ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΖΑΛΗ ΚΕΡΚΥΡΑ 2004

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ: •Επιλογές που γίνονται από άτομα, ιδρύματα, κοινότητες για εναλλακτικές οικονομικές χρήσεις για την υλοποίηση των ψηφιακών βιβλιοθηκών •Διοικητική δραστηριότητα συνδεδεμένη με την επιλογή, προσθήκη, αποθήκευση, χρήση των αντικειμένων, συναλλαγές δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και εφαρμοσμένης μηχανικής του συστήματος.

Περιεχόμενα: •προσέγγιση της έννοιας του κόστους •τιμές διαδικασιών ψηφιοποίησης •προσέγγιση δυνητικών οικονομικών συνεισφορών

•Το Εθνικό Ίδρυμα για την Κοινωνική Εργασία στο Ηνωμένο Βασίλειο (National Institute for Social Work) στα πλαίσια έρευνας για το Διαδίκτυο ρώτησε: •« Ποια είναι τα βασικά ζητήματα που αντιμετωπίζονται από τη βιβλιοθήκη και το προσωπικό στην ανάπτυξη Ψηφιακών Βιβλιοθηκών»

Χρηματοδότηση ολόκληρου του προγράμματος (1): •κύριες προσφορές •πειραματικά - πιλοτικά προγράμματα •επαυξητική πρόοδο δαπανών ανάπτυξης •παροχή πληροφοριών από οργανώσεις •συμμετοχή σε κοινότητες

Λειτουργικό κόστος (6): •εφαρμογή συστήματος •συναλλαγές πνευματικών δικαιωμάτων •προσθήκη στοιχείων •αποθήκευση και •συντήρηση στοιχείων

Δαπάνες και έξοδα: •Γενικά έξοδα •Εγκαταστάσεις δικτύου •Εξοπλισμός •Εργασία και αμοιβές προσωπικού •Δημιουργία μεταδεδομένων •Διατήρηση της φυσικής μορφής του αντικειμένου •Τρέχουσα συντήρηση των μεταδεδομένων

Το λειτουργικό κόστος ποικίλει: •Μορφή αντικειμένων •Χρήση των αντικειμένων •Διάρκεια χρόνου χρήσης των αντικειμένων •Μεταβλητότητα στα είδη συσκευών πρόσβασης των χρηστών •Συναλλαγές δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας –άδειες πρόσβασης –συνδρομές –κοινοπραξίες

Βιβλιοθήκη Κογκρέσου και Εθνικών Αρχείων

Αναλογίες λειτουργικού κόστους στη διαδικασία ψηφιοποίησης •1/3 ή 32% του γενικού ποσού δαπάνης για μετατροπή στοιχείων •ελαφρώς λιγότερο του 1/3 ή 29% του γενικού ποσού δαπάνης για καταχώριση δεδομένων •περισσότερο του 1/3 ή 39% του γενικού ποσού δαπάνης για διοικητικές δραστηριότητες

Εύρεση οικονομικών πόρων: χρηματοδότηση - άλλες πηγές εσόδων •Για την οικονομική βιωσιμότητα πρέπει να ισορροπήσουν τα τακτικά έσοδα με τα τακτικά έξοδα της βιβλιοθήκης •Για ικανοποιητικά εισοδήματα χρειάζεται σωστή οικονομική στρατηγική •Η βιβλιοθήκη να κατευθυνθεί: –στο δημόσιο –στο ιδιωτικό –σε εσωτερικές πηγές

Προτάσεις: •Ευρωπαϊκές προτάσεις χρηματοδότησης •Ηλεκτρονικό εμπόριο –πώληση προϊόντων βιβλιοθήκης –αγορά προγραμμάτων ή άλλων προϊόντων από τη βιβλιοθήκη σε χαμηλό κόστος •Διαφήμιση –τοποθέτηση διαφημίσεων και εμβλημάτων στη σελίδα της βιβλιοθήκης

•Οργάνωση σεμιναρίων, διασκέψεων, εκδηλώσεων –προσελκύουν το ενδιαφέρον οικονομικών παραγόντων –πώληση πνευματικής παραγωγής •Εμπορική χρηματοδότηση •Χρέωση αντιγράφων •Θεσμική αποθήκη –στηρίζεται στην εθελοντική υποβολή υλικού

•Γνωμοδότηση βιβλιοθηκών –μισθωμένοι σύμβουλοι για εκπαίδευση νέου προσωπικού –μισθωμένοι σύμβουλοι για τρέχουσες λειτουργίες και ανάγκες •Πρόσβαση βάση αμοιβής –συνδρομές και άδειες χρήσης στους χρήστες –αμειβόμενη πρόσβαση για οροθετημένα χρονικά διαστήματα –πρόσβαση στο πλήρες κείμενο –πρόσβαση στη διανοητική περιεκτικότητα

•Οργάνωση βιβλιοθηκών από μη κερδοσκοπικές εταιρείες –κεντρικός μεσίτης που διαπραγματεύεται μεταξύ εταιρειών και βιβλιοθηκών –φέρνει σε επαφή εμπορικές υπηρεσίες και βιβλιοθήκες –οι βιβλιοθήκες κερδίζουν χρόνο, ο χρόνος ισούται με χρήμα

Ευρωπαϊκή Ένωση και εκσυγχρονισμός ελληνικών βιβλιοθηκών •Γ’ ΚΠΣ, πρόγραμμα επιχορήγησης και επιδότησης νέων υπηρεσιών •ΕΠΕΑΕΚ, ΚτΠ, INTEREG, επιχειρησιακά προγράμματα για διανομή χρημάτων και έλεγχο προόδου εργασιών

Σχόλια - Συμπεράσματα •μεταβατικό στάδιο βιβλιοθηκών και πληροφόρησης •οι προσταγές της ψηφιοποίησης έχουν βραχυπρόθεσμη εφαρμογή - μακρυπρόθεσμη χρήση •ο ανταγωνισμός μπήκε στις βιβλιοθήκες

•τα προγράμματα ψηφιοποίησης πρέπει να βασίζονται σε ένα συνολικό σχεδιασμό και προϋπολογισμό •εξάλειψη κάθε είδους εξαναγκασμού από χρηματοδότες για την εκπλήρωση εκπαιδευτικών και πληροφοριακών αναγκών •δυσκολία εύρεσης πραγματικών οικονομικών στοιχείων

•απογοήτευση η άμεση αποκατάσταση δαπανών (δαπάνες=παραπαίουσες) •οικονομική βιωσιμότητα εξασφαλίζεται: –συνεργατικά σχήματα –προσωπικό ευρείας σειράς ρόλων, εμπειρίας και κατάρτισης •Επομένως, αποφασίζουμε την παραγωγή υλικού •ερευνούμε και αναλύουμε άλλα προγράμματα

•ερευνούμε τις δυνατότητες της αποκατάστασης κόστους από την ίδια τη βιβλιοθήκη •προσδιορίζουμε πρόσθετες πηγές χρηματοδότησης •προβαίνουμε στην παραγωγή και διαχείριση ψηφιακών συλλογών