Ομιλητής : Δοξαστάκη Μαρία Επιβλέπων καθηγητής: Δημήτρης Αποστόλου ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «ΠΡΟΗΓΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ»

•Μεθοδολογία προσέγγισης –Παρουσίαση της διαχείρισης γνώσεων και πληροφοριών σε οργανισμούς και σε προσωπικό επίπεδο –Σύντομη αναφορά στις αρχές σχεδίασης γραφικής διεπαφής –Παρουσία πλατφόρμας Semantic Desktop •Υλοποίηση εφαρμογής και αποτελέσματα –Χρησιμοποιημένες πλατφόρμες λογισμικού –Παρουσίαση της υλοποίησης(ανάπτυξη γραφικής διεπαφής μιας πλατφόρμας semantic desktop). •Παρουσίαση χρήσης της εφαρμογής—DEMO •Συμπεράσματα και ιδέες για μελλοντική επέκταση Κίνητρα και στόχοι της μεταπτυχιακής διατριβής Κίνητρα που οδήγησαν στην ανάπτυξη της εφαρμογής Στόχοι της μεταπτυχιακής διατριβής

•Η υπερδιαθέση πληροφοριών δημιουργεί πρόβλημα στους χρήστες και καθιστά σχεδόν αδύνατη την επιτυχή αναζήτηση και ανάκτηση συγκεκριμένων πληροφοριών τόσο από το Διαδίκτυο όσο και από μια ψηφιακή συλλογή εγγράφων. •Η μη ύπαρξη μια κοινής εφαρμογής διαχείρισης προσωπικών γνώσεων και πληροφοριών. •Η ανάγκη για ομαδοποίηση των υπαρχόντων εργαλείων διαχείρισης της γνώσης όπως clients, task management tools, document management tools για την αποφυγή συνεχών μετακινήσεων μεταξύ των διαφορετικών εφαρμογών •Η συχνή διατήρηση πληροφοριών σε λάθος σημείο ή μορφή. Το οποίο έχει ως συνεπεία την απώλεια σημαντικών πληροφοριών. •Επαναλαμβανόμενη αποθήκευση των ιδίων πληροφοριών καθώς έχει ξεχαστεί η ύπαρξη της αρχικής πληροφορίας. Το οποίο έχει ως συνέπεια την υπερφόρτωση του συστήματος και την ανωφελή αύξηση του όγκου των πληροφοριών.

Τα συστήματα Διαχείριση Προσωπικών Πληροφοριών(ΔΠΠ) περιλαμβάνοντας μια πληθώρα δραστηριοτήτων επιδιώκουν να αμβλύνουν, αν όχι να αντιμετωπίσουν, τα παραπάνω προβλήματα, παρέχοντας στοχευόμενες λύσεις. Οι δραστηριότητες των ΔΠΠ • Απόκτηση: αποθηκεύει πολύτιμες πληροφορίες για τον χρήστη • Οργάνωση:είναι εργαλεία που ταξινομούν, ονομάζουν, ομαδοποιούν και τοποθετούν την πληροφορία σε κάποιο μέρος για μετέπειτα ανάκτηση • Συντήρηση:συντηρεί το σύστημα, και κάνει τον έλεγχο για ασυνεπής και ξεπερασμένες πληροφορίες • Ανάκτηση: βασίζεται σε ερωτήματα που καθορίζονται από το χρήστη και σε χαρακτηριστικά πρόσβασης στο σύστημα • Παρουσίαση: υπόκεινται στις απαιτήσεις και τους στόχους του χρήστη

•Εκτενής αναφορά στη διαχείριση γνώσεων και πληροφοριών και γνωριμία με εφαρμογές semantic desktop που χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση προσωπικών πληροφοριών. •Η υλοποίηση γραφικής διεπαφής μιας εφαρμογής διαχείριση προσωπικών πληροφοριών βασισμένη στη τεχνολογία semantic desktop.

•Να αναπτυχθεί ένα λογισμικό εργαλείο που: –Ενισχύει τις πληροφορίες με την επίσημη σημειολογική συσχέτιση –Υποστηρίζει τις δραστηριότητες της διαχείριση προσωπικών πληροφοριών. –Να είναι ελαφρύ και εύκολο στη χρήση. –Να δίνει τη δυνατότητα για οργάνωση και πρόσβαση σε προσωπικές πληροφορίες που βρίσκονται τοπικά

•Κίνητρα και στόχοι της μεταπτυχιακής διατριβής –Κίνητρα που οδήγησαν στην ανάπτυξη της εφαρμογής –Στόχοι της μεταπτυχιακής διατριβής  Υλοποίηση εφαρμογής και αποτελέσματα –Χρησιμοποιημένες πλατφόρμες λογισμικού –Παρουσίαση της υλοποίησης(ανάπτυξη γραφικής διεπαφής μιας πλατφόρμας semantic desktop). •Παρουσίαση χρήσης της εφαρμογής—DEMO •Συμπεράσματα και ιδέες για μελλοντική επέκταση Μεθοδολογία προσέγγισης Παρουσίαση της διαχείρισης γνώσ ης σε οργανισμούς και σε προσωπικό επίπεδο Σύντομη αναφορά στις αρχές σχεδίασης γραφικής διεπαφής Παρουσία πλατφόρμας Semantic Desktop

Διαχείριση γνώσης Με τον όρο Διαχείριση Γνώσης εννοούμε τις διαδικασίες αποθήκευσης, διαχείρισης και διάχυσης ρητής και άρρητης γνώσης με ποικίλες μεθόδους και πρακτικές προκειμένου να ωφεληθούν οι εταιρικές διαδικασίες και επιχειρηματικοί στόχοι διαμέσου της αξιοποίησης της υπάρχουσας γνώσης και δημιουργίας νέας Παραδείγματα εταιριών που χρησιμοποίησαν επιτυχημένα τη διαχείριση της επιχειρηματικής γνώσης και πληροφορίας: •Χημική βιομηχανία. Η Buckman Laboratories •Εταιρίες υψηλής τεχνολογίας. Η Hewlett Packard •Φαρμακευτικός τομέας. Η Glaxo Wellcome •Ενέργεια. Εταιρίες όπως η BP-Amoco •Εταιρίες συμβούλων επιχειρήσεων

Είναι αναμφισβήτητο το γεγονός ότι το άτομο λαμβάνει καθημερινά μεγάλο όγκο πληροφοριών και δεδομένων και εκτός εργασιακού χώρου, στον προσωπικό του υπολογιστή, κάθε ώρα της ημέρας από πολλές και διαφορετικές πηγές κυρίως λόγω του Διαδικτύου. Επομένως, καθίσταται αναγκαία η εφαρμογή των εργαλείων Διαχείρισης Γνώσης που αναπτύχθηκαν για χρήση σε εταιρικό επίπεδο και σε προσωπικό επίπεδο, έτσι ώστε το κάθε άτομο να είναι σε θέση να διαχειρίζεται τις προσωπικές του πληροφορίες και γνώσεις, να τις συντηρεί, να τις οργανώνει, να τις συνδέει μεταξύ τους και να τις επεκτείνει.

•GNOME-PIM •Gnowsis •Haystack Project •IRIS Semantic Desktop •KDE •MyLifeBits Project Παραδείγματα εργαλείων ΔΠΠ

Semantic Desktop  Πλατφόρμα αποθήκευσης και διαχείρισης ψηφιακών πληροφοριών, με σημασιολογικές πληροφορίες στο desktop. Οι ψηφιακές πληροφορίες μπορούν να περιλαμβάνουν έγγραφα, αρχεία πολυμέσων και μηνύματα. και ερμηνεύονται σαν πόροι του Σημασιολογικού Ιστού (Semantic Web).  Αποτελούν διευρυμένα συμπληρώματα της μνήμης του χρήστη.  Χρησιμοποιούν οντολογίες σαν βασικό τρόπο αναπαράστασης γνώσης, οι οποίες επιτρέπουν στο χρήστη να δημιουργεί προσωπικά νοητικά μοντέλα και να δημιουργεί συστήματα πληροφοριών που επικοινωνούν μεταξύ τους. Ο Σημασιολογικός Ιστός  Επέκταση του σημερινού ιστού όπου η πληροφορία έχει καλά καθορισμένο νόημα και η συνεργασία μεταξύ ανθρώπων και υπολογιστών γίνεται πιο αποτελεσματική.  Παρέχει ένα πλαίσιο που επιτρέπει τη συλλογή και την επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων που το καθένα από αυτά προσδιορίζεται με ένα URI (Uniform Resource Identifier) και όλα τα δεδομένα είναι προσβάσιμα και μπορεί να γίνει αναζήτηση σε αυτά μέσω ενός γράφου RDF.

Τα PIMO είναι μοντέλα στα οποία βασίζονται τα Semantic Desktop.Τα μοντέλα αυτά συγκρατούν πληροφορία και χρησιμοποιούν RDF μοντελοποίησης για την αναπαράσταση και οντολογίες για τη σημασιολογία. Μέσω αυτών των μοντέλων, ο χρήστης μπορεί να έχει πρόσβαση σε διαμοιρασμένες πληροφορίες, να δημιουργεί τάξεις αντικειμένων πληροφορίας καθώς επίσης και να προσθέτει υποσημειώσεις και σχόλια όπου είναι, κατά τη γνώμη του, απαραίτητο

•Κίνητρα και στόχοι της μεταπτυχιακής διατριβής –Κίνητρα που οδήγησαν στην ανάπτυξη της εφαρμογής –Στόχοι της μεταπτυχιακής διατριβής •Μεθοδολογία προσέγγισης –Παρουσίαση της διαχείρισης γνώσεων και πληροφοριών σε οργανισμούς και σε προσωπικό επίπεδο –Σύντομη αναφορά στις αρχές σχεδίασης γραφικής διεπαφής –Παρουσία πλατφόρμας Semantic Desktop •Παρουσίαση χρήσης της εφαρμογής—DEMO •Ιδέες για μελλοντική επέκταση •Συμπεράσματα Υλοποίηση εφαρμογής και αποτελέσματα Χρησιμοποιημένες πλατφόρμες λογισμικού Παρουσίαση της υλοποίησης(ανάπτυξη γραφικής διεπαφής μιας πλατφόρμας semantic desktop).

•Οντολογίες Δηλώνει ένα σύνολο αρχών και τις μεταξύ τους σχέσεις σε ένα συγκεκριμένο πεδίο •Resource Description Framework (RDF) Γενική μέθοδος μοντελοποίησης της πληροφορίας μέσα από μια ποικιλία κανόνων σύνταξης.Τα μεταδεδομένα RDF μοντέλο βασίζεται στην ιδέα να κάνει δηλώσεις σχετικά με το Διαδίκτυο με τη μορφή του θέματος-ιδιότητας –τιμής (subject-predicate-object), η λεγόμενη τριπλέτα στην ορολογία RDF • Εclipse plugin development (Eclipse RCP ) Είναι το ελάχιστο σύνολο Eclipse plug-ins που απαιτείται για να χτιστεί μια rich desktop εφαρμογή

Ως εφαρμογή όλων των παραπάνω θεωρητικών μοντέλων αναπτύχθηκε το ευρωπαϊκό project Nepomuk, μέρος της γραφική διεπαφή του οποίου αναπτύχθηκε στα πλαίσια αυτής της εργασίας. Το έργο αυτό έχει ως στόχο του να σχεδιάσει και να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη λύση που θα αφορά τις δομές δεδομένων, καθώς και μια σειρά εργαλείων για την επέκταση των προσωπικών υπολογιστών σε ένα περιβάλλον συνεργασίας.

Υποσυστήματα του πυρήνα του Nepomuk –Crawler –RDFRepository –Aperture DataWrapper Υποσυστήματα επιπέδου διεπαφής του PSEW –org.semanticdesktop.nepomuk.psew –org.semanticdesktop.nepomuk.psew.datawrapper.ui –org.semanticdesktop.nepomuk.psew.explorer

Στα πλαίσια της εργασίας αναπτύχθηκε και κυρίως ανακατασκευάστηκε ένα σημαντικό κομμάτι της γραφικής διεπαφής της semantic desktop εφαρμογής (Nepomuk).H υλοποίηση επικεντρώθηκε περισσότερο στην απεικόνιση των οντολογιών καθώς αυτό θα συνείσφερε αρκετά στη διαχείριση των πληροφοριών και στην ομαλότερη χρήση της εφαρμογής. Η κύρια αναπαράσταση έγινε με τη κατασκευή ενός δυναμικού γράφου εμπλουτισμένο με λειτουργικότητα. Ο γράφος αυτός αποτελείται από κόμβους και ακμές. Ο κεντρικός κόμβος του γράφου είναι η πηγή δεδομένων(subject),οι ακμές είναι οι ιδιότητες-predicates και οι άλλοι κόμβοι θα παριστάνουν τις τιμές των ιδιοτήτων(object -value). Κάθε κόμβος μπορεί και εκτός από object να αποτελεί και ο ίδιος subject την αρχή δηλαδή μια νέας τριπλέτας. Η υλοποίηση βασίστηκε στα μεταδεδομένα που προερχόταν από το crawler και τα οποία ήταν αδύνατον να παρουσιαστούν ως είχαν γιατί η ανάγνωση και κατανόηση του γράφου θα ήταν σχεδόν αδύνατη. Για αυτό κρίθηκε αναγκαία η επεξεργασία των μεταδεδομένων ώστε να επιτευχθεί: –Η περικοπή των επαναλαμβανόμενων και μη χρησίμων μεταδεδομένων, παράλληλα με την ανακατασκευή κάποιων statement σε συγκεκριμένες περιπτώσεις –Η βελτίωσή της παρουσίασης των δεδομένων –Η ενίσχυση της λειτουργικότητας του γράφου. Η επεξεργασία των RDF statements έγινε με απόλυτα δυναμικό τρόπο με τη χρήση της τεχνολογίας xml. Ώστε να η εύκολη η επέκταση της επεξεργασίας και ανεξάρτητη από τον είδος και τη μορφή των παραγόμενων μεταδεδομένων

 Να είναι εύχρηστη.  Να είναι διαφανής  Να παρουσιάζει προσαρμοστικότητα  Να υποβοηθάει το προσανατολισμό  Να υποβοηθάει την καλή απόδοση.  Να προστατεύει την ακεραιότητα  Να υπάρχει δυνατότητα ελέγχού του συστήματος Τα κριτήρια που λήφθηκαν υπόψη για το σχεδιασμό της διεπαφής είναι:

Η ενίσχυση επιτεύχθηκε με την υλοποίηση της double-click λειτουργίας η οποία διασυνδέθηκε με την αναζήτηση πληροφοριών και με το άνοιγμα αρχείων. Το ζητούμενο ήταν όταν ο χρηστής κάνοντας double-Click πάνω σε ένα κόμβο του γράφου τότε αν ο κόμβος αντιπροσωπεύει αρχείο ή φάκελο να ανοίγει το αντίστοιχο. Αν όμως αποτελούσε οποιοδήποτε άλλο στοιχείο της πηγής δεδομένων τότε να ανοίγει αυτόματα ή οπτική της κεντρικής αναζήτησης και η τιμή του κόμβου να αποτελεί το στοιχείο της αναζήτησης που έγινε.

•Κίνητρα και στόχοι της μεταπτυχιακής διατριβής –Κίνητρα που οδήγησαν στην ανάπτυξη της εφαρμογής –Στόχοι της μεταπτυχιακής διατριβής •Μεθοδολογία προσέγγισης –Παρουσίαση της διαχείρισης γνώσεων και πληροφοριών σε οργανισμούς και σε προσωπικό επίπεδο –Σύντομη αναφορά στις αρχές σχεδίασης γραφικής διεπαφής –Παρουσία πλατφόρμας Semantic Desktop •Υλοποίηση εφαρμογής και αποτελέσματα –Χρησιμοποιημένες πλατφόρμες λογισμικού –Παρουσίαση της υλοποίησης(ανάπτυξη γραφικής διεπαφής μιας πλατφόρμας semantic desktop). •Συμπεράσματα και ιδέες για μελλοντική επέκταση Παρουσίαση χρήσης της εφαρμογής—DEMO

•Κίνητρα και στόχοι της μεταπτυχιακής διατριβής –Κίνητρα που οδήγησαν στην ανάπτυξη της εφαρμογής –Στόχοι της μεταπτυχιακής διατριβής •Μεθοδολογία προσέγγισης –Παρουσίαση της διαχείρισης γνώσεων και πληροφοριών σε οργανισμούς και σε προσωπικό επίπεδο –Σύντομη αναφορά στις αρχές σχεδίασης γραφικής διεπαφής –Παρουσία πλατφόρμας Semantic Desktop •Υλοποίηση εφαρμογής και αποτελέσματα –Χρησιμοποιημένες πλατφόρμες λογισμικού –Παρουσίαση της υλοποίησης(ανάπτυξη γραφικής διεπαφής μιας πλατφόρμας semantic desktop). •Παρουσίαση χρήσης της εφαρμογής—DEMO Συμπεράσματα και ιδέες για μελλοντική επέκταση

 Η σημασία των συστημάτων διαχείρισης προσωπικών πληροφοριών και γνώσης αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία για τους σύγχρονους χρήστες προσωπικών υπολογιστικών συστημάτων. Με τη χρήση τους, το άτομο είναι σε θέση να οργανώσει, να ανακτήσει, να συντηρήσει και να συνδέσει πληροφορίες με λογικό τρόπο μεταξύ τους, έτσι ώστε να ωφεληθεί από αυτές στο βαθμό που είναι δυνατό.  Η εκτενής ερευνά που έγινε στα πλαίσια της εργασίας στους διαφόρους επιστημονικούς τομείς διαχείρισης των προσωπικών πληροφοριών.  Οριοθέτησε τις απαιτήσεις του χρήστη για ένα τέτοιο σύστημα  Απεικόνισε τη σημαντικότητα της ευχρηστίας μια εφαρμογής semantic desktop  Αποκάλυψε μια σειρά από σημαντικά ζητήματα όπως  την καταλληλότητα της ορολογίας  το βαθμός ενοποίησης της επιφάνειας εργασίας με τις δραστηριότητες της ΔΠΠ  τη σαφήνεια των επιλογών και δυνατοτήτων που προσφέρονται στους χρήστες που χρησιμοποιούν την υποκείμενη σημασιολογική πληροφορία.

 Για την καλύτερη προώθηση της εφαρμογής αλλά και τη πλήρη κατανόησης της ακόμα και από τον πιο απλό χρηστή καλό θα ήταν να υπάρξει μια συντονισμένη προσπάθεια για τη δημιουργία των κατάλληλων εγχειριδίων χρήσης αλλά και βοηθειών μέσα στην ίδια την εφαρμογή.  Η επέκταση της εφαρμογής σε peer to peer αρχιτεκτονική και στη χρήση των Social Semantic Desktop  Η περαιτέρω αυτή ανάπτυξη θα παρέχει τη δυνατότητα για πρόσβαση σε πληροφορίες του παγκόσμιού ιστού συνδέοντας την εφαρμογή με δημοφιλείς μηχανές αναζήτησης ή άλλους απομακρυσμένους πόρους.  Το Social Semantic Desktop έχει στόχο να ενισχύσει τη διαχείριση των προσωπικών πληροφοριών μέσω των cross-media και and cross-application που συνδέει την περιήγηση των πληροφοριών βασισμένη στο πρότυπο των semantic web δομών δεδομένων

Ευχαριστώ για τη προσοχή σας