι μαθητές χωρίζονται σε δύο ομάδες, από τις οποίες η μία κρατάει χαρτονάκια με την αρχή προτάσεων (j’ai un chat.../ voilà mon bon ..) και η άλλη με λέξεις που τις συμπληρώνουν (mignon / chien). Όταν ένας μαθητής από την πρώτη ομάδα σηκώνει ψηλά και διαβάζει το περιεχόμενο στο χαρτονάκι του, από την άλλη ομάδα πρέπει να βρεθεί το σωστό χαρτονάκι. Στο μέσον της διαδικασίας, ξεκινάει πρώτη η β΄ομάδα. ~προτείνουμε στους μαθητές να μάθουν από τη δασκάλα τους ή από το διαδίκτυο α) πώς φτιάχνεται το κρεμώδες τυρί και β) ποια είναι τα σπουδαιότερα γαλλικά/ελληνικά τυριά ( διαθεματικότητα / διαπολιτισμικότητα ). Στο μεθεπόμενο μάθημα θα μας παρουσιάσουν τα αποτελέσματα της έρευνας (χωρισμός σε ομάδες/μοίρασμα ρόλων - petit projet).

Ευαισθητοποίηση (5΄) : Εκμάθηση (20΄) : ΔΕΥΤΕΡΗ ΩΡΑ Ευαισθητοποίηση (5΄) : ~θυμίζουμε στους μαθητές το θέμα του προηγούμενου μαθήματος : la vache du fromage. Τους θέτουμε την ερώτηση : pourquoi la vache qui rit rit ? Και προκαλούμε απαντήσεις όπως : parce qu’ elle est contente, elle aime son fromage, elle est gentille, elle veut être notre amie, je ne sais pas, ~τους ενημερώνουμε ότι, σε αυτό το μάθημα, θα δούν τι απαντούν οι Γάλλοι στην ίδια ερώτηση και θα μάθουν να απαντούν οι ίδιοι σε συνεντεύξεις. Εκμάθηση (20΄) : Qui sait répondre ? oui non Les deux filles La petite fille La jeune fille Le garçon La dame Le chauffeur Le marchand de fruits Le couple à la campagne Le couple des paysans Le couple au salon

~βλέπουν το βίντεο και τους ζητάμε να μας πουν πόσα / ποια πρόσωπα είναι αυτά που ερωτώνται (ονομασιολογική προσέγγιση - διατύπωση υποθέσεων). Tο βλέπουν πάλι και τους ζητάμε να συμπληρώσουν τον παραπάνω πίνακα (δραστηριότητα κλειστού τύπου), ~τους δίνουμε φωτοτυπία με τις προτάσεις που άκουσαν και ξαναβλέπουμε το βίντεο αρκετές φορές προκειμένου να συνειδητοποιήσουν ότι, αυτοί που δεν ξέρουν να απαντήσουν, αφήνουν τις προτάσεις τους ελλιπείς, πλην του ζευγαριού στο σαλόνι, που όμως λέει ότι είναι δύσκολο να απαντήσει. Διορθώνουν τον πίνακα του σταδίου της ευαισθητοποίησης (évaluation critériée), ~τους ζητάμε να συμπληρώσουν τις ελλιπείς προτάσεις ( βλ. λύσεις στην παράγραφο των γλωσσολογικών στόχων - δραστηριότητα κλειστού / ημι-ανοικτού τύπου ), ~τώρα που έχουν ολοκληρωμένες τις προτάσεις, εντοπίζουμε τις δομές : j’ arrive à / c’est facile à + infinitif και τον futur proche : je vais arriver, ~για την κατανόηση της πρώτης δομής χρησιμοποιούμε άσκηση επέκτασης / αυτοματοποίησης, ~για το μέλλοντα αυτόν, και με το παράδειγμα της κοπέλας του βίντεο, χρησιμοποιούμε την παντομίμα, ώστε να βοηθήσουμε τους μαθητές να κατανοήσουν τη χρήση του : j’arrive maintenant / je vais arriver dans peu de temps. Τους παρακινούμε σε μεταξύ τους ερωτήσεις-απαντήσεις όπως : -Tu vas parler ?- Oui, je vais parler. Επαλήθευση (25΄) : ~άσκηση κλειστού τύπου για τον futur proche : να συμπληρώσουν το κενό με το ρήμα στο κατάλληλο πρόσωπο του χρόνου αυτού ή ανοικτού τύπου : écrivez 5 phrases pour expliquer ce que vous aller faire cet après-midi avec vos amis (évaluation diagnostique/critériée), ~διαλέγουν ένα θέμα και προχωρούμε σε μικρή εικονική συνέντευξη (δραστηριότητα γλωσσικής επικοινωνίας- évaluation participative). ~τους καλύπτουμε τις ανάγκες σε λεξιλόγιο, που έχουν προκύψει από την έρευνα του σχεδίου εργασίας. 3ο στάδιο : Κάποια μέρα πριν από τη συνάντηση της αξιολόγησης, μετά το τέλος του σχολικού προγράμματος, ο καθηγητής μαζί με τους μαθητές μπορούν να επισκεφθούν το κοντινό σούπερ μάρκετ, να διαπιστώσουν επί τόπου τα είδη τυριών, που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά, να αιτιολογήσουν τις προτιμήσεις τους και να εντοπίσουν θέμα για την αφίσα τους, ίσως και μεταξύ των άλλων γαλλικών προϊόντων, που θα βρουν στο κατάστημα.

Αξιολόγηση-αυτοαξιολόγηση (50΄) : ΤΡΙΤΗ ΩΡΑ Αξιολόγηση-αυτοαξιολόγηση (50΄) : ~οι ομάδες των μαθητών παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της έρευνας συνειδητοποιώντας τι (δεν) γνώριζαν για τα ελληνικά και γαλλικά τυριά . Ο καθηγητής ή ένας μαθητής, ο οποίος δεν θέλησε να έχει ουσιαστική συμμετοχή στην όλη εργασία, κάνει λήψη με κάμερα (δραστηριότητα γλωσσικής επικοινωνίας). (15΄) ~χωρισμένοι σε 3-4 ομάδες κοινών προτιμήσεων, φτιάχνουν τη δική τους αφίσα προβάλλοντας το προϊόν που αγαπούν (ζωγραφική, χαρτοκοπτική, κολλάζ) . (35΄) Ο καθηγητής κυκλοφορεί ανάμεσα στα θρανία, διευκολύνει τους μαθητές, οι οποίοι θα ζητήσουν τη βοήθειά του, θέτει ερωτήσεις προκαλώντας απαντήσεις, οι οποίες σχετίζονται με τους στόχους, που είχαν τεθεί (coévaluation / évaluation diagnostique). Αν διαπιστώσει αδυναμίες, δίνει σε μερικούς μαθητές παραπάνω ασκήσεις / δραστηριότητες για το σπίτι (μικρή προσπάθεια διαφοροποιημένης παιδαγωγικής). Μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν : Τόσο η συνθετική (για την κατανόηση της αφίσας) όσο και η αναλυτική (για την κατανόηση του βίντεο). Κυρίως η προφορική, αλλά και η γραπτή (για ένα μέρος της εκμάθησης, στο τμήμα της επαλήθευσης με το φιλμ, καθώς και για μέρος της αξιολόγησης). Η μιμητική (στο στάδιο της ευαισθητοποίησης, επαλήθευσης, αξιολόγησης), ενώ η εφαρμοστική στο στάδιο της εκμάθησης. Επίσης : η έμμεση και η επαγωγική κατά την εκμάθηση και, κατά το μεγαλύτερο μέρος της όλης διαδικασίας, η ενεργητική. Τρόποι εργασίας που εφαρμόστηκαν : Ο διαδραστικός κατά το στάδιο της ευαισθητοποίησης, επαλήθευσης, αξιολόγησης ενώ ο κατευθυνόμενος κυρίως κατά το στάδιο της εκμάθησης. Ο εξατομικευμένος κατά την εκμάθηση στην αφίσα, κατά την εκμάθηση και σε μέρος της επαλήθευσης για το φιλμ. Ο συλλογικός στα στάδια της επαλήθευσης και της αξιολόγησης. Εργασίες κατά ομάδες. Τα θρανία είναι τοποθετημένα σε σχήμα Π ή τοποθετημένα με τέτοιο τρόπο ώστε να διευκολύνονται οι ομαδικές εργασίες.