Τι θα δούμε σ’αυτήν την ενότητα: Σε ποια κατάσταση βρήκε τη βυζαντινή αυτοκρατορία ο αυτοκράτορας Ηράκλειος Με ποιο τρόπο αντιμετώπισε τα προβλήματα ο νέος αυτοκράτορας Τις εκστρατείες του Ηράκλειου Τα θέματα ή στρατιωτόπια Τον εξελληνισμό της αυτοκρατορίας Σε ποια κατάσταση βρήκε τη βυζαντινή αυτοκρατορία ο αυτοκράτορας Ηράκλειος Με ποιο τρόπο αντιμετώπισε τα προβλήματα ο νέος αυτοκράτορας Τις εκστρατείες του Ηράκλειου Τα θέματα ή στρατιωτόπια Τον εξελληνισμό της αυτοκρατορίας

Βρήκαμε το δημόσιο να είναι καταφορτωμένο με πολλά χρέη και να έχει φτάσει στη χειρότερη φτώχεια [...] και τον στρατό τόσο παραμελημένο από την έλλειψη των αναγκαίων, ώστε το κράτος να σφυροκοπείται από τις αδιάκοπες εισβολές και επιδρομές των βαρβάρων. Από Νεαρά του Ιουστίνου Β' (566 μ. Χ.), Jus Graecoromanum, τ. I, 1-2 (Νεαρά 1). Στο δεύτερο μισό του 6ου και τις αρχές του 7ου αι. το Βυζάντιο συγκλονίστηκε από μια πολύπλευρη κρίση. Λοιμοί, κακές σοδειές, σεισμοί και εισβολές στα εδάφη της αυτοκρατορίας. Αφού μελετήσετε την πιο κάτω πηγή και τις πληροφορίες που δίνει το βιβλίο σας στη σελ. 19, να εξηγήσετε πού οδήγησαν τα πιο πάνω προβλήματα.

Αποτέλεσμα :  εγκατάλειψη ή την παρακμή των πόλεων μείωση του πληθυσμού υποχώρηση του εμπορίου και της νομισματικής κυκλοφορίας παραμέληση του στρατού Σλάβοι κατακλύζουν τη Μεσόγειο και οι Πέρσες φτάνουν μέχρι το Βόσπορο Αποτέλεσμα :  εγκατάλειψη ή την παρακμή των πόλεων μείωση του πληθυσμού υποχώρηση του εμπορίου και της νομισματικής κυκλοφορίας παραμέληση του στρατού Σλάβοι κατακλύζουν τη Μεσόγειο και οι Πέρσες φτάνουν μέχρι το Βόσπορο Τι θα συμβουλεύατε τον αυτοκράτορα Ηράκλειο; Η κατάσταση είναι τραγική. Από πού να ξεκινήσω;

Πώς νομίζετε ότι ένιωσαν οι Βυζαντινοί όταν έμαθαν πως οι Πέρσες είχαν καταλάβει τα Ιεροσόλυμα και είχαν αρπαξει τον Τίμιο Σταυρό;

Η αντεπίθεση του Ηρακλείου: Αναδιοργάνωσε τον στρατό με χρήματα που πήρε από την εκκλησία Ξεκίνησε πόλεμο κατά των Περσών στον οποίο πολέμησε και ο ίδιος (αυτοκράτορας- στρατηγός) Με ποιες ενέργειες απέτρεψα την επερχόμενη καταστροφή; " Αυτό το έτος (622) στις 4 του Απριλίου, ο βασιλιάς Ηράκλειος, αφού γιόρτασε το Πάσχα, αμέσως τη δεύτερη μέρα ( του Πάσχα), το απόγευμα, ξεκίνησε κατά της Περσίας. Είχε πάρει, επειδή δεν είχε οικονομικούς πόρους, τα χρήματα των εκκλησιαστικών ιδρυμάτων ως δάνειο, πήρε και από τη μεγάλη εκκλησία ( Αγία Σοφία) τα πολυκάνδηλα και άλλα λειτουργικά σκεύη και έκοψε νομίσματα πολλά. Άφησε δε και το γιο του μαζί με τον πατριάρχη Σέργιο να διοικούν με τον πατρίκιο Βώνοσο, άνδρα λογικό και συνετό σ ’ όλα και έμπειρο … " Θεοφάνης, Χρονογραφία

Πόσο καιρό διήρκησαν οι εκστρατείες κατά των Περσών; Σε ποια πόλη έγινε η αποφασιστική μάχη ανάμεσα στο βυζαντινό και τον περσικό στρατό και ποια ήταν η έκβαση της; ΝινευήΝινευή (627) / Συντριβή των Περσών Συντριβή των Περσών Οι εκστρατείες του Ηράκλειου Τι πέτυχε ο Ηράκλειος; ανέκτησαν όλες τις βυζαντινές επαρχίες στην Εγγύς Ανατολή

Το 626, ενώ ο Ηράκλειος ήταν σε εκστρατεία κατά των Περσων, οι Πέρσες συμμάχησαν με του Αβάρους και πολιόρκησαν την Κωνσταντινούπολη. Οι βυζαντινοί κατάφεραν τελικά να λύσουν την πολιορκία. Πού απέδωσαν τη νίκη τους; Ακάθιστος ύμνος: Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια ἀναγράφω σοι ἡ πόλις σου, Θεοτόκε. Άλλ' ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον ἵνα κράζω σοι· χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε. Σε σένα, Θεοτόκε, που με υπερασπίστηκες αποδίδω τη νίκη εγώ, η δική σου πόλη και επειδή λυτρώθηκα από τα δεινά σου προσφέρω τις ευχαριστίες μου. Αλλά, επειδή η δύναμη που έχεις είναι ακαταμάχητη, λύτρωσέ με από κάθε λογής κινδύνους. για να μπορώ να φωνάζω σε Σένα: «Χαίρε, νύμφη ανύμφευτε»

..Πήρε ο βασιλιάς στα χέρια του τη μορφή ( εικόνα) του Θεανθρώπου, την οποία δεν είχαν ζωγραφίσει χέρια… …και έχοντας πίστη στο θεό ζωγραφισμένο αυτό τύπο ( εικόνα) έκανε αρχή των αγώνων… αφού διαβεβαίωσε το λαό ότι μαζί μ’ αυτούς ( τους στρατιώτες του) θ’ αγωνιστεί μέχρι θανάτου και σαν τα δικά του παιδιά έτσι θα τους συμπεριφέρεται. Θεοφάνης, Χρονογραφία Για ποιο λόγο οι εκστρατείες του Ηράκλειου κατά των Περσών προσέλαβαν έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα; Με ποιο τρόπο προσπάθησε να ανυψώσει το ηθικό των στρατιωτών του; 1)

Γ. Θέματα

Ένα νέο διοικητικό σύστημα που στηριζόταν στα θέματα, διοικητικές περιφέρειες με δικό τους στρατό (Μ. Ασία στη διάρκεια του 7ου αιώνα).Επικεφαλής ήταν ο στρατηγός Με βάση τον πιο πάνω χάρτη και τις πληροφορίες που δίνει το βιβλίο σας στη σελ 20 να εξηγήσετε τι ήταν τα θέματα και να αναφέρετε ποιος ήταν επικεφαλης.

Στρατιωτικά κτήματα ή στρατιωτόπια Εν καιρώ πρέπει το κράτος να προχώρησε και στην παραχώρηση ή πώληση γης στους στρατιώτες με σκοπό τη δημιουργία στρατιωτών, οι οποίοι δε θα πληρώνονταν πλέον τακτικά για τις στρατιωτικές τους υπηρεσίες, αλλά θα κάλυπταν σε μεγάλο μέρος τις ανάγκες τους από την καλλιέργεια της γης τους. Οι στρατιώτες αυτοί δεν ήταν πλέον επαγγελματίες, καθώς, ως συνέπεια της ιδιότητας του στρατιώτη-γεωργού, δεν υπηρετούσαν ενεργά όλο το χρόνο αλλά μόνο την περίοδο των επιχειρήσεων και ανάλογα με τις ανάγκες που προέκυπταν. Οι απαρχές της διαδικασίας σύνδεσης των στρατιωτών με τη γη πρέπει να τοποθετηθούν ήδη στα μέσα του 7ου αιώνα, ενώ η εξέλιξή της διήρκεσε πάνω από δύο αιώνες και ολοκληρώθηκε το 10ο αιώνα με τη δημιουργία των λεγόμενων στρατιωτικών κτημάτων, που ήταν συνδεδεμένα με τη στρατιωτική θητεία και προστατεύονταν από την αυτοκρατορική νομοθεσία, καθώς παραχωρούνταν επίσημα από το κράτος. Στουραϊτης Ιωάννης, «Θέματα», 2005,Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία Σύμφωνα με την πηγή τι ήταν τα στρατιωτικά κτήματα ή στρατιωτόπια; Τα αγροκτήματα τα οποία παραχωρούσε το κράτος στους στρατιώτες. Με τα έσοδά τους συντηρούσαν τις οικογένειές τους, αγόραζαν τον οπλισμό τους και κάλυπταν τα έξοδα των εκστρατειών.

Γιατί πιστεύετε ότι ο θεματικός στρατός αποδείχθηκε πιο αποτελεσματικός από τους μισθοφόρους ; Γιατί οι στρατιώτες αγωνίζονταν με αυταπάρνηση για να προστατέψουν τη γη τους. Η Μάχη του Λαλακάοντος (από το Χρονικόν του Ι. Σκυλίτση). Ο θεματικός στρατός αντιμετωπίζει νικηφόρα των στρατών των Αράβων

 Ποια στοιχεία από την πηγή και το βιβλίο σας στη σελ 20 αποδεικνύουν την ολοκλήρωση του εξελληνισμού της κρατικής διοίκησης;  Ποια σημασία είχε το γεγονός αυτό; Γένεση των θεμάτων και επικράτηση της ελληνικής Όταν ήταν αυτοκράτορας ο Ηράκλειος [ ] που καταγόταν από τη Λιβύη, η επικράτεια του Ρωμαϊκού Κράτους περιορίστηκε και ακρωτηριάστηκε τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Τότε οι διάδοχοι του, που δεν ήξεραν πού και πώς να ασκήσουν την εξουσία τους, κατέτμησαν σε μικρά τμήματα τη διοίκηση τους και τα μεγάλα στρατιωτικά σώματα και εγκατέλειψαν την προγονική τους λατινική, υιοθετώντας την ελληνική γλώσσα [...]. Γιατί (παλιότερα) ονόμαζαν τους χιλίαρχους λογγίνους και τους εκατόνταρχους κεντουρίωνες και τους τωρινούς στρατηγούς κόμητες. Αλλά και η ονομασία θέμα είναι ελληνική και όχι ρωμαϊκή και προέρχεται από τη θέση. Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος,Περί θεμάτων, έκδ. A. Pertusi,Πόλη του Βατικανού 1952, 60.

Οι διάδοχοι του Ηράκλειου άρχισαν να χρησιμοποιούν την ελληνική γλώσσα στη διοίκηση και το στρατό Αντικατέστησαν τους ρωμαϊκούς τίτλους με ελληνικούς Ο Ηράκλειος υιοθέτησε τον τίτλο βασιλεύς με τη χριστιανική προσθήκη «πιστός έν Χριστώ». Σημασία:σηματοδοτεί το οριστικό τέλος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και την αρχή της μεσαιωνικής ελληνικής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.