ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ Ο σχολικός εκφοβισμός χαρακτηρίζεται από την επαναλαμβανόμενη, απρόκλητη παρενόχληση, κάποιου παιδιού το οποίο δυσκολεύεται να υπερασπιστεί τον εαυτό του.

4η Η ΕΛΛΑΔΑ Σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποίησε το «Χαμόγελο του Παιδιού» σε 16.227 μαθητές από έξι ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Ιταλία, Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία) ένας στους τρεις μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού, ενώ ένας στους δύο μαθητές γίνεται μάρτυρας τέτοιων περιστατικών. 

35,38% των παιδιών δήλωσε ότι τέτοιου είδους πράξεις γίνονται μέσα και έξω απ’ το σχολείο. 24,4% απάντησε ότι η επίθεση που δέχθηκε ήταν μέσα στη σχολική αίθουσα 21,84% δέχθηκε επίθεση στο πάρκο ή στη γειτονιά του. 60,69% κοροϊδευτικών ονομάτων 45,39% σπρωξίματα/χτυπήματα 36,3% πειράγματα λόγω της εξωτερικής εμφάνισης 20,93%. περιστατικά εκφοβισμού και μέσω Διαδικτύου (cyber bullying)

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ Ψυχολογικής Βίας Σεξουαλικής Παρενόχλησης Ψυχολογικής Βίας  Σεξουαλικής Παρενόχλησης  Ηλεκτρονικού ή Διαδικτυακού Εκφοβισμού (cyber bullying) Σωματικής βίας Οικονομικής Εκμετάλλευσης   Λεκτικής Βίας

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΘΥΤΗ Το παιδί που εκφοβίζει είναι δημοφιλές Το παιδί που εκφοβίζει είναι ένα ανασφαλή άτομο Το παιδί που εκφοβίζει τείνει να είναι πιο επιθετικό

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΘΥΜΑΤΟΣ Το παιδί που εκφοβίζεται είναι λιγότερο αποδεχτό από συνομήλικους Το παιδί που εκφοβίζεται διαφέρει με κάποιο τρόπο Το παιδί που εκφοβίζεται είναι σωματικά αδύναμο

ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ Όποιος παρατηρεί εκφάνσεις βίας μένοντας αμέτοχος δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο παρά το ίδιο συνυπεύθυνος με το θύτη. Η παθητική στάση δεν αίρει το μερίδιο των ευθυνών μας. Όλοι είμαστε παρατηρητές του πώς οι ισχυροί αποφασίζουν για τις ζωές μας. Τις ζωές εμάς όλων που είμαστε το αναλώσιμο υλικό τους. Γι’ αυτούς σημασία έχει η απολαβή που θα έχουν σε επίπεδο που εμείς δεν γνωρίζουμε. Όπως εύκολα ο θύτης μπορεί να γίνει θύμα ή το θύμα, θύτης έτσι και ο «παρατηρητής» μπορεί να είναι άλλοτε θηρευτής και άλλοτε το θήραμα. Κρίνεται αναγκαίο να κατανοήσουμε ότι η απραγία δεν μπορεί να είναι μορφή αντίδρασης από τη στιγμή που ο «παρατηρητής» του τώρα μπορεί να είναι δυνάμει ή θύμα) του αύριο πρωταγωνιστής(θύτης

ΘΥΤΕΣ & ΘΥΜΑΤΑ Όλα τα παιδιά μπορεί να παίξουν κατά καιρούς τον πρώτο ή το δεύτερο ρόλο. Ο θύτης μπορεί να γίνει θύμα κάποιων ισχυρότερων. Το θύμα μπορεί με τη σειρά του να γίνει θύτης μόλις του δοθεί η ευκαιρία στην αντιπαράθεση με κάποιους ασθενέστερους. Θύτες και θύματα μπορεί να έχουν είτε αδιάφορους είτε υπερπροστατευτικούς και αυταρχικούς γονείς. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ποια θα είναι η αντίδραση του παιδιού σε βάθος χρόνου, γιατί πολλά θα καθοριστούν στην πορεία και από τις συντροφιές του ίδιου και από άλλες συγκυρίες. Αν, για παράδειγμα το παιδί νιώθει στρες και απογοήτευση στο σχολείο, μπορεί να εκδηλώσει επιθετικότητα.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ Ένας ευαισθητοποιημένος εκπαιδευτικός μπορεί να δουλέψει προς την κατεύθυνση της πρόληψης του φαινομένου: είτε ενσωματώνοντας στοιχεία πρόληψης στο μάθημά του μέσα στην τάξη είτε υλοποιώντας ένα πρόγραμμα προαγωγής και αγωγής υγείας.

ΓΟΝΙΟΣ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ Κοινές δράσεις που μπορούν να οργανωθούν από γονείς και παιδιά ή εκπαιδευτικούς και παιδιά αφορούν στη διαχείριση του ελεύθερου χρόνου τους και περιλαμβάνουν αθλητικές δραστηριότητες, καλλιέργεια δεξιοτήτων για ασφαλή χρήση διαδικτύου, ταινίες , μουσική, κλπ. Επίσης είναι σημαντικό να γίνει προσπάθεια για την ενεργοποίηση του νόμου που αφορά στα τοπικά συμβούλια

ΜΕΤΡΑ Από τους Καθηγητές: Από τη Διεύθυνση του Σχολείου: Από τους Καθηγητές:  Όχι βαθμολογικό άγχος, όχι σχέση εξουσίας/ εξουσίασης (διακρίσεις, ταπείνωση).  Όχι τυπική διδασκαλία, αλλά μόρφωση, ζεστασιά, επικοινωνία.  Όχι ηθικολογία, αλλά στάση ζωής.  Από τη Διεύθυνση του Σχολείου:  Αποφυγή στιγματισμού/ περιθωριοποίησης, απομόνωσης μαθητών.  Ώρες ψυχαγωγίας, εκδηλώσεις δημιουργίας, ενθάρρυνσης πρωτοβουλιών.  Όχι στη γραφειοκρατία, όχι στη λογική των «εγκυκλίων». Από τα ΜΜΕ:  Προσαρμογή των προγραμμάτων τηλεόρασης στα ωράρια και τη ζωή των μαθητών.  Εκπαιδευτικά/ μορφωτικά/ ψυχαγωγικά προγράμματα.  Περιορισμός των έργων και σκηνών βίας.  Spots και σλόγκαν κατά της σχολικής βίας (μασκότ με σχολικό στυλ). Από τους Γονείς:  Αποφυγή της ενδοοικογενειακής βίας (βία στο σπίτι).  Το δωμάτιο του μαθητή ως χώρος ελευθερίας και χαλάρωσης.  Η μελέτη στο σπίτι όχι ως καταναγκασμός, αλλά ως αυτοπειθαρχία.

• Η δειλία ρωτάει: είναι ασφαλεις ; • Η σκοπιμότητα ρωτάει: είναι πολιτικά ορθό; • Η ματαιοδοξία ρωτάει: είναι δημοφιλες; • Αλλά η συνείδηση ρωτάει: είναι σωστό; Και ερχεται η στιγμή που κάποιος πρεπει να πάρει μια θεση που δεν είναι ουτε ασφαλής, ουτε πολιτικά ορθή, ουτε δημοφιλής – αλλά θα πρεπει να την πάρει γιατί είναι σωστή. Martin Luther King