Συνεκπαίδευση μαθητών σε τάξεις μεικτής ικανότητας Κυρατσώ Τσιόπα Σχ. Σύμβουλος 11ης Περιφέρειας ΕΑΕ Ιούνιος 2018

Παπαδοπούλου Λιάνα/ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο/2010 Παπαδοπούλου Λιάνα/ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο/2010

Δίκαιο είναι ο μαθητής …….

Γνωρίζουμε ότι οι μαθητές μας διαφέρουν σε: γνωστικές ικανότητες, μαθησιακή ετοιμότητα, το ρυθμό και το στυλ μάθησης, την κοινωνικοοικονομική και πολιτισμική προέλευση, τα κίνητρα για μάθηση, τα ενδιαφέροντα και την προσωπικότητα τους.

Η Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση 3699/2008 Επιδιώκει α) την ολόπλευρη και αρμονική ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, β) τη βελτίωση και αξιοποίηση των δυνατοτήτων και δεξιοτήτων τους, ώστε να καταστεί δυνατή η ένταξη ή η επανένταξή τους στο γενικό σχολείο, όπου και όταν αυτό είναι δυνατόν.

γ) την αντίστοιχη προς τις δυνατότητές τους ένταξη στο εκπαιδευτικό σύστημα, στην κοινωνική ζωή και στην επαγγελματική δραστηριότητα και δ) την αλληλοαποδοχή, την αρμονική συμβίωσή τους με το κοινωνικό σύνολο και την ισότιμη κοινωνική τους εξέλιξη, με στόχο τη διασφάλιση της πλήρους προσβασιμότητας των μαθητών με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, σε όλες τις υποδομές (κτιριακές, υλικοτεχνικές), τις υπηρεσίες και τα αγαθά που αυτά διαθέτουν.

Η Σύμβαση του ΟΗΕ και Ορισμός της Αναπηρίας «Τα άτομα με αναπηρίες περιλαμβάνουν εκείνα που έχουν μακροχρόνια σωματικά, ψυχικά, διανοητικά ή αισθητήρια εμπόδια, που, σε αλληλεπίδραση με διάφορα εμπόδια, μπορούν να παρεμποδίσουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στην κοινωνία, σε ίση βάση με τους άλλους»

Ο εκπαιδευτικός της τάξης είναι ο πρώτος που αντιλαμβάνεται, εάν ένας μαθητής είναι «Μαθητής με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες». Οι μαθητές αυτοί μπορεί να παρουσιάζουν: ανωριμότητα, μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα συμπεριφοράς, συναισθηματικές διαταραχές, ελλειμματική προσοχή, υπερκινητικότητα, αισθητηριακές αναπηρίες, κακοποίηση-παραμέληση κ.α. Οι μαθητές που για μόνο το λόγο ότι η μητρική τους γλώσσα δεν είναι ελληνική εμφανίζουν μειωμένη σχολική επίδοση, δε θεωρούνται άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

Συνεργασία Γενικής & Ειδικής Εκπαίδευσης – ΚΕΔΔΥ – ΕΔΕΑΥ Για την αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων που άπτονται των πλαισίων Γενικής και Ειδικής Εκπαίδευσης, είναι απαραίτητη η συνεργασία εκπαιδευτικών Γενικής και Ειδικής Αγωγής ΚΕΔΔΥ και του νεοεισερχόμενου θεσμού των ΕΔΕΑΥ (Ν. 4115/2013, άρθρο 39, 5η σχετική). Ο κανονισμός λειτουργίας των ΣΔΕΥ και ΕΔΕΑΥ (ΦΕΚ.315/12-2-2014, 6η σχετική), περιγράφει τη λειτουργία τους.

Πώς, πότε και με ποιον τρόπο παραπέμπουμε μαθητή στις αρμόδιες υπηρεσίες; Με την ενδεχόμενη στελέχωση και λειτουργία των ΕΔΕΑΥ θα υπάρξει μια πρωτοβάθμια εκπαιδευτική αξιολόγηση από την διεπιστημονική ομάδα(ψυχολόγος, κοινωνικός λειτουργός, ειδικός παιδαγωγός). Συντάσσει Ατομικο Τριμηνιαίο πρόγραμμα Διεπιστημονικής και Διαφοροποιημένης Υποστήριξης και θα παρακολουθεί την εξέλιξη του μαθητή. Με την λειτουργία των ΕΔΕΑΥ αλλάζει επίσης η διαδικασία παραπομπής του μαθητή στα ΚΕΔΔΥ, τα οποία πλέον θα δέχονται μαθητές, μόνο μετά την πρωτοβάθμια αξιολόγηση και την παραπομπή από τις ΕΔΕΑΥ

Βραχύχρονο Πρόγραμμα Παρέμβασης(ΒΠΠ) Προβλήματα συμπεριφοράς Μαθησιακές Δυσκολίες

Θεωρητικό πλαίσιο Γιατί βραχυχρόνιο; Τι ωφελεί; Υπάρχουν έρευνες;ναι Τι είναι η ΑΣΔ ; Σε ποια παιδιά απευθύνεται;

H Ανταπόκριση στη Διδασκαλία Η ανταπόκριση στη διδασκαλία (ΑσΔ) ορίζεται ως η αλλαγή στη συμπεριφορά ή επίδοση, που προκύπτει ως αποτέλεσμα μιας διδακτικής παρέμβασης (Gresham, 1991). Σκοπός της διδακτικής παρέμβασης είναι η πιθανή ανάδειξη μιας απόκλισης μεταξύ της επίδοσης πριν και μετά την παρέμβαση. Η Εθνική Ένωση Πολιτειακών Διευθύνσεων Ειδικής Αγωγής των ΗΠΑ (NASDSE, 2005), ορίζει την ΑΣΔ ως μια πρακτική που παρέχει διδασκαλία υψηλής ποιότητας για την ικανοποίηση των εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών.

Στην ΑΣΔ προβλέπεται εναλλαγή των διδακτικών μεθόδων και στόχων, μέσα από μια διαδικασία συχνού ελέγχου της προόδου καθώς και η αξιοποίηση των δεδομένων για λήψη εκπαιδευτικών αποφάσεων. Γενικά πρόκειται για ένα πολύ-επίπεδο πλαίσιο παρέμβασης που απευθύνεται κυρίως σε παιδιά με δυσκολίες.

Βασικές αρχές της ΑΣΔ Πολύ-επίπεδη παρέμβαση Συλλογή δεδομένων μέσα από ένα σύστημα συνεχούς αξιολόγησης Λήψη αποφάσεων που βασίζονται στα δεδομένα της αξιολόγησης.

Η υλοποίηση της ΑΣΔ αναπτύσσεται σε τρεις φάσεις: Α’ Φάση: Στην αρχή της σχολικής χρονιάς ο/η εκπαιδευτικός της τάξης αξιολογεί τις ακαδημαϊκές ικανότητες και τα επίπεδα προσοχής και συγκέντρωσης όλων των μαθητών. Εφαρμόζει συγκεκριμένες μεθόδους και στρατηγικές διδασκαλίας και συγχρόνως αξιολογεί την πρόοδό τους.

Β’ Φάση: Εντοπίζονται οι μαθητές που παρουσιάζουν χαμηλή ακαδημαϊκή επίδοση και χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης σε σχέση με τους συμμαθητές τους. Θεωρούνται μαθητές «σε κίνδυνο» και εφαρμόζεται εξειδικευμένη εκπαιδευτική υποστήριξη (εντός ή εκτός της τάξης) για διάστημα 8 εβδομάδων (Fuchs, 2003). Αν παρουσιάσουν σημαντική βελτίωση, αποχαρακτηρίζονται και ακολουθούν το πρόγραμμα της υπόλοιπης τάξης.

Γ’ Φάση: Οι μαθητές που δεν ανταποκρίθηκαν θετικά στην εξειδικευμένη εκπαιδευτική παρέμβαση, υπόκεινται σε περαιτέρω αξιολόγηση και διαγνωστική εκτίμηση από διεπιστημονική ομάδα. Αυτή θα διαγνώσει τελικά την ύπαρξη ή όχι των Μαθησιακών Δυσκολιών. (Παντελιάδου Σ., Μπότσας Γ. 2009)

Μαθησιακές Δυσκολίες Βασικές έννοιες και χαρακτηριστικά (Παντελιάδου 2009)

Συμπερασματικά Παρέχεται διδασκαλία στα πλαίσια των ΑΠΣ με σκοπό τον εντοπισμό των μαθητών που δεν προοδεύουν ικανοποιητικά και χρειάζονται πρόσθετη ακαδημαϊκή υποστήριξη. Συμπεριλαμβάνει τεχνικές βελτίωσης της ανάγνωσης, σε καθημερινή βάση. Οι τεχνικές αυτές βασίζονται στις «Μεγάλες Ιδέες» που έχουν επισημανθεί από τη σχετική έρευνα (National Reading Panel) όπως: Φωνολογική Επίγνωση, Γραφο-φωνημική αντιστοιχία, Ευχέρεια, Κατανόηση και Λεξιλόγιο.

Οι εκπαιδευτικές πρακτικές εφαρμόζονται σε όλους τους μαθητές. Όσα παιδιά δε σημειώνουν την αναμενόμενη πρόοδο, παραπέμπονται για περαιτέρω αξιολόγηση Ο εκπαιδευτικός του τμήματος αναγνωρίζει τά συνατά και αδύνατα σημεία του μαθητή και δουλεύει πάνω σε αυτά

Βραχύχρονο Πρόγραμμα Παρέμβασης (ΒΠΠ) Παρέμβαση στο σχολείο Παρέμβαση στο σπίτι Πότε συντάσσεται το ΒΠΠ πριν το αίτημα του γονέα ή μετά; Που υλοποιείται;

Υλοποίηση του ΒΠΕ Για να ενταχθεί ένα παιδί σε ΒΠΕ χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη της Δασκάλας, του Διευθυντή και του οικείου Σχολικού Συμβούλου. Ακολουθεί η ενημέρωση του Γονέα και ζητάμε τη συναίνεση και τη βοήθειά του από το σπίτι. Τονίζουμε ότι αυτή η περίοδος είναι πολύ σημαντική για τη μαθησιακή ανάπτυξη του παιδιού. Πριν την ένταξη του παιδιού στο ΒΠΕ διενεργείται αξιολόγηση του μαθητή (φωνολογική επίγνωση, Ανάγνωση, Προφορικό Λόγο, Γραφή, Μαθηματικά-Μετρήσεις, Χωροχρονικές έννοιες, Επίλυση προβλημάτων .

Το πρόγραμμα διαρκεί 8 εβδομάδες και υλοποιείται μέσα στην τυπική τάξη από τη Δασκάλα/ο. Στο τέλος το παιδί επαναξιολογείται. Αν σημειωθεί σημαντική πρόοδος, δεν τίθεται ζήτημα παραπομπής σε ΚΕΔΔΥ. Ο/Η εκπαιδευτικός της τάξης συντάσσει έκθεση μετά το πέρας των οκτώ εβδομάδων, στην οποία επισημαίνεται η κατάσταση του παιδιού πριν και μετά το ΒΠΕ στους συγκεκριμένους άξονες.

Συνεργασίες με εμπλεκόμενους Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις μαθητών με σοβαρά προβλήματα συμπεριφοράς οι εκπαιδευτικοί ΕΑΕ επιβάλλεται να προτείνετε επικοινωνία-συνεργασία όσων εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία με την οικογένεια με το ΚΕΔΔΥ που έχει εκδώσει τη γνωμάτευση, αξιοποιώντας τις συμβουλευτικές υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει ή με ιδιώτες επαγγελματίες και με άλλες υπηρεσίες που θα πρέπει να εμπλακούν 48

Συνεργασία Εκπαιδευτικού τάξης και εκπαιδευτικού ειδικής αγωγής

Εκπαιδευτικός ΤΕ Αξιολογούν τους μαθητές για τη διερεύνηση των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών Ενημερώνουν, σε συνεργασία με το διευθυντή του σχολείου, τους γονείς και κηδεμόνες του μαθητή Υποστηρίζουν τους μαθητές με εεα σε ομαδική ή ατομική βάση, εντός της κοινής τάξης ή σε διαφορετικό χώρο (αυτό του Τ.Ε.), μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις

Ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής προβαίνει στην διαφοροποίηση του διδακτικού αντικειμένου της τυπικής τάξης, Δημιουργεί ατομικό φάκελο για κάθε μαθητή και μεριμνά για την τακτική ενημέρωσή του. Ο/Η εκπαιδευτικός λαμβάνει υπόψη του το πρόγραμμα της τυπικής τάξης Αξιοποιεί τις ευκαιρίες για κοινωνική προσαρμογή. Ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής συμμετέχει ισότιμα σε όλες τις δραστηριότητες και εκδηλώσεις του σχολείου

Ο/Η εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής αναλαμβάνει πρωτοβουλίες ενημέρωσης του κοινωνικού συνόλου για θέματα ειδικής αγωγής, Ενημερώνει τους συμμαθητές του ΑμΕΕΑ για τις πιθανές δυσκολίες που συναντά και τους τρόπους αντιμετώπισής τους. Ενημερώνει τους εκπαιδευτικούς γενικής για τις αντικειμενικές δυσκολίες που συναντούν τα ΑμΕΕΑ

Εκπαιδευτικός τάξης –Εκπαιδευτικός ΤΕ Οι δύο εκπαιδευτικοί (της τάξης και του ΤΕ) αλληλοενημερώνονται διαρκώς για την κατάσταση του κοινού τους μαθητή. Συνεργάζονται στενά σε όλα τα επίπεδα Δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την ομαλή ένταξη του μαθητή με εεα στην τυπική τάξη. Ενημερώνουν το σύλλογο διδασκόντων και συμμαθητές για τις εκπαιδευτικές ανάγκες του μαθητή.

Φοίτηση μαθητών στο Τ.Ε Το ΤΕ δέχεται παιδιά που έχουν γνωμάτευση από ΚΕΔΔΥ ή δημόσια Ιατροπαιδαγωγική υπηρεσία Μαθητές της Α’ τάξης υποστηρίζονται στο ΤΕ μετά το Φεβρουάριο, εκτός και αν πρόκειται για οφθαλμοφανή περίπτωση ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών. Η εμπειρία λέει ότι ένα Τ.Ε. λειτουργεί καλά όταν έχει μέχρι 10 παιδιά, εκτός και αν όλες οι περιπτώσεις είναι ήπιες Μαθησιακές Δυσκολίες, οπότε μπορεί να έχει περισσότερα. Είναι επιτακτική ανάγκη το ΤΕ να λειτουργεί με ομάδες μαθητών.

Οι εκπαιδευτικοί ειδικής αγωγής ήρθαν για να εξυπηρετήσουν πολύ συγκεκριμένες ανάγκες του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής δεν είναι ο πρόσθετος εκπαιδευτικός που όλοι θα θέλαμε σε κάθε μεγάλο σχολείο. Αυτό σημαίνει ότι απαγορεύεται η αναπλήρωση του εκπαιδευτικού της τυπικής εκπαίδευσης από τον εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει μόνο όταν συντρέχουν πολύ σοβαροί λόγοι και υπάρχει η σύμφωνη γνώμη του Σχολικού Συμβούλου Ειδικής Αγωγής.

Αρχές καλής λειτουργίας του θεσμού της παράλληλης στήριξης

Λειτουργεί ως προσωπικός δάσκαλος; Ο εκπαιδευτικός της παράλληλης στήριξης δεν λειτουργεί στο διηνεκές σαν προσωπικός δάσκαλος αλλά σαν διευκολυντής και από την κατάσταση της εξάρτησης στην αυτόνομη διαβίωση μέσα στην τάξη.

Η παράλληλη στήριξη παρέχεται ως ενισχυτικός και ενταξιακός θεσμός της παιδαγωγικής πράξης και της μαθησιακής διαδικασίας και δεν έχει σε καμία περίπτωση χαρακτήρα φύλαξης του παιδιού ή εξυπηρέτησης στην καθημερινή διαβίωση.

Υπάρχει δρόμος αλλά αυτή είναι η κατεύθυνση Παράλληλη στήριξη δέχεται κάθε μαθητής … εφ’ όσον μπορεί ν’ ανταποκριθεί στο αναλυτικό πρόγραμμα της τάξης φοίτησής του καθώς και σε κάθε εκδήλωση σχολικής διαδικασίας.

Ο μαθητής έχει δυο δασκάλους ή έναν; Ο εκπαιδευτικός της τάξης έχει την ευθύνη της τάξης και του περιεχομένου του εκπαιδευτικού προγράμματος, βάση του αναλυτικού προγράμματος. Ο εκπαιδευτικός της παράλληλης έχει την ευθύνη της προσαρμογής στις ιδιαίτερες ΕΑ του μαθητή.

Ο δάσκαλος της παράλληλης κάνει μάθημα; Η εξατομικευμένη υποστήριξη αρχικά μπορεί να προϋποθέτει την αποκλειστική καθοδήγηση του μαθητή. Ωστόσο, προοδευτικά οφείλει να απομακρυνθεί και να αρχίσει να λειτουργεί ως ισότιμος συνεργάτης του εκπαιδευτικού της τάξης, στηρίζοντας και άλλους μαθητές, επανερχόμενος στον μαθητή όποτε έχει ανάγκη.

Πόσους δασκάλους έχει τελικά το τμήμα; Οι ρόλοι πρέπει να εναλλάσσονται μεταξύ του εκπαιδευτικού της τάξης και της παράλληλης, ο πρώτος να αναλαμβάνει εξατομικευμένη υποστήριξη και ο δεύτερος διδάσκοντας τους υπόλοιπους μαθητές. Αυτό εδραιώνει μια σχέση αρμονική και την αίσθηση στον μαθητή με ΕΕΑ ό,τι ο δάσκαλος αφιερώνει χρόνο και σ’ αυτόν.

Οι παράλληλες στηρίξεις επαναξιολογούνται όταν κρίνεται απαραίτητο . Ο εκπαιδευτικός της παράλληλης στήριξης συμμετέχει ισότιμα σε όλες τις εκδηλώσεις του σχολείου με το υπόλοιπο προσωπικό και έχει τις ίδιες υποχρεώσεις και δικαιώματα που απορρέουν από την ισχύουσα νομοθεσία. Η Παράλληλη στήριξη μπορεί εντός του ωραρίου του εκπαιδευτικού να περιλαμβάνει και το ολοήμερο πρόγραμμα.

Ατομικός Φάκελος Μαθητή (1) Ενδεικτικά το Portfolio μαθητή εμπεριέχει: Κοινωνικό-Σχολικό ιστορικό του Μαθητή Περιγραφικές Αξιολογήσεις του μαθητή (αρχική, διαμορφωτική, τελική ) από τον εκπαιδευτικό ΕΑΕ Εξατομικευμένο Πρόγραμμα Παρέμβασης (ΕΠΕ)

Ατομικός Φάκελος Μαθητή με εεα (2) Ενδεικτικές της προόδου εργασίες του μαθητή Φωτογραφικό υλικό και Βίντεο Τετράδιο επικοινωνίας με τους γονείς (σήμερα κάναμε αυτό….) Εβδομαδιαίο Ωρολόγιο Πρόγραμμα

Ευχαριστώ για την προσοχή σας ktsiopa1@gmail.com τηλ.: 2410554124 http://blogs.sch.gr/kyratsiopa/