ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ ΜΠΟΥΡΝΙΑ ΜΑΡΘΑ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΟΣ επιμελήτρια A Ε.Σ.Υ. bournia@ppsy.gr

ΟΡΙΣΜΟΣ Ανήκει στο φάσμα των ψυχαναγκαστικών- παρορμητικών διαταραχών (παθολογικός τζόγος, κλεπτομανία) και αφορά την χρήση του υπολογιστή με ή χωρίς σύνδεση, σε τέτοιο βαθμό ώστε να παρεμποδίζεται η καθημερινή ζωή Τρεις υποτύποι (Block): υπερβολικό παιχνίδι (παιχνίδια βίας κύρια αιτία εξάρτησης στα αγόρια ) σεξουαλική ενασχόληση <<κοινωνική δικτύωση>>(κύρια αιτία εξάρτησης στα κορίτσια)

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ κοινά με τις καταχρήσεις υπερβολική χρήση, συχνά μέχρι του σημείου το άτομο να χάνει την αίσθηση του χρόνου, ή να αγνοεί βασικές του ανάγκες στερητικά συμπτώματα, με εκδήλωση έντονων αρνητικών συναισθημάτων: θυμό, ένταση, κατάθλιψη, όταν δεν έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο Ανάπτυξη ανοχής με εκδήλωση επιτακτικής ανάγκης να είναι όλο και περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο και να αποκτά όλο και πιο εξελιγμένο εξοπλισμό και λογισμικό Αρνητικά παρελκόμενα όπως ψέμματα σχετικά με το χρόνο παραμονής, χαμηλή απόδοση, κοινωνική απομόνωση, κούραση, ξηρότητα οφθαλμών πονοκέφαλος,διαταραχές διατροφής/ύπνου

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ Πιο ευάλωτα τα άτομα, κυρίως αγόρια που ανήκουν σε οικογένειες δυσλειτουργικές, μονογονεϊκές ή είναι μοναχοπαίδια Καλή πρόγνωση : πρώιμη εμφάνιση, παραδοχή του προβλήματος, λειτουργική και υποστηρικτική οικογένεια Μετά την πλήρη εγκατάσταση του εθισμού έχει διαπιστωθεί ότι συμβαίνει χημική εξάρτηση με αύξηση ντοπαμίνης και νοραδρεναλίνης στους υποδοχείς όπως και στις εξαρτήσεις από ουσίες Οι συνυπάρχουσες διαταραχές γίνoνται πιο ανθεκτικές στη θεραπεία και ο εθισμός δεν <<περνάει>> με την αντιμετώπιση της συνυπάρχουσας διαταραχής

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ Πολλοί πιστεύουν ότι πρόκειται για ψυχοκοινωνικό πρόβλημα προσαρμογής στις νέες τεχνολογίες Δεν είναι ψυχιατρική διαταραχή με τη στενή έννοια, αλλά αποτελεί σύμπτωμα άλλης υπάρχουσας διαταραχής, σαν προσπάθεια αυτοθεραπείας του ατόμου ή σαν προσπάθεια αποφυγής των αγχογόνων διαπροσωπικών σχέσεων Συνυγορούν τα ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά συννοσηρότητας έως 88% που αφορούν κυρίως: κατάθλιψη, άγχος, ΔΕΠ-Υ, Ι.Δ.Ψ, διαταραχές αυτιστικού φάσματος Δεν υπάρχουν αντικειμενικές μετρήσεις που να πιστοποιούν τα υποτιθέμενα συμπτώματα απόσυρσης πέραν της υποκειμενικής δυσφορίας Ανάγκη περισσότερων ερευνών

Το διαδίκτυο από μόνο του δεν είναι εθιστικό Ορισμένες διαδικτυακές εφαρμογές όμως παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη παθολογικής χρήσης Όσο πιο διαδραστική η εφαρμογή τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος εθισμού (όπως τα on line παιχνίδια) Η ικανοποίηση ανεκπλήρωτων κοινωνικών αναγκών της πραγματικής ζωής μέσω εικονικών επαφών με on line σχέσεις, αποτελεί σημαντικό ενισχυτή για όλο και μεγαλύτερη χρήση και με κατάληξη την ανάπτυξη εξάρτησης

ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΕΥΑΛΩΤΟΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΕΥΑΛΩΤΟΙ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ Δεν εκτίθενται στο βλέμμα του άλλου Έχουν το αίσθημα του ελέγχου Η γραπτή επικοινωνία τους προστατεύει από συναισθηματικές εντάσεις που προκαλεί η φωνή Ξεφεύγουν από τα προβλήματα που τους προκαλεί η δυσλειτουργία της οικογένειας και οι δυσκολίες με συνομηλίκους

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ Στη Νότιο Κορέα έχουν γίνει πολλές σχετικές έρευνες και η εξάρτηση από το διαδίκτυο θεωρείται από τα πιο σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας της χώρας: 210.000 παιδιά (2,1% από 6-19 ετών) είναι εξαρτημένα και χρειάζονται θεραπεία (το 24% νοσηλεία), ενώ 30% δηλαδή 2.400.000 βρίσκονται σε κίνδυνο Έχουν διαπιστωθεί 10 θάνατοι (από καρδιοαναπνευστικό) σε internet cafes και ένας φόνος σχετιζόμενος με δικτυακό παιχνίδι Στην Κίνα 13,7% των εφήβων πληρούν τα κριτήρια εξάρτησης, δηλαδή 10.000.000 νέοι και έχουν θεσπιστεί αυστηροί νόμοι που περιορίζουν τα παιχνίδια στις 3ώρες ημερησίως και σωματικές τιμωρίες όπως ηλεκτροσοκ (Νοέμβριος 2009)

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ Στις U.S τα στοιχεία είναι ελλειπή, διότι η πρόσβαση στο διαδίκτυο γίνεται κυρίως από τα σπίτια και σε απόπειρες μετρήσεων φάνηκε ότι υπάρχει ντροπή, άρνηση και υποτίμηση της κατάστασης Έρευνα στην Ελλάδα έδειξε ότι το πρόβλημα είναι εντονότερο στην επαρχεία με ποσοστά εθισμού 5,9% των εφήβων χρηστών του διαδικτύου στη Λάρισα, 11,7% στο Βόλο, και 8,2% μέσο όρο (Σιώμος) και μόλις 1% στην Αθήνα(Τσίτσικα)‏. Το 8% των 15χρονων κάνει χρήση πάνω από 20 ώρες την εβδομάδα και 3 στους 10 σερφάρει καθημερινά (SafeLine)

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στην Ελλάδα μια χώρα με πολύ χαμηλή διείσδυση του διαδικτύου, το ποσοστό εθισμού των εφήβων κρίνεται πολύ υψηλό Το ίδιο και σε χώρες της Ασίας όπου η διείσδυση του διαδικτύου ήταν κατακλυσμιαία Αντίθετα η Νορβηγία, χώρα με το υψηλότερο ποσοστό χρηστών στο κόσμο (88%), έχει χαμηλό ποσοστό (1,98%) εφήβων εθισμένων στο διαδίκτυο Πιθανή εξήγηση: κατά πόσο υπάρχει εκπαίδευση ψηφιακού αλφαβητισμού

ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΑ ΣΗΜΑΔΙΑ στα παιδιά Αρχίζει να έχει προβλήματα με το σχολείο Μειώνεται το ενδιαφέρον του για άλλες δραστηριότητες Νιώθει συχνά κουρασμένο Αποτραβιέται από τους φίλους του Η συμπεριφορά του αλλάζει, γίνεται ανυπάκουο και νευρικό

ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Διατροφικές διαταραχές Διαταραχές και αλλαγή συνηθειών ύπνου Μυοσκελετικές παθήσεις Μειωμένη αθλητική δραστηριότητα Ημικρανίες και οφθαλμικές παθήσεις Παραμέληση προσωπικής υγιεινής

ΤΟ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Πρόληψη, μέσω συμβουλευτικής των γονέων και ενημέρωσή τους για τους κινδύνους του διαδικτύου Πρώιμη αντιμετώπιση ατόμων με κίνδυνο εξάρτησης ( συχνά άλλο το αρχικό αίτημα) Πλήρης αξιολόγηση και σφαιρική αντιμετώπιση των διαταραχών που συνυπάρχουν

ΤΟ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Ευαισθητοποίηση των παιδιάτρων μέσω της διασυνδετικής (να γίνει ερώτηση ρουτίνας, γνώση σωματικών συμπτωμάτων του εθισμού) Συνεργασία με τα σχολεία για έγκαιρη παραπομπή ατόμων σε κίνδυνο και ενημέρωση τόσο για τους κινδύνους του διαδικτύου όσο και για το προστατευτικό ρόλο που έχει η χρήση του διαδικτύου στα σχολεία Αγωγή κοινότητας

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΓΟΝΕΩΝ Απόκτηση γνώσεων γύρω από την ασφάλεια περιήγησης στο διαδίκτυο Η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία προτείνει ως ασφαλή τη δεκάωρη εβδομαδιαία παραμονή των παιδιών μπροστά σε οθόνη Όρια στον χρόνο απασχόλησης και τοποθέτηση του υπολογιστή σε κοινόχρηστο χώρο Ενημέρωση των παιδιών με απλά λόγια για τους κινδύνους της κατάχρησης

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΓΟΝΕΩΝ Συμμετοχή τους στα ενδιαφέροντα του παιδιού Συμμετοχή τους στα ενδιαφέροντα του παιδιού Να διατηρούν πάντα ανοιχτό το κανάλι επικοινωνίας μαζί τους Οι ίδιοι να αποτελούν θετικό πρότυπο για το παιδί Ενθάρρυνση ενδιαφερόντων

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΙΝΤΕΡΝΕΤ (JOUNG)‏ Θεωρείται θετικό αν απαντήσει <<ναι>> σε 5 από τις παρακάτω ερωτήσεις: Η σκέψη του ατόμου κατακλύζεται από το διαδίκτυο Αισθάνεται την ανάγκη να χρησιμοποιεί το διαδίκτυο όλο και περισσότερο χρόνο για να νιώσει ικανοποίηση Έχει κάνει επαναλαμβανόμενες ανεπιτυχείς προσπάθειες να ελέγξει τη χρήση Αισθάνεται ανήσυχος, δύσθυμος, ή ευερέθιστος όταν προσπαθεί να το περιορίσει ή να το διακόψει

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΙΝΤΕΡΝΕΤ (JOUNG) Παραμένει στο δίκτυο περισσότερο από την αρχική του πρόθεση Λόγω της υπερβολικής χρήσης χάνει σημαντικές σχέσεις ή έχει σημαντικές αποτυχίες στο σχολείο ή τη δουλειά Λέει ψέμματα σε μέλη της οικογένειας ή άλλους για να καλύψει την εξάρτησή του Χρησιμοποιεί το διαδίκτυο σαν μέσο για να ξεφύγει από προβλήματα ή για να απαλλαγεί από δυσάρεστα συναισθήματα .

Τεχνάσματα που βοηθάν τον χρήστη στην προσπάθεια ελέγχου Αναδιοργάνωση της ημέρας του Εξωτερικοί διακόπτες- ρυθμιστές χρήσης όπως ξυπνητήρι Μικρά βήματα με εφικτούς στόχους Αποχή από διαδικτυακές εφαρμογές που είναι πιο επικίνδυνες για ανάπτυξη εθισμού Εμπλοκή του σε άλλες ευχάριστες δραστηριότητες

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ