Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ; Συστηματική διαδικασία προσδιορισμού: α) του βαθμού στον οποίο επιτυγχάνονται οι στόχοι της εκπαίδευσης και β) της συμβολής κάθε συντελεστή του εκπαιδευτικού έργου στην επίτευξη αυτή. Κύριος σκοπός της είναι η βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και η αύξηση της αποτελεσματικότητάς της, μέσω της ανατροφοδότησης του εκπαιδευτικού συστήματος με τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για τη συνεχή αναβάθμισή του (οι πληροφορίες αφορούν όλους τους συντελεστές του εκπαιδευτικού έργου).

Η ανατροφοδοτική λειτουργία της αξιολόγησης Διαγνωστική αξιολόγηση Προγραμματισμός Εκτέλεση Αξιολόγηση διαμορφωτική Βελτίωση προγραμματισμού εκτέλεσης Τελικός προγραμματισμός Τελική εφαρμογή Ανατροφοδότηση

Είδη αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου Εσωτερική αξιολόγηση: Γίνεται από τους ίδιους τους φορείς που αξιολογούνται με διαδικασίες τις οποίες καθορίζουν οι ίδιοι. Ορίζονται, συνήθως εσωτερικές επιτροπές αξιολόγησης. Εξωτερική αξιολόγηση: Γίνεται από εξωτερικούς κριτές που δεν έχουν άμεση σχέση με τους φορείς ή τα πρόσωπα που αξιολογούνται. Η εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση είναι δυνατόν να γίνονται: Ταυτόχρονα (Μοντέλο παράλληλης αξιολόγησης) Διαδοχικά (Μοντέλο διαδοχικής αξιολόγησης) Σε συνεργασία (Μοντέλο συνεργατικής αξιολόγησης)

Σε περίπτωση αξιολόγησης προσώπων γίνεται, συνήθως, λόγος για: α) Αυτοαξιολόγηση και β) Ετεροαξιολόγηση

Διαστάσεις της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου Από πάνω προς τα κάτω Από κάτω προς τα πάνω Πίεση Υποστήριξη Εξωτερική Εσωτερική αξιολόγηση Πηγή: J. Macbeath, Η αυτοαξιολόγηση στο σχολείο, σελ. 23

ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΣΩΣΤΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Βελτίωση της εκπαιδευτικής πολιτικής. Βελτίωση του διδακτικού προσωπικού - Επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών. Βελτίωση των προγραμμάτων, των διδακτικών μέσων, της υλικοτεχνικής υποδομής και των λοιπών συντελεστών του εκπαιδευτικού έργου. Καλύτερη εκτίμηση των αναγκών επιμόρφωσης. Αξιοκρατική επιλογή στελεχών. Ποιοτική βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου. Αύξηση της αποτελεσματικότητας του σχολείου.

Αν η αξιολόγηση μπορεί να έχει τα αποτελέσματα που αναφέρθηκαν, τότε κανείς δεν αμφιβάλλει ότι είναι απαραίτητη για την καλή λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος. Η αξιολόγηση είναι αναγκαία και για κοινωνικο- οικονομικούς λόγους (διαβεβαίωση του κοινωνικού σώματος για την καλή λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος, απόδοση ευθύνης για τη διαχείριση του δημόσιου χρήματος κτλ).

Αν είναι έτσι τα πράγματα, γιατί υπάρχει αντίδραση (δικαιολογημένη αρκετές φορές) κατά της αξιολόγησης; ?

Η αντίδραση κατά της αξιολόγησης οφείλεται συνήθως: Στη λανθασμένη αντίληψη για το ρόλο και τη λειτουργία της. Στη μη διασφάλιση των όρων που απαιτούνται για την εφαρμογή ενός αξιόπιστου συστήματος αξιολόγησης. Στη δυσπιστία ως προς την εγκυρότητα και την αντικειμενικότητα της αξιολόγησης. Στις δυσκολίες αντικειμενικής αποτίμησης όλων των πτυχών του εκπαιδευτικού έργου.

ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΝΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΡΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΝΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Σφαιρική αντιμετώπιση όλων των πτυχών και των συντελεστών του εκπαιδευτικού έργου. Αποδοχή του προτεινόμενου συστήματος από τους αξιολογούμενους. Σαφή και προκαθορισμένα κριτήρια αξιολόγησης. Γνώση της χρήσης των αποτελεσμάτων της. Εγκυρότητα, αξιοπιστία και αντικειμενικότητα (όχι αποσπασματικές διαδικασίες αξιολόγησης, κατάλληλα μέσα και μέθοδοι, καταρτισμένοι αξιολογητές κτλ.). Συνεκτίμηση της γνώμης των αξιολογούμενων. Δικαίωμα ένστασης και δευτεροβάθμιας κρίσης. Η αξιολόγηση υπηρετεί, πρωτίστως, την επαγγελματική ανάπτυξη και βελτίωση των αξιολογούμενων.

ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΗΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ Ανομοιογένεια αφετηρίας και ανομοιομορφία συνθηκών εργασίας μεταξύ των σχολικών μονάδων. Επίδραση εξωτερικών παραγόντων στην αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού έργου (κοινωνικο-οικονομικοί παράγοντες). Διαφορετική αξιολογική θεώρηση των αποτελεσμάτων του σχολείου. Δυσκολίες μέτρησης των μη γνωστικών αποτελεσμάτων του εκπαιδευτικού έργου. Προβλήματα μεθοδολογίας.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΣΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Επιστημονική στήριξη των διαδικασιών αξιολόγησης Συμμετοχή των Στελεχών Εκπαίδευσης στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών. α) Εσωτερική αξιολόγηση εκπαιδευτικού έργου β) Εξωτερική αξιολόγηση εκπαιδευτικού έργου

Ενδεικτικές θεματικές ενότητες της εσωτερικής αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου 1. Κοινωνικο – οικονομικό και εκπαιδευτικό πλαίσιο του σχολείου 2. Κτιριακή και υλικοτεχνική υποδομή του σχολείου (περιγραφή, διαθέσιμα μέσα, βιβλιοθήκη, εργαστήρια, υπάρχοντα προβλήματα, ενέργειες για την αντιμετώπισή τους, προγραμματισμός) 3. Διδακτικό και λοιπό προσωπικό (περιγραφή, ρόλοι, αρμοδιότητες, ελλείψεις, τρόποι αντιμετώπισής τους, προτάσεις για βελτίωση) 4. Μαθητές (συνολικός αριθμός κατά φύλο, ηλικία, τάξεις, εθνοπολιτισμική ομάδα κτλ. Φοίτηση, μαθητική διαρροή, άλλα προβλήματα, ενέργειες για την αντιμετώπισή τους, προτάσεις)

5. Διδακτική – μαθησιακή διαδικασία (κάλυψη ύλης, προβλήματα, τρόποι αντιμετώπισης, διδακτικές καινοτομίες επίδοση μαθητών, προτάσεις για βελτίωση). 6. Δραστηριότητες – συμμετοχή σε προγράμματα (πολιτιστικές, αθλητικές και λοιπές δραστηριότητες του σχολείου, συμμετοχή σε προγράμματα, προβλήματα, τρόποι αντιμετώπισής τους, προτάσεις). 7. Συνεργασία σχολείου – γονέων και κηδεμόνων (ενημερωτικές συναντήσεις, λοιπές κοινές εκδηλώσεις, δυσκολίες συνεργασίας, τρόποι αντιμετώπισής τους, προτάσεις).

8. Συνεργασία με κοινωνικούς, πολιτισμικούς και κοινωνικούς φορείς 9. Επιμορφωτικές δραστηριότητες 10. Λοιπές πτυχές του εκπαιδευτικού έργου

Αξιολόγηση εκπαιδευτικών από το Διευθυντή της Σχολικής Μονάδας και το Συντονιστή Εκπαίδευσης Συνεκτιμάται η έκθεση αυτοαξιολόγησης του εκπαιδευτικού Ο Διευθυντής του Σχολείου: Διατυπώνει την άποψή του για τα εξής ζητήματα: α) Τακτικότητα και συνέπεια του εκπαιδευτικού β) Συμμετοχή του εκπαιδευτικού σε δραστηριότητες του σχολείου γ) Ανάληψη πρωτοβουλιών δ) Συνεργασία εκπαιδευτικού με τη Διεύθυνση, τους λοιπούς διδάσκοντες, τους μαθητές, τους γονείς, τους κοινωνικούς φορείς. ε) Άλλες πτυχές της εκπαιδευτικής δραστηριότητας των διδασκόντων

Ο Συντονιστής Εκπαίδευσης αξιολογεί: Την επιστημονική κατάρτιση του εκπαιδευτικού. Την παιδαγωγική και διδακτική του επάρκεια Τη συμμετοχή του σε επιμορφωτικές δραστηριότητες. Την επιστημονική του δραστηριότητα (συμμετοχή σε ερευνητικά ή άλλα προγράμματα, δημοσιεύσεις κτλ.). Τη συνεργασία του με το Συντονιστή Εκπαίδευσης. Τις σχέσεις του με τους μαθητές, τους συναδέλφους και τους γονείς. Τη λοιπή δραστηριότητά του.

Αξιολόγηση στελεχών Αξιολόγηση των Διευθυντών των Σχολικών Μονάδων (σε συνεργασία με το Διευθυντή Εκπαίδευσης ή τον Προϊστάμενο Γραφείου). Ο Διευθυντής Εκπαίδευσης ή ο Προϊστάμενος Γραφείου αξιολογεί τις διοικητικές πτυχές του έργου του Διευθυντή της Σχολικής Μονάδας (συνέπεια, συνεργασία με τις προϊστάμενες αρχές, αποτελεσματικότητα στη διοίκηση του σχολείου, πρωτοβουλία, σχέσεις με υφισταμένους, συνεργασία με γονείς κτλ). Ο Σχολικός Σύμβουλος αξιολογεί τις παιδαγωγικές πτυχές του έργου του Διευθυντή (καθοδήγηση εκπαιδευτικών, επιμορφωτικές δραστηριότητες σχολείου, παιδαγωγικές συνεδριάσεις, πρωτοβουλίες για ποιοτική βελτίωση του σχολείου κτλ).

Ο Σχολικός Σύμβουλος αξιολογείται από τον Περιφερειακό Δ/ντή Εκπαίδευσης ως προς το διοικητικό του έργο και από τον Προϊστάμενο του Τμήματος Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης ως προς το επιστημονικό και παιδαγωγικό του έργο. Ο Σχολικός Σύμβουλος αξιολογείται ως προς: το διοικητικό του έργο. την επιστημονική και παιδαγωγική του κατάρτιση. την επιστημονική του δραστηριότητα. τη συμμετοχή του σε επιμορφώσεις στελεχών. τη δράση του στον τομέα της καθοδήγησης και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών. τη συνεργασία του με τους προϊσταμένους και υφισταμένους του. τις πρωτοβουλίες που αναπτύσσει. τις λοιπές πτυχές του έργου του.

ΜΕΡΙΚΕΣ ΠΡΟΧΕΙΡΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΘΕΙ ΚΑΠΟΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ. ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΕΙΝΑΙ : ΠΟΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ; ΜΕΡΙΚΕΣ ΠΡΟΧΕΙΡΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ Να υπάρξει σφαιρική αξιολόγηση όλων των συντελεστών του εκπαιδευτικού έργου. Να προσδιορισθούν με σαφήνεια τα κριτήρια αξιολόγησης κάθε στοιχείου που προσδιορίζει το εκπαιδευτικό έργο και να εκπονηθούν κατάλληλα μέσα αξιολόγησης. Να συμμετάσχουν και οι εκπαιδευτικοί στη διαμόρφωση κριτηρίων και στον καθορισμό των διαδικασιών αξιολόγησης. Να επιμορφωθούν σε θέματα αξιολόγησης όλοι οι εκπαιδευτικοί και ιδιαίτερα τα στελέχη της εκπαίδευσης. Να επιλέγονται αξιοκρατικά όσοι καλούνται να κρίνουν τους άλλους. Να ξεκινήσει η σχετική προσπάθεια από φιλικές μορφές αξιολόγησης.

Να δοθεί έμφαση στην εσωτερική αξιολόγηση και στην αυτοαξιολόγηση (σε πρώτη φάση τουλάχιστον). Να ληφθούν μέτρα για να μην καταλήξει η εσωτερική αξιολόγηση σε τυπική και στερεότυπα επαναλαμβανόμενη διαδικασία χωρίς ουσιαστικό νόημα. Να ενισχυθεί η ανάπτυξη πρωτοβουλιών αξιολόγησης σε επίπεδο σχολικών μονάδων, έτσι ώστε να δημιουργηθεί σταδιακά δυναμική αξιολόγησης, η οποία να ξεκινά από τη βάση (bottom up), καθώς και «κουλτούρα» αξιολόγησης. Να δοθούν κίνητρα για να υπάρξει αξιολόγηση (ηθικά κυρίως). Να δημιουργηθεί ενιαίος συντονιστικός φορέας αξιολόγησης και εκπαιδευτικής έρευνας (ή έστω αξιολόγησης). Να ενισχυθεί ο ρόλος του Συλλόγου Διδασκόντων στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου σε επίπεδο σχολικής μονάδας.