ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΝEΡΓΕΙΑΣ

Έδρα Jean Monnet

Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων Διατάξεις 28-37 ΣΛΕΕ Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων Διατάξεις 28-37 ΣΛΕΕ Μια πολύ βασική κοινοτική ελευθερία Διατάξεις που βοηθούν ιδιαιτέρως την ανάλυσή μας Άρθρο 30 (πρώην άρθρο 25 της ΣΕΚ) Οι εισαγωγικοί και εξαγωγικοί δασμοί ή φορολογικές επιβαρύνσεις ισοδυνάμου αποτελέσματος απαγορεύονται μεταξύ των κρατών μελών. Η απαγόρευση αυτή ισχύει και για τους δασμούς ταμιευτικού χαρακτήρα.

Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων Διατάξεις 28-37 ΣΛΕΕ Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων Διατάξεις 28-37 ΣΛΕΕ Άρθρο 34 (πρώην άρθρο 28 της ΣΕΚ) Οι ποσοτικοί περιορισμοί επί των εισαγωγών, καθώς και όλα τα μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος, απαγορεύονται μεταξύ των κρατών μελών. Άρθρο 35 (πρώην άρθρο 29 της ΣΕΚ) Οι ποσοτικοί περιορισμοί επί των εξαγωγών καθώς και όλα τα μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος απαγορεύονται μεταξύ των κρατών μελών.

Ποια εμπόδια απαγορεύονται Δασμός (ά. 30) = ο φόρος ο οποίος επιβάλλεται κατά τη διάβαση των συνόρων ενός κράτους κατά την εισαγωγή, εξαγωγή ή διαμετακόμιση εμπορευμάτων. Φ.ε.ι.α. (ά. 30) = κάθε οικονομική επιβάρυνση που επιβάλλεται από τη δημόσια αρχή, η οποία εμφανίζει αποτελέσματα ισοδύναμα στο ενωσιακό εμπόριο με εκείνα ενός δασμού.

Ποια εμπόδια απαγορεύονται Ποσοτικός περιορισμός (ά. 34 και 35) = «κάθε κρατικό μέτρο που είτε εμποδίζει κατά ποιότητα ή αξία, είτε εντελώς απαγορεύει ή ουσιαστικά αποκλείει την εισαγωγή, εξαγωγή ή διαμετακόμιση ενός εμπορεύματος, του οποίου η πώληση επιτρέπεται σε άλλα κ-μ» (C- 2/73, Geddo) Μ.Ι.Α. με ποσοτικό περιορισμό (ά. 34 και 35) = κάθε εμπορική ρύθμιση, που θεσπίζεται από τα κ-μ και είναι κατάλληλη να εμποδίσει άμεσα ή έμμεσα, πραγματικά ή εν δυνάμει, το ενδοκοινοτικό εμπόριο C – 8/74, Dassonville).

Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων Διατάξεις 28-37 ΣΛΕΕ Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων Διατάξεις 28-37 ΣΛΕΕ Άρθρο 36 (πρώην άρθρο 30 της ΣΕΚ) Οι διατάξεις των άρθρων 34 και 35 δεν αντιτίθενται στις απαγορεύσεις ή στους περιορισμούς εισαγωγών, εξαγωγών ή διαμετακομίσεων που δικαιολογούνται από λόγους δημοσίας ηθικής, δημοσίας τάξεως, δημοσίας ασφαλείας, προστασίας της υγείας και της ζωής των ανθρώπων και των ζώων ή προφυλάξεως των φυτών, προστασίας των εθνικών θησαυρών που έχουν καλλιτεχνική, ιστορική ή αρχαιολογική αξία, ή προστασίας της βιομηχανικής και εμπορικής ιδιοκτησίας. Οι απαγορεύσεις ή οι περιορισμοί αυτοί δεν δύνανται πάντως να αποτελούν ούτε μέσο αυθαιρέτων διακρίσεων ούτε συγκεκαλυμμένο περιορισμό στο εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών.

Επεξήγηση των εξαιρέσεων Λόγοι δημοσίας ηθικής, δημοσίας τάξεως, δημοσίας ασφαλείας, προστασίας της υγείας και της ζωής των ανθρώπων και των ζώων ή προφυλάξεως των φυτών, προστασίας των εθνικών θησαυρών που έχουν καλλιτεχνική, ιστορική ή αρχαιολογική αξία, ή προστασίας της βιομηχανικής και εμπορικής ιδιοκτησίας. εξαντλητική απαρίθμηση απαιτείται συγκεκριμένη δικαιολόγηση του μέτρου

Επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος Νομολογιακή προέλευση: C–120/78,Cassis de Dijon: «μέτρα για επιτακτικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος» Έννομα αγαθά που το ΔΕΚ έκρινε ότι αποτελούν λόγους δημοσίου συμφέροντος: προστασία του περιβάλλοντος (C- 302/86, Eπιτροπή κατά Δανίας) προστασία θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου (C- 112/00, Schmidberger)

Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων Έννοια του εμπορεύματος Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων Έννοια του εμπορεύματος Πρώτο νομικό ζήτημα αποτελεί η έννοια του εμπορεύματος Επειδή δεν υφίσταται σαφής ορισμός στις Συνθήκες (εκτός από τα αγροτικά προϊόντα) το ΔΕΕ διαμόρφωσε νομολογιακά την έννοια του εμπορεύματος Τα εμπορεύματα ερμηνεύονται ως «προϊόντα που μπορούν να αποτιμηθούν σε αξία (χρήμα) και που μπορούν, ως τέτοια, να αποτελέσουν αντικείμενο εμπορικών συναλλαγών», C- 7/68, Επιτροπή κατά Ιταλίας Έκρινε, κατά συνέπεια, ότι ένας φόρος εξαγωγής επί των έργων τέχνης εμπίπτει στο ά. 30 ΣΛΕΕ. Το ΔΕΕ συνέβαλε στον ευρύ ορισμό της έννοιας του εμπορεύματος

Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων Έννοια εμπορεύματος στην Ενέργεια Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων Έννοια εμπορεύματος στην Ενέργεια Η ενέργεια ως εμπόρευμα Δεν υπήρχε αμφισβήτηση για το εάν οι μορφές ενέργειας αποτελούν εμπόρευμα πέραν της ηλεκτρικής ενέργειας Διότι δεν είναι απτή και δεν μπορεί να αποθηκευθεί Έτσι, λόγω των ανωτέρω χαρακτηριστικών της ηλεκτρική ενέργεια θα μπορούσε να θεωρηθεί και σαν υπηρεσία

Έννοια εμπορεύματος- C – 6/64, Costa κατά E.Ν.Ε.L Αν και δεν αντιμετωπίστηκε το ζήτημα εάν η ηλεκτρική ενέργεια είναι εμπόρευμα αποτελεί σημαντική απόφαση για τον παρακάτω λόγο. Έκρινε ότι ένα μονοπώλιο ηλεκτρικής ενέργειας ενέπιπτε στο ά. 37 ΣEOK (37 ΣΛΕΕ). Η λογική του ΔΕΕ ήταν ότι εφόσον η διάταξη αυτή αφορά αποκλειστικά τα εμπορικά μονοπώλια και εντάσσεται στις διατάξεις περί ελεύθερης κυκλοφορίας εμπορευμάτων η ηλεκτρική ενέργεια αποτελεί εμπόρευμα

Έννοια εμπορεύματος- C-393/92 Almelο Με το δεύτερο ερώτημα, το εθνικό δικαστήριο ερωτά, κατ' ουσίαν, αν από τα άρθρα 37 και/ή 85 και/ή 86 και/ή 90 της Συνθήκης κωλύεται η εφαρμογή, εκ μέρους επιχειρήσεως τοπικής διανομής ηλεκτρικού ρεύματος, ρήτρας αποκλειστικής αγοράς, η οποία περιλαμβάνεται στους γενικούς όρους πωλήσεως και απαγορεύει στους τοπικούς διανομείς να εισάγουν ηλεκτρικό ρεύμα προς δημόσια διανομή.

Έννοια εμπορεύματος/C-393/92 Almelo H θέση του άρθρου 37 στη ΣΕΟΚ Νομοτεχνικός λόγος – Βρίσκεται εντός του κεφαλαίου περί εξαλείψεως των ποσοτικών περιορισμών περιέχει λέξεις όπως «εισαγωγή», «εξαγωγή», «προϊόν» Το ηλεκτρικό ρεύμα συνιστά εμπόρευμα κατά την έννοια του άρθρου 30 της Συνθήκης και σύμφωνα με τη δασμολογική ονοματολογία της Κοινότητας Το Δικαστήριο αναγνώρισε, με την απόφαση Costa κατά Enel ότι το ηλεκτρικό ρεύμα μπορεί να υπαχθεί στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 37 της Συνθήκης.

Δασμοί και φορολογικές επιβαρύνσεις ισοδύναμου αποτελέσματος – Άρθρο 30 ΣΛΕΕ - Ενέργεια C-206/06, Essent Netwerk Noord  όταν η ίδια επιβάρυνση επιβάλλεται σε εγχώρια ή εισαγόμενη ηλεκτρική ενέργεια με τα ίδια κριτήρια, αλλά το σύνολο των εσόδων από μια τέτοια επιβάρυνση καταβάλλεται στους παραγωγούς της εγχώριας ηλεκτρικής ενέργειας για τη στήριξη δραστηριοτήτων που ευνοούσαν ειδικά τα φορολογούμενα εγχώρια προϊόντα, η επιβάρυνση αυτή συνιστά επιβάρυνση ισοδυνάμου αποτελέσματος». Από την άλλη, όταν μέρος μόνον των εσόδων καταβάλλεται στους εγχώριους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, παραβιάζεται το ά. 110.

Απαγόρευση των ποσοτικών περιορισμών και των Μ. Ι. Α. Π. Π. : ά Απαγόρευση των ποσοτικών περιορισμών και των Μ.Ι.Α.Π.Π. : ά. 34 ΣΛΕΕ – Ενέργεια C-72/83, Campus Oil Η υπόθεση αφορούσε την απαίτηση που επέβαλε η Ιρλανδία στους εισαγωγείς προϊόντων πετρελαίου να αγοράζουν το 35% των αναγκών τους, σε τιμή υψηλότερη από αυτήν την αγοράς, από το κρατικό διυλιστήριο Whitegate. Σκοπός ήταν να διασφαλιστεί η επιβίωση του διυλιστηρίου και η ενεργειακή αυτονομία της χώρας σε περίπτωση κρίσης. Έκρινε ότι το ιρλανδικό μέτρο συνιστούσε Μ.Ι.Α.Π.Π. κατά το ά. 34. Επομένως, απαγορευόταν από το δίκαιο της Ένωσης.

Απαγόρευση των ποσοτικών περιορισμών και των Μ. Ι. Α. Π. Π. : ά Απαγόρευση των ποσοτικών περιορισμών και των Μ.Ι.Α.Π.Π. : ά. 34 ΣΛΕΕ – Ενέργεια C-204/12 έως 208/12, Εssent Belgium Αφορά μέτρα που λήφθηκαν από τη Φλαμανδική Περιοχή σύμφωνα με την Οδηγία 2001/77 για τις ΑΠΕ και την Οδηγία 2003/54 για την Ηλεκτρική Ενέργεια. Η Φλαμανδική Περιοχή εξέδωσε διάταγμα σύμφωνα με το οποίο προκειμένου να πληρούν την ποσόστωση πράσινης ενέργειας, την οποία κάθε παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας απαιτούνταν να πληροί σύμφωνα με τη νομοθεσία αυτή, οι παραγωγοί θα μπορούσαν να βασισθούν μόνον στα πράσινα πιστοποιητικά που αφορούσαν την πράσινη ενέργεια που παράγονταν στην Φλάνδρα.

Απαγόρευση των ποσοτικών περιορισμών και των Μ. Ι. Α. Π. Π. : ά Απαγόρευση των ποσοτικών περιορισμών και των Μ.Ι.Α.Π.Π. : ά. 34 ΣΛΕΕ – Ενέργεια C-204/12 έως 208/12, Εssent Belgium Οι Φλαμανδικές αρχές ήταν εξουσιοδοτημένες να άρουν την προϋπόθεση αυτή σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά δεν το έκαναν σε σχέση με τις ποσότητες πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας που είχαν παραχθεί σε άλλα κ-μ και στην Νορβηγία και που είχαν τότε εισαχθεί στη Φλαμανδία από την Essent Belgium

Απαγόρευση των ποσοτικών περιορισμών και των Μ. Ι. Α. Π. Π. : ά Απαγόρευση των ποσοτικών περιορισμών και των Μ.Ι.Α.Π.Π. : ά. 34 ΣΛΕΕ – Ενέργεια C-204/12 έως 208/12, Εssent Belgium Ως προς τις εισαγωγές από άλλα κ-μ, η Essent ισχυρίστηκε ότι το καθεστώς αυτό ήταν αντίθετο με το ά. 34. Η Νορβηγία δεν είναι στην ΕΕ, αλλά συμμετέχει στη συμφωνία της ΕΟΧ. Το ά. 11 ΕΟΧ στην ουσία αναπαράγει το ά. 34 ΣΛΕΕ. Σε σχέση με τις εισαγωγές από τη Νορβηγία, ισχυρίστηκε ότι το καθεστώς παραβίαζε το ά. 11 ΕΟΧ.

Απαγόρευση των ποσοτικών περιορισμών και των Μ.Ι.Α.Π.Π. : ά. 34 ΣΛΕΕ – ΕνέργειαC-204/12 έως 208/12, Εssent Belgium Έκρινε ότι ο περιορισμός της ενίσχυσης στην ανανεώσιμη ενέργεια που παράγονταν στην Φλάνδρα συνιστούσε ΜΙΑΠΠ του ά. 34 (σκ. 77 και 83-88). Όσον αφορά τις εισαγωγές από τη Νορβηγία, κατά τον ίδιο τρόπο, το Δικαστήριο έκρινε ότι το μέτρο παραβίαζε το ά. 11 ΕΟΧ. Έκρινε, ακόμη, ότι ο κανόνας ότι τα πράσινα πιστοποιητικά χορηγούνταν μόνον για την πράσινη ενέργεια που παράγονταν στην Φλάνδρα συνιστούσε περιορισμό των εισαγωγών Διότι εμπόδιζε τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας να ικανοποιήσουν τις ποσοστώσεις τους με το να εισαγάγουν ανανεώσιμη ενέργεια. Επιπλέον, τους εμπόδιζε να εμπορεύονται πράσινα πιστοποιητικά τα οποία αλλιώς θα είχαν αποκτήσει εισάγοντας ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια.

Λόγοι δικαιολόγησης - Ασφάλεια εφοδιασμού Λόγοι δικαιολόγησης - Ασφάλεια εφοδιασμού C-72/83, Campus Oil Το Δικαστήριο έκρινε ότι η αδιάλειπτη προμήθεια προϊόντων πετρελαίου ήταν τόσο σημαντική ώστε ξεπερνούσε καθαρά οικονομικές σκέψεις και έτσι θα μπορούσε να δικαιολογηθεί με αυτόν τον τρόπο. Κατά το Δικαστήριο ενόψει της σοβαρότητας των συνεπειών που μια διακοπή στον εφοδιασμό σε πετρελαϊκά προϊόντα μπορεί να έχει για την ύπαρξη μιας χώρας, ο σκοπός της διασφάλισης ενός ελάχιστου εφοδιασμού σε πετρελαϊκά προϊόντα σε όλες τις στιγμές μπορεί να συνιστά σκοπό που καλύπτεται από την έννοια της δημόσιας ασφάλειας.

Λόγοι δικαιολόγησης - Ασφάλεια εφοδιασμού Λόγοι δικαιολόγησης - Ασφάλεια εφοδιασμού C-72/83, Campus Oil σκ. 34: «Επ' αυτού, πρέπει να γίνει δεκτό ότι τα προϊόντα πετρελαίου είναι θεμελιώδους σημασίας για την ύπαρξη των κρατών, λόγω της εξαιρετικής σπουδαιότητας τους ως πηγής ενεργείας για τη σύγχρονη οικονομία, δεδομένου ότι από αυτό εξαρτώνται όχι μόνο η λειτουργία της οικονομίας τους, αλλά προπαντός οι θεσμοί και οι θεμελιώδεις δημόσιες υπηρεσίες και αυτή ακόμη η επιβίωση του πληθυσμού τους. Η ενδεχόμενη διακοπή του εφοδιασμού σε προϊόντα πετρελαίου και οι απορρέοντες από αυτήν για την ύπαρξη του κράτους κίνδυνοι μπορούν συνεπώς να θίξουν σοβαρά τη δημόσια ασφάλεια του, την οποία επιτρέπει το άρθρο 36 στα κράτη να προστατεύουν».