ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ «Αμίαντος: Μια διαρκής απειλή - Προβλήματα και τρόποι αντιμετώπισής τους» ΑΘΗΝΑ, 30-31 Οκτωβρίου 2006 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΑΜΙΑΝΤΟΥ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Κωνσταντινίδης Γιάννης Μηχανικός Μεταλλείων-Μεταλλουργός ΕΜΠ Μέλος Μόνιμης Επιτροπής ΤΕΕ για Θέματα Ασφάλειας και Υγείας στους Εργασιακούς Χώρους Πρόεδρος Ομοσπονδίας Μεταλλωρύχων Ελλάδας

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Ονομασίες: Άσβεστος (Πλούταρχος) Καρύστια λίθος (Στράβων) Λίθος σαλαμάνδρας Αμίαντος (Διοσκουρίδης)

ΟΡΟΛΟΓΙΑ Αμίαντος – εμπορική ονομασία: Πυριτικό ορυκτό αποχωρίζομενο σε λεπτές ίνες, ελαστικές και ανθεκτικές Αμίαντος – ορυκτολογική ονομασία: Σειρά πυριτικών ορυκτών της ομάδας του σερπεντίνη, κυρίως χρυσοτίλης και αμφιβόλοι: - Χρυσότιλος (λευκός αμίαντος) - Αμοσίτης (καφέ αμίαντος) - Κροκιδόλιθος (μπλε αμίαντος)

ΧΡΗΣΗ - ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ Χρήσεις: Μονώσεις, χρώματα, τσιμέντα, πλακάκια, υφάσματα, φλάντζες, κόλλες, κλπ Ιδιότητες: Θερμο – ηλεκτρο – ηχομονωτικό, κλπ

ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ - ΠΑΡΑΓΩΓΗ 1900 1940 1960 1970 2000 20ος αιών Σοβιετική Ένωση ΝΑ 102.000 598.743 1.065.943 983 67.100.000 Καναδάς 26.500 313.514 1.014.647 1.507.420 320.000 60.5000.000 Ν. Αφρική 158 24.850 159.540 287.416 18.782 992.000 Ζιμπάμπουε 50.809 121.529 79.892 145.000 8.690.000 Κίνα 20.015 81.647 172.365 370.000 7.700.000 Βραζιλία - 500 3.538 16.329 170.000 4.540.000 Ιταλία 8.271 59.914 118.536 3.860.000 ΗΠΑ 956 41.026 113.683 5.260 3.280.000 ΣΥΝΟΛΟ (31.587) 573.728 2.213.533 3.493.800 2.070.000 224.000.000

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (WΤO) Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ILO) Διεθνές Κέντρο Έρευνας Καρκίνου (ICRC) Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕU) Διεθνής Τράπεζα (WB) Μη κυβερνητικές οργανώσεις (NGO)

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 1920 1950 1975 1990 2000 Συνολική κατανάλωση Ευρώπης 40.905 506.396 2.697.091 2.582.294 537.302 Σοβιετική Ένωση 1.629 136.458 1.286.697 2.151.800 507.125 Ηνωμένο Βασίλειο 21.199 107.606 137.487 15.731 244 Γερμανία 6.828 93.842 378.143 15.084 189 Γαλλία 445 38.921 136.582 63.571 -30 Ευρώπη χωρίς Σοβ. Ένωση 39.270 369.738 1.410.394 430.494 30.277

ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΑΣΙΑ 1920 1950 1975 1990 2000 Κίνα Ινδία Ταϋλάνδη - 102 150.000 185.748 410.190 Ινδία 1.847 11.169 61.826 118.964 124.516 Ταϋλάνδη ΝΑ 42.521 116.652 120.563 Ιαπωνία 4.965 12.245 255.551 292.701 98.595 Κορέα 610 61.303 76.083 28.972 Σύνολο (6.8120) (25.383) 702.354 976.459 861.381

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΣΑΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ 1899 Ενοχοποίηση του Αμιάντου (πρώτη περίπτωση Αμιάντωσης) 1918 Άρνηση ασφάλισης 1921 Πρώτη συζήτηση στο I.L.O. 1930 Η αμιάντωση ως αναπηρία στον Καναδά, Η.Π.Α. και Ην. Βασίλειο 1931 Πρώτα νομοθετικά μέτρα στο Ην. Βασίλειο 1955 Νομοθετικά μέτρα στη Γαλλία 1971 Kαθιέρωση ορίων στις Η.Π.Α. 1974 Δίκη του Tyler (για αποζημιώσεις) 1974-1978-1980-1983 Απεργιακές κινητοποιήσεις

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΣΑΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ 1976 Πρώτη ολοκληρωμένη έρευνα από τον Selicoff 1979 Αναγνώριση αμιάντωσης ως επαγγελματική ασθένεια στην Ελλάδα 1980-2003 Έκδοση Οδηγιών από Ευρωπαϊκή Ένωση 1982 «Δίκη του αμιάντου» στον Καναδά 1986 Έκδοση της Διεθνούς Συνθήκης Αμιάντου 162 1 - 1 - 2005 Απαγόρευση διακίνησης και χρήσης 15 - 4 - 2006 Απαγόρευση (έμμεση) εξόρυξης και παραγωγής Επειδή υπάρχει υστέρηση χρονική μεταξύ της έναρξης της έκθεσης σε αμίαντο και της εμφάνισης της ασθένειας που κυμαίνεται από 10-60 έτη μπορεί να εκτιμηθεί τι θα συμβεί στο μέλλον και μάλιστα σε χώρες που έχουν υποστεί και καταστροφές από φυσικά φαινόμενα η πολέμους.

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΕΩΝ ΑΜΙΑΝΤΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Εξόρυξη 1936 Ανακάλυψη κοιτάσματος χρυσότιλου στο Ζιδάνι 1982 Έναρξη εξόρυξης και κατεργασίας από ΜΑΒΕ ΑΕ (425 εργαζόμενοι) 1992 Συσσώρευση χρεών 138 εκ. ευρώ 1992 Μείωση προσωπικού (220 εργαζόμενοι) 1992 Εκμίσθωση εγκαταστάσεων σε ελβετική εταιρεία 1998 Διακοπή εργασιών (120 εργαζόμενοι) 2000 Πτώχευση Από 1982 έως 1998 εκτιμώμενη παραγωγή ινών αμιάντου 900.000 τόνοι περίπου

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Παραγωγή προϊόντων 1961 Εργοστάσιο αμιαντοτσιμέντου ΕΛΛΕΝΙΤ στη Ν. Λάμψακο (250 εργαζόμενοι) 1968 Εργοστάσιο της ΕΛΛΕΝΙΤ στη Θεσσαλονίκη (420 εργαζόμενοι) 1969 Εργοστάσιο ΑΜΙΑΝΤΙΤ στην Πάτρα (500 εργαζόμενοι) 1989 Διακοπή λειτουργίας ΕΛΛΕΝΙΤ στη Ν. Λάμψακο 1993 Απαγόρευση χρήσης κροκιδόλιθου 2005 Διακοπή λειτουργίας ΑΜΙΑΝΤΙΤ 2005 Εργοστάσιο της ΕΛΛΕΝΙΤ στη Θεσσαλονίκη λειτουργεί χωρίς αμίαντο (50 άτομα) Ν.2676/99 και Ν.2941/2001: Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις για τους εργαζόμενους σε ΜΑΒΕ, ΕΛΛΕΝΙΤ και ΑΜΙΑΝΤΙΤ