Επιμέλεια παρουσίασης: Γεωργίου Βασίλειος ΣΤ΄ Εξάμηνο Ιούνιος 2018 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ   ΘΕΜΑ: “Διδασκαλία Τραγουδιού “Μενεξέδες και Ζουμπούλια” - Παραδοσιακό -Επτανησιακή καντάδα” Τάξη: Ε΄ Δημοτικού ΔΙΑΡΚΕΙΑ: Μία (1) διδακτική ώρα Επιμέλεια παρουσίασης: Γεωργίου Βασίλειος ΣΤ΄ Εξάμηνο Ιούνιος 2018

ΣΤΟΧΟΙ Διδακτικοί στόχοι :   Διδακτικοί στόχοι : Αξιοποίηση και ένταξη στοιχείων έτσι ώστε να : Κινητοποιήσουν την σκέψη και το σώμα Γνωρίσουν ένα άλλο είδος μουσικής κι ένα άλλο μουσικό όργανο (Επτάνησα -Καντάδα - Μαντολίνο) Προσπαθήσουν για την υλοποίηση καινοτόμων μεθόδων προσέγγισης των τραγουδιών μέσα από την ανάγνωση εικόνων και να εξοικειωθούν μέσω εξωκειμενικού υλικού με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογικών μέσων.

  Παιδαγωγικοί στόχοι: Ενθαρρύνεται η συμμετοχή των μαθητών με την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού στο να επικοινωνούν αυθόρμητα και ελεύθερα μεταξύ τους αλλά και με τον εκπαιδευτικό, συνειδητοποιώντας ότι αποτελούν μέρος ενός μουσικού συνόλου ώστε: να συνεργαστούν και να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, έχοντας την εμπειρία της ενεργητικής συμμετοχής με ευχάριστο και δημιουργικό τρόπο σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο.

Τα τεχνολογικά μέσα (υλικό, λογισμικό, εργαλεία) που αξιοποιούνται: ΥΛΙΚΑ Μουσικό υλικό: Τραγούδια (παρτιτούρες) Ρυθμικός λόγος (παρτιτούρες) Ηχογραφημένη μουσική (κασέτες, CD)   Βοηθητικό υλικό: Τα τεχνολογικά μέσα (υλικό, λογισμικό, εργαλεία) που αξιοποιούνται: Αίθουσα με βιντεοπροβολέα ή Διαδραστικός Πίνακας Φυλλομετρητής Σύνδεση (browser)και σύνδεση στο Διαδίκτυο (internet) Λογισμικό παρουσίασης (π.χ. MS Power Point, Open Office Impress) Μουσικά Όργανα: Κρουστά Αρμόνιο

Τοποθετούμε τις καρέκλες των μαθητών σε κυκλική διάταξη Οργάνωση τάξης Τοποθετούμε τις καρέκλες των μαθητών σε κυκλική διάταξη Αναφερόμαστε στο θέμα της μουσικής συνάντησης και το τρόπο εργασίας

Αφόρμηση Η αφόρμηση δίνεται Η αφόρμηση δίνεται εισαγωγικά χρησιμοποιώντας την ιστορία, όπου μέσα από το πέρασμα της μουσικής παρουσιάζονται έγχορδα όργανα

«Mενεξέδες και Ζουμπούλια» Εισαγωγή Αρχικά γίνεται μια εισαγωγή για την προέλευση του παραδοσιακού τραγουδιού «Mενεξέδες και Ζουμπούλια» καθώς τραγουδιέται  εδώ και πάρα πολλά χρόνια, σε πολλές περιοχές και σε διάφορες παραλλαγές.

Υπάρχει ποικιλία απόψεων, αν ξεκίνησε από Σμύρνη, Μικρά Ασία ή Επτάνησα. Δεν υπάρχει επιβεβαίωση και μάλλον είναι απ΄ αυτά που μεταφέρθηκαν από τόπο σε τόπο προσθαφαιρώντας στίχους και αλλάζοντας τα μουσικά όργανα κατά περιοχή.

«Μενεξέδες και Ζουμπούλια» Στη συνέχεια αναφέρομαι στην επτανησιακή εκδοχή του τραγουδιού ως καντάδα και το ακούμε όλοι μαζί στην τάξη.   Τραγούδι: «Μενεξέδες και Ζουμπούλια» Χορωδία «Aρμονία» http://users.sch.gr/raniap/menexedes&zoumpoulia.mp4

htpp/:users.sch.gr/raniap/menexedes&zoumpoulia

Α) Η ανάλυση του όρου «καντάδα» και   Α) Η ανάλυση του όρου «καντάδα» και Β)Σύντομη αναφορά στο μουσικό όργανο «μαντολίνο» Ακολουθεί :

Οι Καντάδες Αρχικά Καντάδα (λατινικά cantare - τραγουδώ) ονομάζεται ένα είδος μουσικής σύνθεσης που τραγουδιέται συνήθως από έναν άνδρα προς μια γυναίκα με σκοπό την έκφραση των συναισθημάτων του.

Ιστορία Καντάδων Η Καντάδα πρωτοήρθε στην Ελλάδα μέσο Ιταλικών επιρροών, μεταξύ 1864-1930. Διαδώθηκε στον υπόλοιπο ελλαδικό χώρο και γεννήθηκαν οι Αθηναϊκές καντάδες.

Επτανησιακές Καντάδες Η Ιταλική επιρροή στη μουσική της Επτανήσου είναι έντονη και υπακούει σε μεγάλο βαθμό στους νόμους της δυτικής αρμονίας (bel canto)

Αθηναϊκή καντάδα Οι Αθηναϊκές καντάδες είχαν έναν τοπικό χαρακτήρα προσαρμοσμένο περισσότερο στην Ελληνική πραγματικότητα.

Οι καντάδες σήμερα Σήμερα οι καντάδες αποτελούν τμήμα της Ελληνικής ιστορίας και παίζονται κυρίως για τουριστικούς και σε σπάνιες περιπτώσεις συναισθηματικούς λόγους.

Η καντάδα εκτελείται υπό τη συνοδεία έγχορδων μουσικών οργάνων (συχνά κιθάρας και μαντολίνου) [1] και από τρίφωνη ή τετράφωνη χορωδία, αποτελούμενη από άντρες. μαντολίνο

ΜΑΝΤΟΛΙΝΟ Γέννηση: τέλη 17ου αιώνα. Πρόκειται για τελειοποίηση της Mandola (Μεσαιωνικό όργανο)—>σπάνιο για την τόσο παλιά προέλευση του. Σημερινό μαντολίνο: παρόμοιο με το Φλορεντινό (Νάπολη)

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ ΜΑΝΤΟΛΙΝΟΥ Πρώτο υλικό για την κρούση των χορδών του οργάνου: ξυσμένο φτερό γαλοπούλας - (όχι καλά αποτελέσματα). Από το 1900 και μετά οριστική καθιέρωση της ταρταρούγας (κέλυφος χελώνας) για την κατασκευή του οργάνου - (όχι καλά αποτελέσματα). 1928—> αντικατάσταση της ταρταρούγας από μία πένα από ελαστικό. (Εκπληκτικά αποτελέσματα)

ΜΑΝΤΟΛΙΝΟ Το μαντολίνο γνώρισε ευρεία διάδοση ιδιαιτέρα στις αρχές του 20 ου αι τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική (mandolin craze). Την περίοδο εκείνη κατασκευαστές δημιούργησαν αριστουργήματα ακολουθώντας τις αρχές της κάθε σχολής κατασκευής μαντολίνου.

Στη συνέχεια οι μαθητές … παροτρύνονται να αναφέρουν άλλα έγχορδα όργανα που γνωρίζουν και ερωτώνται αν μπορούν να εντοπίσουν διαφορές μεταξύ κιθάρας και μαντολίνου Με τον τρόπο αυτό διεγείρεται η προσοχή τους και διαπιστώνεται η ύπαρξη προαπαιτούμενων γνώσεων για το θέμα που θα συζητηθεί.

Πορεία διδασκαλίας: (1)   Το τραγούδι αυτό μπορώ να το παρουσιάσω μαζί με κινήσεις και να καλέσω τους μαθητές στην αρχή απλά να με μιμηθούν. Έπειτα από πολλές επαναλήψεις είναι σε θέση να τις θυμούνται σχεδόν όλες με τη σειρά. Τότε σταματώ να κινούμαι και ζητάω από τα παιδιά, ενώ εγώ τραγουδώ, να κάνουν μόνα τους τις κινήσεις.

Πορεία διδασκαλίας: (2)   Στη συνέχεια μπορώ να αρχίσω μια συζήτηση για το περιεχόμενο και το νόημα του τραγουδιού, ζητώντας να μου προτείνουν κινήσεις για να" ντύσουμε" το τραγούδι. Παίζω τη μελωδία στο αρμόνιο και τους ζητώ να τραγουδήσουν μαζί μου. Έπειτα από πολλές επαναλήψεις, τα παιδιά είναι σε θέση να θυμούνται το μεγαλύτερο μέρος των στίχων.

Πορεία διδασκαλίας: (3)   Κάνουμε ξανά συνδυασμό τραγουδιού και κινήσεων. Μοιράζω όργανα και το συνοδεύουμε ρυθμικά. Χωρίζω τα παιδιά σε 3 ομάδες. Η πρώτη τραγουδά, η δεύτερη κάνει τις κινήσεις και η τρίτη συνοδεύει με κρουστά μουσικά όργανα. Οι ομάδες εναλλάσσονται έτσι ώστε όλα τα παιδιά να περάσουν και από τις τρεις δραστηριότητες.

Μενεξέδες και ζουμπούλια Πες μου γιατί σαν ξένο με κοιτάς, δεν είμ’ εγώ εκείνος π’ αγαπούσες; με λάτρευες με λάτρευες πιστά και με αγνοφιλούσες.