ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ : «ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ» Δεμερτζή Ειρήνη ΒΛ1 Σχ. Έτος 2012-2013

1.Τι είναι η χοληστερόλη; Η χοληστερόλη ή χοληστερίνη είναι ένα λιπίδιο και παράγεται στον οργανισμό μας από το ήπαρ (συκώτι). Διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη σωστή λειτουργία του: αποτελεί δομικό συστατικό όλων των κυττάρων του οργανισμού,χρησιμοποιείται για τη σύνθεση ορμονών (π.χ. τεστοστερόνης, οιστρογόνων) και της βιταμίνης D, και αποτελεί συστατικό των χολικών αλάτων, τα οποία συμμετέχουν στην πέψη των λιπιδίων, αλλά σε υψηλά επίπεδα η LDL χοληστερόλη προκαλεί αρτηριοσκλήρυνση, με αποτέλεσμα την εμφάνιση πολλών καρδιακών νόσων.

2. Κατηγορίες χοληστερόλης 1.Η HDL (υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΪνη) λέγεται και "καλή" χοληστερίνη γιατί απομακρύνει τη χοληστερόλη από τις αρτηρίες και την οδηγεί στο συκώτι όπου αποβάλλεται από τον οργανισμό. Άτομα που έχουν υψηλά επίπεδα HDL χοληστερόλης έχουν μικρότερο κίνδυνο να πάθουν έμφραγμα ή να εμφανίσουν στεφανιαία νόσο.

2. Η LDL (χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνη) λέγεται και "κακή" χοληστερίνη γιατί ευθύνεται για τη μεταφορά της χοληστερόλης από το συκώτι στους ιστούς του σώματος και την τοποθέτησή της στα τοιχώματα των αρτηριών, εμποδίζοντας την κυκλοφορία του αίματος. Γι' αυτό, θεωρείται η βασική αιτία για τη δημιουργία αρτηριοσκλήρυνσης και για τη στένωση ή την απόφραξη των αρτηριών και πρέπει να διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα.

3.Επίπεδα χοληστερόλης στον ανθρώπινο οργανισμό Επιθυμητά επίπεδα χοληστερίνης Ολική χοληστερίνης <200 Επιθυμητή HDL-χοληστερίνη <40 Χαμηλή >=60¤ Υψηλή 200-239 Οριακά υψηλή >= 240 Υψηλή LDL-χοληστερίνης <100 Ιδανική 100-129 Σχεδόν φυσιολογική 130-159 Οριακά υψηλή 160-189 Υψηλή >=190 Πολύ υψηλή

3. Οδηγίες για επιθυμητά επίπεδα χοληστερόλης στον οργανισμό Προσέχετε: τι τρώτε Ορισμένα τρόφιμα έχουν λίπη που βελτιώνουν το επίπεδο χοληστερόλης σας. Αποφύγετε την χοληστερόλη που βρίσκεται στα τρόφιμα που προέρχονται από τις ζωικές πηγές, π.χ. αυγά, κρέας τυριά.

το βάρος σας Το παραπάνω βάρος σας τείνει να αυξήσει τα επίπεδα της LDL σας και να μειώσει τα επίπεδα της HDL σας, και να αυξήσει το συνολικό επίπεδο χοληστερόλης σας.

τη δραστηριότητά σας Η έλλειψη κανονικής άσκησης μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του σωματικού βάρους. Η κανονική άσκηση μπορεί να σας βοηθήσει να χάσετε βάρος και να βελτιώσει το επίπεδο της LDL και της HDL σας.

4.Παθήσεις που προκαλεί η «κακή χοληστερόλη i.Αρτηριοσκλήρυνση~ σκλήρυνση των αρτηριών που συμβαίνει με την ηλικία και ελαττώνει την ικανότητα να διοχετεύεται αίμα στο σώμα. Οδηγεί σε υψηλή πίεση και αυξημένη πιθανότητα εγκεφαλικού και καρδιακής προσβολής.

ii.Αθηροσκλήρωση είναι η σταδιακή απόφραξη των αρτηριακών τοιχωμάτων από την εναπόθεση λιπιδίων όπως χοληστερόλης, λιπαρών οξέων και θρόμβων αίματος.

iii. Έμφραγμα του Μυοκαρδίου (καρδιακή προσβολή) είναι ο ξαφνικός θάνατος ενός τμήματος του καρδιακού μυ που συχνά χαρακτηρίζεται από επίμονο πόνο στο στήθος. Είναι η μόνη πιο συχνή αιτία θανάτου στις ανεπτυγμένες χώρες. Οι περισσότεροι άνθρωποι που παθαίνουν καρδιακή προσβολή έχουν αθηροσκλήρωση.

iv.Υπερλιπιδαιμία Υπερλιπιδαιμία: ονομάζεται η κατάσταση κατά την οποία τα λιπίδια του αίματος (με πιο γνωστά τη χοληστερίνη και τα τριγλυκερίδια) κυκλοφορούν σε αυξημένα επίπεδα. Η κατάσταση αυτή δεν έχει κάποια ιδιαίτερα συμπτώματα, αποτελεί όμως σημαντικό αίτιο εμφάνισης και επιτάχυνσης της αρτηριοσκλήρωσης, με αποτέλεσμα μεταξύ άλλων και την εκδήλωση ή την επιδείνωση της στεφανιαίας νόσου.

5. Αντιμετώπιση υψηλής LDL χοληστερόλης Πώς μπορούμε να μειώσουμε την «κακή» (LDL) χοληστερόλη και τον καρδιαγγειακό κίνδυνο χωρίς να πάρουμε φάρμακα; Τα μη φαρμακευτικά μέτρα για τη μείωση την «κακής» (LDL) χοληστερόλης και επομένως και του καρδιαγγειακού κινδύνου περιλαμβάνουν: 1) την άμεση διακοπή του καπνίσματος για τους καπνιστές, 2) το χάσιμο βάρους, 3) την υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής και 4) τη σωματική άσκηση. Πότε χρειάζεται να ξεκινήσουμε θεραπεία για να μειώσουμε τα επίπεδα της «κακής» (LDL) χοληστερόλης; Όταν τα επίπεδα της «κακής» (LDL) χοληστερόλης είναι μεγαλύτερα από αυτά που συνιστώνται ανάλογα με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο του κάθε ατόμου (ερώτηση 12) τότε πρέπει να ξεκινήσει η θεραπεία μείωσή τους. Αυτή η θεραπεία περιλαμβάνει την εφαρμογή μη φαρμακευτικών μέτρων, καθώς και τη χορήγηση φαρμάκων.

6. Διατροφή και δραστηριότητες για αύξηση καλής (HDL) και μείωση κακής (LDL) χοληστερόλης 1. Δραστηριοποιηθείτε Mε απλά λόγια, η άσκηση ανεβάζει τα επίπεδα της HDL. Τρία ή τέσσερα 30λεπτα ήπια προγράμματα οποιασδήποτε αεροβικής δραστηριότητας την εβδομάδα μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά όχι μόνο στη διατήρηση της καλής φυσικής σας κατάστασης, αλλά και στην αύξηση των επιπέδων της HDL.

2. Xάστε τα περιττά κιλά Σε γενικές γραμμές ισχύει το «όσο πιο αδύνατος, τόσο καλύτερα». Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνετε... οδοντογλυφίδες, είναι όμως απαραίτητο να προσπαθήσετε να ξεφορτωθείτε τα περιττά κιλά. Ευτυχώς, η απώλεια βάρους μπορεί να συνδυαστεί με την άσκηση και τις αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, που επίσης βοηθούν στην αύξηση των επιπέδων της HDL.

3. Τρώτε το σωστό λίπος Τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε μονοακόρεστα λίπη (όπως το ελαιόλαδο και οι ξηροί καρποί) φαίνεται πως είναι τα κατάλληλα για τη μείωση της LDL. Είναι πιθανό να κάνουν το ίδιο και τα ψάρια, που περιέχουν λιπαρά οξέα ω-3 (σολομός, σαρδέλα, ρέγκα, πελαγίσια τσιπούρα κλπ.). Tα κορεσμένα λίπη, όπως αυτά που περιέχονται στο κρέας και στα γαλακτοκομικά προϊόντα, αυξάνουν την LDL, γι’ αυτό θα είναι καλό να ελαττώσετε την κατανάλωσή τους. Tα πλέον επιβλαβή όλων είναι τα τρανς λιπαρά οξέα, όπως αυτά που περιέχονται στη μαργαρίνη, τα κράκερ και τα διάφορα σνακ. Αυτές οι τροφές μπορούν να επιτύχουν το εντελώς αντίθετο αποτέλεσμα από το επιθυμητό, να αυξήσουν δηλαδή τα επίπεδα της LDL και να μειώσουν την HDL.

4. Γυμναστείτε πρώτα, φάτε λιπαρά μετά Αν θέλετε να αυξήσετε τα οφέλη από τα λίπη που τρώτε, γυμναστείτε πριν τα καταναλώσετε. Έρευνες δείχνουν ότι, εάν ενός γεύματος υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά προηγηθεί μέτρια άσκηση, παρατηρείται αύξηση της HDL. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να χρησιμοποιείτε την άσκηση για να καταναλώνετε φαγητά με πολλά λιπαρά, σημαίνει απλώς ότι η μέτρια άσκηση πριν από ένα γεύμα μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος του οργανισμού σας.

5. Mειώστε τους υδατάνθρακες Άτομα που κάνουν διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες (ζυμαρικά, ψωμί, ζάχαρη) -ακόμα και αν ασκούνται τακτικά- τείνουν να έχουν χαμηλότερα επίπεδα HDL από αυτούς που τρώνε πολλές πρωτεΐνες σε συνδυασμό με λαχανικά.

6. Τρώτε φρούτα και λαχανικά Οι ίνες τους, όπως και τα προϊόντα ολικής άλεσης, έχει βρεθεί ότι αυξάνουν τα επίπεδα της HDL. Παράλληλα, μία ανάλογη διατροφική επιλογή σάς βοηθάει να χάσετε βάρος, μια «παρενέργεια» καθόλου δυσάρεστη. Ένα μπολ με δημητριακά κάθε πρωί αποτελεί μια καλή αρχή για όσους δεν είχαν τις φυτικές ίνες στη δίαιτά τους.

7. Πιείτε ένα ποτηράκι κρασί Mπορεί να ακούγεται παράδοξο -και σίγουρα υπάρχουν και αυτοί που υποστηρίζουν ότι το αλκοόλ προκαλεί περισσότερα προβλήματα από όσα θεραπεύει-, όμως είναι πλέον κοινώς αποδεκτό ότι ένα ποτήρι κρασί την ημέρα είναι σύμμαχος και όχι εχθρός. Αν και γενικά το αλκοόλ φαίνεται πως βοηθά στην αύξηση της HDL, τα αντιοξειδωτικά που περιέχονται στη μαύρη μπίρα και το κόκκινο κρασί σάς δίνουν έναν επιπλέον λόγο για να τα προτιμήσετε.

8. Kόψτε το κάπνισμα Το κάπνισμα μειώνει τα επίπεδα της HDL στον οργανισμό. Αν καπνίζετε και το κόψετε τώρα, θα έχετε κάνει ήδη ένα πρώτο μεγάλο βήμα προς την αύξηση της HDL.

ΩΦΕΛΙΜΕΣ ΤΡΟΦΕΣ: ΨΑΡΙ ΤΟ ΠΙΟ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΟ ΦΑΡΜΑΚΟ ΤΟ ΣΚΟΡΔΟ ΤΟ ΚΡΕΜΜΥΔΙ ΟΙ ΞΗΡΟΙ ΚΑΡΠΟΙ ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΑΣΙ

ΜΗ ΩΦΕΛΙΜΕΣ ΤΡΟΦΕΣ Συμπέρασμα ΚΑΦΕΣ ΖΩΙΚΟ ΛΙΠΟΣ άφθονα λιπαρά ψάρια (2-3 φορές την εβδομάδα), άφθονα φρούτα και λαχανικά, άφθονο σκόρδο και κρεμμύδι, ελαιόλαδο ως μοναδική πηγή λίπους αλκοόλ με μέτρο ( κυρίως κόκκινο κρασί) μικρές ποσότητες καφέ όσο το δυνατόν λιγότερα ζωικά λίπη ( παχιά κρέατα και πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα).

Βιβλιογραφία www.iatros.net www.el.wikipedia.org www.incardiology.gr Δεμερτζή Ειρήνη