Jóhannes Bergsveinsson Lyflækningadeild 22E 05.05’06 Penicillín ofnæmi Jóhannes Bergsveinsson Lyflækningadeild 22E 05.05’06

Faraldsfræði 1-2% allra pencillínkúra valda ofnæmisviðbrögðum 10% af þeim fá ofnæmislost Lyfjaofnæmi er algengasta ástæða ofnæmislosts Dánartíðni er um 3-9% í ofnæmislostum af völdum penicillíns

Ofnæmi eða ekki? 80% þeirra sem segjast hafa penicillín ofnæmi þola penicillín lyfjagjöf vel Ofnæmi er ekki það sama og lyfjaóþol, þegar lyf valda líkamlegum óþægindum án þess að ræsa ónæmissvar Meltingaróþægindi Oft mikilvægt að skera úr um það hvort um ofnæmi eða ekki sé að ræða

Ofnæmisvakar Flest lyf eru of smá til þess að ræsa ofnæmissvar ein og sér en bundin burðarpróteini (Hapten meðvaki) verða þau ofnæmisvekjandi Niðurbrotsefni penicillíns eru próteinbundin Major determinant Minor determinant

Bygging penicillíns 85-90% niðurbrotsefna

Ónæmisviðbrögð IgE miðlað (Type I) Non-IgE miðlað Ofnæmislost Angioedema Bronchospasmi Urticaria Non-IgE miðlað Mótefni (Type 2): Hemolytic anemia, Thrombocytopenia Ónæmiskomplexar(Type 3): Serum sickness, Vasculitis T-frumur (Type 4): Contact dermatitis

Greining lyfjaofnæmis Sjúkrasaga og skoðun Einkenni: Útbrot, útlit, dreifing Bjúgur Öndunarerfiðleikar Hiti, liðverkir Tímasetning einkenna miðað við inntöku lyfs Hefur lyfið verið tekið áður? Með tímanum minnkar og hugsanlega hverfur ofnæmi Húðpróf RAST (Radioallergosorbent test)

Húðpróf (Skin prick test) Metur IgE svar Er áreiðanlegasta prófið 97-99% næmi Prófað fyrir bæði minor og major determinants Framkvæma á spítala eða þar sem bráðalyf og búnaður er til staðar Byrjað á því að nota skin prick, ef neikvætt eftir 15 mín þá gefið intradermalt Pos ef meira en 3mm reaction miðað við neg control

RAST próf Næmi er um 80%, þannig að neikvætt svar útilokar ekki ofnæmi Ef jákvætt svar þá ber að líta á sem ofnæmi

Krossofnæmi við β-lactam lyf Ef staðfest penicillín ofnæmi eru 4,4% lýkur á ofnæmisviðbraði ef cephalosporin eru gefin Mest krossofnæmi er við 1.kynslóðar cephalosporin og minnkar með nýrri kynslóðum Krossofnæmi er einnig við Karbapenem flokknum

Meðferð Forðast lyfið Gefa prufuskammt við réttar aðstæður ef ólíkleg klíník og neikvætt húðpróf Afnæming (Desensitization) Getur valdið ofnæmislosti 45 dauðsföllum verið lýst frá árinu 1945 Þarf að grípa til ef nauðsynlegt að gefa lyfið

Hverju skilar nákvæm greining? Minnka óþarfa notkun á breiðvirkum sýklalyfjum Minnka líkur á ónæmi sýkla fyrir lyfjum β-lactam lyf eru kjörlyf við mörgum sýkingu Hægt að koma í veg fyrir alvarleg tilfelli ofnæmislosts með því að skrásetja og merkja þá sem hafa klárt IgE miðlað ofnæmi