Ώρα για δράσεις! Πώς να επιλέξετε δράσεις για το ΣΔΑΕΚ σας Ώρα για δράσεις! Πώς να επιλέξετε δράσεις για το ΣΔΑΕΚ σας Η δέσμευση του Συμφώνου των Δημάρχων μετατρέπεται σε πρακτικές δράσεις με τη θέσπιση ενός σχεδίου δράσης για την αειφόρο ενέργεια και το κλίμα (ΣΔΑΕΚ) *. Στο σχέδιο δράσης, δηλώνετε την επιλογή των μέτρων που θα σας βοηθήσουν να επιτύχετε τη μείωση κατά 40% των αερίων θερμοκηπίου μέχρι το 2030. Αλλά πώς πρέπει να επιλέξετε τις ενέργειες; Ποιες πτυχές είναι σημαντικές; Ως πρώτος οδηγός, διαλέξτε λίγα λεπτά για να δείτε αυτή την εκπαίδευση. Η εκπαίδευση αυτή αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του σχεδίου EU EMPOWERING, EMPOWERING2020.eu Το μάθημα διαρκεί 10-15 λεπτά. * το οποίο πριν από το αναθεωρημένο Σύμφωνο των Δημάρχων του 2015 ονομαζόταν Σχέδιο Δράσης για τη Βιώσιμη Ενέργεια (ΣΔΑΕ)

Για ποιες δραστηριότητες μιλάμε; - Πεδίο εφαρμογής και εστίαση των ενεργειών Το Σύμφωνο των Δημάρχων αφορά τη δράση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και καλύπτει ολόκληρη τη γεωγραφική περιοχή της τοπικής αρχής (πόλη, επαρχία ή περιοχή). Το ΣΔΑΕΚ αφορά δραστηριότητες τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Οι δράσεις επικεντρώνονται στο μετριασμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την τελική χρήση της ενέργειας, καθώς και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Οι δράσεις μετριασμού καλύπτουν τους τομείς των δημοτικών κτιρίων, των τριτογενών κτιρίων, των κτιρίων κατοικιών και των μεταφορών, αλλά μπορούν επίσης να περιλαμβάνουν δράσεις σχετικές με την τοπική παραγωγή ενέργειας. Οι δράσεις προσαρμογής στοχεύουν στους τομείς και τις περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως οι πλέον ευάλωτες στις κλιματικές αλλαγές στην πόλη.

Πολλές δυνατότητες δράσης της τοπικής αρχής Πολλές δυνατότητες δράσης της τοπικής αρχής! - Ο εκτελεστής, ο παροχέας, ο πάροχος, ο υπεύθυνος χάραξης πολιτικής και ο προγραμματιστής Η τοπική αρχή έχει τη μεγαλύτερη επιρροή στα περιουσιακά στοιχεία που ανήκουν ή διαχειρίζονται από μόνα τους, όπως τα δημόσια κτίρια. Με την εφαρμογή μέτρων ενεργειακής απόδοσης καθώς και με τοπικά παραγόμενη ενέργεια που βασίζεται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η τοπική αρχή μπορεί να αναλάβει ηγετικό ρόλο και να εμπνεύσει άλλους ενδιαφερόμενους στην πόλη. Αλλά ο ρόλος της τοπικής αρχής είναι μεγαλύτερος από αυτό! Για παράδειγμα, η αρχή διευκολύνει και καθιστά δυνατή τη συνεργασία μεταξύ των κοινοτικών φορέων, καθώς οργανώνει και προωθεί δραστηριότητες που ενισχύουν τη γνώση. Η τοπική αρχή λειτουργεί επίσης ως παροχέας υπηρεσιών στην πόλη, όπως οι δημόσιες μεταφορές, και συνήθως έχει κάποια επίδραση στο τοπικό ενεργειακό σύστημα. Επιπλέον, η αρχή είναι ο υπεύθυνος χάραξης πολιτικής, ο οποίος θεσπίζει κανονισμούς και αναπτύσσει αρχές για τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Σε κάθε ρόλο υπάρχει η δυνατότητα για τις τοπικές αρχές να αναλάβουν δράση για την προώθηση της μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της πόλης. Πηγή: Οδηγός για την ανάπτυξη ενός ΣΔΑΕΚ

Ερωτήσεις προς εξέταση πριν από την επιλογή ενεργειών Οι ακόλουθες πτυχές είναι απαραίτητο να εξεταστούν πριν από την έναρξη της διαδικασίας επιλογής δράσεων: Πολιτικές και κανονισμοί - Ποιες τοπικές, περιφερειακές, εθνικές και κοινοτικές πολιτικές και κανονισμοί υπάρχουν που πρέπει να ληφθούν υπόψη; Τοπικά σχέδια - Υπάρχουν ήδη αναπτυγμένα σχέδια στην πόλη που μπορούν να χρησιμεύσουν ως καλό σημείο εκκίνησης για περαιτέρω συζητήσεις σχετικά με πιθανές ενέργειες; Ενδιαφερόμενα μέρη - Η δέσμευση και η συνεργασία των τοπικών φορέων που εκπροσωπούν τόσο τον δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα, καθώς και τους πολίτες είναι ζωτικής σημασίας. Ποιοι παράγοντες στην πόλη είναι υπεύθυνοι για τις μεγάλες εκπομπές και πρέπει να συμμετάσχουν; Έχουν ήδη αναληφθεί δράσεις από όλους τους ενδιαφερόμενους; Πού είναι η εμπειρία, οι λειτουργίες υποστήριξης και τα χρήσιμα δίκτυα μέσα στην πόλη; Συμπλεκόμενα οφέλη - Υπάρχουν οφέλη από τις δράσεις; Π.χ. καλύτερη ποιότητα του αέρα στην ύπαιθρο, βελτιωμένες συνθήκες υγείας, καλύτερα εσωτερικά περιβάλλοντα, νέες ευκαιρίες απασχόλησης, καλύτερες ροές στις αστικές μεταφορές, μεγαλύτερη ενεργειακή ασφάλεια. Τα συνολικά οφέλη μπορούν να χρησιμεύσουν ως σημεία πώλησης προς τους πολιτικούς, τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων κ.λπ. Δυνατότητα - Ποιοι πόροι διατίθενται στην τοπική αρχή για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης; Αυτό μπορεί να αφορά τις ικανότητες, το προσωπικό και τους οικονομικούς πόρους. Πολλά τμήματα και υπηρεσίες πιθανότατα πρέπει να συμμετέχουν.

Λήψη ενεργειών για την άμβλυνση των εκπομπών GHG Μέρος του ΣΔΑΕΚ αποτελεί η βάση των εκπομπών αναφοράς (BEI), όπου αναλύεται η κατάσταση των τοπικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά τη διάρκεια ενός έτους αναφοράς. Το BEI χρησιμεύει ως σημείο εκκίνησης για την αναγνώριση των πηγών εκπομπών που θα επικεντρωθεί το ΣΔΑΕΚ. Για κάθε τομέα εντοπίζονται εφικτές και "αποτελεσματικές" ενέργειες. Η αποτελεσματικότητα συχνά αξιολογείται σε χρήμα, πόρους ή αντίκτυπο. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να συγκριθούν οι λόγοι των διαφορετικών δράσεων του εκτιμώμενου κόστους για τη μείωση των εκπομπών CO2. Ωστόσο, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι για τις εκπομπές του CO2, μπορεί να χρειαστεί να πραγματοποιηθούν τόσο κερδοφόρα όσο και λιγότερο κερδοφόρα μέτρα. Η εκτέλεση πολλαπλών μέτρων όταν, για παράδειγμα, το "παράθυρο ανακαίνισης" είναι ανοιχτό ούτως ή άλλως, μπορεί τότε να είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος.

Ενέργειες για τον μετριασμό ανά τομέα - Ο τομέας των κατασκευών Οι εκπομπές CO2 που συνδέονται με τον οικοδομικό τομέα μπορούν να μειωθούν μέσω ενεργειακά αποδοτικής τεχνολογίας σε νέα κτίρια, με την ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και την υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η λειτουργία και η χρήση των κτιρίων αποτελούν επίσης σημαντικές πτυχές για την τελική χρήση της ενέργειας. Διαφορετικές πτυχές του κτιρίου, όπου μπορεί να εξεταστεί η εξοικονόμηση ενέργειας: Σχεδιασμός κτιρίου σε σχέση με το τοπικό περιβάλλον Χρήση κτιρίων και εσωτερική άνεση Κατασκευή κελύφους και ηλιακή προστασία Υπηρεσίες κτιρίων, εξοπλισμός και φωτισμός Συστήματα αυτοματισμού και ελέγχου κτιρίων Η τοπική αρχή μπορεί να προωθήσει την εφαρμογή μέτρων ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια μέσω κανονιστικών και υποστηρικτικών δραστηριοτήτων, όπως η εισαγωγή ενεργειακών απαιτήσεων στους (τοπικούς) κτιριακούς κώδικες, η θέσπιση χρηματοδοτικών μέσων για δράσεις ενεργειακής απόδοσης, παροχή καθοδήγησης για την ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων.

Ενέργειες για τον μετριασμό ανά τομέα - Ο τομέας των μεταφορών Οι δραστηριότητες για τον μετριασμό των εκπομπών CO2 από τα συστήματα μεταφορών των πόλεων έχουν να κάνουν με τον στόλο των οχημάτων (δημοτικά, ιδιωτικά και εμπορικά) και τις δημόσιες συγκοινωνίες και άλλες λύσεις κινητικότητας, καθώς και δράσεις σχετικές με τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Οι στρατηγικές μπορούν να περιλαμβάνουν τον περιορισμό ή την αποφυγή της ανάγκης μεταφοράς, π.χ. με πολεοδομικό σχεδιασμό, δίνοντας προτεραιότητα στις μικρότερες αποστάσεις ταξιδιού για τους κατοίκους. Οι στρατηγικές μπορούν επίσης να στοχεύουν στη διευκόλυνση των τρόπων μετακίνησης των ανθρώπων, όπου οι δημόσιες μεταφορές με χαμηλότερες εκπομπές από τα ιδιωτικά οχήματα προάγονται και καθίστανται πιο προσιτές, μαζί με άλλες λύσεις κινητικότητας όπως το περπάτημα και η ποδηλασία. Επιπλέον, οι τοπικές αρχές μπορούν να προσπαθήσουν να επηρεάσουν τη βελτίωση του στόλου οχημάτων όσον αφορά τη μειωμένη κατανάλωση καυσίμου (απόδοση) και την αλλαγή καυσίμων και ενεργειακών φορέων.

Ενέργειες μετριασμού ανά τομέα - Τοπική παραγωγή ενέργειας και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Η τοπική αρχή έχει συνήθως κάποια επιρροή στο τοπικό ενεργειακό σύστημα, ως ιδιοκτήτης ή συνεργάτης των τοπικών ενεργειακών εταιρειών. Οι δραστηριότητες που προάγουν την τοπική παραγωγή ενέργειας, κυμαίνονται από την αποκεντρωμένη ανανεώσιμη ενέργεια στα κτίρια έως τα κεντρικά ενεργειακά συστήματα της πόλης. Οι δράσεις που σχετίζονται με την ανανεώσιμη ενέργεια στα κτίρια επικεντρώνονται σε φωτοβολταϊκά πάνελ, ηλιακά θερμικά συστήματα, συστήματα βιομάζας και γεωθερμικές αντλίες θερμότητας. Η βιώσιμη τοπική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας περιλαμβάνει τεχνολογίες όπως η παραγωγή ηλεκτρισμού από φωτοβολταϊκά, η αιολική ενέργεια, τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια (συμπεριλαμβανομένων μικρών υδροηλεκτρικών εφαρμογών), καθώς και η ισχύς της συμπαραγωγής (π.χ. από βιοενέργεια). Για την τοπική παραγωγή θερμότητας ή ψύχους, οι μεγάλες ηλιακές θερμικές εγκαταστάσεις, η αποθήκευση θερμικής ενέργειας και η τηλεθέρμανση και ψύξη αποτελούν σημαντικές λύσεις. Οι δράσεις που προωθούν τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής υψηλής απόδοσης για συμπαραγωγή μπορούν επίσης να είναι επωφελείς για ένα βιώσιμο ενεργειακό σύστημα. Η διαχείριση των αποβλήτων και των υδάτων αποτελεί μέρος του τοπικού ενεργειακού συστήματος, για παράδειγμα με την παραγωγή βιοαερίου (π.χ. από χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων) ή με την αξιοποίηση της υπολειπόμενης θερμότητας από τα λύματα. Οι δράσεις πρέπει επίσης να προωθήσουν την ελαχιστοποίηση της παραγωγής αποβλήτων και της χρήσης των υδάτων, καθώς θα μειώσει τη ζήτηση ενέργειας σε αυτά τα συστήματα. Θα πρέπει επίσης να υποστηριχθεί η ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Πηγή: Οδηγός για την ανάπτυξη μιας SECAP

Ενέργειες μετριασμού ανά τομέα - Άλλοι τομείς Η εξοικονόμηση ενέργειας για σκοπούς εξωτερικού φωτισμού είναι ένας άλλος τομέας στον οποίο οι τοπικές αρχές μπορούν να στοχεύσουν τα μέτρα. Οι περισσότερες εξοικονομήσεις επιτυγχάνονται με την αλλαγή σε ενεργειακά αποδοτικούς και ανθεκτικούς λαμπτήρες για δημόσιο φωτισμό και φωτισμό υποδομών, αλλά τα μέτρα μπορούν επίσης να περιλαμβάνουν την εγκατάσταση τεχνικών ελέγχου φωτισμού. Οι λαμπτήρες με μεγάλη διάρκεια ζωής σημαίνουν επίσης μειωμένη συντήρηση. Ο σχεδιασμός της αστικής και της χωροταξίας έχει έναν ρόλο στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καθώς μπορεί να υιοθετήσει μια ολιστική προσέγγιση για έναν κοινό στόχο, ενσωματώνοντας αρκετούς τομείς, όπως οι μεταφορές, η ενέργεια, τα κτίρια, ο σχεδιασμός. Η διάταξη των συνοικιών επηρεάζει την αστική πυκνότητα και την κινητικότητα, η οποία επηρεάζει το επίπεδο των εκπομπών CO2. Ως εκ τούτου, η ανάπτυξη ενεργειακά αποδοτικών περιοχών απαιτεί την ενσωμάτωση της χρήσης γης και του σχεδιασμού των μεταφορών. Πηγή: Οδηγός για την ανάπτυξη μιας SECAP

Λήψη ενεργειών για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή Στο πλαίσιο του ΣΔΑΕΚ, διεξάγεται αξιολόγηση κινδύνου και ευπάθειας προκειμένου να αποκτηθεί βαθύτερη κατανόηση των πιθανών κλιματικών κινδύνων των πόλεων και περιοχών, π.χ. καύσωνα, καταιγίδες, πυρκαγιές. Εντοπίζονται ευπαθείς περιοχές και τομείς, οι οποίοι επικεντρώνονται σε ορισμένους τομείς, στους οποίους υπάρχει υψηλότερος κίνδυνος για το κλίμα και στους οποίους θα πρέπει να κατευθυνθούν οι δράσεις προσαρμογής. Οι δράσεις προσαρμογής επικεντρώνονται στη βελτίωση της ανθεκτικότητας του στοχοθετημένου τομέα ή συστήματος και καλύπτουν μια σειρά μέτρων. Για παράδειγμα, οι δράσεις μπορούν να περιλαμβάνουν μέτρα υποδομής, όπως ενίσχυση και ανακαίνιση κτιρίων ή κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων. Άλλα παραδείγματα επικεντρώνονται στην εφαρμογή και επέκταση των πράσινων χώρων, των πράσινων προσόψεων κτιρίων και των οροφών, προκειμένου να βελτιωθεί η κατακράτηση νερού και να μειωθούν οι θερμοκρασίες του αστικού αέρα. Η μελέτη του τρόπου αποφυγής ή μείωσης της έκθεσης στον κλιματικό κίνδυνο κατά τον σχεδιασμό των χρήσεων γης είναι επίσης σημαντική. Άλλα μέτρα αφορούν την προσαρμοστική ανάπτυξη ικανοτήτων, που σημαίνει ανάπτυξη της ικανότητας των ανθρώπων, των αρχών και των τομέων να διαχειρίζονται αποτελεσματικά την αλλαγή του κλίματος. Πηγή: Εργαλείο υποστήριξης αστικής προσαρμογής

Περαιτέρω ενέργειες από την τοπική αρχή Πρόσθετες δράσεις που μπορούν να αναληφθούν από την τοπική αρχή περιλαμβάνουν τους ακόλουθους τομείς. Πληροφόρηση και εκπαίδευση Η τοπική αρχή εκπαιδεύει τους ενδιαφερόμενους και τους πολίτες σχετικά με τους κινδύνους από την αλλαγή του κλίματος και τι μπορούν να κάνουν για να μειώσουν τον αντίκτυπο της αλλαγής μέσω αλλαγών συμπεριφοράς. Η αύξηση της γνώσης και της ευαισθητοποίησης των πολιτών μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω ενημερωτικών εκστρατειών σε συνδυασμό με άλλες δραστηριότητες, όπως συμμετοχικά εργαστήρια, συμβουλές και υποστήριξη με συμβουλές, εκπαιδευτικές συναντήσεις, επίδειξη τεχνολογιών κ.λπ. Η επιλογή του διαύλου επικοινωνίας και η διαμόρφωση των πληροφοριών είναι παράγοντες που είναι σημαντικό να εξεταστούν προκειμένου να κερδηθεί η προσοχή και η εμπλοκή των ανθρώπων. Λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ομάδας-στόχου, είναι επίσης σημαντικό, εάν οι πληροφορίες απευθύνονται στο ευρύ κοινό, στους κατοίκους μιας συγκεκριμένης περιοχής κατοικίας, στα παιδιά σχολικής ηλικίας ή στο προσωπικό της τοπικής αυτοδιοίκησης ή σε άλλους επαγγελματίες. Συνεργασία και δικτύωση Η τοπική αρχή διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των τοπικών φορέων που εκπροσωπούν δημόσιους και ιδιωτικούς τομείς, καθώς και ομάδες πολιτών. Η οργάνωση δραστηριοτήτων δικτύωσης για την εμπειρία και την ανταλλαγή γνώσεων μπορεί να αποτελέσει πολύτιμη δραστηριότητα. Προώθηση ενεργειακά αποδοτικών προϊόντων Η τοπική αρχή μπορεί να ενθαρρύνει τις αγορές ενεργειακά αποδοτικών τεχνολογιών, προϊόντων και υπηρεσιών, συμπεριλαμβάνοντας την ενεργειακή απόδοση ως κριτήριο στις δημόσιες προμήθειες τους.

Υπάρχει υποστήριξη! Για να υποστηρίξετε τους υπογράφοντες στην επιλογή ενεργειών για τα ΣΔΑΕΚ τους, οι ακόλουθες πληροφορίες θα σας βοηθήσουν. Οδηγός για την ανάπτυξη ενός ΣΔΑΕΚ Στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του Γραφείου του Συμφώνου των Δημάρχων, μπορεί να βρεθεί ένας οδηγός που περιγράφει τις πολιτικές και τις δράσεις που μπορούν να εφαρμόσουν οι τοπικές αρχές στο σχέδιο δράσης τους: Οδηγός «Πώς να αναπτύξει ένα σχέδιο δράσης για την αειφόρο ενέργεια και το κλίμα» . ΜΕΡΟΣ 3 - Πολιτικές, βασικές δράσεις, καλές πρακτικές για μετριασμό και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και Χρηματοδότηση του ΣΔΑΕΚ. www.covenantofmayors.eu/support/library Επιτραπέζιο παιχνίδι για την ανάπτυξη ενός SECAP Αυτό το επιτραπέζιο παιχνίδι υποστηρίζει τις πόλεις να κάνουν τα τοπικά σχέδια δράσης τους. www.eumayors.eu/news-and-events/news/1558-covenant-game-article Το εργαλείο υποστήριξης της αστικής προσαρμογής Το εργαλείο αυτό περιγράφει τα διάφορα βήματα στην ανάπτυξη ενός σχεδίου προσαρμογής των πόλεων στην αλλαγή του κλίματος. www.eumayors.eu/support/adaptation-resources Βάσεις δεδομένων ορθών πρακτικών Σε αυτή τη βάση δεδομένων, οι υπογράφοντες Σύμφωνο μοιράζονται τις βασικές ενέργειές τους ως πηγή έμπνευσης για άλλους, η οποία περιλαμβάνει επιτεύγματα, μελέτες περιπτώσεων, προφίλ πόλεων, βίντεο κλπ. Www.covenantofmayors.eu/plans-and-actions/good-practices Πολλές βέλτιστες πρακτικές καταρτίζονται στην πλατφόρμα εκμάθησης Empowering. empowering2020.eu/best- practices- database Εργαλεία και μεθοδολογίες εξοικονόμησης ενέργειας Ο κατάλογος εργαλείων και μεθοδολογιών για την υλοποίηση δράσεων και μέτρων βιώσιμης ενέργειας συμπεριλαμβάνονται στο ‘Δήμαρχοι σε Δράση’. www.mayorsinaction.eu/resources/training-tools Ενίσχυση του εργαλείου πρόγνωσης FINNS DETTA PUBLICERAT;