Ιερά Οδός Ο δρόμος είχε τη δική του ιστορία

Οδός της αρχαιότητας που συνέδεε την Αθήνα με την Ελευσίνα Οδός της αρχαιότητας που συνέδεε την Αθήνα με την Ελευσίνα. Είχε μήκος 22 χιλιομέτρων Ξεκινούσε από την Ιερά Πύλη του Κεραμικού και κατέληγε στο ιερό της Ελευσίνας. Από την οδό αυτή περνούσε η πομπή των Ελευσίνιων Μυστηρίων και γι αυτό ονομάστηκε Ιερά Οδός. Ο περιηγητής Πολέμων και ο Παυσανίας έχουν περιγράψει ότι επί της Ιεράς Οδού υπήρχαν ναοί, βωμοί, αγάλματα θεών, ηρώα, τάφοι και ανδριάντες πολιτών. Οι ξένοι περιηγητές, λογοτέχνες και χαρτογράφοι περιγράφουν με δέος τον Ελαιώνα της Αθήνας. Η Ιερά Οδός αποτελούσε έως και το 1955 την μοναδική αρτηρία οδικής επικοινωνίας της Αθήνας με την Δυτική Αθήνα και με την Πελοπόννησο. Πλάκα που ορίζει τα όρια της Ιεράς Οδού. Αρχαιολογικό Μουσείο Κεραμεικού

Από τα Βόρεια Προπύλαια ξεκινούσε κατά την αρχαιότητα η Ιερά Οδός, η οποία οδηγούσε τον επισκέπτη από τη μνημειώδη είσοδο στην Ιερή Πλατεία. Στο Δ πέρας της οδού, κοντά στα Βόρεια Προπύλαια βρίσκεται ένα πηγάδι. Κατασκευάστηκε στο τέλος του 6ου ή στις αρχές του 5ου αιώνα. Στο επάνω μέρος έχει λίθινο επιστόμιο που αποτελείται από τέσσερις ασβεστολιθικές πλάκες, οι οποίες σχηματίζουν τετράγωνο. Στο κέντρο του στομίου υπήρχε κυκλικό άνοιγμα για την άντληση του νερού, η οποία γινόταν με ξύλινο μηχανισμό που δε σώθηκε. Το πηγάδι χρησιμοποιείται αδιάκοπα ως την ύστερη αρχαιότητα. Στο πηγάδι οι πιστοί προέβαιναν σε τελετουργικές νίψεις. 

(Φωτογραφία: Mπροστά στο ιερό της Αφροδίτης στην Αφαία Σκαραμαγκά, 1937,Αρχαιολογική Εταιρεία)

Δημ.Σ.Πελεκάση "Η άποψις των Αθηνών εκ της Ιεράς Οδού"/ Περιλαμβάνεται στη έρευνα/βιβλίο "ΠΥΘΙΟΝΙΚΗ" του αρχαιολόγου Ανδρέα Α. Παπαγιαννόπουλου - Παλαιού", 1936

Δρομοκαϊτειο το 1910-5/ από το αρχείο του κ.Γιάννη Ιγγλέση

Ιερά Οδός 1898, λίγο μετά τη Μονή Δαφνίου Ιερά Οδός 1898, λίγο μετά τη Μονή Δαφνίου. Στο βάθος ο Σκαραμαγκάς και ο κόλπος της Ελευσίνας. Ο "κύριος με το καπέλο που κάθεται να ξαποστάσει" λέγεται ότι μπορεί να είναι ο Δημήτριος Γ.Καμπούργλου που εκείνη την περίοδο, 1898, έκανε ανασκαφές στην περιοχή

Η ιστορία της Ιεράς Οδού χάνεται μέσα στους αιώνες και τους προϊστορικούς χρόνους. Στοιχεία και αποδείξεις για να ορίσουμε πότε ακριβώς φτιάχτηκε ή ξεκίνησε να χρησιμοποιείται δεν έχουμε. Ωστόσο πολλοί αρχαιολόγοι και ιστορικοί υποστηρίζουν πως πρόκειται για τον αρχαιότερο γνωστό δρόμο της Ευρώπης. Η σημασία της Ιεράς Οδού στην αρχαιότητα ήταν πολύ μεγάλη. Εκτός από τη θρησκευτική – λατρευτική και συγκοινωνιακή αξία, είχε και οικονομική και πολιτιστική αξία καθώς κατά μήκος του δρόμου υπήρχαν σπουδαία μνημεία, τάφοι και ιερά.

Το δίπυλο ήταν η μεγαλύτερη και επισημότερη πύλη της Αθήνας Το δίπυλο ήταν η μεγαλύτερη και επισημότερη πύλη της Αθήνας. Από το δίπυλο έμπαιναν στην Αθήνα όσοι έρχονταν από την Πελοπόννησο αλλά και από την υπόλοιπη Ελλάδα, γιατί η κύρια οδική αρτηρία που συνέδεε την Αττική με το Βορρά, ταυτίζεται με την παλιά Εθνική οδό Αθηνών – Θηβών Η περιοχή του Κεραμεικού (Έξω) από δυτικά. Διακρίνονται τα τείχη της πόλης με τις δύο κυριότερες πύλες: Το Δίπυλον αριστερά και την Ιερά Πύλη δεξιά. Στο βάθος, η Ακρόπολη.

Δίπλα στο Δίπυλο και σε απόσταση 60 μέτρων υπήρχε η Ιερά Πύλη απ’ την οποία ξεκινούσε η Ιερά Οδός που ακολουθούσε η μεγάλη πομπή των Ελευσίνιων Μυστηρίων. Η Ιερά Πύλη και ο ποταμός Ηριδανός από Δυτικά.

Άποψη βγαίνοντας από την Ιερά Πύλη.

Η περιοχή με τους τάφους δίπλα στον Ηριδανό.

Ο δρόμος που ξεκινούσε από το Δίπυλο είχε μέγιστο πλάτος 40 μέτρα και κατευθυνόταν προς την Ακαδημία του Πλάτωνα. Σε όλο το μήκος υπήρχαν οι τάφοι των επιφανέστερων Αθηναίων, όπως του Περικλή.

Οι στήλες κατά μήκος της Οδού των Τάφων Οι στήλες κατά μήκος της Οδού των Τάφων. Η πρώτη από αριστερά είναι η γνωστή στήλη της Ηγησούς, κόρης του Προξένου που πέθανε περίπου το 410 π.Χ.

Γενική άποψη του Πομπείου από νότια Γενική άποψη του Πομπείου από νότια. Αριστερά και δεξιά, η Ιερά Πύλη και το Δίπυλον.

Η πρόσοψη του Πομπείου. Στα δεξιά, μπροστά από το Δίπυλον φαίνεται η κρήνη που υπήρχε εκεί για τους ταξιδιώτες.

Το Πομπείον ήταν ένα ορθογώνιο κτήριο που βρισκόταν νότια ακριβώς του Διπύλου. Κατασκευάστηκε στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. με σκοπό να χρησιμεύσει ως ο τόπος προετοιμασίας της πομπής των Παναθηναίων Την περίοδο εκτός της γιορτής των Παναθηναίων, το κτήριο χρησίμευε πιθανόν και ως γυμνάσιο. Το 86 π.Χ. καταστρέφεται με την εισβολή των Ρωμαίων και δεν ξαναχτίζεται.

Η Ελιά του Πλάτωνα, στο ύψος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Κάτω από αυτήν την ελιά ο μεγάλος έλληνας φιλόσοφος δίδασκε τους μαθητές πριν από 2500 χρόνια, δηλαδή τον 5ο αιώνα π.Χ. Το 1978 ένα λεωφορείο έπεσε επάνω στην ελιά και την κατάστρεψε. Κάποιες ρίζες έμειναν στο ίδιο μέρος και αργότερα φούντωσαν. 

Ο Άγιος Σάββας Ηγιασμένος» στη θέση της Ιερής Συκιάς και του Ναού της Δήμητρας στην Ιερά Οδό

Διομήδειος Κήπος εδώ ίσως υπήρχε το μεγαλοπρεπέστερο μνημείο της περιοχής, αλλά και όλης της Ιεράς Οδού που ήταν ο τάφος της Πυθιονίκης. Το μνημείο της Πυθιονίκης ήταν λαμπρό και μεγαλοπρεπέστατο και οι περιηγητές αναφέρουν πως ήταν το πρώτο μνημείο που έβλεπαν μπαίνοντας στην Αθήνα με υπέροχη θέα προς την Ακρόπολη και τον Παρθενώνα