ΕΡΓΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Δ.Π.Μ.Σ. – ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΓΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Δημήτρης Σωτήρχος Γεωπόνος

Ερωτήματα σχετικά με τα έργα αξιοποίησης υδατικών πόρων Ποιοι είναι οι υδατικοί πόροι Γιατί υπάρχει η ανάγκη εκμετάλλευσής τους Ποια τα έργα που κατασκευάζουμε (πλεονεκτήματα – μειονεκτήματα) Επιπτώσεις στο περιβάλλον

Ιστορική εξέλιξη πολιτισμός και ξηροθερμικές συνθήκες (Αίγυπτος, Μεσοποταμία, Κίνα, Ελλάδα ) Αρχαία υδραυλικά έργα: (υδροδότηση Αθήνας, εκτροπή Αλφειού, αποξήρανση Κωπαΐδας, κανάλι Κίνας, σήραγγα Σιλοάμ, διώρυγα Νείλου, ύδρευση Κνωσού κά.)

Χρήση νερού α) καταναλωτική: Ύδρευση (αδήριτη και ανελαστική ανάγκη) Άρδευση Κτηνοτροφία Βιομηχανία Οικιακή

Χρήση νερού β) μη καταναλωτική: Ενέργεια Τουρισμός Ιχθυοκαλλιέργειες Περιβαλλοντική χρήση

διαχείριση υδατικών πόρων Πότε (χρονικά) Επιφανειακά νερά έργα αποταμίευσης Φράγματα Λιμνοδεξαμενές Υπόγεια νερά άντληση γεωτρήσεις υδρομάστευση Που (χωρικά) έργα εκτροπής έργα μεταφοράς

Έργα αξιοποίησης υδατικών πόρων α) άμεσα διαθέσιμων υδατικών πόρων (μικρές επεμβάσεις): Υδροληψία από φυσικά υδατορεύματα Υδροληψία από φυσικές λίμνες Υδροληψία υπογείων υδάτων (πηγάδια και γεωτρήσεις) σύλληψη νερού από πηγές

Έργα αξιοποίησης υδατικών πόρων β) ανάπτυξης των ολικών διαθέσιμων υδατικών πόρων (επεμβάσεις με μεγάλα έργα): Φράγματα-ταμιευτήρες για τη συγκέντρωση των επιφανειακών νερών έργα εκτροπής υδατικού δυναμικού από μία περιοχή σε άλλη έργα εμπλουτισμού υπόγειων υδροφορέων με χειμερινά επιφανειακά νερά

Έργα αξιοποίησης υδατικών πόρων γ) μεταφοράς και διανομής του νερού υδραγωγεία δίκτυα διανομής του υδρευτικού η αρδευτικού νερού στους καταναλωτές

Φράγματα μεγάλα υδραυλικά τεχνικά έργα που εμποδίζουν τη φυσική ροή του νερού μιας κοιλάδας Ανάλογα με το υλικό κατασκευής: Άκαμπτα από σκυρόδεμα Εύκαμπτα από γαιώδη υλικά Μικτά ή σύνθετα

Ανάλογα με τη γεωμετρία: ….Φράγματα Ανάλογα με τη γεωμετρία: Τοξωτά Βαρύτητας χωμάτινα λιθόρριπτα

….Φράγματα βαρύτητας Μαραθιάς Μυκόνου

….Φράγματα τοξωτά Φράγμα Kuobe Ιαπωνία Πηγή:www.japan-hopper.com

….Φράγματα χωμάτινα Μόρνου Πηγή: httpwww.itia.ntua.grnikosarx_intCDfragreservoirsmornos_main.htm

….Φράγματα λιθόρριπτα Καναβίου – Κύπρος Μεσοχώρας www.aeget.gr

….Φράγματα συνοδευτικά έργα: Ανάντη και κατάντη πρόφραγμα Σήραγγα εκτροπής Υπερχειλιστής Εκκενωτής πυθμένα Υδροληψία Υδροδυναμικές εγκαταστάσεις

….Φράγματα Κριτήρια για την επιλογή θέσης: Κριτήρια σκοπιμότητας (χρήσης) Τοπογραφικά και μορφολογικά Γεωλογικά και γεωτεχνικά- εδαφοτεχνικά Υδραυλικά και υδρολογικά Οικονομικά Ασφάλειας Επιπτώσεων στο περιβάλλον

Λιμνοδεξαμενές εσωποτάμιοι (ταμιευτήρες) ή εξωποτάμιοι αποθηκευτικοί χώροι Ταμιευτήρας: είναι η τεχνητή λίμνη που δημιουργείται εξαιτίας του φράγματος Εξωποτάμια λιμνοδεξαμενή: ονομάζουμε την κατασκευή ενός ταμιευτήρα έξω από τη ροή του ποταμού, σε κατάλληλες φυσικές κοιλότητες

ταμιευτήρας Προτιμείται εκεί όπου παρουσιάζονται μεγάλες πλημμυρικές παροχές Σε μεγάλους ποταμούς με σημαντικές απορροές

…ταμιευτήρας Λίμνη Πλαστήρα Τεχνητή λίμνη Κρεμαστών

εξωποτάμια λιμνοδεξαμενή Προτιμούνται σε περιοχές που το έδαφος παρουσιάζει διαπερατότητα (χρήση στεγανωτικής μεμβράνης) Σε μικρούς ποταμούς και ρυάκια μη μόνιμης ροής (μικρής χωρητικότητας )

…εξωποτάμια λιμνοδεξαμενή Εγγαρές Νάξου Σκινιάς Ηρακλείου

Υπόγειο νερό άντληση νερού παρουσιάζει τεχνικά και οικονομικά πλεονεκτήματα αποτέλεσμα:υπερεκμετάλλευση συνέπεια: ταπείνωση στάθμης, υφαλμύριση, καθιζήσεις κ.ά. Υδρομάστευση πηγών

έργα μεταφοράς και εκτροπής Αποτελούν αναγκαία και επιτακτική λύση όταν οι περιοχές ζήτησης δεν συμπίπτουν με τις περιοχές διαθεσιμότητας Απαιτούν προσεκτικότερη εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που μπορεί να προκαλέσουν

…έργα μεταφοράς και εκτροπής μερικά παραδείγματα: …έργα μεταφοράς και εκτροπής μερικά παραδείγματα: Υλίκη (Βοιωτία) για ύδρευση Αθήνας Πηγή: ΕΥΔΑΠ Εύηνος και Μόρνος για ύδρευση Αθήνας Πηγή: ΕΥΔΑΠ

…έργα μεταφοράς και εκτροπής παράδειγμα: …έργα μεταφοράς και εκτροπής παράδειγμα: Αχελώος για ύδρευση-άρδευση Καρδίτσας Πηγή: google earth

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Οφέλη που προκύπτουν: Τα έργα αξιοποίησης υδατικών πόρων αποτελούν μονόδρομο (κλιματικές αλλαγές, λειψυδρία) Οφέλη που προκύπτουν: Ύδρευση-Άρδευση Προστασία από πλημμύρες Παραγωγή ενέργειας Τουρισμός

…Συμπεράσματα: αλλά και μειονεκτήματα: διακοπή αμφίδρομης επικοινωνίας ποτάμιου οικοσυστήματος (πχ. φράγμα ποταμού Elwha - Glines) Διακοπή τροφοδοσίας κατάντη περιοχών με φερτά υλικά

Ορθολογική χρήση των Φυσικών Διαθεσίμων με μεσαίας κλίμακας έργα και με σεβασμό στο περιβάλλον ευχαριστώ!