ΤΑ ΑΠΟΡΘHΤΑ ΤΕΙΧΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΘΕΟΔΟΣΙΑΝΑ ΤΕΙΧΗ

Τα Θεοφύλακτα τείχη: Ως Θεοδοσιανά τείχη της Κωνσταντινούπολης είναι γνωστά τα χερσαία τείχη τα οποία έκτισε ο Θεοδόσιος στην πρωτεύουσα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η κατασκευή τους ξεκίνησε το 408 υπό την επίβλεψη του έπαρχου των πραιτορίων της Ανατολής Ανθέμιου, ενώ μετά από ένα σεισμό επισκευάστηκαν και απέκτησαν την τελική τους μορφή το 447. Η ισχυρή διπλή σειρά τειχών προστάτευσε την πόλη και κατά συνέπεια την Αυτοκρατορία σε πολλές πολιορκίες δια μέσω των αιώνων, οδηγώντας στην προσωνυμία τους ως «θεοφύλακτα».

Η μόνη φορά που παραβιάστηκαν από εχθρό ήταν το 1453, όταν οι Οθωμανοί, με τη χρήση ισχυρού πυροβολικού, τα διέσπασαν και κατέλαβαν την πόλη, καταλύοντας έτσι και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Τα αρχικά τείχη είχαν μέγεθος 6 χιλιομέτρων. Η οχυρωματική γραμμή που έχτισε ο Θεοδόσιος Β', 1.500 μέτρα δυτικά του Κωνσταντίνειου τείχους, ένωσε την τειχισμένη περίμετρο της περιοχής των Βλαχερνών, από το βορρά, κάθετα προς το νότο με το άκρο των θαλάσσιων τειχών που βρισκόταν στη πλευρά της Προποντίδας.

Το εσωτερικό τοίχωμα είναι μια στερεή δομή, 4,5 έως 6 m πάχος και 12 m ύψος. Είναι αντιμέτωπη με προσεκτικά κομμένα ασβεστολιθικούς ογκόλιθους, ενώ πυρήνας του είναι γεμάτη με κονίαμα από ασβέστη και θρυμματισμένα τούβλα. Μεταξύ επτά και έντεκα ταινίες από τούβλα, (40 εκατοστά πάχος, διασχίζουν τη δομή, όχι μόνο ως μια μορφή της διακόσμησης, αλλά και την ενίσχυση της συνοχής της δομής με την σύνδεση του πρόσοψη πέτρα με κονίαμα τον πυρήνα, και αυξάνοντας την αντοχή στους σεισμούς).

Πύργοι Το τείχος ενισχύθηκε με 96 πύργους, κυρίως τετράγωνους αλλά και μερικούς οκταγωνικούς, τρεις εξάγωνους και ένα πεντάγωνο. Ήταν 15-20 μ. ύψος και 10-12 μ. πλάτος, και τοποθετούνται σε αποστάσεις, ανάλογα με την αύξηση του εδάφους: τα διαστήματα κυμαίνονται μεταξύ 21 και 77 μ, αν και τα περισσότερα τμήματα τοίχων απέχουν μεταξύ 40 - 60 μέτρα Κάθε πύργος είχε βεράντα επάλξεων στην κορυφή. Το εσωτερικό του συνήθως χωρίζονται από ένα πάτωμα σε δύο θαλάμους, οι οποίοι δεν επικοινωνούν μεταξύ τους. Η κάτω αίθουσα, που χρησιμοποιούταν για την αποθήκευση, ενώ η ανώτερη είχε παράθυρα για την προβολή και για την επίθεση με βλήματα.

Τα Χερσαία Τείχη

Χερσαία Τείχη

Τα χερσαία τείχη: Τα χερσαία τείχη είχαν μήκος 5.570 μέτρων και είχαν χτιστεί με σύνθετο τρόπο ως μια διπλή οχυρωματική γραμμή. Δηλαδή οι εισβολείς συναντούσαν πρώτα μια αμυντική τάφρο και ύστερα το έξω τείχος, γνωστό και ως μικρόν τείχος, ενώ εάν περνάγανε το πρώτο συναντούσαν το μεγαλύτερο έσω τείχος, γνωστό και ως μέγα τείχος ή κυρίως τείχος. Η τάφρος είχε βάθος 10 μέτρα και πλάτος 21 μέτρα και απείχε από το έξω τείχος 15 με 17 μέτρα. Το έξω τείχος προστέθηκε στις επισκευές του 447, και είχε πάχος 2,5 μέτρα και ύψος 7 μέτρα χωρίς επάλξεις και 8 με 8,5 μέτρα με τις επάλξεις.

Πύργοι : Κάθε 50 μέτρα υψωνόντουσαν τετράγωνοι πύργοι ύψους περίπου 10 μέτρων ο καθένας και ήταν συνολικά 96 πύργοι. Ανάμεσα στο έξω τείχος και το έσω τείχος υπήρχε ένας περίβολος πλάτους 15 με 20 μέτρων. Το έσω τείχος είχε πάχος 5 μέτρα και ύψος 10 μέτρα χωρίς τις επάλξεις ενώ με τις επάλξεις έφτανε τα 13 μέτρα. Ανά 60 με 70 μέτρα ορθωνόντουσαν τετράγωνοι ή οκτάγωνοι πύργοι που έφταναν τα 19 μέτρα, συνολικά είχε 96 πύργους όπως το έξω τείχος, ενώ ανάμεσα σε δυο πύργους του έσω τείχους παρεμβάλλονταν ένας του έξω τείχους.

Πολιτικές Πύλες: Κατά μήκος του χερσαίου τείχους υπήρχαν 10 πύλες, εναλλάξ μια πολιτική και μια στρατιωτική, ενώ υπήρχε και μια επίσημη για την είσοδο του αυτοκράτορα. Αυτή η πύλη ήταν η λεγόμενη Χρυσή Πύλη, η πιο περίλαμπρη από όλες, στο σημείο όπου αργότερα χτίστηκε το οχυρό Επταπύργιο(τουρκ. Γιεντί Κουλέ). Οι υπόλοιπες πολιτικές πύλες ήταν οι πύλες του Αγίου Ρωμανού, του Ρηγίου ή Ρουσίου, της Σηλυβρίας (ή Ζωοδόχου Πηγής ή Μελαντιάδος), του Χαρισίου ή Πολυανδρίου, που μένανε ανοικτές όλο το πρωί μέχρι το μεσημέρι.

Χρυσή Πύλη

Στρατιωτικές Πύλες: Οι στρατιωτικές πύλες οδηγούσαν μόνο στον περίβολο μεταξύ των τειχών, και ήταν αριθμημένες, από νότο προς βορρά: η Πύλη του Πρώτου ή αλλιώς Πύλη του Χριστού, η Πύλη του Δευτέρου, η Πύλη του Τρίτου, η Πύλη του Τέταρτου και η Πύλη του Πέμπτου. Επίσης υπήρχαν κάποιες μικρότερες πύλες γνωστές ως πυλίδες που χρησίμευαν στους στρατιώτες, για να ανεβοκατεβαίνουν στα τείχη, στους αγγελιαφόρους ή τους μυστικούς καλεσμένους ή επισκέπτες του αυτοκράτορα και στους μοναχούς που τις χρησιμοποιούσαν για να πηγαινοέρχονται στα μοναστήρια. Μια από αυτές τις πυλίδες ήταν και η γνωστή, για το τραγικό της ρόλο στην άλωση της Πόλης το 1453, Κερκόπορτα ή όπως λεγόταν αλλιώς Ξυλόκερκος πόρτα.

Τα Παράκτια Τείχη

Παράκτια Τειχη

Η πρόσβαση στην πόλη από την θάλασσα παρουσίαζε μεγάλες δυσκολίες χάρης σε ένα ισχυρό θαλάσσιο ρεύμα στον Βόσπορο, τους βόρειους ανέμους αλλά και μια σειρά από ξέρες και ύφαλους που υπήρχαν στην Προποντίδα. Έτσι, για την προστασία των ακτών αρκούσε μόνο μια σειρά τειχών. 

Τείχος του Κερατίου: Το παραθαλάσσιο τείχος του Κερατίου κόλπου εκτείνονταν από την συνοικία των Βλαχερνών μέχρι την παλαιά Ακρόπολη και είχε ύψος 10μ. περίπου, 17 πύλες, 110 πύργους και μήκος 5.600 μ. Στην εξωτερική πλευρά του υπήρχε μια στενή λωρίδα γης. Τα νερά στο σημείο αυτό του κόλπου ήταν ρηχά και γεμάτα ξέρες καθιστώντας αδύνατη την απόβαση στην πόλη από εκεί.

Τείχος του Κερατίου

Τείχος της Προποντίδας  Το τείχος της Προποντίδας, που ξεκινούσε από την Ακρόπολη και έφτανε ως την αποβάθρα των Πηγών, είχε ύψος 12 ως 15 μ., διέθετε 188 πύργους, περίπου 13 πύλες και είχε μήκος 8.900 μ. Σχεδόν σε όλο το μήκος το τείχος της Προποντίδας ήταν δίπλα στη θάλασσα, επομένως η αποβίβαση εχθρικών δυνάμεων ήταν αδύνατη και το έργο της άμυνας καθίστατο πιο εύκολο.

Τείχος της Προποντίδας

Η Αλυσίδα

Η επίθεση στα παράκτια τείχη τα οποία έβλεπαν στον κεράτιο κόλπο είχε προληφθεί με τη χρήση μιας βαριάς σιδερένιας αλυσίδας η οποία είχε εγκατασταθεί από τον αυτοκράτορα Λέων Γ’. Υποστηριζόταν από πλωτά βαρέλια και εκτεινόταν πέρα από το στόμα της εισόδου. Το ένα άκρο αυτής της αλυσίδας στερεωνόταν στον Πύργο του Ευγένιου, στο σύγχρονο προάστιο του Sirkeci, και η άλλη στον Γαλατά, σε ένα μεγάλο, τετράγωνο πύργο, το Καστέλλιον.

Αλυσίδα

Τα Τείχη των Βλαχερνών

Τα τείχη των Βλαχερνών συνδέουν τα Θεοδοσιανά Τείχη, τα οποία καταλήγουν στο ύψος του παλατιού του Πορφυρογέννητου, με το θαλάσσιο τείχος στο Κεράτιο Κόλπο. Αποτελούνται από μια σειρά απλών τείχη χτισμένα σε διαφορετικές περιόδους, οι οποίες καλύπτουν το προάστιο των Βλαχερνών

Σε γενικές γραμμές είναι περίπου 12-15 μέτρα σε ύψος, παχύτερο από τα Τείχη Θεοδοσίου και πιο στενά με απόσταση μεταξύ τους πύργους. Βρίσκεται σε μια απότομη πλαγιά, που δεν είχε τάφρο, εκτός από το κάτω άκρο τους προς τον Κεράτιο κόλπο, όπου ο αυτοκράτορας Ιωάννης ΣΤ 'Καντακουζηνός είχε σκάψει μια.

Η Παναγία πάνω από τα τείχη της Κωνσταντινούπολης

Τείχη των Βλαχερνών

Βίντεο των χερσαίων και παράκτιων τειχών: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embe dded&v=iby4sWupkjs http://www.youtube.com/watch?v=4-gUqt1GvHI http://www.youtube.com/watch?v=jfeo4pUngCc http://www.youtube.com/watch?feature=endscreen& NR=1&v=q0fflXZvaNk

Πηγές: www.wikipedia.com Great Ages Of Man : BYZANTIUM

Μάρκος Σακελλίων Β΄3